Το καζάνι της αν. Μεσογείου-Από το Καστελόριζο στην Κύπρο και τη Λιβύη

Με καζάνι που βράζει, μοιάζει τις τελευταίες ημέρες η ανατολική Μεσόγειος, αφού στα ανοιχτά μέτωπα του παρελθόντος προστέθηκαν και νέα, μετά τις τουρκικές προκλήσεις με την έκδοση Navtex για έρευνες του Oruc Reis, νότια του Καστελόριζου και δυτικά της Πάφου.

Πέραν από την υπό εκκόλαψη κρίση στα ελληνοτουρκικά, στην ανατολική Μεσόγειο βρίσκονται μια σειρά από άλλα ενεργά μέτωπα, όπως αυτό της Λιβύης, του μεσανατολικού μεταξύ Ισραήλ και Παλαιστινίων, που σύμφωνα με τις τελευταίες πληροφορίες αναζωπυρώνεται, καθώς και του μετώπου της Συρίας, που παρά το γεγονός πως δεν βρίσκεται στα ψηλά των ειδήσεων, παραμένει σε εκκρεμότητα.

Οι λεπτές ισορροπίες, τα διαφορετικά συμφέροντα των ισχυρών και η πίστη των πρωταγωνιστών για τον αγώνα που διεξαγάγουν, δημιουργεί ένα πραγματικό ηφαίστειο, με άγνωστες συνέπειες για την περιοχή.

Στο αμφίρροπο σκηνικό έρχονται να προστεθεί τις τελευταίες ημέρες και η πρόθεση, τόσο των Ρώσων όσο και των Αμερικάνων, να κάνουν εντονότερη την παρουσία τους στην περιοχή.

Με βάση τις ανακοινώσεις και τις πληροφορίες, που γνωρίζουμε μέχρι στιγμής:

• Δυνάμεις ευρωπαϊκών χωρών βρίσκονται ανοιχτά της Λιβύης για τις ανάγκες της επιχείρησης «Irini» και παρακολουθούν την τήρηση του εμπάργκο όπλων προς τη χώρα.
• Ήδη, υπό το φως των τελευταίων εξελίξεων, η Ρωσία ετοιμάζει την αποστολή στην περιοχή ισχυρών ναυτικών δυνάμεων, δίνοντας με αυτόν τον τρόπο μια νέα τροπή στις εξελίξεις.
• Ο Αμερικανικός στόλος με το αεροπλανοφόρο «Αϊζενχάουερ» και με τη συνοδεία πολεμικών πλοίων κατέπλευσε στη βάση της Σούδας στην Κρήτη.
• Το 85% του ελληνικού πολεμικού ναυτικού βγήκε στο Αιγαίο τις τελευταίες ημέρες, ως απάντηση στις τουρκικές προκλήσεις.
• Τουλάχιστον 17 πολεμικά πλοία των Τούρκων, έπλευσαν στον κόλπο της Αττάλειας, για να προστατεύσουν, όπως σημειώνουν τα τουρκικά μέσα, το Oruc Reis.
• Παράλληλα εδώ και μήνες το γαλλικό αεροπλανοφόρο «Σαρλ Ντε Γκωλ», βρίσκεται στην περιοχή μας εκτελώντας ασκήσεις με τη συμμετοχή της Κύπρου κα της Ελλάδας.
• Όσο αφορά το Ισραήλ, στα ανοιχτά της χώρας βρίσκονται διακριτικά ναυτικές δυνάμεις που παρακολουθούν την κατάσταση στην ανατολική Μεσόγειο.
• Πλήρως ανεπτυγμένες εντός της αιγυπτιακής ΑΟΖ, βρίσκεται και το ναυτικό του Καϊρου, με τη χώρα να βρίσκεται ένα βήμα πριν την εμπλοκή της στον λυδικό εμφύλιο.

 
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Απαιτούν διαμοιρασμό του Φ.Α. οι Τούρκοι-Το στίγμα των παράλογων διεκδικήσεων

Η επιχείρηση «Irini»
Η πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το εμπάργκο όπλων στη Λιβύη, διαπιστώθηκε πολύ γρήγορα πως ήταν «κενό γράμμα», αφού παρά τις υπερπροσπάθειες των στρατιωτικών στην πρώτη γραμμή, η Τουρκία προχωρεί ανενόχλητη στον ανεφοδιασμό των δυνάμεων του Σάρατζ.

Το επεισόδιο του περασμένου Ιουνίου, όπου πλοίο με σημαία Τανζανίας προχώρησε ανενόχλητο προς την Τρίπολη με τη συνοδεία τουρκικών φρεγατών, αποτελεί μόνο ένα παράδειγμα της αδυναμίας της ευρωπαϊκής επιχείρησης.

Η Γαλλία, άλλωστε, εξέφρασε την οργή της για τον χειρισμό της συγκεκριμένης υπόθεσης από τον Ιταλό διοικητή της επιχείρησης, ενώ και η Ελλάδα κατήγγειλε την συμπεριφορά των Τούρκων, όταν η φρεγάτα «Σπέτσαι» πήγε να ελέγξει το φορτίο του πλοίου.

Πάντως, στην περιοχή παραμένουν ναυτικές δυνάμεις των ευρωπαϊκών χωρών που συμμετέχουν στην επιχείρηση και παρά τις κατά καιρούς υπόνοιες για σπάσιμο του εμπάργκο όπλων, κυρίως από την Τουρκία, η επιχείρηση συνεχίζεται κανονικά.

Στην παραδοχή ότι η επιχείρηση αντιμετωπίζει προβλήματα, προέβη και η εκπρόσωπος του ΟΗΕ, η οποία σε δηλώσεις της, σημείωσε ότι το εμπάργκο όπλων που έχει επιβάλλει με απόφασή του ο ΟΗΕ, καταστρατηγείται συνεχώς και από πολλές πλευρές.

Είναι βέβαια κοινό μυστικό, ότι τα δύο αντίπαλα στρατόπεδα του λιβυκού εμφυλίου εξοπλίζονται από το εξωτερικό. Την κυβέρνηση Εθνικής Συμφωνίας στηρίζει εμπράκτως η Τουρκία (με Σύρους μισθοφόρους και στρατιωτικό υλικό) αλλά και το Κατάρ.

Επιπρόσθετα, τις δυνάμεις του στρατάρχη Χάφταρ, που εξακολουθούν να ελέγχουν τη Σύρτη αλλά και το μεγαλύτερο μέρος της χώρας, φέρεται να εξοπλίζει η Αίγυπτος αλλά η Ρωσία, μέσω της μισθοφορικής ομάδας της Wagner.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Παραμένει καθηλωμένο το Oruc Reis αλλά επιμένουν να... βλέπουν κινητικότητα οι Τούρκοι

Η ρωσική παρουσία
Μαζί με τις εξελίξεις που τρέχουν στη Λιβύη, τρέχει και η Ρωσία, η οποία θέλει, όπως και στη Συρία, να έχει λόγο στην επόμενη ημέρα του λιβυκού εμφυλίου. Σε αυτό το πλαίσιο, η Ρωσία, μέσω του «Ράδιο Κύπρος», έχει δεσμεύσει συγκεκριμένες περιοχές εντός της κυπριακής Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης για διεξαγωγή ναυτικών ασκήσεων.

Μάλιστα, όπως μεταδίδουν ξένοι ανταποκριτές από τη Μόσχα, εντός Αυγούστου προγραμματίζεται να αναβαθμιστεί η ρωσική παρουσία στην περιοχή της ανατολικής Μεσογείου, με λόγους που έχουν να κάνουν κυρίως με τη Λιβύη και όχι με την κρίση μεταξύ Ελλάδος και Τουρκίας, για την οποία η κυβέρνηση του Βλαντιμίρ Πούτιν περιορίζεται σε ρόλο παρατηρητή.
 

Η αμερικανική παρουσία
Από το Σάββατο, όταν το αμερικανικό αεροπλανοφόρο «Αϊζενχάουερ» πέρασε από τα στενά του Σουέζ, κατέπλευσε στην βάση της Σούδας και το Σαββατοκύριακο συμμετείχε σε κοινή άσκηση με ελληνικά μαχητικά.
Συγκεκριμένα, για  δύο συνεχείς ημέρες, τα ελληνικά μαχητικά F-16 που είχαν απογειωθεί από τη Σούδα, συμμετείχαν με αμερικανικά F-18 Hornet σε κοινή άσκηση, της οποίας το σενάριο περιελάβανε προσβολές στόχων, αναχαιτίσεις και αναγνωρίσεις.

Οι Έλληνες επιτελείς είδαν με μεγάλη έκπληξη τα τουρκικά δημοσιεύματα που ισχυρίζονταν ότι δεν θα υπάρξει κοινή άσκηση Ελλάδας-ΗΠΑ.

Το επίσημο ειδησεογραφικό πρακτορείο της, Anadolu, υποστήριξε μάλιστα πως με το τουρκικό πολεμικό ναυτικό, και όχι με την Ελλάδα, θα πραγματοποιήσει άσκηση το αμερικανικό αεροπλανοφόρο.
 

Στο Αιγαίο το 85% των ελληνικών δυνάμεων
Η ελληνική αντίδραση στις νέες τουρκικές προκλήσεις που επιχειρούν να δημιουργήσουν νέα τετελεσμένα στην περιοχή, υπήρξε άμεση και υποδειγματική.

Με συντονισμένες ενέργειες του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας της Ελλάδος και του ΓΕΕΘΑ, το 85% των ελληνικών ναυτικών δυνάμεων βρέθηκαν εντός του Αιγαίου, με τις περισσότερες δυνάμεις να βρίσκονται παραταγμένες στη θαλάσσια περιοχή, από τη Ρόδο μέχρι το Καστελόριζο, και εν αναμονή της επόμενης κίνησης των Τούρκων.

Αυτή η κίνηση του ελληνικού πολεμικού ναυτικού, αιφνιδίασε και την ίδια την Τουρκία, με τον εκπρόσωπο του Ταγίπ Ερντογάν να κάνει λόγο για υπερβολική αντίδραση. Μια αντίδραση πάντως, που ίσως να είναι και η αιτία που το Oruc Reis παραμένει καθηλωμένο στο λιμάνι της Αττάλειας.

Ο τουρκικός στόλος
Από την πλευρά τους οι Τούρκοι, μετά την δυναμική αντίδραση της Ελλάδας, προχώρησαν σε ενεργοποίηση 17 πολεμικών πλοίων που παρατάχθηκαν σε μια θαλάσσια περιοχή που εκτείνεται από το Κας, απέναντι από το Καστελόριζο μέχρι τον κόλπο της Αττάλειας, όπου βρίσκεται το Oruc Reis.

Στον κόλπο της Αττάλειας, σε κοντινή απόσταση από το ερευνητικό σκάφος, βρίσκονται και δύο φρεγάτες του τουρκικού πολεμικού ναυτικού.

Βέβαια χωρίς να ανακοινώνεται επίσημα είτε από τη μία είτε από την άλλη πλευρά φαίνεται πως το Σάββατο μετά από παρασκηνιακές διαβουλεύσεις στο τρίγωνο Αθήνα-Βερολίνο-Άγκυρα, υπήρξε αμοιβαία αποχώρηση κάποιων εκ των πολεμικών πλοίων που βρίσκονταν στην περιοχή.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Μνημείο αποτυχίας ή διπλωματική νίκη το καθηλωμένο Oruc Reis για τον Ερντογάν
 
Η γαλλική παρουσία
Μετά την υπογραφή της συμφωνίας αμυντικής συνεργασίας της Κύπρου με τη Γαλλία, τα τελευταία χρόνια η παρουσία στρατιωτικών δυνάμεων στην Κύπρο είναι σταθερή. Ανάμεσα στις δυνάμεις που απέστειλε η Γαλλία είναι και το αεροπλανοφόρο Σαρλ Ντε Γκωλ, το οποίο παραμένει εντός της κυπριακής Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης και το οποίο έχει πλήρη εικόνα των εξελίξεων στην περιοχή, από την Αττάλεια μέχρι τη Λιβύη.

Καθημερινά, τα μαχητικά αεροσκάφη Raphael που φιλοξενεί το αεροπλανοφόρο, πραγματοποιούν ασκήσεις στους αιθέρες της ανατολικής Μεσογείου, ενώ τον περασμένο μήνα, συμμετείχαν και σε κοινή άσκηση με την Εθνική Φρουρά, πραγματοποιώντας καθημερινές πτήσεις, κυρίως πάνω από την Πάφο.

Η γαλλική παρουσία έγινε ακόμα εντονότερη στην περιοχή μετά την εν εξελίξει προσπάθεια της Άγκυρας να μετατραπεί σε περιφερειακή-κυρίαρχη δύναμη της ανατολικής Μεσογείου. Η Γαλλία, όπως άλλωστε δήλωσε μετά την πρόσφατη συνάντηση του στο Παρίσι με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Νίκο Αναστασιάδη, ο Εμμανουέλ Μακρόν, βλέπει σε Λευκωσία και Αθήνα δύο σταθερούς σύμμαχους με κοινές έννοιες και συμφέροντα στην περιοχή.

Αν και οι σχέσεις με την Αθήνα διασαλεύθηκαν μετά από την παρεξήγηση στο ζήτημα των εξοπλιστικών προγραμμάτων, αναμένεται πως στο επόμενο διάστημα Αθήνα, Λευκωσία και Παρίσι, μαζί με άλλες μεσογειακές δυνάμεις, θα παίξουν καθοριστικό ρόλο στις εξελίξεις, λαμβάνοντας πιο δυναμικές πρωτοβουλίες.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Κρίση στην αν. Μεσόγειο-Τρεις πρώην υπουργοί Εξωτερικών αναλύουν στον REPORTER