Βάζουν μαχαίρι στη χρήση πλαστικών-Ποια πάνε για απαγόρευση και ποια για μείωση

Mαζικές αλλαγές στη νομοθεσία, που θα υψώσουν ανάχωμα στην διευρυμένη χρήση των πλαστικών προϊόντων από τους πολίτες, μελετά η Επιτροπή Περιβάλλοντος, ώστε η Κύπρος να εναρμονιστεί με την ευρωπαϊκή οδηγία, για μείωση ορισμένων πλαστικών τα οποία επιβαρύνουν το περιβάλλον.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Νομοσχέδιο για κατάργηση των πλαστικών προϊόντων ενώπιον της Βουλής-Οι ανησυχίες κομμάτων

Μέσα από την τροποποίηση του περί αποβλήτων νόμου που προωθήθηκε στη Βουλή σκοπός είναι να επιτύχει η πρόληψη και η μείωση του αντίκτυπου ορισμένων πλαστικών προϊόντων στο περιβάλλον. Στόχος είναι επίσης να προωθηθεί η μετάβαση σε μια κυκλική οικονομία, συμβάλλοντας έτσι στην αποδοτικότερη λειτουργία της αγοράς.

Με βάση τις πρόνοιες του νομοσχεδίου, τίθενται χρονοδιαγράμματα με τις αλλαγές που πρέπει να γίνουν τα επόμενα χρόνια, ώστε η Κύπρος να συμμορφωθεί με τις ευρωπαϊκές οδηγίες και να επιτύχει τους στόχους της.

Το αργότερο, μέχρι το τέλος του 2022, ο αρμόδιος υπουργός, με διάταγμά του θα πρέπει να καθορίσει εθνικούς στόχους μείωσης της κατανάλωσης των πλαστικών προϊόντων μιας χρήσης.

Τα προϊόντα που θα πρέπει να μειωθεί η κατανάλωσή τους

-Κυπελάκια, συμπεριλαμβανομένων των καλυμμάτων και των καπακιών τους

-Περιέκτες τροφίμων (κουτιά/δοχεία με ή χωρίς κάλυμμα, εντός των οποίων τοποθετούνται τρόφιμα τα οποία:

α) προορίζονται για άμεση κατανάλωση εντός ή εκτός καταστήματος (π.χ. Περιέχουν ξηρούς καρπόυς, σάντουιτς, γιαούρτι, σαλάτες, μαγειρεμένα γεύματα, φρούτα και λαχανικά), επίσης περιλαμβάνονται και όσα συνοδεύονται με σάλτσες, μαχαιροπήρουνο ή ράβδους/sticks)

β) συνήθως καταναλώνονται από το δοχείο (το σχήμα του δοχείου, επιτρέπει την κατανάλωση του τρόφιμου που περιέχει απευθείας από το δοχείο)

γ) είναι έτοιμα για κατανάλωση χωρίς περαιτέρω προετοιμασία (π.χ. μαγείρεμα, βράσιμο, ζέσταμα, ψύξη, τηγάνισμα, ψήσιμο στη σχάρα ή στο φούρνο μικροκυμάτων ή την τοστιέρα. Το φαγητό που περιέχει το δοχείο καταναλώνεται χωρίς την προσθήκη οποιασδήποτε σάλτσας, καρυκευμάτων, κρύο ή ζεστό νερό ή άλλα υγρά, όπως το γάλα ή σούπες σε σκόνη πριν από την κατανάλωση του, π.χ ατομικές μερίδες δημηριακών, εκτός και αν πωλείται μαζί με ατομικό δοχείο με γάλα)

Όπως προνοείται, στα εν λόγω προϊόντα, συμπεριλαμβάνονται  οι περιέκτες (δοχεία) που χρησιμοποιούνται σε ταχυφαγεία ή άλλα γεύματα έτοιμα προς άμεση κατανάλωση, εκτός από περιέκτες ποτών, πιάτα και πακέτα και περιτυλίγματα που περιέχουν τρόφιμα.

Τα προϊόντα που θα απαγορευτεί η διάθεσή τους στην αγορά

1. Μπατονέτες, εκτός εάν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του Κανονισμού (ΕΕ) 2017/745 για τα ιατροτεχνολογικά προϊόντα

2. Μαχαιροπίρουνα (πιρούνια, μαχαίρια, κουτάλια, «ξυλάκια» (chopsticks) φαγητού)

3. Πιάτα

4. Καλαμάκια, εκτός εάν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του Κανονισμού (ΕΕ) 2017/745

5. Αναδευτήρες ποτών

6. Ράβδοι (sticks) που προσαρτώνται και στηρίζουν μπαλόνια, εκτός από μπαλόνια για βιομηχανικές ή άλλες επαγγελματικές χρήσεις και εφαρμογές που δεν διανέμονται στους καταναλωτές, περιλαμβανομένων μηχανισμών για τέτοιες ράβδους (sticks)

7. Περιέκτες τροφίμων κατασκευασμένοι από διογκωμένο πολυστυρένιο, δηλαδή δοχεία όπως κουτιά, με ή χωρίς κάλυμμα, εντός των οποίων τοποθετούνται τρόφιμα τα οποία:

(α) προορίζονται για άμεση κατανάλωση είτε επιτόπου είτε εκτός του καταστήματος

(β) συνήθως καταναλώνονται από το δοχείο και

(γ) είναι έτοιμα για κατανάλωση χωρίς περαιτέρω προετοιμασία, όπως μαγείρεμα, βράσιμο ή ζέσταμα, περιλαμβανομένων των περιεκτών που χρησιμοποιούνται για γεύματα ταχυφαγείων ή άλλα γεύματα έτοιμα προς άμεση κατανάλωση, εκτός από περιέκτες ποτών, πιάτα και πακέτα και περιτυλίγματα που περιέχουν τρόφιμα

8. Περιέκτες ποτών από διογκωμένο πολυστυρένιο και τα καπάκια και καλύμματά τους

9. Κυπελάκια από διογκωμένο πολυστυρένιο και τα καπάκια και καλύμματά τους.

Τι αλλάζει τα επόμενα χρόνια

Την ίδια ώρα, αλλαγές αναμένεται να συμβούν και σε βάθος χρόνου, όπως για παράδειγμα ότι από τις 3 Ιουλίου 2024, όταν πλαστικά προϊόντα μιας χρήσης μπορούν να διατίθενται στην αγορά μόνο εάν τα καπάκια και τα καλύμματα παραμένουν προσαρτημένα στους περιέκτες κατά τη διάρκεια χρήσης του προϊόντος.

Επίσης, από την 1η Ιανουαρίου 2025, οι φιάλες ποτών, που κατασκευάζονται από τερεφθαλικό πολυαιθυλένιο (σ.σ. φιάλες νερού) ως βασικό υλικό κατασκευής πρέπει να περιέχουν τουλάχιστον 25% ανακυκλωμένο πλαστικό, ενώ από την 1η Ιανουαρίου 2030, οι φιάλες ποτών πρέπει να αποτελούνται κατά τουλάχιστον 30% από ανακυκλωμένο πλαστικό.

Από τις αλλαγές που προωθούνται το 2024,2025 και 2030, εξαιρούνται:

α) γυάλινοι ή μεταλλικοί περιέκτες ποτών που έχουν πλαστικά καπάκια και καλύμματα και

(β) περιέκτες ποτών που προορίζονται και χρησιμοποιούνται για τρόφιμα σε υγρή μορφή για ειδικούς ιατρικούς σκοπούς

Προϊόντα με εμφανή, ευανάγνωστη και ανεξίτηλη σήμανση

Σε περίπτωση που τροποποιηθεί ο νόμος, υπάρχει εξάλλου και ειδική κατηγορία, η οποία αφορά προϊόντα, τα οποία διατίθενται στην αγορά και πρέπει να φέρουν μια εμφανή, ευανάγνωστη και ανεξίτηλη σήμανση στη συσκευασία τους ή επί του ίδιου του προϊόντος, που να ενημερώνει τους καταναλωτές για τ τις κατάλληλες επιλογές διαχείρισης του προϊόντος ως αποβλήτου, την παρουσία πλαστικών υλών στο προϊόν και τις αρνητικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις της απόρριψής τους στο περιβάλλον.

Αυτά τα προϊόντα αφορούν:

1. Σερβιέτες υγιεινής, ταμπόν και εφαρμογές ταμπόν

2. Υγρά μαντηλάκια προσωπικής υγιεινής και οικιακής χρήσης

3. Προϊόντα καπνού με φίλτρο και φίλτρα που κυκλοφορούν στο εμπόριο για χρήση σε συνδυασμό με προϊόντα καπνού

4. Κυπελάκια

Σημειώνεται ότι λόγω της τροποποίησης της νομοθεσίας αναμένεται να αυξηθούν και οι ευθύνες των παραγωγών πλαστικών προϊόντων, οι οποίοι θα καλύψουν επιπρόσθετα κόστη γεγονός που προβληματίζει την Επιτροπή Περιβάλλοντος, η οποία αναζητεί λύσεις, ώστε να δοθεί χρόνος προσαρμογής των εργασιών τους.