Τα σοβαρά κενά που παρατηρούνται στις διαδικασίες που διέπουν τις καταγγελίες για σεξουαλική παρενόχληση στο χώρο εργασίας δημιουργούν αρνητικές συνέπειες για τα θύματα, με βάση τα όσα έχουν καταγράψει οι αρμόδιες οργανώσεις, οι οποίες ζητούν αυστηροποίηση της νομοθεσίας, δεδομένου ότι υπάρχει το πλαίσιο ωστόσο είναι γεμάτο τρύπες και κενά. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τα θύματα να εξαναγκάζονται είτε σε παραίτηση είτε σε ψυχολογική καταπίεση και να βρίσκονται μαζί με το θύτη, αφού είναι ελάχιστες οι περιπτώσεις που ο θύτης αναγκάζεται να απομακρυνθεί από το χώρο εργασίας.
Η συνεδρία της Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της Βουλής την περασμένη Δευτέρα, έχει ανοίξει μία γενική συζήτηση, όσον αφορά στο γενικό πλαίσιο των διαδικασιών που διέπουν τις καταγγελίες για υποθέσεις σεξουαλικής παρενόχλησης στο χώρο εργασίας, καθώς επίσης και στο κατά πόσο είναι εύκολο ένα θύμα να εμπιστευτεί τους θεσμούς που διερευνούν. Αυτός θεωρείται και ο λόγος που οι καταγεγραμμένες καταγγελίες είναι μόνο δέκα τα τελευταία χρόνια, με τις οργανώσεις που ασχολούνται με το συγκεκριμένο θέμα να αναφέρουν πως δεν αντικατοπτρίζουν το μέγεθος του προβλήματος.
«Πρέπει να ξεκαθαρίσουμε πόσες καταγγελίες ήρθαν ενώπιον τους και τι εξέλιξη είχαν. Είναι το πιο κομβικό σημείο για να δούμε πώς γίνεται η διαχείριση των καταγγελιών και αν ο κόσμος μπορεί να αισθάνεται ασφάλεια να αποτείνεται στους θεσμούς για να βρει το δίκαιό του. Αυτός ο αριθμός από το Τμήμα Εργασίας, για δέκα καταγγελίες μέσα σε τρία χρόνια, δεν αντικατοπτρίζει το μέγεθος του προβλήματος», επεσήμανε στον REPORTER η υπεύθυνη του Τμήματος Εργαζομένων Γυναικών της ΣΕΚ, Δέσποινα Ησαΐα.
Σημειώνεται πως οι οργανώσεις των εργαζομένων έχουν από πλευράς τους αναλάβει δράση, όπως για παράδειγμα η γραμμή στήριξης για τα θύματα εργασιακού εκφοβισμού και σεξουαλικής παρενόχλησης της ΣΕΚ που λειτουργεί από το 2002 και μέχρι σήμερα έχει δεχθεί 50 καταγγελίες, οι οποίες ως επί των πλείστον αφορούν τον εργασιακό εκφοβισμό.
«Κάποιες καταγγελίες που ήρθαν ενώπιον μας σοβαρές για θέματα σεξουαλικής παρενόχλησης, με τη στενή έννοια της λέξης και πρέπει να καταγγέλλονται απευθείας στην Αστυνομία. Σε κάποιες άλλες, που είναι εντός του χώρου εργασίας, αλλά έχει να κάνει με πιο ήπια περιστατικά, αν τολμώ να τα πω έτσι, η δική μας συμβολή είναι να αποτείνονται στους εξωδικαστικούς θεσμούς, που είναι το Τμήμα Εργασίας και η Επίτροπος Διοικήσεως. Αυτοί θα αναλάβουν πλήρως τη διερεύνηση αυτών των ζητημάτων».
Πάντως, η Κυπριακή Δημοκρατία έχει νομοθετήσει πλαίσιο για καταγγελίες για υποθέσεις σεξουαλικής παρενόχλησης στο χώρο εργασίας, το οποίο θεωρείται ικανοποιητικό, ωστόσο πρέπει να εφαρμοστεί σωστά στην ολότητά του για να προστατεύονται τα θύματα. Αυτό είναι που τονίζεται από τις οργανώσεις, αφού υπήρξαν αρκετές καταγγελίες που ενώ προωθήθηκαν στους αρμόδιους θεσμούς, ωστόσο δεν εξετάστηκαν καθώς δεν ενέπιπταν στον περί ίσης μεταχείρισης ανδρών και γυναικών στην απασχόληση και επαγγελματική εκπαίδευση νόμο, που είναι το πλαίσιο για τις καταγγελίες για σεξουαλική παρενόχληση.
«Έπρεπε να υπάρχει τεκμηρίωση ότι ήταν αδίκημα λόγω φύλου. Γι’ αυτό και σε μία παρέμβασή μας το 2024 στην παρουσία του υπουργού, τον παρακαλέσαμε να περάσει το νόμο για τη βία και παρενόχληση στο χώρο εργασίας, για να είναι σίγουρος ο κόσμος ότι δεν θα υπάρχει διάκριση του φύλου και όποια καταγγελία πάει για εργασιακό εκφοβισμό να υπάρχει άμεση παρέμβαση. Ο κόσμος αισθάνεται ότι δεν μπορεί να καταγγείλει ένα ζήτημα που για εκείνο είναι σοβαρό και να περιμένει από ένα Τμήμα να κάνει έξι μήνες για να βγάλει έκθεση ή να βγάλει απόφαση αν εμπίπτει ή όχι στο νόμο. Εμείς λέμε ότι πρέπει να μπει χρονοδιάγραμμα. Δεν μπορεί να γίνεται καταγγελία για σεξουαλική παρενόχληση και να μην ξέρει ο επιθεωρητής ότι εντός τριών μηνών θα πρέπει να βγαίνει απόφαση και να είναι το θύμα μαζί με το θύτη. Αυτά είναι σοβαρά προβλήματα και αυτά ο κόσμος τα αντιλαμβάνεται και τα γνωρίζει και γι’ αυτό δεν καταγγέλλει».
Ένα άλλο προβληματικό σημείο που εντοπίστηκε στις διαδικασίες, όπως τονίζει η κα. Ησαΐα, είναι το γεγονός ότι σπάνια απομακρύνεται ένας θύτης από το χώρο εργασίας, στον οποίο βρίσκεται και το θύμα που κατήγγειλε σεξουαλική παρενόχληση.
«Ωθούμε τα θύματα, είτε να υποβάλλουν παραίτηση, είτε να αναγκάζονται να υποβάλλουν τον εαυτό τους σε ψυχολογική καταπίεση στο χώρο εργασίας για να μην χάσουν τη δουλειά τους. Αν δεν τολμήσουμε να πιέσουμε να γίνεται σωστά η νομοθεσία, θα έχουμε αυτά τα αποτελέσματα. Οι δέκα καταγγελίες που λέχθηκαν προχθές παραπλανούν. Δεν είναι η πραγματική εικόνα. Το νομοθετικό πλαίσιο είναι επαρκέστατο. Αυτό που πρέπει να ενταχθεί στο νόμο είναι να υποχρεώνει το θεσμό να έχει χρονοδιάγραμμα, ότι από την ώρα που έλαβε την καταγγελία να βγάζει απόφαση εντός συγκεκριμένου χρονικού διαστήματος».
Δαιδαλώδεις και χρονοβόρες διαδικασίες που δημιουργούν εντάσεις στο χώρο εργασίας
Το γεγονός ότι θύματα νιώθουν επισφαλείς για να προβούν σε καταγγελίες, με αποτέλεσμα να στρέφονται προς τις συνδικαλιστικές οργανώσεις για βοήθεια, αναγνώρισε και η Οργανωτική Γραμματέας της ΠΟΓΟ, Ελένη Ευαγόρου, η οποία επεσήμανε πως τα θύματα πολλές φορές πρώτα πρέπει να σκεφτούν κατά πόσο μπορούν να παραιτηθούν και να βρουν άλλη δουλειά και μετά να παραιτηθούν και για μία χαμηλόμισθη γυναίκα είναι δύσκολο να προβεί σε καταγγελία.
«Γενικά η διαδικασία είναι δαιδαλώδης, χρονοβόρα και αν μιλούμε για εργασιακό περιβάλλον, δημιουργούν εντάσεις και εκεί και δυσχεραίνει τη θέση του θύματος. Είναι κάτι το οποίο θα σκεφτούν διπλά και τριπλά για να καταγγείλουν. Με τη συζήτηση που γίνεται, που υπάρχουν αναφορές για κώδικες κλπ, θεωρούμε ότι αντίθετα θα έπρεπε να γίνεται η διαδικασία ειδικά στη σεξουαλική παρενόχληση. Να γίνεται καταγγελία και να ξεκινά η ποινική διαδικασία και να τρέχει ταυτόχρονα η διαδικασία αυτόματα για πειθαρχικά αδικήματα. Με αυτό τον τρόπο υποβιβάζουμε μία πράξη, ένα ποινικό αδίκημα που περιλαμβάνει η σύσταση της Κωνσταντινούπολης, σε ένα ενδοεργασιακό ζήτημα, που θεωρείται αντίστοιχο με αρνητικά σχόλια για το ντύσιμο».
Στο μεταξύ, ένα άλλο σημείο που θέλησε να θίξει η κα. Ευαγόρου είναι πως γίνεται μία συζήτηση για ένα ποινικό αδίκημα, ωστόσο οι διαδικασίες είναι χρονοβόρες και ενώ υπάρχει το νομοθετικό πλαίσιο, αυτό δεν εφαρμόζεται σωστά. Μάλιστα, υπέδειξε πως θα μπορούσε να λειτουργήσει σε διάφορες υπηρεσίες ένα μοντέλο όπως εκείνο που ακολούθησε ο ΠΙΣ με τον γιατρό, που καταδικάστηκε από το πειθαρχικό του συμβούλιο.
«Ερχόμαστε και δημιουργούμε κώδικες και πρωτόκολλα που δεν εφαρμόζονται. Δεν ξέρω κατά πόσο θα πρέπει να μπούμε στη συζήτηση για αλλαγή της νομοθεσίας. Θα έπρεπε να υπάρχει μία δομή, κάτω από την οποία θα μπορούσαν να πάνε όλες οι αρμοδιότητες για την έμφυλη βία, η οποία θα είχε την δυνατότητα της εκτελεστικής εξουσίας για να μπορεί να καταθέτει νομοσχέδια. Αυτό θα μπορούσε να είναι ένα Υφυπουργείο. Όσο πιο κατακερματισμένα είναι τα πράγματα, τόσο πιο δύσκολα μπορούν να έχουν αντίκτυπο οι αποφάσεις τους. Υπάρχει η επιτροπή ισότητας των φύλων. Πόσοι το γνωρίζουν; Προσπαθούν να κάνουν κάποια πράγματα, όμως η απήχηση είναι χαμηλή».
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Δέκα καταγγελίες για σεξουαλική παρενόχληση στο χώρο εργασίας σε τρία χρόνια-Γεμάτο κενά το νομικό πλαίσιο
