Τρεις σημαντικές μεταρρυθμίσεις βρίσκονται ενώπιον της Βουλής, οι οποίες αφορούν την Ελεγκτική Υπηρεσία, το διαχωρισμό του διττού ρόλου του Γενικού Εισαγγελέα και τον τομέα της παιδείας, με τα μέλη του Κοινοβουλίου να καλούνται για ακόμη μία φορά να ασκήσουν ρόλο διαιτητή, αφού πρέπει να λάβουν αποφάσεις που να επιφέρουν αλλαγές σε σημαντικούς τομείς. Τρεις μεταρρυθμίσεις που θα επιφέρουν σημαντικές αλλαγές, δεδομένου ότι στις δύο εξ αυτών αλλάζουν δημόσιες Υπηρεσίες, ενώ δημιουργούνται νέοι θεσμοί, ενώ στην τρίτη θα επέλθει μία σημαντική αλλαγή, για ένα σύστημα που εφαρμόζεται εδώ και πενήντα χρόνια και αναπαράγει ανισότητες.
Η εκτελεστική εξουσία, κατά καιρούς, έχει παρουσιάσει ενώπιον του Κοινοβουλίου διάφορα νομοθετήματα, που αφορούσαν σημαντικές μεταρρυθμίσεις. Νομοθετήματα που είχαν τεθεί ενώπιον των εμπλεκόμενων φορέων προς συζήτηση, είχαν ολοκληρωθεί οι διαδικασίες του διαλόγου και κατέληξαν σε αποφάσεις, αλλά και κείμενα που ενώ είχαν παρουσιαστεί στους εμπλεκόμενους φορείς, όταν προωθήθηκαν ενώπιον του Κοινοβουλίου διαπιστώθηκε ότι υπήρχαν αντιδράσεις και φωνές.
Αυτή τη φορά, η Κυβέρνηση έχει προωθήσει ενώπιον της Βουλής τρεις σημαντικές μεταρρυθμίσεις. Η μία αφορά το πακέτο νομοσχεδίων για το διαχωρισμό του διττού ρόλου του Γενικού Εισαγγελέα, με τη δημιουργία Γενικού Δημόσιου Κατήγορου και την υποχρέωση του τελευταίου να δημοσιεύει τα κριτήρια άσκησης ποινικών διώξεων στην επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας. Μία μεταρρύθμιση που χαρακτηρίζεται ιστορική, αφού για πρώτη φορά Κυβέρνηση άγγιξε το ζήτημα και άνοιξε μία τεράστια συζήτηση για το θέμα.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Σε αχαρτογράφητα νερά η συζήτηση για διαχωρισμό εξουσιών-Η διαφωνία Εισαγγελέα με Κυβέρνηση και ο ρόλος της Βουλής
Και χρησιμοποιείται η λέξη τεράστια, αφού από τη μία η Κυβέρνηση έχει εκφράσει τη θέση της ότι θα προχωρήσει με τη μεταρρύθμιση, καθώς κρίνει ότι είναι αναγκαία, ενώ ήταν και προεκλογική δέσμευση του Προέδρου της Δημοκρατίας και από την άλλη η άμεσα εμπλεκόμενη, Νομική Υπηρεσία, μέσω του Επικεφαλής της, Γενικού Εισαγγελέα, Γιώργου Σαββίδη, εκφράζει την έντονη διαφωνία της, στην αλλαγή. Μάλιστα, ο κ. Σαββίδης ενώπιον της Βουλής, σε δύο διαφορετικές περιπτώσεις, εξέφρασε την άποψη ότι οι αλλαγές που προωθούνται κρίνονται αντισυνταγματικές από ειδικούς εμπειρογνώμονες που ο ίδιος είχε διορίσει, ενώ έθεσε και το ζήτημα ότι ενδέχεται να πλήξουν τη δικοινοτικότητα του Συντάγματος.
Μάλιστα, στη συνεδρία στην Επιτροπή Οικονομικών όπου παρουσίασε τον προϋπολογισμό για το 2026, ερωτηθείς για το τι θα συμβουλεύσει τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας να κάνει, σε περίπτωση που ψηφιστεί ο νόμος, ο Γιώργος Σαββίδης απάντησε πως «εγώ θα λέω ότι θα πρέπει να κριθεί από το Δικαστήριο. Θα του πω ότι ο νόμος είναι αντισυνταγματικός. Ο Πρόεδρος δεν θεωρώ ότι θα κάνει αναφορά. Και να κάνει αναφορά, όπως άφησε να νοηθεί ο υπουργός Δικαιοσύνης, για να το στείλει στο Ανώτατο Συνταγματικό, θεωρώ ότι το Ανώτατο αν ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας πει ότι είναι συνταγματικός, δεν θα είμαι ο δικηγόρος του. Αν πει ότι είναι αντισυνταγματικός, θα είμαι ο δικηγόρος του. Πιθανό να εξασφαλίσει νομική συμβουλή, με δικό του δικηγόρο να το στείλει στο Ανώτατο Συνταγματικό και να το στείλει ότι είναι συνταγματικός».
Μία τοποθέτηση που ταράζει τα νερά, αφού δημιουργεί νέα δεδομένα στην κατάσταση, που αγγίζει τα όρια της θεσμικής κρίσης. Ο νομικός σύμβουλος του κράτους, σε περίπτωση που ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας προχωρήσει με την αναπομπή του νόμου στο Ανώτατο, αλλά επιμένει στην άποψη ότι είναι συνταγματικός, ξεκαθαρίζει ότι δεν θα τον εκπροσωπήσει. Αυτή η τοποθέτηση πρέπει να απασχολήσει αρκετά το Υπουργείο Δικαιοσύνης, που είναι και εκείνο που προώθησε στη Βουλή τα νομοσχέδια. Σημειώνεται πως η συζήτηση που ξεκίνησε τον Σεπτέμβριο έχει παγώσει, αφού η Επιτροπή Νομικών αναμένει το νομοσχέδιο για το ανέλεγκτο των αποφάσεων του Γενικού Εισαγγελέα για αναστολή ή διακοπή ή μη ποινικής δίωξης, το οποίο αυτή τη στιγμή βρίσκεται στη Νομική Υπηρεσία για νομοτεχνικό έλεγχο και στη συνέχεια θα αποσταλεί στο Υπουργείο Δικαιοσύνης, για να κατατεθεί στο Υπουργικό και στη συνέχεια στη Βουλή για συζήτηση.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Αμετακίνητος ο Σαββίδης για διαχωρισμό εξουσιών-«Αν ψηφιστεί ο νόμος θα πω στον Πρόεδρο ότι είναι αντισυνταγματικός»
Πάντως, από πλευράς του, ο υπουργός Δικαιοσύνης, Μάριος Χαρτσιώτης, παρουσιάστηκε στην Επιτροπή Οικονομικών για τον προϋπολογισμό του Υπουργείου για το 2026, την επόμενη μέρα από το Γενικό Εισαγγελέα και όταν κλήθηκε να απαντήσει για τη θεσμική κρίση που ελλοχεύει υπέδειξε πως «ουδεμία κρίση έχει επέλθει. Ο στόχος της Κυβέρνησης είναι αμετάθετος. Δεν είναι προεκλογική δέσμευση, είναι συστάσεις των διεθνών επιτροπών. Είναι αμετάθετος ο στόχος, θα προχωρήσουμε, ελπίζοντας ότι θα βρεθεί η χρυσή τομή. Θα προχωρήσουμε και εμείς δεν βλέπουμε θεσμική κρίση όπως την αντιλαμβάνεστε».
Αυτό σημαίνει ότι το Υπουργείο Δικαιοσύνης δεν προτίθεται να αποσύρει οποιοδήποτε νομοσχέδιο αφορά στο θέμα του διαχωρισμού των εξουσιών, αφήνοντας έτσι την ευθύνη στη Βουλή για να αποφασίσει για το τι μέλλει γενέσθαι. Η απόφαση της Βουλής για το θέμα θα είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα, δεδομένου ότι κατά την πρώτη παρουσίαση διαπιστώθηκε μία διγλωσσία ανάμεσα στα μέλη της Επιτροπής Νομικών, αναφορικά με το διαχωρισμό εξουσιών, αφού οι πλείστοι υπογράμμισαν την ανάγκη για να υπάρξει διαχωρισμός, ενώ κάποιοι άλλοι θεωρούν ότι αυτό που χρειάζεται είναι αυστηρός έλεγχος των αποφάσεων και όχι διαχωρισμός εξουσιών.
Ψηφίστηκε εν μέρει η μεταρρύθμιση της Ελεγκτικής
Στο μεταξύ, το Υπουργείο Δικαιοσύνης είχε προωθήσει στη Βουλή και τα νομοσχέδια για την μεταρρύθμιση στην Ελεγκτική Υπηρεσία, τα οποία προνοούσε την οικονομική αυτονόμηση της Υπηρεσίας, αλλά και την επιβολή ορίου θητειών. Πέραν τούτου, η πρόταση του Υπουργείου Δικαιοσύνης είναι και η δημιουργία Ελεγκτικού Συμβουλίου, που θα παρακολουθεί τις έρευνες της Ελεγκτικής, κάτι που σημαίνει ότι η Υπηρεσία θα είναι πολυπρόσωπη και όχι μονοπρόσωπη.
Η Ολομέλεια της Βουλής είχε ψηφίσει την οικονομική αυτονόμηση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας και το όριο θητειών σε οκτώ χρόνια για το Γενικό Ελεγκτή, ανοίγοντας το δρόμο για τη μεταρρύθμιση. Ωστόσο, αυτή τη στιγμή εκκρεμεί το θέμα της δημιουργίας Ελεγκτικού Συμβουλίου, αφού ο Γενικός Ελεγκτής, Ανδρέας Παπακωνσταντίνου, είχε απορρίψει την πρόταση του Υπουργείου Δικαιοσύνης και μάλιστα είχε γίνει λόγος για δημιουργία «Big Brother» στην Ελεγκτική.
Πάντως, ο κ. Παπακωνσταντίνου, στην Επιτροπή Οικονομικών, ερωτηθείς για το συγκεκριμένο θέμα, επεσήμανε πως «δεν είμαστε δογματικοί, είναι δύο συστήματα που δουλεύουν και είναι είτε το Ελεγκτικό Συμβούλιο είτε το μονοπρόσωπο. Δεν θα πω ποτέ ότι το πολυπρόσωπο δεν δουλεύει. Η δική μας ανησυχία είναι να μην μπούμε σε μία διαδικασία που να είναι χρονοβόρα και να επηρεαστεί η διαδικασία ελέγχου. Σεβόμαστε τη θέση της Κυβέρνησης, εμείς λέμε δουλεύουν και τα δύο, αν πιστεύετε ότι δεν πάμε καλά, να κάνουμε τις αλλαγές. Αν τελικά για τον οποιοδήποτε λόγο, η Βουλή και η Πολιτεία αποφασίσει ότι θέλει Ελεγκτικό Συμβούλιο δεν θα φέρουμε ένσταση. Όμως θα πρέπει να είναι Ελεγκτικό Συμβούλιο».
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Διστακτικός ο Παπακωνσταντίνου για το Ελεγκτικό-«Η πρόταση που κατατέθηκε δεν είχε σχέση με Συμβούλιο»
Στη συνέχεια, ο κ. Παπακωνσταντίνου εξέφρασε ενόχληση για την πρόταση που είχε προωθηθεί στη Βουλή από το Υπουργείο Δικαιοσύνης. «Η πρόταση που ήρθε από τον υπουργό, δεν είχε σχέση με το Συμβούλιο σε άλλες χώρες. Θα είναι ένα συμβούλιο που πλειοψηφικά θα παίρνει απόφαση. Η πρόταση ήταν ότι θα γινόταν άλλη επιτροπή εκτός Υπηρεσίας, που θεωρήσαμε ότι δεν θα ήταν καθόλου λειτουργικό. Θα έπρεπε ως Ελεγκτής να μεταφέρω τις εισηγήσεις, στην Επιτροπή που θα αξιολογούσε τις εκθέσεις μας».
Κάτι που σημαίνει πως πάλι το Υπουργείο Δικαιοσύνης καλείται να βρει τη χρυσή τομή και να καταθέσει νέα πρόταση που να ικανοποιεί την Ελεγκτική Υπηρεσία ή να επιμένει με την αρχική του θέση, κάτι που σημαίνει ότι θα ανοίξει νέος κύκλος συζητήσεων και θα καθυστερήσει η ψήφιση της μεταρρύθμισης. Αυτό είναι κάτι που πρέπει να απασχολήσει και το Υπουργείο Δικαιοσύνης, αλλά και την Επιτροπή Νομικών, η οποία θα κληθεί ξανά να λάβει αποφάσεις για μία μεγάλη μεταρρύθμιση.
Ολοκληρώθηκε ο διάλογος για το σχέδιο αξιολόγησης
Κι ενώ η Επιτροπή Νομικών αναμένει κυβερνητικές προτάσεις για τις δύο μεταρρυθμίσεις, η Επιτροπή Παιδείας έχει ενώπιον της το νομοσχέδιο για το σχέδιο αξιολόγησης των εκπαιδευτικών, όπως αυτό τροποποιήθηκε δύο φορές από το Υπουργείο Παιδείας, από τον περασμένο Ιούνιο, όταν έγινε η πρώτη παρουσίαση του κειμένου. Τροποποιήσεις «οδυνηρές» για την Αθηνά Μιχαηλίδου και τους συνεργάτες της, όπως η ίδια ανέφερε, ωστόσο έγιναν σε μία ένδειξη καλής θέλησης από πλευράς Υπουργείου Παιδείας, ώστε να υπάρξει συμφωνία με τις συνδικαλιστικές οργανώσεις.
Ωστόσο, οι εκπαιδευτικοί ακόμη και σήμερα παραμένουν άκαμπτοι, αφού απέρριψαν εκ νέου το σχέδιο αξιολόγησης του εκπαιδευτικού έργου, κάτι που σημαίνει ότι η Επιτροπή Παιδείας είναι πλέον εκείνη που θα αποφασίσει το μέλλον του νομοσχεδίου. Η υπουργός Παιδείας, πάντως, ξεκαθάρισε πως ο διάλογος έχει ολοκληρωθεί και κάλεσε τη Βουλή να προχωρήσει με τη συζήτηση του κειμένου και να οδηγήσει το νομοσχέδιο στην Ολομέλεια για ψήφιση. Σημείωσε, μάλιστα, ότι η επιστροφή στο υφιστάμενο σύστημα δεν είναι επιλογή.
Αυτό σημαίνει πως σε αυτή την περίπτωση, η οποία ίσως να είναι και η μεγαλύτερη μεταρρύθμιση στον τομέα της παιδείας τα τελευταία χρόνια, τον τελικό λόγο για την πορεία του νομοσχεδίου έχει η Βουλή, ειδικά τη στιγμή που υπάρχει απόκλιση απόψεων ανάμεσα στους φορείς.
Τρία νομοσχέδια, τρεις μεταρρυθμίσεις, ένας κοινός παρονομαστής. Η Βουλή αναλαμβάνει ρόλο διαιτητή και αποφασίζει το μέλλον τους. Το σίγουρο είναι πως οι επόμενες εβδομάδες και μήνες είναι καίριες και κρίνουν κατά πόσο θα υπάρξουν συνταγματικές και ιστορικές αλλαγές ή όχι, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Πάντως, η Βουλή θα πρέπει να είναι έτοιμη να αναλάβει και το βάρος της ευθύνης της απόφασής της.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Δεν κάνει πίσω το ΥΠΑΝ για το σχέδιο αξιολόγησης-«Δεν υπάρχει εναλλακτική, καλούμε τη Βουλή να προχωρήσει»
