Αφορμή του παρόντος άρθρου έδωσε το ακόλουθο περιστατικό. Ποινική υπόθεση στην οποία το κατηγορητήριο καταχωρήθηκε στο Επαρχιακό Δικαστήριο με προοπτική κατά την πρώτη εμφάνιση να γίνει αίτημα από την Αστυνομία παραπομπής της υπόθεσης στο κακουργιοδικείο.
Αποφασίστηκε όπως παραδοθεί το μαρτυρικό υλικό σε ηλεκτρονική μορφή και συγκεκριμένα σε usb. Πρόκειται για μαρτυρικό υλικό αρκετών χιλιάδων σελίδων. Το νομικό ερώτημα που τίθεται είναι, κατά πόσο το μαρτυρικό υλικό υπάρχει υποχρέωση της κατηγορούσας αρχής να παραδοθεί στον δικηγόρο υπεράσπισης/κατηγορούμενο σε έντυπη μορφή ή μπορεί να δοθεί σε ηλεκτρονική μορφή.
Το ζήτημα του μαρτυρικού υλικού είναι το σπουδαιότερο όργανο υπεράσπισης στα χέρια του δικηγόρου υπεράσπισης.
Το άρθρο 7 της Ποινικής Δικονομίας, Κεφ.155 με πλαγιότιτλο «Δικαίωμα υπόπτου και κατηγορουμένου σε πρόσβαση στα έγγραφα της υπόθεσής του» και ειδικότερα το εδάφιο (2) καθορίζει τα ακόλουθα:
«Όταν κλήση ή ένταλμα που εκδόθηκε δυνάμει του άρθρου 44 του παρόντος Νόμου επιδοθεί στον κατηγορούμενο, αυτός δικαιούται με γραπτό αίτημά του προς την κατηγορούσα αρχή να έχει δωρεάν πρόσβαση στις καταθέσεις και τα έγγραφα που λήφθηκαν κατά τη διερεύνηση της υπόθεσης αναφορικά με το υπό εκδίκαση ποινικό αδίκημα, προκειμένου να διασφαλιστεί ο δίκαιος χαρακτήρας της διαδικασίας και η προετοιμασία της υπεράσπισης του κατηγορουμένου»
Το ίδιο άρθρο στο τέλος αυτού καθορίζει ότι «Για τους σκοπούς του παρόντος άρθρου, στον όρο «αντίγραφο» περιλαμβάνονται φωτοαντίγραφα των καταθέσεων και των εγγράφων στην κατάσταση στην οποία αυτά βρίσκονται».
Στην περίπτωση όπου ο κατηγορούμενος αντιμετωπίζει υπόθεση ενώπιον του Κακουργιοδικείου, εφαρμόζεται το άρθρο 94 της Ποινικής Δικονομίας, Κεφ.155 με πλαγιότιτλο «Ο κατηγορούμενος εφοδιάζεται με αντίγραφα των καταθέσεων». Παρατίθεται αυτούσιο:
«Πρόσωπο που παραπέμπεται σε δίκη ενώπιον Κακουργιοδικείου δικαιούται να λάβει χωρίς καθυστέρηση αντίγραφο του κατηγορητηρίου και αντίγραφα των καταθέσεων που λήφθηκαν κατά τη διερεύνηση της υπόθεσης αναφορικά με το αδίκημα για το οποίο παραπέμπεται σε δίκη ενώπιον του Κακουργιοδικείου.»
Τόσο ο πλαγιότιτλος όσο και στο περιεχόμενο του άρθρου 94 γίνεται αναφορά σε «αντίγραφα των καταθέσεων».
Σχετική είναι η νομολογία του Ανωτάτου Δικαστηρίου ΣΑΒΒΑΣ ΟΜΗΡΟΥ ν. ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, Ποινική Έφεση αρ. 91/2017, 2/5/2018 στην οποία αναφέρθηκαν τα εξης:
«Η κατάργηση της προανάκρισης και η απ΄ ευθείας παραπομπή στο Κακουργιοδικείο δεν μεταβάλλει τις υποχρεώσεις, σ΄αυτά τα πλαίσια, της κατηγορούσας αρχής. Σύμφωνα με το άρθρο 94 πρόσωπο που παραπέμπεται σε δίκη απ΄ευθείας στο Κακουργιοδικείο δυνάμει του άρθρου 92 δικαιούται να λάβει χωρίς καθυστέρηση αντίγραφο του κατηγορητηρίου και αντίγραφα των καταθέσεων που λήφθηκαν κατά τη διερεύνηση της υπόθεσης αναφορικά με το αδίκημα για το οποίο παραπέμπεται. »
Η διαδικασία παραπομπής δεν είναι δίκη, ο δε παραπέμπων Δικαστής δεν είναι ο δικάζων Δικαστής. Η δικαιοδοσία του περιορίζεται στο να εξετάσει, κατά πόσο η μαρτυρία, όπως αυτή αποκαλύπτεται από τις καταθέσεις των μαρτύρων κατηγορίας τους οποίους προτίθεται να καλέσει η Κατηγορούσα Αρχή κατά τη δίκη στο Κακουργιοδικείο, είναι επαρκής για να δικαιολογήσει την παραπομπή ή όχι. Επιπλέον, μετά την απόφαση για παραπομπή του κατηγορούμενου σε δίκη ενώπιον του κακουργιοδικείου, το παραπέμπον δικαστήριο αποφασίζει κατά πόσο ο κατηγορούμενος θα παραμείνει υπό κράτηση ή θα απολυθεί με όρους, εφόσον βεβαίως λάβει υπόψη τους παράγοντες που έχει θέσει η σχετική νομολογία. Συνεπώς είναι πολύ περιορισμένα τα θέματα τα οποία ο παραπέμπων δικαστής πρέπει να εξετάσει με βάσει το Νόμο και τη νομολογία.
Αν γίνει δεκτό ότι μπορεί να παραχωρηθεί το μαρτυρικό υλικό σε ηλεκτρονική μορφή τότε ο κατηγορούμενος αν το θέλει σε έντυπη μορφή θα επωμιστεί το κόστος εκτύπωσης του. Συνεπώς δεν θα του έχει παραδοθεί το μαρτυρικό υλικό δωρεάν όπως προβλέπει η οικεία νομοθεσία.
Άποψη του γράφοντος είναι ότι ως ισχύει ο νόμος σήμερα πρέπει οι καταθέσεις να παραδίνονται σε έντυπη μορφή. Σημείωση. Κατόπιν σχετικού ελέγχου στην πλατφόρμα cylaw, δεν εντοπίστηκε το πιο πάνω ζήτημα να έχει τύχει δικαστικής κρίσης μέχρι και σήμερα.
Δημήτρης Απαισιώτης, Δικηγόρος
