Από το 2018 ξεκίνησε η Αστυνομία τις προσπάθειες της για προστασία των κρίσιμων υποδομών, από απειλές Μη Επανδρωμένων Αεροχήματων, γνωστά ως drone, ωστόσο οι χειρισμοί που έγιναν στη διαδικασία των προσφορών οδήγησαν σε δύο περιπτώσεις, σε διάστημα επτά ετών, οδήγησαν τις προσπάθειες στο κενό, με αποτέλεσμα οι εν λόγω υποδομές να παραμένουν εκτεθειμένες.
Η πρώτη προσπάθεια έγινε το 2018, ενώ το 2019 ο διαγωνισμός ακυρώθηκε, λόγω μη εξασφάλισης των αναγκαίων πιστώσεων στον Προϋπολογισμό, ενώ η δεύτερη ξεκίνησε το 2021 και τερματίστηκε το 2025, χωρίς το έργο να παραδοθεί ποτέ, αφού όπως καταγράφεται σε έκθεση της Ελεγκτικής, η ανάδοχος εταιρεία απέτυχε να εκπληρώσει τις συμβατικές της υποχρεώσεις.
Ανάμεσα σε άλλα καταγράφονται ελλείψεις και ασάφειες στα έγγραφα του διαγωνισμού, ενώ δεν διασφαλιζόταν η απρόσκοπτη υποστήριξη και συντήρηση των συστημάτων από τον ανάδοχο της σύμβασης σε ανταγωνιστικές τιμές, μετά το πέρας της περιόδου καλής λειτουργίας των συστημάτων.
Επίσης, δεν καταγραφόταν η χώρα στην οποία είχαν εγκατασταθεί τα προσφερόμενα συστήματα από τον κατασκευαστή του συστήματος ανίχνευσης Μη Επανδρωμένων Αεροχημάτων, όπως ρητά απαιτείτο από τα έγγραφα του διαγωνισμού ως προϋπόθεση μάλιστα συμμετοχής σε αυτόν. Σημειώνει ότι ο Ανάδοχος είχε επικαλεστεί λόγους εμπιστευτικότητας πληροφοριών.
Όπως σημειώνει η Υπηρεσία, «ο ανάδοχος δεν πληρούσε τα κριτήρια συμμετοχής και τις τεχνικές προδιαγραφές των εγγράφων του διαγωνισμού, διαπιστώσαμε ότι δεν είχε γίνει επαρκής έρευνα από την Αστυνομία Κύπρου της τεκμηρίωσης των δυνατοτήτων του Αναδόχου να εκτελέσει τη σύμβαση κατά το στάδιο αξιολόγησης των προσφορών».
Η σύμβαση τερματίστηκε τον Απρίλιο του 2025, με την Αστυνομία να προχωρά σε κατάσχεση της εγγυητικής προκαταβολής για το ποσό των €497.056 και της εγγυητικής πιστής εκτέλεσης για το ποσό των €82.842. Ωστόσο, τον Σεπτέμβριο του 2025, δηλαδή πέντε μήνες μετά ορίστηκε από την Αστυνομία αρμόδια Επιτροπή για τον περαιτέρω χειρισμό του θέματος.
Η σύνοψη των αποτελεσμάτων ελέγχου
Τα συστήματα προστασίας κρίσιμων υποδομών αφορούν δύο ουσιαστικά ανεξάρτητα συστήματα, τα οποία συνεργάζονται. Το πρώτο αφορά στο σύστημα ανίχνευσης (detection) Μη Επανδρωμένων Αεροχημάτων (ΜΕΑ) και το δεύτερο αφορά στην εμπλοκή (jamming) των ΜΕΑ.
Για την κάλυψη της ανάγκης συστημάτων προστασίας κρίσιμων υποδομών έγιναν δύο προσπάθειες, χωρίς όμως καμία επιτυχία.
Η 1η προσπάθεια έγινε το 2018, μέσω του δημόσιου διαγωνισμού με αρ. Δ.Ο 28/2018. Τελικά το 2019, με τη δικαιολογία μη εξασφάλισης των αναγκαίων πιστώσεων στον Προϋπολογισμό, η ΑΚ ακύρωσε το διαγωνισμό.
Η 2η προσπάθεια ξεκίνησε το 2021 μέσω του διαγωνισμού με αρ. Δ.Ο. 29/2021, αλλά τερματίστηκε τον Απρίλιο 2025, χωρίς το έργο να έχει παραδοθεί ποτέ, εξαιτίας αποτυχίας της αναδόχου εταιρείας να εκπληρώσει τις συμβατικές της υποχρεώσεις.
Ως εκ τούτου μετά την παρέλευση επτά χρόνων (2018-2025) και δύο αποτυχημένων διαγωνισμών, το έργο δεν έχει υλοποιηθεί με όλες τις συνεπακόλουθες από αυτό συνέπειες, λαμβάνοντας υπόψη ότι αφορούσε κρίσιμες υποδομές.
Στην παρούσα Έκθεση καταγράφονται παρατηρήσεις, ευρήματα και συστάσεις της Υπηρεσίας μας από τον έλεγχο του διαγωνισμού Δ.Ο. 29/2021 της Αστυνομίας Κύπρου (ΑΚ), δηλαδή της 2ης αποτυχημένης προσπάθειας.
Τα σημαντικότερα ευρήματα του ελέγχου αναφέρονται συνοπτικά πιο κάτω:
1.1 Ελλείψεις/ασάφειες των εγγράφων του διαγωνισμού Δ.Ο 29/2021
α. Στα έγγραφα του διαγωνισμού καθοριζόταν ότι το έργο θα εκτελείτο σε τρεις φάσεις σε διάστημα τριών ετών, χωρίς συγκεκριμένες ημερομηνίες ανά φάση (δηλαδή χωρίς Milestones), ασάφεια η οποία σαφώς δημιουργούσε πρόβλημα στην παρακολούθηση της εκτέλεσης της σύμβασης καθώς και στην εφαρμογή της ρήτρας για τυχόν καθυστερήσεις.
β. Δεν περιλαμβάνονταν οι υπηρεσίες υποστήριξης και συντήρησης των συστημάτων στον πίνακα ανάλυσης της οικονομικής προσφοράς, ώστε οι προσφοροδότες να υποβάλουν δεσμευτικές τιμές ανά ώρα/μέρα/έτος για συγκεκριμένη ενδεικτική ποσότητα οι οποίες να λαμβάνονταν υπόψη στο στάδιο αξιολόγησης των προσφορών. Ως εκ τούτου, δεν διασφαλιζόταν η απρόσκοπτη υποστήριξη και συντήρηση των συστημάτων από τον ανάδοχο της σύμβασης σε ανταγωνιστικές τιμές, μετά το πέρας της περιόδου καλής λειτουργίας των συστημάτων.
1.2 Αδυναμίες κατά την αξιολόγηση και ανάθεση της σύμβασης Δ.Ο 29/2021
α. Στις δηλώσεις των κατασκευαστών των προσφερόμενων συστημάτων του Αναδόχου, δεν καταγραφόταν η χώρα στην οποία είχαν εγκατασταθεί τα προσφερόμενα συστήματα από τον κατασκευαστή του συστήματος ανίχνευσης Μη Επανδρωμένων Αεροχημάτων (ΜΕΑ), όπως ρητά απαιτείτο από τα έγγραφα του διαγωνισμού ως προϋπόθεση μάλιστα συμμετοχής σε αυτόν. Ο Ανάδοχος είχε επικαλεστεί λόγους εμπιστευτικότητας πληροφοριών.
β. Η επιτροπή αξιολόγησης αποδέχθηκε δήλωση του Αναδόχου ότι η σύμβαση που είχε υποβάλει για τεκμηρίωση της τεχνικής και επαγγελματικής του ικανότητας είχε εκτελεστεί σε κράτος/η της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ). Κανονικά με βάση τα έγγραφα του διαγωνισμού, και όπως άλλωστε είχε διευκρινιστεί από την ΑΚ σε σχετική ερώτηση πριν την υποβολή των προσφορών, η εν λόγω δήλωση έπρεπε να είχε υποβληθεί από την εταιρεία που υλοποίησε το δηλωθέν έργο.
γ. Οι πληροφορίες για συγκεκριμένες απαιτούμενες τεχνικές προδιαγραφές που αναγράφονταν στο υποβληθέν τεχνικό φυλλάδιο του προσφερόμενου από τον Ανάδοχο συστήματος ανίχνευσης ΜΕΑ, φαινόταν να μη συνάδαν πλήρως και να διέφεραν από τις αντίστοιχες πληροφορίες που αναγράφονταν στα τεχνικά φυλλάδια του εν λόγω συστήματος, τα οποία ήταν αναρτημένα στην ιστοσελίδα του κατασκευαστή.
δ. Από τον έλεγχο που διεξήγαγε η Υπηρεσία μας σχετικά με καταγγελία άλλου προσφοροδότη την οποία είχε υποβάλει στην Αστυνομία Κύπρου πριν την υπογραφή της σύμβασης, ότι ο προσφοροδότης στον οποίο θα ανατίθετο η σύμβαση, και μετέπειτα Ανάδοχος, δεν πληρούσε τα κριτήρια συμμετοχής και τις τεχνικές προδιαγραφές των εγγράφων του διαγωνισμού, διαπιστώσαμε ότι δεν είχε γίνει επαρκής έρευνα από την Αστυνομία Κύπρου της τεκμηρίωσης των δυνατοτήτων του Αναδόχου να εκτελέσει τη σύμβαση κατά το στάδιο αξιολόγησης των προσφορών.
1.3 Περίοδος Υλοποίησης της σύμβασης Δ.Ο 29/2021
α. Τα προσφερόμενα συστήματα ανίχνευσης (detection) και εμπλοκής (jamming) ΜΕΑ στην προσφορά του Αναδόχου προέρχονταν από διαφορετικούς κατασκευαστές, ενώ μετά από σχετικό αίτημα για αλλαγή που υπέβαλε ο Ανάδοχος στο στάδιο υλοποίησης της σύμβασης εγκρίθηκε τον Οκτώβριο 2024 από την ΚΕΑΑ σύστημα ανίχνευσης του ίδιου κατασκευαστή με αυτού του συστήματος εμπλοκής.
β. Κατά την υποβολή του πιο πάνω αιτήματος στην Κεντρική Επιτροπή Αλλαγών και Απαιτήσεων (ΚΕΑΑ) από την Αστυνομία, δεν είχαν περιληφθεί όλα τα απαιτούμενα ουσιώδη έγγραφα/πληροφορίες που να τεκμηριώνουν την εισήγηση για έγκριση του (τεχνικό φυλλάδιο του προτεινόμενου συστήματος και γραπτή βεβαίωση της κατασκευάστριας εταιρείας που να τεκμηριώνει την ικανοποίηση της απαίτησης τεχνικής/επαγγελματικής ικανότητας), με αποτέλεσμα η έγκριση να δοθεί από την ΚΕΑΑ στη βάση προφορικών δηλώσεων της ΑΚ κατά τη συνεδρία.
γ. Παρόλο ότι ο Ανάδοχος υπέβαλε το πιο πάνω αίτημα αλλαγής στον συντονιστή της σύμβασης τον Δεκέμβριο 2023, ο τελευταίος το υπέβαλε στα αρμόδια όργανα (ΤΕΑΑ/ΚΕΑΑ) τον Σεπτέμβριο 2024, μετά από την παρέλευση εννέα μηνών, με κίνδυνο η μη έγκαιρη λήψη απόφασης από το αρμόδιο όργανο να επηρεάσει την ομαλή εκτέλεση της σύμβασης, και τυχόν ευθύνες για καθυστερήσεις του Αναδόχου να μετατίθονταν στην Αναθέτουσα Αρχή (ΑΑ).
δ. Μετά τον τερματισμό της σύμβασης τον Απρίλιο 2025 εξαιτίας αποτυχίας της αναδόχου εταιρείας να εκπληρώσει τις συμβατικές της υποχρεώσεις, η Αστυνομία, εφαρμόζοντας τους όρους της σύμβασης, προχώρησε σε κατάσχεση της εγγυητικής προκαταβολής για το ποσό των €497.056 και της εγγυητικής πιστής εκτέλεσης για το ποσό των €82.842. Σημειώνεται ότι πέραν του ποσού της προκαταβολής η οποία ανερχόταν στις €497.056, δεν έγινε οποιαδήποτε άλλη πληρωμή στον Ανάδοχο.
1.4 Ενέργειες της ΑΚ μετά τον τερματισμό της σύμβασης Δ.Ο 29/2021
Η Αστυνομία μάς πληροφόρησε το Σεπτέμβριο 2025, τέσσερις μήνες μετά τον τερματισμό της σύμβασης Δ.Ο 29/2021, ότι ορίστηκε αρμόδια Επιτροπή για τον περαιτέρω χειρισμό του θέματος.
