Ανοίγει η συζήτηση για το διαχωρισμό των εξουσιών του υφιστάμενου διττού ρόλου του Γενικού Εισαγγελέα, με τη δημιουργία Γενικού Δημόσιου Κατήγορου και την υποχρέωση του τελευταίου να δημοσιεύει τα κριτήρια άσκησης ποινικών διώξεων στην επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας ενώπιον της Επιτροπής Νομικών, η οποία θα θέσει επί τάπητος τα 38 νομοσχέδια που κατέθεσε το Υπουργείο Δικαιοσύνης πριν τη ολοκλήρωση των εργασιών για το καλοκαίρι. Την ίδια ώρα, η Επιτροπή αναμένεται να εξετάσει και τρεις προτάσεις νόμου που άπτονται του θέματος, σε μία προσπάθεια να διαπιστωθεί αν υπάρχουν συγκλίσεις με τα κυβερνητικά νομοσχέδια, ώστε να ενσωματωθούν σε αυτά.
Τον περασμένο Ιούλιο, το Υπουργείο Δικαιοσύνης κατέθεσε στην τελευταία Ολομέλεια της Βουλής, πριν τις διακοπές των εργασιών του σώματος για το καλοκαίρι, τα νομοσχέδια για το διαχωρισμό των εξουσιών του Γενικού Εισαγγελέα. Σημειώνεται πως η Κυβέρνηση είχε εγκρίνει τα επίμαχα νομοσχέδια στις 2 Ιουλίου αφού έτυχαν συζήτησης με τον Γενικό Εισαγγελέα, το Ανώτατο Δικαστήριο και τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο.
Η Επιτροπή Νομικών έθεσε το θέμα ως προτεραιότητα και αυτό διαφαίνεται από το γεγονός ότι ξεκινά το νέο κύκλο εργασιών της για την τρέχουσα κοινοβουλευτική περίοδο με το συγκεκριμένο θέμα. Σημειώνεται πως πρόκειται και για τον τελευταίο κύκλο της Επιτροπής Νομικών με την παρούσα σύνθεση, αφού τον ερχόμενο Μάιο θα πραγματοποιηθούν οι βουλευτικές εκλογές. Αυτός είναι και ο λόγος που έχει τεθεί ως στόχος να ψηφιστούν τα νομοσχέδια πριν τον ερχόμενο Απρίλιο όταν και θα διαλυθεί το σώμα.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Έτοιμη για πολύμηνη συζήτηση για διαχωρισμό εξουσιών Εισαγγελέα η Βουλή-Κενό στα νομοσχέδια για το ανέλεγκτο
Για να το πετύχει αυτό, η Επιτροπή Νομικών παρουσιάζεται έτοιμη για μία πολύμηνη και εξονυχιστικά λεπτομερή συζήτηση, ώστε να καταφέρει να προωθήσει στην Ολομέλεια για ψήφιση τα νομοσχέδια, δεδομένου ότι πρόκειται για ένα θέμα που είχε απασχολήσει αρκετά τα μέλη του Κοινοβουλίου, αλλά και την κοινή γνώμη και θα πρέπει να υπάρξει αλλαγή.
Στην πρώτη συνεδρία της Επιτροπής Νομικών, που έχει οριστεί για τις 10 Σεπτεμβρίου, έχει κληθεί τόσο ο υπουργός Δικαιοσύνης, Μάριος Χαρτσιώτης, όσο και οι Γενικός και Βοηθός Γενικός Εισαγγελέας, Γιώργος Σαββίδης και Σάββας Αγγελίδης αντίστοιχα. Από πλευράς του, ο Μάριος Χαρτσιώτης αναμένεται να ενημερώσει τα μέλη του Κοινοβουλίου για την πολιτική απόφαση και το σκεπτικό της, ενώ θα παρουσιάσει και τα επίμαχα νομοσχέδια, ενώ ο Γιώργος Σαββίδης θα κληθεί να αναπτύξει τη δική του άποψη επί των νομοσχεδίων ενώπιον της Βουλής.
Όσον αφορά στα κυβερνητικά νομοσχέδια, όπως αναφερόταν στην αιτιολογική έκθεση, οι προτεινόμενες ρυθμίσεις στοχεύουν στην ενίσχυση της ανεξαρτησίας του διωκτικού ρόλου, που σήμερα αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της Νομικής Υπηρεσίας (ΝΥ) και της ικανότητας των λειτουργών της και των δημόσιων κατηγόρων να εκτελούν τα καθήκοντα τους με περισσότερη αυτονομία, υπό την καθοδήγηση των διασφαλίσεων που απαιτούνται σύμφωνα με το κράτος δικαίου.
Ειδικότερα, οι προτεινόμενες ρυθμίσεις για τον εκσυγχρονισμό της ΝΥ περιλαμβάνουν τον διαχωρισμό του διπλού ρόλου του Γενικού Εισαγγελέα (ΓΕ) και του Βοηθού Γενικού Εισαγγελέα (ΒΓΕ). Ο ΓΕ παραμένει ως ο νομικός σύμβουλος του κράτους και προϊστάμενος της ΝΥ με τον ΒΓΕ να έπεται αυτού. Ταυτόχρονα, καθορίζεται οκταετής θητεία στο αξίωμα του ΓΕ και του ΒΓΕ, χωρίς δικαίωμα επαναδιορισμού, εκτός στην περίπτωση συμπλήρωσης της ηλικίας των 68 ετών πριν τη λήξη της οκταετούς θητείας, οπότε η αφυπηρέτηση επέρχεται όταν συμπληρωθεί το 68ο έτος.
Προβλέπεται, ακόμη, η δημιουργία νέου θεσμού, του Γενικού Δημόσιου Κατήγορου (ΓΔΚ) και του Βοηθού Γενικού Δημόσιου Κατηγόρου (ΒΓΔΚ), στον οποίο απονέμονται οι υφιστάμενες εξουσίες του ΓΕ που απορρέουν από τον διωκτικό του ρόλο. Οι πρόνοιες για τα προσόντα, τη θητεία, την παύση, την καταβολή μισθοδοσίας θα είναι αντίστοιχες με αυτές του ΓΕ και του ΒΓΕ. Προβλέπεται, ακόμη, η άσκηση εξουσιών του ΓΔΚ βάσει καθορισμένων κριτηρίων που εκδίδει ο ίδιος και δημοσιεύονται στην επίσημη εφημερίδα της Δημοκρατίας. Σημειώνεται ότι ο διορισμός όλων των πιο πάνω αξιωματούχων παραμένει στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Στα βαθιά με το καλημέρα η Επιτροπή Νομικών-Ανοίγει τον φάκελο διαχωρισμού εξουσιών του Γενικού Εισαγγελέα
Επιπλέον, μέσα από τα νομοσχέδια, προνοείται η ετοιμασία και υπογραφή Πρωτοκόλλου Συνεργασίας μεταξύ του ΓΕ και του ΓΔΚ για θέματα που άπτονται των αρμοδιοτήτων και των δύο υπηρεσιών.
Τα νομοσχέδια καθορίζουν και τις απαραίτητες ρυθμίσεις για την ίδρυση, δομή, στελέχωση και λειτουργία της ανεξάρτητης υπηρεσίας του ΓΔΚ, μέσω ειδικού νομοσχεδίου. Στην υπηρεσία του θα υπαχθούν τόσο οι υφιστάμενοι δημόσιοι κατήγοροι, όσο και οι λειτουργοί της ΜΟΚΑΣ, που σήμερα υπάγονται στη ΝΥ. Για τον σκοπό αυτό, σημειώνεται ότι προνοείται η δημιουργία μεταβατικής επιτροπής διορισμών για τη διαδικασία στελέχωσης της υπηρεσίας του ΓΔΚ και η μεταφορά νομικών λειτουργών της ΝΥ στην υπηρεσία του ΓΔΚ, για σκοπούς στελέχωσης της τελευταίας.
Ακόμα, καθιδρύεται Εισαγγελικό Συμβούλιο, τόσο στη ΝΥ όσο και στην Υπηρεσία του ΓΔΚ, με αρμοδιότητα για τους διορισμούς, προαγωγές, μεταθέσεις, τοποθετήσεις, αποσπάσεις, απολύσεις και άσκηση πειθαρχικής εξουσίας των λειτουργών κάθε υπηρεσίας.
Εν αναμονή για το νομοσχέδιο για το ανέλεγκτο
Το ζήτημα της ανέλεγκτης εξουσίας του Γενικού Εισαγγελέα να λαμβάνει αποφάσεις για μη δίωξη ή αναστολή ποινικών διώξεων, η οποία, επί της ουσίας, θα μεταφερθεί μετά τη μεταρρύθμιση στα χέρια του Γενικού Δημόσιου Κατήγορου, εξακολουθεί να αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα που αντιμετωπίζει η Δικαιοσύνη στην Κύπρο. Αυτό είναι ενδεχομένως ένα από τα θέματα που συμφωνούν τα περισσότερα κόμματα μεταξύ τους και που, με διάφορους τρόπους, συνεχώς επανέρχεται.
Το Υπουργείο προχώρησε με την ετοιμασία νομοσχεδίου, που προβλέπει ότι αυτός ο έλεγχος θα γίνεται, σε δευτεροβάθμιο βαθμό, από το Ανώτατο Δικαστήριο.
Όπως δήλωσε στην Επιτροπή Θεσμών την περασμένη Τετάρτη ο υπουργός Δικαιοσύνης, Μάριος Χαρτσιώτης, αυτή την περίοδο, ενόσω το νομοσχέδιο βρίσκεται στη Νομική Υπηρεσία για νομοτεχνικό έλεγχο, τρέχει παράλληλα η διαβούλευση με το Ανώτατο Δικαστήριο και εξέφρασε αισιοδοξία ότι τα θέματα που προέκυψαν θα επιλυθούν τις επόμενες εβδομάδες και το νομοσχέδιο θα προωθηθεί στη Βουλή, η οποία θα ξεκινήσει τη συζήτηση για τα 38 νομοσχέδια της μεταρρύθμισης. Ο κ. Χαρτσιώτης εξήγησε πως αυτή η διαβούλευση είναι απαραίτητη, ώστε να απαντηθούν ερωτήματα που υπάρχουν και να επιλυθούν πρακτικής φύσεως προβλήματα, όπως για παράδειγμα πώς θα γίνεται κατηγοριοποίηση των χιλιάδων αιτήσεων αναστολής δίωξης ή από πόσους δικαστές θα εξετάζονται αυτές οι αποφάσεις.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Η ρύθμιση του ανέλεγκτου του Γενικού Εισαγγελέα και η κληρονομιά αμφισβήτησης στον Δημόσιο Κατήγορο
Ενστάσεις Γενικού Εισαγγελέα
Σημειώνεται πως ο Γενικός Εισαγγελέας, ο οποίος εν τέλει ενέκρινε τα νομοσχέδια για κατάθεση στη Βουλή, είχε παρουσιάσει ενστάσεις για τις προσπάθειες που γίνονται για διαχωρισμό των εξουσιών και κατέθεσε σχετική αιτιολογική έκθεση στην οποία περιλαμβάνονταν οι γνωματεύσεις της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων, εκφράζοντας τις επιφυλάξεις του ως προς τη συνταγματικότητα των προτεινόμενων μεταρρυθμίσεων για τον διαχωρισμό των εξουσιών του. Αυτά αναμένεται να αναπτυχθούν ενώπιον της Επιτροπής Νομικών, σε μία προσπάθεια να βρεθεί η χρυσή τομή. Πάντως, αυτό που διαμηνύεται είναι πως ο Γενικός Εισαγγελέας προχώρησε με τις εν λόγω ενέργειες, αφού επρόκειτο για μία πολιτική απόφαση.
Ο Γενικός Εισαγγελέας αναφέρει ότι ο στόχος που επιδιώκεται με τον διαχωρισμό των εξουσιών του θεσμού θα μπορούσε να επιτευχθεί με εσωτερικό διακανονισμό, με ανάθεση αρμοδιοτήτων πχ Υπεύθυνου Ποινικού Τομέα και Υπεύθυνου Νομικών Συμβουλών, χωρίς δραστική συνταγματική επέμβαση.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Κατατέθηκε το νομοσχέδιο για τον διαχωρισμό εξουσιών του Γενικού Εισαγγελέα-Επιφυλάξεις από Σαββίδη
