Ο Μισέλ σε καραντίνα, οι κυρώσεις στην εντατική και η Κύπρος σε... απομόνωση

Με πολλές, διαφορετικές προσεγγίσεις μπορεί να αντιμετωπιστεί η χθεσινή εξέλιξη για αναβολή της Συνόδου Κορυφής που ήταν προγραμματισμένη για τις 24 και 25 Σεπτεμβρίου μετά τον εντοπισμό κρούσματος κορωνοϊού σε μέλος της ασφάλειας του Σαρλ Μισέλ ο οποίος μπήκε σε καραντίνα. Σύμφωνα με την επίσημη ενημέρωση η νέα ημερομηνία για την Ειδική Σύνοδο Κορυφής είναι η 1η και η 2η Οκτωβρίου. 

Ως εκ τούτου, μαζί με τον Σαρλ Μισέλ, σε καραντίνα μπήκαν και οι κυρώσεις που θα συζητήσουν οι Ευρωπαίοι ηγέτες, τόσο εναντίον της Άγκυρας όσο και εναντίον της Λευκορωσίας, με το σκηνικό ωστόσο να παραμένει αρκετά θολό και το παρασκήνιο να οργιάζει σε μια προσπάθεια, κυρίως γερμανικής προέλευσης, να αποφευχθούν οι κυρώσεις που αφορούν την Άγκυρα και να προχωρήσουν απρόσκοπτα οι κυρώσεις κατά του Μινσκ. 

Πάντως, η εξέλιξη με το κρούσμα κορωνοϊού που έθεσε τον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου σε καραντίνα, παρά το γεγονός ότι το τεστ στο οποίο υποβλήθηκε βγήκε αρνητικό, ενδεχομένως και να εξυπηρετεί άθελα της, τη σύνθετη κατάσταση που δημιουργήθηκε, δίνοντας ακόμη περισσότερο χρόνο στις παρασκηνιακές διαβουλεύσεις που βρίσκονται σε εξέλιξη με πρωταγωνιστές, κυρίως την Άγκελα Μέρκελ, τον Ταγίπ Ερντογάν, τον Εμμανουέλ Μακρόν και τον Κυριάκο Μητσοτάκη αλλά και τους Ευρωπαίους αξιωματούχους Σαρλ Μισέλ και Ζοζέπ Μπορέλ. 

Από την άλλη πλευρά, ενδεχομένως να αποτελεί και ένα αγκάθι στους σχεδιασμούς του Ταγίπ Ερντογάν που την μια ημέρα ισχυριζόταν πως το Oruc Reis αποχώρησε από την ελληνική υφαλοκρηπίδα για συντήρηση στο λιμάνι της Αττάλειας και στις 25 Σεπτεμβρίου, μετά το πέρας της Συνόδου Κορυφής που τελικά αναβλήθηκε, θα επέστρεφε για έρευνες και την επόμενη ημέρα έκανε στροφή 180 μοιρών και παρουσιάστηκε ως ο υπερασπιστής της ειρήνης και θιασώτης της αποκλιμάκωσης στην ανατολική Μεσόγειο. 

Η δύσκολη κατάσταση
Μόνοι μας και όλοι τους. Κάπως έτσι μοιάζει να είναι σήμερα, η κατάσταση εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τις 27 χώρες να είναι χωρισμένες σε διάφορες υπό ομάδες, όχι κατά ανάγκη επειδή δεν επιθυμούν κυρώσεις κατά της Άγκυρας, αλλά πιο πολύ επειδή απαιτούν αγωνιωδώς κυρώσεις κατά της Λευκορωσίας. Τις κυρώσεις κατά της Λευκορωσίας που μέχρι στιγμής μπλοκάρει η Κύπρος, προβάλλοντας τη θέση πως για να προχωρήσουν, θα πρέπει παράλληλα να εφαρμοστεί η πολιτική απόφαση που ήδη λήφθηκε σε επίπεδο υπουργών Εξωτερικών στο Μόναχο για διεύρυνση των κυρώσεων κατά της Άγκυρας. 

Η θέση του Προέδρου Αναστασιάδη, η οποία έχει ήδη εκφρασθεί μέσω του υπουργού Εξωτερικών στους 26 εταίρους, δεν είναι ούτε παράλογη, ούτε εκτός πραγματικότητας. Αντίθετα, ανάμεσα σε αυτό που απαιτούν κυρίως οι χώρες της Βαλτικής αλλά και η Γερμανία και αυτό που διεκδικεί η Κύπρος, μοιάζει να είναι το λογικό. 

Το ευρωπαϊκό ψηφιδωτό μοιάζει αυτή την στιγμή να είναι ραγισμένο και κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει το ενδεχόμενο, μέχρι την 2η Οκτωβρίου που θα ολοκληρωθεί η Σύνοδος Κορυφής να είναι πλήρως θρυμματισμένο. Για να μην φτάσουμε σε αυτό το σημείο δύο τινά μπορούν να συμβούν: (α) Ο Νίκος Αναστασιάδης να υποκύψει στις τεράστιες πιέσεις και να αποδεχθεί τη μη λήψη διευρυμένων κυρώσεων κατά της Άγκυρας, ανάβοντας παράλληλα το πράσινο φως στον Σαρλ Μισέλ για τις κυρώσεις κατά της κυβέρνησης Λουκασένκο ή (β) να κάνουν στροφή 180 μοιρών οι εταίροι και να συνεχίσουν από εκεί που έμειναν οι υπουργοί Εξωτερικών στο Μόναχο για λήψη και των νέων κυρώσεων κατά της Τουρκίας. 

Η θέση της Κυβέρνησης
Αυτό που από χθες διαμηνύει σε όλους τους τόνους η Λευκωσία, είναι πως ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας θα ζητήσει από τους ομολόγους του, οι ίδιες αρχές που επιθυμούν να ισχύσουν στην περίπτωση της Λευκορωσίας, να ισχύσουν και στην περίπτωση της Κύπρου. Θα υποδείξει δηλαδή, ότι δεν μπορεί η Ε.Ε. που στηρίζεται σε συγκεκριμένες αρχές να εφαρμόζει δύο μέτρα και δύο σταθμά, ενώ θα τονίσει το γεγονός πως δεν επιτρέπεται οι ομόλογοί του να κάνουν πως δεν βλέπουν την εισβολή της Τουρκίας στην κυπριακή Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη αλλά καθώς και τις απειλές για άνοιγμα των Βαρωσίων. 

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: «Όχι στα δύο μέτρα και δύο σταθμά»-Τι θα πει στους ομολόγους του ο Αναστασιάδης

Και μπορεί η στάση του Προέδρου της Δημοκρατίας αυτή την ώρα να μοιάζει απόλυτα ορθή, ωστόσο ακόμα και από το εσωτερικό άρχισαν να ακούγονται κάποιες φωνές που κάνουν λόγο για απομόνωση της Κύπρου σε ευρωπαϊκό επίπεδο. 

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Ανταλλαγή πυρών Κυβέρνησης-ΑΚΕΛ ενόψει του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου

Στην κριτική που άσκησε το ΑΚΕΛ απάντησε ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος ο οποίος επισήμανε πως το ΑΚΕΛ δεν βρήκε μία αρνητική λέξη να πει για τη στάση και συμπεριφορά της Τουρκίας. Παράλληλα, εξέφρασε τη λύπη του, διότι το ΑΚΕΛ επέλεξε για άλλη μια φορά, την κρίσιμη ώρα πριν τη Σύνοδο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου όπου θα συζητηθούν οι έκνομες ενέργειες της Τουρκίας σε βάρος της Κύπρου και οι σχέσεις ΕΕ-Τουρκίας, να επιτεθεί με μηδενιστικούς όρους κατά της Κυβέρνησης, χωρίς να βρίσκει μια αρνητική λέξη να πει για τη στάση και τη συμπεριφορά της Τουρκίας, την ώρα που η Κυπριακή Δημοκρατία ζητεί από τους εταίρους της στην ΕΕ να καταδικάσουν με πράξεις τις έκνομες ενέργειες της Τουρκίας κατά των κυριαρχικών δικαιωμάτων της πατρίδας μας.

Οι ισορροπίες στη Σύνοδο
Με τον ένα ή τον άλλο τρόπο τις τελευταίες ημέρες σχεδόν όλες οι χώρες της Ένωσης εξέφρασαν άποψη για τις εξελίξεις στην ανατολική Μεσόγειο. Άλλες πιο πολύ και άλλες λιγότερο, λόγω της ειδικής συνθήκης και της παράλληλης συζήτησης που διεξάγεται για το ζήτημα των κυρώσεων κατά της Λευκορωσίας, τοποθετήθηκαν.

Μάλιστα υπήρξαν και χώρες όπως η Φινλανδία που άσκησαν σκληρή κριτική στην Κύπρο, για το γεγονός ότι ο Νίκος Χριστοδουλίδης, μπλόκαρε τις κυρώσεις κατά της Λευκορωσίας. Ειδικότερα υπουργός Εξωτερικών της Φινλανδίας Πέκα Χααβίστο χαρακτήρισε «πολύ εκνευριστικό» ότι δεν υπήρξε συμφωνία στο ΣΕΥ για την επιβολή κυρώσεων, αναφέροντας ότι η Φινλανδία «είναι έτοιμη να χρησιμοποιήσει τη διαδικασία της ειδικής πλειοψηφίας» για αποφάσεις εξωτερικής πολιτικής (όπως παραίνεσε τα κράτη-μέλη να κάνουν, ειδικά για υποθέσεις κυρώσεων, την περασμένη εβδομάδα η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν στην ομιλία της για την Κατάσταση της Ευρωπαϊκής Ένωσης).

Στην Φινλανδία θα πρέπει να προστεθεί και ένα άλλο γκρουπ χωρών που επηρεάζονται από τις εξελίξεις στη Λευκορωσία, όπως τα κράτη της Βαλτικής και οι σκανδιναβικές χώρες, που μπορεί επί της ουσίας να μην έχουν έντονη άποψη για τις πειρατικές ενέργειες των Τούρκων, ωστόσο απαιτούν την άμεση λήψη και εφαρμογή των αποφάσεων για τη Λευκορωσία, κυρίως λόγω της εμπλοκής και του ρωσικού παράγοντα. 

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Οι χαμένες κυρώσεις, το άδειασμα των εταίρων και η Κύπρος μαύρο πρόβατο της Ε.Ε.

Εξάλλου πληροφορίες που είδαν το φως της δημοσιότητας μετά την συνεδρία των υπουργών Εξωτερικών τη Δευτέρα, ήθελαν έξι χώρες να στηρίζουν, ως ένα βαθμό, τις κυπριακές θέσεις στηρίζοντας το αίτημα του Νίκου Χριστοδουλίδη για υλοποίηση της πολιτικής συμφωνίας του Gymnich. Οι χώρες αυτές ήταν, η Ελλάδα, η Γαλλία, η Σλοβακία, η Ιρλανδία, το Λουξεμβούργο και η Μάλτα. 

Στην αντίπερα όχθη και με βάση τα όσα διημείφθησαν σε προηγούμενα συμβούλια σε επίπεδο υπουργών Εξωτερικών, Ιταλία, Ισπανία, Βουλγαρία, Ουγγαρία αλλά και η Γερμανία ανήκουν σε εκείνο το γκρουπ των χωρών που αντιμετωπίζουν με ιδιαίτερο σκεπτικισμό και χρησιμοποιούν τακτικισμό, ώστε να αποφευχθούν οι διευρυμένες κυρώσεις κατά της Άγκυρας. Οικονομικά και εμπορικά συμφέροντα, αλλά κυρίως και το ζήτημα του μεταναστευτικού που κρατά ως άσο στο μανίκι ο Ερντογάν, αποτρέπουν τις τρεις από το big four της Ένωσης από το να ταυτίσουν τα θέλω τους με τα δίκαια αιτήματα της Κύπρου. 

Τα όρια
Αυτό που σημειώνουν ωστόσο αναλυτές, είναι πως σε καμία περίπτωση η Κύπρος δεν πρέπει και ούτε μπορεί να τραβήξει μέχρι το τέλος αυτή τη μοναχική στάση εντός της Ένωσης, λόγω του ειδικού-πολιτικού βάρους της και εκφράζουν την άποψη πως θα πρέπει να βρεθεί η χρυσή τομή, που θα ικανοποιεί μεν την πλειοψηφία των χωρών που επιθυμούν να τρέξουν οι κυρώσεις για την Λευκορωσία και από την άλλη να ικανοποιήσουν στον μεγαλύτερο βαθμό και τις απαιτήσεις της Λευκωσίας. 

Δεν αποκλείεται σε αυτό το πλαίσιο, αν στις διαβουλεύσεις σε επίπεδο ηγετών δεν υπάρξει κατάληξη, τότε να γίνει σχετική ρύθμιση και το θέμα να επιστρέψει σε επίπεδο υπουργών Εξωτερικών, όπου αφού θα ολοκληρωθούν και οι διαδικασίες στη Relex να επιβληθούν οι κυρώσεις που ζήτησε η Κύπρος από τον Ιούνιο εναντίον πέντε προσώπων και τριών εταιρειών που εμπλέκονται στις παράνομες έρευνες της Τουρκίας. 

Κάτι τέτοιο βέβαια δεν μπορεί να αφήνει πλήρως ικανοποιημένη τη Λευκωσία για δύο λόγους. Πρώτον επειδή παρόμοιες κυρώσεις επιβλήθηκαν και στο παρελθόν χωρίς να ιδρώνει το αυτί κανενός στην Τουρκία και δευτέρον, διότι η Κύπρος όπως και η Ελλάδα πριν κάνει ένα βήμα πίσω λόγω του επικείμενου διαλόγου, απαιτούσαν τομεακές κυρώσεις που θα επέφεραν πραγματικό πλήγμα στην Άγκυρα και κυρίως στην ήδη χειμαζόμενη τουρκική οικονομία. 

Η στάση της Ελλάδας
Κι αν η Κύπρος βρίσκεται σε δεινή θέση ενόψει της Συνόδου Κορυφής, ενδεχομένως σε ακόμα χειρότερη να βρίσκεται και η Ελλάδα. Κι αυτό διότι η Αθήνα οδηγείται σε ένα διάλογο ο οποίος γνωρίζει πολύ καλά πως είναι καταδικασμένος να αποτύχει και η επιστροφή του Oruc Reis εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας είναι θέμα χρόνου.

Η αποτυχία του διαλόγου έγκειται σε μια σειρά από παράγοντες που είναι αδύνατον να ανατραπούν, όπως για παράδειγμα στο γεγονός ότι οι δύο πλευρές διαφωνούν ακόμα και στο περιεχόμενο του διαλόγου με την Αθήνα να αποδέχεται διάλογο μόνο για τις θαλάσσιες ζώνες και την Τουρκία να επιμένει σε εφ´ όλης της ύλης διάλογο για μια σειρά από ζητήματα. 

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Φόρεσε τη μάσκα του ειρηνοποιού ο Ερντογάν και έριξε την ευθύνη στην Ελλάδα

Παράλληλα ο νέος γύρος διαλόγου θα αποτελέσει συνέχεια του διαλόγου που διακόπηκε το 2016 και θα διεξαχθεί σε πολύ χαμηλό διπλωματικό επίπεδο, γεγονός που μόνο δυσκολίες θα προκαλέσει, αφού για κάθε απόφαση θα χρειάζεται η έγκριση από τον Έλληνα υπουργό Εξωτερικών και τον Έλληνα Πρωθυπουργό. 

Σε ότι αφορά την Ελλάδα υπάρχει και μια άλλη πτυχή, αυτή του αρραγές μετώπου Αθηνών Λευκωσίας που εκφράσθηκε με πολλούς τρόπους το τελευταίο διάστημα και με τις τουρκικές μεθοδεύσεις τείνει να σπάσει. Και σε αυτό το πλαίσιο η σιγή ιχθύος των Αθηνών, την ώρα που η Κύπρος είναι στριμωγμένη στη γωνία, την αφήνει εκτεθειμένη στα μάτια του κυπριακού ελληνισμού. 

Σημειώνεται ότι ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας είχε χθες τηλεφωνική επικοινωνία με τον Κυριάκο Μητσοτάκη με τον οποίο συζήτησαν τα όσα έγιναν στο Συμβούλιο Υπουργών Εξωτερικών της Δευτέρας. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας υπέδειξε στον Έλληνα Πρωθυπουργό ότι ως θέμα αρχής η Κύπρος θα επιμείνει  στη θέση που τηρήθηκε κατά τη Σύνοδο του Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων.

Επεσήμανε ακόμα ότι δεν μπορεί η ΕΕ να τηρεί τακτική δύο μέτρων και δύο σταθμών στην αντιμετώπιση περιπτώσεων παραβίασης ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ούτε μπορεί επιλεκτικά να προωθούνται αποφάσεις για κυρώσεις όταν η Κυπριακή Δημοκρατία υφίσταται επίθεση από την Τουρκία στην ΑΟΖ της και απειλές για εποικισμό της περίκλειστης πόλης της Αμμοχώστου.

Ο Πρωθυπουργός της Ελλάδας εξέφρασε πλήρη κατανόηση για τις θέσεις της Κυπριακής Δημοκρατίας και διαβεβαίωσε για τη συμπαράσταση και τη στήριξη της Ελλάδας με τους δύο να συμφωνούν, όπως βρίσκονται σε στενή επαφή.