«Δεν παραγράφεται το σεξουαλικό αδίκημα στην Κύπρο ακόμη κι εάν περάσουν χρόνια»

Κι ενώ η κοινή γνώμη παρακολουθεί εμβρόντητη τις υποθέσεις σεξουαλικής παρενόχλησης και σεξουαλικής κακοποίησης στην Κύπρο, που αυξάνονται μέρα με την ημέρα μετά το σάλο στην Ελλάδα και την καταγγελία της Άντρης Ελευθερίου, οι αρμόδιες Υπηρεσίες συνεχίζουν να λαμβάνουν παράπονα.

Πέραν από την Αστυνομία, που διερευνά την ποινική πτυχή αυτών των υποθέσεων, καταγγελίες μπορούν να υποβληθούν, εάν πρόκειται για περιστατικό που συνέβη σε χώρο εργασίας, τόσο στην Επίτροπο Διοικήσεως, όσο και στην Επιτροπή Ισότητας των Φύλων στην Εργασία και στην Εκπαίδευση, ο ρόλος της οποίας δεν είναι ευρέως γνωστός.

Μιλώντας στον REPORTER, η Πρόεδρος της Επιτροπής Ισότητας, Επίτροπος Νομοθεσίας  Λουίζα Χριστοδουλίδου Ζαννέτου, ανέφερε ότι ενώπιόν της μπορούν να καταγγελθούν υποθέσεις, οι οποίες έχουν σχέση με τη διάκριση λόγω φύλου

«Το 2020 δεν είχαμε καταγγελία για σεξουαλική παρενόχληση. Είχαμε όμως τα προηγούμενα χρόνια. Το 2019 ότι έγιναν δύο, το 2018 μία, το 2017 δύο και το 2016 τέσσερις».

Μόλις ληφθεί ένα παράπονο, διαβιβάζεται αυτόματα σε αρχιεπιθεωρητή του Τμήματος Εργασίας, ο οποίος καλείται να το διερευνήσει λαμβάνοντας καταθέσεις. Ακολούθως υποβάλλει έκθεση, η οποία καταλήγει στην Επιτροπή Ισότητας.

«Η Επιτροπή μπορεί να εγκρίνει και νομική αρωγή προς το θύμα για να αποταθεί στο Δικαστήριο Εργατικών Διαφορών και να διεκδικήσει αποζημιώσεις για τη συμπεριφορά αυτή. Εδώ μιλούμε για την αστική διαδικασία υποβολής του παραπόνου, όπου το θύμα διεκδικεί αποζημιώσεις εναντίον του θύτη και του εργοδότη, ο οποίος σε πολλές περιπτώσεις κρίθηκε συνυπεύθυνος διότι δεν έλαβε τα αναγκαία μέτρα που προβλέπει ο νόμος.  Ο Νόμος Περί Ίσης Μεταχείρισης του 2002, αφορά και το θέμα της αστικής διεκδίκησης, αλλά ποινικοποιεί αυτήν την πράξη και επομένως μπορεί το θύμα να προχωρήσει και σε καταγγελία στην Αστυνομία. Αυτό έχει να κάνει μόνο με το χώρο εργασίας», σημείωσε η κ. Ζαννέτου.

Πολύ λίγες οι καταγγελίες σε σχέση με το φαινόμενο

Κληθείσα να απαντήσει για ποιο λόγο είναι τόσο λίγες οι καταγγελίες ενώπιον της Επιτροπής Ισότητας, η κ. Ζαννέτου ανέφερε πως όντως υπάρχει διάσταση με τους αριθμούς των αντίστοιχων παραπόνων που δέχεται η Επίτροπος Διοικήσεως. Όπως ανέφερε αυτό ενδέχεται να οφείλεται και στο γεγονός, κάτι που καταδείχθηκε και σε πρόσφατη έρευνα, πως δεν γνωρίζουν τα θύματα το ρόλο της Επιτροπής.

«Φαίνεται ότι είναι μικρό το ποσοστό των γυναικών που γνωρίζουν για την Επιτροπή Ισότητας των Φύλων και πιστεύω πως είναι αυτός ο λόγος που φτάνουν λιγότερες καταγγελίες σε μας. Ο λόγος που υπάρχει αυτή η διστακτικότητα για καταγγελίες είναι ένα θέμα που θα μας απασχολήσει, για να προωθηθεί. Επειδή όμως έχει να κάνει και με εργασιακές σχέσεις, είναι πιο δύσκολες υποθέσεις για να καταγγελθούν».

Θέσαμε εις γνώσιν της Προέδρου της Επιτροπής Ισότητας, καταγγελίες που δέχθηκε ο REPORTER από γυναίκες που υπέβαλαν παράπονο για σεξουαλική παρενόχληση, και ανέφεραν πως η διαδικασία διερεύνησης ενός παραπόνου είναι χρονοβόρα με αποτέλεσμα το θύμα να υπόκειται σε ταλαιπωρία. Η κ. Ζαννέτου απάντησε ότι «αυτό είναι ένα θέμα που θα πρέπει να μας προβληματίσει, αφού η έρευνα πρέπει να ολοκληρώνεται όσο το δυνατόν πιο γρήγορα. Το θύμα πρέπει να έχει αποτέλεσμα όσο πιο σύντομα γίνεται, επειδή μπορεί να ακολουθήσει και μια δικαστική διαδικασία, η οποία επίσης πρέπει να ολοκληρώνεται σύντομα».

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: «Εκείνη τη μισή ώρα ήθελε να κάνει τα πάντα, του είπα ντροπή είμαι σαν κόρη σου»

«Δεν πρέπει να κάνουν πίσω τα θύματα»

Σ’ ότι αφορά στις καταγγελίες που προέρχονται από το χώρο του πολιτισμού, η κ. Ζαννέττου ανέφερε ότι αυτές οι γυναίκες εάν υπέστησαν σεξουαλική παρενόχληση την ώρα της εργασίας τους ή έχουν κάποια εργασιακή σχέση με τον θύτη, τότε «μπορούν να υποβάλουν παράπονο είτε στην Επιτροπή, είτε στην Επίτροπο Διοικήσεως και πρέπει να ακολουθήσει, ανάλογος χειρισμός από τον εργοδότη, που θα πρέπει διαχειριστεί την υπόθεση σύμφωνα με τον κώδικα διαχείρισης. Εάν πρόκειται για ποινική υπόθεση, τότε θα πρέπει να απευθυνθούν στην Αστυνομία».

Η Επίτροπος Νομοθεσίας, κάλεσε τα θύματα σεξουαλικών αδικημάτων, να μιλήσουν και να τολμήσουν να φτάσουν τις υποθέσεις τους μέχρι τέλους.

«Όταν μία γυναίκα αποφασίσει να μιλήσει και να προωθήσει την υπόθεσή της,  θα πρέπει να την φτάσει μέχρι τέλους. Να μιλήσει και με την οικογένειά της. Υπάρχουν κάποιες περιπτώσεις, που είχαν για χρόνια αυτό το μυστικό και το έφεραν σαν βάρος που τους δημιουργούσε ψυχολογική αναστάτωση ή και χειρότερη ψυχολογική βλάβη. Έλαβαν την απόφαση πως δεν μπορούν να ζήσουν με αυτό το βάρος. Επομένως όταν πλέον ληφθεί αυτή η απόφαση, δεν πρέπει να κάνει πίσω η γυναίκα και να το προωθήσει μέχρι τέλους».   

«Δεν παραγράφονται τα αδικήματα»

Η Επίτροπος Νομοθεσίας, σημείωσε σ’ ότι αφορά στις καταγγελίες στην Αστυνομία, ότι σε αντίθεση με τις υποθέσεις στην Ελλάδα, όπου αυτά τα ποινικά αδικήματα παραγράφονται μετά το πέρας κάποιων χρόνων, στην Κύπρο δεν συμβαίνει κάτι ανάλογο και οι δράστες μπορούν να οδηγηθούν ενώπιον της δικαιοσύνης.

«Για τα ποινικά αδικήματα δεν υπάρχει παραγραφή, επομένως μπορεί και ένα αδίκημα που έγινε πριν 15 χρόνια, να οδηγηθεί στο δικαστήριο». Διευκρίνισε ωστόσο ότι «δεν υπάρχει αναδρομικότητα, ωστόσο μια υπόθεση θα δικαστεί στη βάση του τι ίσχυε στο νόμο το χρόνο που έγινε η πράξη».

Παραγραφή, υπάρχει ωστόσο όταν η υπόθεση οδηγηθεί στο Εργατικό Δικαστήριο για επιδίκαση αποζημιώσεων. «Για τις περιπτώσεις του Εργατικού Δικαστηρίου το αδίκημα σε ένα χρόνο παραγράφεται. Είχαμε περίπτωση που υπερέβη τον ένα χρόνο και απορρίφθηκε η υπόθεση», υπέδειξε η κ. Ζαννέτου.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: «Της είπε να μείνει μετά τη δουλειά… Αποπειράθηκε να τη βιάσει στο ψυγείο»

Θωρακίζει τα θύματα η Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης

Εν τω μεταξύ, δύο νομοσχέδια που βρίσκονται το ένα ενώπιον της Βουλής των Αντιπροσώπων και το άλλο στο Γενικό Εισαγγελέα, ποινικοποιούν κάποιες συμπεριφορές σεξουαλικής παρενόχλησης και αυξάνουν τις ποινές.

«Το ένα αφορά την παρενόχληση και την παρενοχλητική παρακολούθηση, που ήδη συζητήθηκε ενώπιον της Επιτροπής Νομικών της Βουλής και έμεινε ένα διαδικαστικό θέμα, για να συνεχίσει η συζήτησή του και να προωθηθεί για ψήφιση. Για την παρενόχληση, προβλέπεται ποινή φυλάκισης που δεν υπερβαίνει τον ένα χρόνο ή χρηματική ποινή που δεν υπερβαίνει τις δύο χιλιάδες ευρώ. Με τον ίδιο νόμο υπάρχει και η παρενοχλητική παρακολούθηση, που είναι μια συμπεριφορά, που δεν είχε προβλεφθεί μέχρι πρότινος. Η ποινή που προβλέπεται είναι μέχρι τρία χρόνια και χρηματική ποινή που δεν υπερβαίνει τις 10 χιλιάδες ευρώ. Υπάρχουν όμως και ποινές που φτάνουν μέχρι τα οκτώ έτη».

Το πιο σημαντικό νομοσχέδιο ωστόσο, που παρέχει μεγαλύτερη προστασία στα θύματα, είναι η εισαγωγή στο νομοθετικό σύστημα της Κύπρου, της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης. Πρόκειται για το πρώτο νομικά δεσμευτικό διεθνές κείμενο, που θέτει κριτήρια για την πρόληψη της έμφυλης βίας. Το νομοσχέδιο αυτό έχει σταλεί από την υπουργό Δικαιοσύνης, στον Γενικό Εισαγγελέα και μετά τον νομοτεχνικό έλεγχο, θα οδηγηθεί προς ψήφιση στη Βουλή.

Όπως εξηγεί η κ. Ζαννέτου, «στη Σύμβαση πλείστα των αδικημάτων αφορούν σε βία κατά των γυναικών, που είναι ήδη ποινικοποιημένα, ωστόσο οι πρόνοιες που εισάγει είναι τέτοιες που θα αυξηθούν κάποιες ποινές».

Δημιουργήθηκαν, ωστόσο και άλλα αδικήματα, που δεν ήταν ποινικοποιημένα όπως για παράδειγμα η οικονομική βία, που αφορά στην αποστέρηση της οικονομικής αυτοτέλειας της γυναίκας καθώς και η ψυχολογική βία .

«Σ’ ότι αφορά στην οικονομική βία προτείνονται μέχρι 5 έτη φυλάκισης, για σεξουαλική παρενόχληση προτείνονται ποινές μέχρι 3 έτη και για την ψυχολογική βία, την εξύβριση, τα υποτιμητικά σχόλια κλπ, η πρόταση είναι για μέχρι τρία χρόνια φυλάκιση».

Στο νομοσχέδιο προστέθηκε έπειτα από εισήγηση του Δικηγορικού Συλλόγου ακόμη ένα άρθρο ποινικοποίησης συμπεριφοράς, όπως αναφέρει η Επίτροπος Νομοθεσίας, που δεν είναι στη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης, που αφορά στη διάδοση υλικού πορνογραφικού ή σεξουαλικού περιεχομένου, που καλύπτει φωτογραφήσεις, βίντεο κλπ.

«Οι περισσότερες πρόνοιες αφορούν σε γυναίκες, που πλήττονται σε περισσότερο βαθμό λόγω του φύλου τους. Ωστόσο τα ποινικά αδικήματα, που γίνονται μέσα στην οικογένεια, δεν ξεχωρίζουν φύλο και το θύμα μπορεί να είναι και άνδρας. Επίσης το Υπουργείο Παιδείας, θα έχει υποχρέωση να κάνει προγράμματα για την εκπαίδευση των παιδιών από νεαρή ηλικία για να μάθουν τι σημαίνει ισότητα των δύο φύλων και τι σημαίνει να υπάρχει σεβασμός μεταξύ του ατόμου».

Πρόκειται όπως υποδεικνύει η κ. Ζαννέτου για «ένα κείμενο που παρουσιάζει μια σφαιρική αντιμετώπιση αυτού του είδους των αδικημάτων. Το κείμενο αυτό αντιμετωπίζει και κάποια θέματα ανηλίκων. Βέβαια δεν παύουν να ισχύουν οι πρόνοιες των νομοθεσιών που υπάρχουν για τις σεξουαλικές κακοποιήσεις παιδιών και παιδικής πορνογραφίας, επομένως θα προχωρούν μαζί».

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Γιολίτη: Διαφωνώ πως δεν γίνεται τίποτα για υποθέσεις σεξουαλικής παρενόχλησης

********

Η συνέντευξη της Επιτρόπου Νομοθεσίας αποτελεί μέρος έρευνας του REPORTER για τα σεξουαλικά αδικήματα στην Κύπρο, με αφορμή τις δημόσιες καταγγελίες που έγιναν το τελευταίο διάστημα. 

Οι υποθέσεις της σεξουαλικής εκμετάλλευσης, της σεξουαλικής βίας, των άσεμνων επιθέσεων, της απόπειρας βιασμού και του βιασμού, είναι ένα φαινόμενο με εύρος και στη χώρα μας, κάτι που διαφαίνεται και μέσα από την αύξηση των καταγγελιών των τελευταίων ημερών. Είναι ένα φαινόμενο που το γιγάντωσε, η ανοχή...  

Σε περιπτώσεις, όπου οι κοινωνίες αντέδρασαν όπως στις ΗΠΑ και την Ελλάδα, στηρίζοντας τις δημόσιες καταγγελίες, κατέρρευσαν μύθοι σαν χάρτινοι πύργοι. Έφτασε η ώρα και για μας…

Το οφείλουμε προς τα θύματα τέτοιων ενεργειών, που βίωσαν τραυματικές εμπειρίες, οι οποίες στιγμάτισαν τις ζωές τους… Το οφείλουμε στο μεγάλο θάρρος τους, να σπάσουν τη σιωπή τους. Το οφείλουμε όμως και στους εαυτούς μας… #metoo

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:

• Καταγγελίες σεξουαλικής εκμετάλλευσης αντρών στην Κύπρο-Στο στόχαστρο σκηνοθέτες
•  Σπάει η σιωπή, αυξήθηκαν οι καταγγελίες για σεξουαλική παρενόχληση
• ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΙΚΟ: Καταγγελία σε βάρος γνωστού πολιτικού για σεξουαλική παρενόχληση
• Νέα μαρτυρία εναντίον Κύπριου εν ενεργεία γνωστού πολιτικού για άσεμνη επίθεση