Τα νεοφανή φαινόμενα στην πολιτική ζωή της Κύπρου, με την εμφάνιση «αντισυστημικών» πολιτικών φορέων που τείνουν να διακωμωδούν, να εκχυδαϊζουν και να εκφυλίζουν το υφιστάμενο πολιτικό σύστημα, οδηγούν σε ευτελισμό το ίδιο το δημοκρατικό πολίτευμα και τη μακρά παράδοση του κοινοβουλευτισμού.
Με αξιοποίηση των υπαρκτών περιστατικών διαφθοράς, αθέμιτης διαμεσολάβησης προς την εξουσία, σκανδάλων και ατιμωρησίας, εμφανίζονται ως σύγχρονοι Ηρακλείς οι οποίοι θα αποκαθάρουν τον στάβλο του Αυγεία και ως Μεσσίες που θα αποκαταστήσουν τη λειτουργία της Δημοκρατίας και θα εισάξουν νέους κώδικες ηθικής στη διακυβέρνηση.
Τα παραδείγματα πολλά. Η περίπτωση του γνωστού Ευρωβουλευτή που διασύρει την Κυπριακή Δημοκρατία σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, είναι εξόχως ενδεικτική. Ελαυνόμενος μάλιστα από τα «κατορθώματα» του στη γηραιά ήπειρο, εξήγγειλε προσφάτως και την ίδρυση πολιτικού φορέα στην ημεδαπή, ενδεδυμένος ως κλόουν ή παλιάτσος, προφανώς για να επεκτείνει στην Κύπρο τις παραστάσεις του.
Οι αυτοανακηρυσσόμενοι ως οι μόνοι έντιμοι και διώκτες της διαφθοράς που θα αποκαθάρουν το δημόσιο βίο, αφορίζοντες «κατά το δοκούν» δικαίους και αδίκους είναι μια άλλη κατηγορία επίδοξων σωτήρων που επενδύουν στον άκρατο λαϊκισμό προς άγραν ψήφων.
Και βεβαίως ακροδεξιά μορφώματα, θιασώτες των αλήστου μνήμης εθνικών καταστροφέων, δικτατοριών και ολοκληρωτικών καθεστώτων. Πάντα επενδύοντας στη μισαλλοδοξία, τον ψευτοπατριωτισμό και τη ξενοφοβία.
Τι είναι αυτό που συμβαίνει σήμερα; Αυτό που ζούμε σήμερα είναι η φυγή και η αποστασιοποίηση των πολιτών από την πολιτική. Η επιλογή του περιθωρίου και της ιδιώτευσης είτε μέσω της αποχής και των λευκών ψηφοδελτίων είτε με την απόρριψη πολιτικών – κομματικών επιλογών και η καταφυγή είτε σε απολίτικες επιλογές, είτε σε αυτόκλητους σωτήρες.
Η βαθιά κρίση του πολιτικού συστήματος, τα σκάνδαλα, η διαπλοκή και η διαφθορά σε συνδυασμό με την ηχηρή οικονομική μας πτώχευση πριν μερικά χρόνια, ωθεί ολοένα και περισσότερους πολίτες να απομακρύνονται από την πολιτική διαδικασία. Η δημοκρατία όμως μπορεί να λειτουργήσει αποτελεσματικά και ωφέλιμα στη βάση Πολιτικών φορέων. Με κυρίαρχη προϋπόθεση τη συμμετοχή των πολιτών. Η αρχή της λαϊκής κυριαρχίας στη δημοκρατία πραγματώνεται και διασφαλίζεται μόνο όταν λειτουργεί μια σχέση αντιπροσώπευσης και εμπιστοσύνης ανάμεσα στο λαό, τους πολιτικούς φορείς και τους εκλεγμένους αντιπροσώπους.
Σε αυτή την απλή και βασική προϋπόθεση οικοδομείται όλο το θεσμικό σύστημα της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας τους τελευταίους αιώνες.
Αν όμως η ύπαρξη των Κομμάτων είναι τυπική προϋπόθεση για τη λειτουργία της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας, η ενεργός συμμετοχή των πολιτών είναι ουσιαστική προϋπόθεση δημοκρατικής αξιοπιστίας και νομιμοποίησης.
Αυτό είναι το θεσμικό και ιστορικό πλαίσιο μέσα στο οποίο οι κοινωνικές και πολιτικές δυνάμεις, ο κάθε πολίτης, ο λαός ως συλλογικό υποκείμενο, μπορεί να εκφράσει τη βούληση του, να υπάρξει πολιτικά, να οργανώσει τις κοινωνικές αντιθέσεις και να τις μετατρέψει σε κυβερνητική πολιτική ή σε αντιπολιτευτική πρόταση.
Εις πείσμα και απογοήτευση όσων, ιδιαίτερα μετά την κατάρρευση του αποκληθέντος «υπαρκτού σοσιαλισμού», προέβλεψαν ως «μετά Χριστόν προφήτες» το «τέλος της πολιτικής» η «μεταπολιτική ή απολίτικη εποχή» δεν έχει ακόμα ανακαλυφθεί.
Οι ιδεολογίες, η κοινωνία, η οικονομία, οι πάγιες γεωπολιτικές επιδιώξεις, η ιστορική συνείδηση κάθε έθνους και λαού εξακολουθούν να παράγουν προβλήματα και αντιθέσεις που μόνο η πολιτική μπορεί να εκφράσει και να αντιμετωπίσει. Μακριά από την επικυριαρχία των τεχνοκρατών, του απεχθούς life style και ιδιαίτερα των περίφημων αγορών που επιβάλλουν πολιτικές σε εκλεγμένες κυβερνήσεις και κοινοβούλιο.
Και πολιτική χωρίς συλλογική οργάνωση, χωρίς συμμετοχή, χωρίς πολιτικούς οργανισμούς υποστατούς και ενιαίους, χωρίς Κόμματα που τιμούν την εντολή του Εκλογικού Σώματος, δεν υπάρχει.
Αυτό είναι το μήνυμα της ιστορίας. Ωστόσο μέσα στη σημερινή βαθιά κρίση εμπιστοσύνης των πολιτών και της κοινωνίας, η επιστροφή της πολιτικής ως ζωογόνου και καθαρτήριας διαδικασίας, ως «επιστήμης του καλού», μπορεί να επιτευχθεί μόνο με την εκ νέου επιστροφή των πολιτών. Οι οποίοι θα πρέπει να ενεργήσουν εξυγιαντικά και θεραπευτικά, αφαιρώντας καρκινώματα και κακοήθη βάρη από τη δημόσια ζωή και αποκαθιστώντας την αξιοπιστία των θεσμών, του πολιτεύματος και των Κομμάτων.
Η τυφλή άρνηση, ο γενικευμένος αφορισμός και η ισοπεδωτική επίθεση για υπεύθυνους και ευθύνες το μόνο που δεν εξυπηρετεί είναι τη δημοκρατία. Στρώνει δε τον δρόμο στις ολοκληρωτικές αντιλήψεις και την εκκόλαψη το «αυγού του φιδιού».
Η εμπειρία ορισμένων ευρωπαϊκών χωρών με τους νοσταλγούς του ναζισμού και την άνθηση των κινημάτων φασιστικής ιδεολογίας, είναι αρκούντως διδακτική. Κάτι που ήδη εκκολάπτεται και στην Κύπρο.
Είναι γι’ αυτό που το μήνυμα της «επιστροφής στην πολιτική», προφανώς υπό νέους όρους, είναι όχι απλώς προϋπόθεση αλλά επιταγή. Και για την κάθαρση από τα φαινόμενα διαπλοκής και διαφθοράς και για την επιβίωση της δημοκρατίας.
Μόνο έτσι θα «ξαναβρούμε τη ψυχή μας». Μόνο έτσι θα επανακτήσουμε την αυθεντικότητα μας και θα ανακαλύψουμε εκ νέου τη ζωογόνο δύναμη της πολιτικής. Για να μπορέσουμε να πετύχουμε και την αναγέννηση σε όλα τα επίπεδα, όπως πράξαμε το 1974, μέσα από τις στάχτες και τα ερείπια της εθνικής τραγωδίας. Άλλωστε έχουμε χρέος προς την ημικατεχόμενη πατρίδα μας. Γιατί δεν πρέπει να ξεχνούμε ότι η κρατική και θεσμική ισχύς αποτελεί κορυφαία παράμετρο μιας αποτελεσματικής εθνικής στρατηγικής που θα οδηγήσει και στη λύτρωση του λαού μας με μια λύση στηριγμένη στις αρχές του Διεθνούς και του Ευρωπαϊκού Δικαίου.
Του Γιαννάκη Λ.Ομήρου
Πρώην Προέδρου της Βουλής
Των Αντιπροσώπων
