Άλλη μία μάχη έχει ξεκινήσει στον χώρο της υγείας, στο επίκεντρο της οποίας βρίσκονται για ακόμη μία φορά οι πανεπιστημιακές κλινικές, δέκα χρόνια μετά την πρώτη απόπειρα θεσμοθέτησής τους και λίγους μήνες από την έγκρισή του σχετικού νομοσχεδίου από το Υπουργικό Συμβούλιο.
Για δεύτερη φορά μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα, οι κυβερνητικοί ιατροί εξέφρασαν την έντονη διαφωνία τους, η οποία αυτή τη φορά εστιάστηκε σε μία παραδοχή του Υπουργού Υγείας, Μιχάλη Δαμιανού, αλλά και του Εκτελεστικού Διευθυντή του ΟΚΥπΥ, Κύπρου Σταυρίδη, ότι ήδη σε δύο κλινικές υπάρχουν ακαδημαϊκοί ως διευθυντές κάτι που με βάση το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο, δεν επιτρέπεται. ΠΑΣΥΚΙ και ΠΑΣΥΔΥ βγήκαν μπροστά με κοινή ανακοίνωση ζητώντας άμεση ακύρωση μίας τέτοιας πρακτικής, ενώ δεν απέκλεισαν το ενδεχόμενο λήψης μέτρων, με ό,τι αυτό συνεπάγεται.
Πάντως, όλα δείχνουν πως το θέμα θα απασχολήσει έντονα το επόμενο χρονικό διάστημα, καθώς και από πλευράς κομμάτων καταγράφονται διαφορετικές απόψεις. Το μοναδικό σημείο στο οποίο όλοι συγκλίνουν είναι ότι όλοι διαφωνούν με όλους. Το ζήτημα αναμένεται να τεθεί ξανά προς συζήτηση στις επόμενες συνεδριάσεις της Επιτροπής, με στόχο την ψήφιση του νομοσχεδίου πριν από το τέλος του χρόνου κάτι ωστόσο δύσκολο, αφού οι διαφωνίες των τελευταίων ημερών δεν φαίνεται να κοπάζουν.
Τα σημεία που εντοπίζονται οι διαφωνίες στο τρόπο με τον οποίο το νομοσχέδιο καθορίζει ένα μοντέλο διοίκησης που στηρίζεται στη κατανομή αρμοδιοτήτων, ανάμεσα στα νοσηλευτήρια και τα πανεπιστήμια, διασφαλίζοντας τόσο την εύρυθμη λειτουργία των κλινικών, όσο και την ποιότητα της εκπαίδευσης και της φροντίδας. Κεντρική φιλοσοφία του είναι ότι μία Πανεπιστημιακή Κλινική θα λειτουργεί οργανικά εντός του νοσηλευτηρίου και δεν αποτελεί ανεξάρτητη διοικητική δομή, παρότι έχει έντονο εκπαιδευτικό και ερευνητικό χαρακτήρα.
Καταρχήν, το νομοσχέδιο ορίζει ότι ο διοικητικός και κλινικός έλεγχος ανήκει στο νοσηλευτήριο. Οι πανεπιστημιακοί ιατροί, όταν ασκούν το κλινικό τους έργο, υπάγονται στους κανόνες λειτουργίας, το οργανόγραμμα, τα ωράρια και τις εφημερίες που ισχύουν στο νοσηλευτήριο. Το κλινικό και διοικητικό πρόγραμμα δραστηριοτήτων της Πανεπιστημιακής Κλινικής θα εγκρίνεται από τον Εκτελεστικό ή Γενικό Διευθυντή του νοσηλευτηρίου, ανάλογα με την περίπτωση.
Με τον ίδιο τρόπο, οι εφημερίες των πανεπιστημιακών ιατρών εγκρίνονται από τη διοίκηση του νοσηλευτηρίου, κάτι που αναδεικνύει τον κυρίαρχο ρόλο του φορέα παροχής υγείας στην καθημερινή λειτουργία της κλινικής.
Παράλληλα, ο Επικεφαλής της Πανεπιστημιακής Κλινικής θα είναι πανεπιστημιακός ιατρός, κάτι το οποίο ήδη εφαρμόζεται σε διάφορα δημόσια νοσηλευτήρια, ενώ θα είναι υπεύθυνος για τον σχεδιασμό του εκπαιδευτικού έργου, τον συντονισμό της έρευνας και την εποπτεία της ακαδημαϊκής δραστηριότητας. Ωστόσο, σε ζητήματα που επηρεάζουν το κλινικό έργο, απαιτείται η σύμφωνη γνώμη του Διευθυντή της νοσοκομειακής κλινικής ή τμήματος, ενώ σε περίπτωση διαφωνίας θα διευθετείται μέσω του Επιστημονικού Διευθυντή ή του Γενικού Διευθυντή του νοσηλευτηρίου.
Επιπλέον, προβλέπεται η σύσταση Μεικτών Επιτροπών Υλοποίησης και Παρακολούθησης, οι οποίες λειτουργούν ως συνδετικός κρίκος ανάμεσα στα δύο συστήματα διοίκησης. Οι επιτροπές αυτές θα απαρτίζονται από τον Επιστημονικό ή Γενικό Διευθυντή του νοσηλευτηρίου, τον Κοσμήτορα της Ιατρικής Σχολής, εκπρόσωπο των νοσοκομειακών ιατρών, εκπρόσωπο του πανεπιστημίου και εκπρόσωπο του Υπουργείου Υγείας. Ο ρόλος τους είναι να επιβλέπουν την εφαρμογή των συμφωνιών, να αντιμετωπίζουν προβλήματα συνεργασίας και να διασφαλίζουν ότι η κλινική εκπαίδευση και το νοσηλευτικό έργο συνυπάρχουν χωρίς συγκρούσεις.
Συνολικά, η διοίκηση των Πανεπιστημιακών Κλινικών στηρίζεται σε ένα υβριδικό μοντέλο με το νοσηλευτήριο να διατηρεί τον διοικητικό και κλινικό έλεγχο, ενώ το πανεπιστήμιο θα εποπτεύει το ακαδημαϊκό έργο, με συνεχή διαμεσολάβηση μέσω μεικτών επιτροπών. Το πλαίσιο αυτό στοχεύει να διασφαλίσει ομαλή συνεργασία, χωρίς να παραλύει η καθημερινή λειτουργία των νοσοκομείων.
Το γενικότερο πλαίσιο του νομοσχεδίου
Το νομοσχέδιο με την ονομασία ο περί Ρύθμισης της Ίδρυσης Πανεπιστημιακών Κλινικών και Πανεπιστημιακών Νοσηλευτηρίων του 2025, που συζητείται αυτές τις εβδομάδες στην Κοινοβουλευτική Επιτροπή Υγείας, θέτει για πρώτη φορά ένα πλήρες και δομημένο πλαίσιο για την ίδρυση, λειτουργία και πιστοποίηση πανεπιστημιακών κλινικών και νοσηλευτηρίων στην Κύπρο. Ο στόχος, όπως αναφέρεται, είναι η αναβάθμιση της ιατρικής εκπαίδευσης, η ενίσχυση της παραγωγής νέας γνώσης και η βελτίωση της παρεχόμενης φροντίδας υγείας, μέσα από τη στενή διασύνδεση νοσηλευτηρίων και ιατρικών σχολών.
Το πλαίσιο καθορίζει τους όρους υπό τους οποίους νοσηλευτήρια, είτε του ΟΚΥπΥ είτε ιδιωτικά, μπορούν να μετατραπούν σε Πανεπιστημιακά Νοσηλευτήρια. Για να λάβουν αυτόν τον τίτλο, πρέπει να παρέχουν τριτοβάθμια φροντίδα υγείας, να διαθέτουν οργανωμένο Τμήμα Ατυχημάτων και Επειγόντων Περιστατικών και να φιλοξενούν Πανεπιστημιακές Κλινικές σε συνεργασία με μία ή περισσότερες ιατρικές σχολές. Παράλληλα, απαιτείται εξωτερική αξιολόγηση στο πλαίσιο της διαδικασίας πιστοποίησης των ιατρικών προγραμμάτων σπουδών, ενώ ο Υπουργός Υγείας αποκτά την ευθύνη διορισμού τριμελούς διεθνούς επιτροπής που θα αξιολογεί τα ιδρύματα με βάση διεθνή πρότυπα.
Κεντρική θέση στο νομοσχέδιο κατέχει η σύσταση και λειτουργία των Πανεπιστημιακών Κλινικών. Όπως προνοείται, μπορούν να ιδρυθούν σε ειδικότητες αναγνωρισμένες από το Ιατρικό Συμβούλιο Κύπρου, υπό την προϋπόθεση ότι η κάθε κλινική στελεχώνεται τουλάχιστον από δύο πανεπιστημιακούς ιατρούς και δύο νοσοκομειακούς ιατρούς, με επικεφαλής πανεπιστημιακό ιατρό. Παράλληλα, δημιουργείται η δυνατότητα ίδρυσης «Ακαδημαϊκού Τομέα» σε νοσηλευτήρια όπου ήδη λειτουργούν κλινικές της ίδιας ειδικότητας, ώστε να διασφαλίζεται η συνύπαρξη πανεπιστημιακής και νοσοκομειακής λειτουργίας χωρίς επικάλυψη ή σύγκρουση αρμοδιοτήτων.
Το νομοσχέδιο, καθορίζει επίσης τον τρόπο συνεργασίας μεταξύ των δύο πλευρών, με ρυθμίσεις για την παροχή κλινικού έργου, την εκπαιδευτική διαδικασία και τις διοικητικές αρμοδιότητες. Οι πανεπιστημιακοί ιατροί υπάγονται στον διοικητικό έλεγχο του νοσηλευτηρίου για τα κλινικά τους καθήκοντα, συμμετέχουν στις εφημερίες, στα εξωτερικά ιατρεία και στη λειτουργία της κλινικής, ενώ έχουν πρόσβαση σε όλες τις υποδομές και υπηρεσίες όπως οι νοσοκομειακοί ιατροί. Ταυτόχρονα, απολαμβάνουν σύνδεση με το πανεπιστήμιο, το οποίο τους παρέχει επιστημονική επιμόρφωση, δυνατότητες έρευνας και γραμματειακή υποστήριξη για τη διδακτική τους δραστηριότητα.
Σε ό,τι αφορά στην κλινική εκπαίδευση των φοιτητών, το νομοσχέδιο προβλέπει ότι η ευθύνη καθορισμού του προγράμματος, των προϋποθέσεων συμμετοχής και των ωρών εκπαίδευσης παραμένει στις ιατρικές σχολές. Η κατανομή των φοιτητών ανά κλινική θα γίνεται σε συνεννόηση με τους διευθυντές των τμημάτων, ενώ εισάγεται πρόνοια που επιτρέπει τη φιλοξενία φοιτητών και από άλλα πανεπιστήμια, εφόσον αυτό δεν επηρεάζει την κύρια εκπαιδευτική δραστηριότητα.
Ιδιαίτερη σημασία δίνεται στη διαδικασία πιστοποίησης και επαναξιολόγησης. Κάθε πανεπιστημιακή κλινική και κάθε πανεπιστημιακό νοσηλευτήριο θα επαναξιολογούνται τουλάχιστον κάθε πέντε χρόνια, με δυνατότητα αποχαρακτηρισμού εάν αποτύχουν δύο φορές στη διαδικασία. Η τελική απόφαση πιστοποίησης ή απόρριψης ανήκει στον Υπουργό, μετά από εισήγηση της διεθνούς επιτροπής.
Το νομοσχέδιο προβλέπει επίσης τη σύσταση Μεικτών Επιτροπών Υλοποίησης και Παρακολούθησης σε κάθε ιατρική σχολή, οι οποίες θα λειτουργούν ως μηχανισμός επίλυσης διαφορών και εξασφάλισης ομαλής συνεργασίας μεταξύ πανεπιστημίων και νοσηλευτηρίων. Παράλληλα, ορίζεται αναλυτικά το πλαίσιο για την παύση κλινικής απασχόλησης ενός πανεπιστημιακού ιατρού σε περιπτώσεις που δεν πληρούνται πλέον τα ακαδημαϊκά ή κλινικά κριτήρια.
Συνολικά, το νομοσχέδιο θεσμοθετεί ένα ολοκληρωμένο και λεπτομερές σύστημα λειτουργίας πανεπιστημιακών κλινικών, με σαφείς ρόλους, διαδικασίες ελέγχου και αξιολόγησης, και μηχανισμούς συνεργασίας, με στόχο να δημιουργηθεί στην Κύπρο ένα σύγχρονο ακαδημαϊκό περιβάλλον εντός των νοσηλευτηρίων και να αναβαθμιστεί τόσο η εκπαίδευση των φοιτητών όσο και οι υπηρεσίες υγείας προς τους ασθενείς.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:
