Καταλύτης επίσπευσης τάσεων στο διεθνές σύστημα ο κορωνοϊός

 

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΑΠΟ ΤΟ ΜΕΤΩΠΟ ΤΟΥ ΚΟΡΩΝΟΪΟΥ ΕΔΩ
 
Οι αλλαγές αυτές δεν είναι απαραιτήτως άμεσα ορατές και αισθητές, όπως στην περίπτωση της οικονομίας ή της καθημερινότητας, αλλά ενδεχομένως να είναι οι πιο βαθιές. Με τους διεθνείς θεσμούς να παρουσιάζουν βαριά συμπτώματα αποπροσανατολισμού, αδυναμίας και παθογενειών, πώς αναπροσαρμόζεται το σύστημα στις νέες πραγματικότητες; Πώς άλλαξε η πανδημία τις σχέσεις μεταξύ κρατών; Και πώς εκφράζεται η ισχύς εν μέσω κορωνοϊού;
 
«Μπορεί η πανδημία που αντιμετωπίζει σήμερα η ανθρωπότητα να θεωρείται κεραυνός εν αιθρία, αλλά αυτό δεν σημαίνει αυτόματα ότι αποτελεί σημείο καμπής, το  οποίο θα μεταβάλει παντελώς την υπάρχουσα ισορροπία δυνάμεων στο παγκόσμιο γίγνεσθαι. Προσωπικά, ταυτίζομαι περισσότερο με τους αναλυτές οι οποίοι κατατάσσουν την κρίση αυτή ως καταλύτη επίσπευσης τάσεων, που είχαν αρχίσει να διαφαίνονται εδώ και καιρό στο διεθνές σύστημα», δήλωσε στον REPORTER η Άννα Κουκκίδη-Προκοπίου, Ανώτερη Επιστημονική Συνεργάτιδα στο Κέντρο Ευρωπαϊκών και Διεθνών Υποθέσεων του Πανεπιστημίου Λευκωσίας.
 
Αναφορικά με την αδυναμία προετοιμασίας για ένα τέτοιο φαινόμενο, αυτό  μάλλον οφείλεται σε δύο παράγοντες, σύμφωνα με την κ. Κουκκίδη-Προκοπίου: α. την μοναδικότητα του, που αποτρέπει τους αναλυτές από το να τη θεωρήσουν υπαρκτή και πιθανή απειλή, αφού δεν υπάρχει αντίστοιχη πρόσφατη εμπειρία πάνω στην οποία να βασιστούν και β. στο κόστος ευκαιρίας (opportunity cost) προετοιμασίας λεπτομερούς επιχειρησιακού πλάνου επεξεργασίας σε περίπτωση που μπορεί να συμβεί. «Το απίθανο, πεσιμιστικό σενάριο έρχεται πάντα τελευταίο ως πιθανότητα, ακριβώς γιατί προηγούνται άμεσες προτεραιότητες. Το επείγον σχεδόν πάντοτε προηγείται του σημαντικού», τόνισε.
 
Πόλεμος και αθέμιτα μέσα
Σχετικά με τις προϋπάρχουσες τάσεις, μπορούμε εύκολα να διακρίνουμε τη σταδιακή μεν, ηθελημένη δε, αποχή των ΗΠΑ από τις ευθύνες ηγεμονίας του πλανήτη μας, με όποιες ευκαιρίες εξάσκησης επιρροής συνεπάγεται αυτό για τους υπόλοιπους παίκτες, λ.χ. την Κίνα και τη Ρωσία, ανέφερε.
 
«Ένας πόλεμος γοήτρου, στο οποίο περιστασιακά αφήνονται να νικούν το Πεκίνο και η Μόσχα, προωθεί ως επιτυχημένο και αποτελεσματικό ένα αυταρχικό μοντέλο διακυβέρνησης, εις βάρος του δυτικού μοντέλου δημοκρατικών αξιών, το οποίο πολλές φορές φαίνεται να λειτουργεί υπό σύγχυση, αμφισβήτηση και ασάφεια (βλ, χειρισμό κρίσης στο Ηνωμένο Βασίλειο και στις ΗΠΑ)», προσθέτει η Άννα Κουκκίδη-Προκοπίου.
 
Όπως εξηγεί, η σύμπλευση του αυταρχισμού με την προώθηση προπαγάνδας και την εξάπλωση fake news έχει σίγουρα την τιμητική του, υπό τις υπάρχουσες συνθήκες πανικού. Εξού και οι αλληλλοκατηγορίες μεταξύ Πεκίνου και δυτικών κρατών να κορυφώνονται συνεχώς.
 
«Υπάρχει ένας πόλεμος σε επίπεδο sharp power, δηλαδή στην οξυδερκή ικανότητα ενός παίκτη να διεισδύει στο υποσυνείδητο της κοινωνίας του αντιπάλου του, χρησιμοποιώντας αθέμιτα τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αλλά και τα παραδοσιακά ΜΜΕ, όπως, επίσης, χακάροντας συστήματα, εις αναζήτηση επιζήμιων πληροφοριών για το αντίθετο στρατόπεδο», προσθέτει.  
 
«Επιπρόσθετα, η μορφή ανταγωνισμού μεταξύ των παικτών κινείται έντονα και σε επίπεδο ήπιας επιρροής/εξουσίας (soft power). Η ανθρωπιστική παρέμβαση της Κίνας σε αριθμό χωρών που πλήττονται από τον ιό, όπως, παραδείγματος χάριν, κι η αποστολή ιατρικών προμηθειών από την Τουρκία σε χώρες των Βαλκανίων, αποτελούν απτό παράδειγμα της κορύφωσης μιας  τολμηρής παρέμβασης επιρροής τρίτων χωρών, η οποία έχει καταστεί δυνατή ακόμα και μέσα στους κόλπους της ΕΕ. Με την ίδια δικαιολογία έχουμε σήμερα την παρουσία Ρωσικών στρατευμάτων σε Νατοϊκό έδαφος- στην Ιταλία», τονίζει.
 
Η αντίληψη της ασφάλειας
Η αποτυχία άμεσης αντίδρασης της ανθρωπότητας, όπως και των διεθνών οργανισμών, στην πανδημία, αποδεικνύει την αναγκαιότητα αντίληψης του θέματος της ασφάλειας με ένα ολιστικό τρόπο, εκτιμά η κ. Κουκκίδη-Προκοπίου.
 
«Αναφέρομαι, βεβαίως, σε αυτό που ονομάζουμε μοντέλο περιεκτικής ασφάλειας (inclusive security), το οποίο βασίζεται σε επιπρόσθετους πυλώνες, σε σχέση με τα παραδοσιακά μοντέλα στα οποία έχουμε συνηθίσει. Πέρα της συμβατικής υποχρέωσης μιας κυβέρνησης για την παροχή ασφάλειας, με παραδοσιακά μέσα και σε στρατιωτικό επίπεδο, για τη διασφάλιση των συνόρων και της κυριαρχίας του κράτους, έχει πλέον γίνει αντιληπτό ότι απαραίτητη είναι η παροχή ανθρώπινης ασφάλειας στους ίδιους τους πολίτες (δια μέσω της εξασφάλισης της ασφάλειας υγείας- δηλ. συνθήκες υγιεινής, παροχή ανάλογων υπηρεσιών υγείας,  εξασφάλιση της περιβαλλοντικής ασφάλειας των πολιτών- δηλαδή πρόσβαση σε καθαρό νερό, καθαρό αέρα και τρόφιμα, εξασφάλιση της οικονομικής ασφάλειας- δηλ. της αξιοπρεπούς διαβίωσης, απαραίτητων οικονομικών ευκαιριών και θέσεων εργασίας κτλ.). Ταυτόχρονα, γίνεται πλέον επιτακτική ανάγκη η εδραίωση του τομέας της κυβερνοασφάλειας, για όλους τους άλλους λόγους που έχω ήδη προαναφέρει», προσθέτει.
 
Το κάθε κράτος για τον εαυτό του…
Την ίδια στιγμή, η αποτυχία των θεσμών να ανταποκριθούν στην πανδημία φαίνεται να φέρει στην επιφάνεια και διευρύνει τις ρωγμές που υπήρχαν στα σώματα αυτά και επανέφερε τα κρατικά ένστικτα.
 
«Οι διεθνείς θεσμοί και οργανισμοί αποδείχτηκαν αναποτελεσματικοί στο να δράσουν συλλογικά, όπως ο ρόλος και οι θεμελιακές τους αξίες το απαιτούν, με όποια υπαρξιακά διλήμματα εντείνει μια τέτοια πασιφανής αποτυχία για το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, την ομάδα των G20 κ.ά. Η συμπεριφορά των κρατών μελών των οργανισμών αυτών συνοψίζεται επακριβώς στη ρήση του Βρετανού πολιτικού, Τζώρτζ Κάνινγκ, τον 19ο αιώνα: «Το κάθε κράτος για τον εαυτό του και ο Θεός για όλους εμάς μαζί». Κάτι τέτοιο δεν θα έπρεπε να επικρατεί σε θεσμούς φαινομενικά συλλογικής δράσης. Ας σημειωθεί ότι τα λόγια του Κάνινγκ είχαν αποδειχτεί προφητικά για την κατάρρευση του πρώτου συλλογικού συστήματος ασφάλειας και εξωτερικής πολιτικής της Ευρώπης, που δημιουργήθηκε με τη Συνεδρία της Βιέννης το 1815, αμέσως μετά τους Ναπολεόντειους Πολέμους», επεσήμανε η κ. Κουκκίδη-Προκοπίου.
 
Καταλήγοντας με το ευρωπαϊκό οικοδόμημα το οποίο μας αφορά άμεσα, το συμπέρασμα είναι απλό. Οι ρωγμές στους κόλπους της ΕΕ δεν δημιουργήθηκαν τώρα, απλώς έχουν γίνει εμφανέστερες, σημείωσε. Το συμπαγές μέτωπο που επέδειξαν  οι 27 κατά τη διάρκεια του Brexit δεν ήταν θεμελιώδες ζήτημα αρχής, αλλά επιφανειακή τακτική εξυπηρέτησης συγκεκριμένων κρατικών συμφερόντων, υπό συγκεκριμένους όρους και συγκυρίες. Ενδεικτική η οργή του ευρωπαϊκού Νότου προς την έλλειψη αλληλεγγύης του Βορρά, ακόμα κι όταν πρόκειται για ζήτημα ζωής και θανάτου. Ενδεικτικό και το δημοκρατικό έλλειμμα που εντοπίζαμε εδώ και καιρό στις χώρες της πρώην Ανατολικής Ευρώπης, με έντονη ατροφία των δημοκρατικών αντανακλαστικών της κοινωνίας των πολιτών και των θεσμών τους, κάτι που εύκολα εκμεταλλεύτηκε υπό τις περιστάσεις ο Ορμπάν στην Ουγγαρία, πρόσθεσε.
 
«Η Ευρώπη αντιμετωπίζει σήμερα εντονότερα από πριν το σχίσμα Βορρά-Νότου αλλά και το σχίσμα Δύσης-Ανατολής, ενώ συνεχίζει να ταλανίζεται από γραφειοκρατικές εμμονές, απραξία και αναποτελεσματικότητα. Καθόλου τυχαίο που οι χώρες μέλη της Ένωσης άρχισαν μονομερώς να κλείνουν τα κοινά ευρωπαϊκά σύνορα, χωρίς προσχήματα και μη περιμένοντας την χάραξη μιας κοινής γραμμής από τις Βρυξέλλες», κατέληξε η Άννα Κουκκκίδη-Προκοπίου.

 

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:

• Τα πέντε κλειδιά της επιτυχούς διαχείρισης της πανδημίας μέχρι σήμερα
• Ανατριχιαστικές εικόνες στην Αγία Νάπα-«Θα πεινάσουμε… Χρωστώ ήδη δύο ενοίκια»
• Καταλύτης επίσπευσης τάσεων στο διεθνές σύστημα ο κορωνοϊός
• Το μπλόκο σε διακινητές μεταναστών, η τακτική του push back και η επόμενη μέρα
• Χιλιάδες έλεγχοι, δεκάδες καταγγελίες της Αστυνομίας για παρακοή των διαταγμάτων
• Στους 132 οι νεκροί στην Ελλάδα-Κατέληξε ηλικιωμένος στο Σωτηρία
• ΒΙΝΤΕΟ: Συνεχίζουν απτόητοι οι Ρομά-Νέα γλέντια με αρνιά και χορούς
• Την... πληρώνει ο υπουργός Υγείας του Τραμπ για την κατάσταση στις ΗΠΑ
• Ψάχνουν τρόπους κάλυψης χρηματοδοτικού κενού 8 δισ. οι G 20