Παραβιάσεις δικαιωμάτων σε βάρος παιδιών με αναπηρία, τα οποία στερήθηκαν τα αναδρομικά επιδόματα που δικαιούνταν καταγγέλλει η Επίτροπος Προστασίας Δικαιωμάτων του Παιδιού, Δέσπω Μιχαηλίδου. Το Πόρισμα θα διαβιβαστεί στην Υφυπουργό Κοινωνικής Πρόνοιας, ενώ παράλληλα θα κοινοποιηθεί στον πρόεδρο και τα μέλη της Επιτροπής Εργασίας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων και την πρόεδρο και τα μέλη της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και Ίσων Ευκαιριών μεταξύ Ανδρών και Γυναικών για δικές τους ενέργειες στο πλαίσιο κοινοβουλευτικού ελέγχου, καθώς και στο Γενικό Διευθυντή Υφυπουργείου Κοινωνικής Πρόνοιας και τον Προϊστάμενο Διαχείρισης Επιδομάτων Πρόνοιας.
Σε πόρισμα της η Επίτροπος αναφέρει πως, « παράλειψη ενημέρωσης των παιδιών-αιτητών/ριών για παραστατικά που δεν υποβλήθηκαν εντός εύλογου χρόνου παραβιάζει θεμελιώδεις αρχές χρηστής διοίκησης, όπως την αρχή της έγκαιρης δράσης και της εξέτασης αιτήσεων εντός εύλογου χρόνου. Παράλληλα, συνιστά παραβίαση της Αρχής της Επιμέλειας, η οποία απορρέει από τις γενικές αρχές διοικητικού δικαίου και από το Άρθρο 41 του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, εκεί και όπου αυτός βεβαίως εφαρμόζεται. Η υπέρμετρη καθυστέρηση που παρατηρήθηκε για ενημέρωση των αιτούντων για οποιεσδήποτε ελλείψεις στις αιτήσεις τους παραβιάζει τις πιο πάνω αρχές».
Παράλληλα προσθέτει ότι, «η μη έγκαιρη και εντός εύλογου χρόνου ενημέρωση των αιτητών/ριών παραβιάζει επίσης, την Αρχή της Προστασίας της Δικαιολογημένης Εμπιστοσύνης11 , σύμφωνα με την οποία όταν η διοίκηση δημιουργεί στον πολίτη εύλογη προσδοκία- μέσα από πρακτική, συμπεριφορά ή σιωπή- ότι ένα δικαίωμα ή παροχή θα του χορηγηθεί δεν μπορεί να την αναιρέσει χωρίς επιτακτικό λόγο και χωρίς να διαφυλάξει πλήρως τα συμφέροντά του. Στην παρούσα περίπτωση, η αποδοχή παραλαβής και εξυπακουόμενη εξέταση της αίτησης για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα χωρίς έγκαιρη και εντός εύλογου χρόνου προειδοποίηση για ελλείψεις δημιούργησε την εύλογη πεποίθηση ότι ο φάκελος ήταν πλήρης. Η εκ των υστέρων άρνηση καταβολής αναδρομικών παραβιάζει την προστασία αυτής της εμπιστοσύνης, αφού η μη καταβολή αναδρομικών ποσών λόγω κρατικής πρακτικής δημιούργησε προσδοκίες, παραβιάζοντας το Άρθρο 1 του Πρώτου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου (ΠΠΠ) της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ) 12».
Όπως αναφέρει η κα Μιχαηλίδου, «είναι αντιληπτό ότι η διαδικασία που απαιτείται για την αξιολόγηση της αίτησης ενός παιδιού με αναπηρία απαιτεί συγκεκριμένα στάδια και χρονικά περιθώρια. Ωστόσο, όπως φαίνεται και από τον Πίνακα Ι, ο οποίος παρουσιάζει το χρονοδιάγραμμα της διαδικασίας που εφαρμόστηκε για τη διαχείριση των αιτήσεων έξι παιδιών, ο χρόνος εξέτασης των αιτήσεων για να διαπιστωθεί η πληρότητα και ορθότητα τους, ήταν αρκετά μεγάλος, αφού στις 3 περιπτώσεις διήρκησε πέραν των 12 μηνών, ενώ στις άλλες 3 πέραν των 6 μηνών. Η καθυστέρηση αυτή έχει σοβαρές επιπτώσεις στην πρόσβαση των παιδιών στις απαραίτητες υπηρεσίες με άμεσο αντίκτυπο στην ανάπτυξη του παιδιού στο μέγιστο δυνατό βαθμό, αλλά και στην ισότιμη συμμετοχή του σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής. Ακόμη και στις περιπτώσεις που παραχωρούνται αναδρομικά οι πληρωμές, κατά το διάστημα εξέτασης της αίτησης, το παιδί με αναπηρία ενδέχεται να αντιμετωπίσει σωρεία δυσκολιών που πιθανόν να χειροτερέψουν την κατάστασή του ή να περιορίσουν την ανάπτυξή του».
«Το πρόβλημα διαφαίνεται να προέκυψε σε αιτήσεις που υποβλήθηκαν από τα μέσα του 2022 μέχρι και το τέλος του 2023. Σε αυτή τη χρονική περίοδο η διαδικασία εξέτασης των αιτήσεων παιδιών με αναπηρία επέστρεψε σε ένα μοντέλο όπου υπάρχει υπέρμετρη καθυστέρηση, για την οποία δεν έχουν καταβληθεί ούτε τα αναδρομικά. Αυτό επιβεβαιώνεται και από τις οδηγίες που δόθηκαν από τον Ιανουάριο 2024, όπως οι αιτήσεις παιδιών με αναπηρία εξετάζονται εντός 60 ημερών από την παραλαβή τους και αποστέλλεται αμέσως ενημέρωση για οποιαδήποτε έγγραφα είναι αναγκαίο να προσκομιστούν. Κατά συνέπεια, η αρμόδια Αρχή αναγνώρισε την προβληματική αυτή πτυχή στην εξέταση των αιτήσεων των παιδιών με αναπηρία και προέβη σε ενέργειες για επίλυση του ζητήματος. Παρόλο που η Υπηρεσία προέβη σε ενέργειες για τη μεταχείριση των αιτήσεων που υποβάλλονται από τον Ιανουάριο 2024, ωστόσο, αρνείται πεισματικά την αναγνώριση της δικής της ευθύνης για την ενημέρωση του αιτητή/ριας για την υποβολή των απαιτούμενων παραστατικών, καθώς και την καταβολή των αναδρομικών στο πλαίσιο αυτής της αναγνώρισης, παραβιάζοντας αρχές της Χρηστής Διοίκησης, αλλά και τα δικαιώματα των παιδιών με αναπηρία, όπως αυτά έχουν αναφερθεί πιο πάνω. Ακόμη και στις περιπτώσεις όπου λόγω μη προσκόμισης των αναγκαίων συνοδευτικών εγγράφων η αίτηση δεν μπορούσε να θεωρηθεί πλήρης, η ενημέρωση του αιτητή/ριας από 4 – 11 μήνες μετά την υποβολή της αίτησης, επιβαρύνει τον πολίτη και δεν θεωρείται εκ μέρους της διοίκησης ολιγωρία. Με άλλα λόγια, μετατράπηκε σε ευθύνη του πολίτη, η καθυστέρηση που παρατηρήθηκε στο άνοιγμα του φακέλου των παιδιών-αιτητών/ριών από την αρμόδια Αρχή», προσθέτει η Επίτροπος.
Επιπρόσθετα σημειώνει πως, «επιπλέον, ένα σοβαρό θέμα που προκύπτει από τα επιπλέον απαραίτητα έγγραφα που ζητήθηκαν είναι ότι αυτά αφορούν τους γονείς/κηδεμόνες του παιδιού και όχι το ίδιο το παιδί. Η αρμόδια Αρχή έχει αναγνωρίσει ότι, «στην περίπτωση που ζητούνται παραστατικά που δεν προβλέπονται στη νομοθεσία ένεκα της ανάγκης για περαιτέρω διερεύνηση της αίτησης, το γεγονός αυτό δε λειτουργεί ανασταλτικά ως προς το να θεωρείται η αίτηση πλήρης και άρα τεκμηριώνεται το δικαίωμα για καταβολή αναδρομικών δικαιωμάτων». Κατά συνέπεια, αφού στη βάση νομοθεσίας τα παιδιά δεν θεωρούνται μέλος της οικογενειακής μονάδας, οι γονείς/κηδεμόνες ΔΕΝ πρέπει να προσκομίζουν την κατάσταση των τραπεζικών λογαριασμών, συμβόλαια εργασίας, τραπεζικών λογαριασμών, αλλά και τα ακαθάριστα εισοδήματα, στοιχεία τα οποία είχαν ζητηθεί να προσκομιστούν από τις οικογένειες. Εάν και εφόσον, αυτά τα στοιχεία ζητούνται για έλεγχο της προϋπόθεσης για συνεχή και 10 νόμιμη διαμονή στις περιοχές που ελέγχονται από την Κυπριακή Δημοκρατία, πέραν του ότι αυτή η προϋπόθεση θα μπορούσε να αποδειχθεί με πιο απλούς τρόπους και πέραν του ότι τα εν λόγω έγγραφα αντικειμενικά δεν αποδεικνύουν αυτή την προϋπόθεση από μόνα τους, τα έγγραφα αυτά ΔΕΝ αναφέρονται πουθενά ως απαραίτητα έγγραφα που πρέπει να υποβάλει ο αιτητής/ρια και ως εκ τούτου, η αίτηση θα έπρεπε να θεωρείται πλήρης και να μην λειτουργεί ανασταλτικά το γεγονός αυτό ως προς την καταβολή των αναδρομικών».
Η κα Μιχαηλίδου σημειώνει πως, «χαιρετίζω μεν τις ενέργειες της αρμόδιας Αρχής για επίλυση του θέματος από τον Ιανουάριο 2024, ωστόσο, θεωρώ σημαντικό όπως η διαδικασία αυτή προνοείται σε σχετικό διάταγμα, δυνάμει του άρθρου 36 του Νόμου, το οποίο θα ρυθμίζει το θέμα των καθυστερήσεων από την ίδια την αρμόδια Αρχή, όταν δεν διαπιστώνεται πλήρης συμπλήρωση της αίτησης, εντός εύλογου χρόνου και ιδίως να παρέχεται η διακριτική ευχέρεια να λαμβάνονται υπόψη οι περιστάσεις της κάθε υπόθεσης. Εκεί και όπου δεν υπάρχει υπαιτιότητα του παιδιού ως προς την καθυστέρηση της όλης διαδικασίας, το επίδομα να αποδίδεται αναδρομικά από την ημερομηνία υποβολής της αίτησης, ανεξαρτήτως του κατά πόσο αυτή ήταν πλήρης ή μη, νοουμένου ότι στη συνέχεια προσκομίζονται τα απαιτούμενα παραστατικά. Σε κάθε περίπτωση, η Αρχή της Χρηστής Διοίκησης, αλλά και οι διατάξεις της νομοθεσίας για το Ε.Ε.Ε., οι οποίες πρέπει σε κάθε περίπτωση να ερμηνεύονται και εφαρμόζονται υπό το φως των υποχρεώσεων που απορρέουν τόσο από τη Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού, όσο και τη Σύμβαση για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία, οι οποίες υπερισχύουν σε κάθε περίπτωση των νόμων και των διαταγμάτων, επιβάλλουν την ανάκληση της απόφασης και την αναδρομική καταβολή του επιδόματος στα 6 παιδιά. Υπογραμμίζω ότι, η αναδρομική καταβολή του επιδόματος αφορά παιδιά με σοβαρή αναπηρία, για τα οποία το επίδομα αξιοποιείται για την παροχή θεραπευτικών προγραμμάτων προς το παιδί και ως εκ τούτου αποτελεί σημαντικό εργαλείο για την πρόσβαση τους στα δικαιώματα του, όπως αυτά αναγνωρίζονται και κατοχυρώνονται από τη Σύμβαση».
«Παράλληλα, εάν απαιτούνται οποιαδήποτε έγγραφα για τον έλεγχο της προϋπόθεσης των 5 ετών και τα οποία αφορούν τους γονείς των παιδιών, θα πρέπει να αναληφθούν άμεσες ενέργειες ώστε αυτά να αναγραφούν στον κατάλογο με τα «συμπληρωματικά έγγραφα ή/και πιστοποιητικά» ή/και στον «κατάλογο των απαιτούμενων δικαιολογητικών» τα οποία συνοδεύουν την αίτηση για παροχή Ε.Ε.Ε. σε άτομο με αναπηρία. Η ολοκληρωμένη 11 ενημέρωση των αιτητών εκ προοιμίου, διασφαλίζει και την εκ προοιμίου υποβολή ορθά συμπληρωμένων αιτήσεων. Το Πόρισμα διαβιβάζεται στην Υφυπουργό Κοινωνικής Πρόνοιας. Κοινοποιείται, παράλληλα, στον Πρόεδρο και τα Μέλη της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Εργασίας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων και την Πρόεδρο και τα Μέλη της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και Ίσων Ευκαιριών μεταξύ Ανδρών και Γυναικών για δικές τους ενέργειες στο πλαίσιο κοινοβουλευτικού ελέγχου, καθώς και στο Γενικό Διευθυντή Υφυπουργείου Κοινωνικής Πρόνοιας και τον Προϊστάμενο Διαχείρισης Επιδομάτων Πρόνοιας. Για σκοπούς ενημέρωσης κοινοποιείται και προς την Επίτροπο Διοικήσεως και Προστασίας Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, τη Διευθύντρια Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας, τη Διευθύντρια Τμήματος Κοινωνικής Ενσωμάτωσης Ατόμων με Αναπηρία, αλλά και στις έξι οικογένειες των παιδιών με αναπηρία13, ενώ παράλληλα δημοσιοποιείται για σκοπούς ενημέρωσης της κοινωνίας», καταλήγει το πόρισμα της Επιτρόπου.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
- Κατρακυλούν οι ποσότητες νερού στα φράγματα, κίνδυνος να αγγίξουν το 6%-Πολυμέτωπα έργα για το υδατικό
- Οι τρεις παναπεργίες για την ΑΤΑ και οι μεγαλύτερες κινητοποιήσεις στα χρονικά της Κυπριακής Δημοκρατίας
- Δυσαρέσκεια πολύτεκνων για το επίδομα τέκνου-Ζητούν αλλαγή στα εισοδηματικά και περιουσιακά στοιχεία
