Στο 70% έφτασε η κάλυψη της ύδρευσης από τις μονάδες αφαλάτωσης που εγκαταστάθηκαν το τελευταίο χρόνο, ενώ στόχος του Υπουργείου Γεωργίας είναι η πλήρη απεξάρτησή τα επόμενα χρόνια με την κατασκευή μονάδων από ιδιώτες, ώστε να ανήκουν αποκλειστικά στην Κυπριακή Δημοκρατία.
Μιλώντας στο κρατικό ραδιόφωνο ο Γενικός Διευθυντής του Υπουργείου Γεωργίας Ανδρέας Γρηγορίου ανέφερε πως «με αφορμή την επίσκεψη της υπουργού στην επαρχία της Πάφου, αξιολογήθηκε και κρίθηκε χρήσιμο να ενημερωθεί ο κόσμος για την απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου που λήφθηκε την περασμένη Τετάρτη για πρόσθετα μέτρα για αντιμετώπιση του υδατικού προβλήματος και της λειψυδρίας που αντιμετωπίζουμε στον τόπο μας».
Σημαντικό της απόφασης αυτής κατά τον ίδιο είναι ότι «πριν από το καλοκαίρι του 2026 θα πρέπει να εγκατασταθούν τουλάχιστον ακόμη τρεις μονάδες αφαλάτωσης δυναμικότητας δέκα χιλιάδων κυβικών μέτρων νερού η κάθε μία και προς αυτή την κατεύθυνση ήδη στο Υπουργείο εργαζόμαστε μαζί με το Τμήμα Αναπτύξεως Υδάτων».
Εξήγησε πως «εχει προκηρυχθεί η νέα μονάδα αφαλάτωσης στην Επισκοπή, είμαστε σε επικοινωνία με την ΑΗΚ για να προχωρήσουμε σε μία νέα μονάδα στον δικό της χώρο στο Βασιλικό, έχει προσδιοριστεί ο χώρος για την κατασκευή της τρίτης μονάδας στην ελεύθερη επαρχία Αμμοχώστου και εργαζόμαστε για το ενδεχόμενο τέταρτης μονάδας με τρόπο ώστε να έχουμε πριν από το καλοκαίρι άλλες 40 χιλιάδες κυβικά μέτρα νερού ημερησίως που θα μας βοηθήσουν να μειώσουμε την έκταση του προβλήματος, τουλάχιστον για σκοπούς ύδρευσης και προετοιμαζόμαστε για το ενδεχόμενο να έχουμε και φέτος μία άνομβρη χρονιά όπως και πέρσι».
Σε ό,τι αφορά το ζήτημα των καιρικών προβλέψεων, ο κ. Γρηγορίου πρόσθεσε ότι «είναι αδύνατο επιστημονικά να προσδιορίσουμε αν θα έχουμε καλή ή κακή χρονιά φέτος». Ωστόσο, συνέχισε, «εργαζόμαστε προληπτικά σε περίπτωση που θα έχουμε μία δύσκολη χρονιά, με μειωμένη βροχόπτωση, τουλάχιστον να έχουμε ικανοποιητικές ποσότητες για σκοπούς ύδρευσης. Όμως πρέπει να γνωρίζουμε ότι η χώρα μας είναι εξαρτώμενη από την βροχόπτωση, ιδιαίτερα οι καλλιέργειες, η χλωρίδα, όποιος κυκλοφορήσει στην ύπαιθρο μπορεί να δει τα δέντρα πόσο στρεσαρισμένα και καταπονημένα είναι από την ανομβρία και τις υψηλές θερμοκρασίες που έχουν περάσει από το προηγούμενο καλοκαίρι».
Επισήμανε πως «αυτός ο προγραμματισμός βρίσκεται σε εξέλιξη για να υλοποιήσουμε μέτρα μακροχρόνια, για να απεξαρτηθούμε από τις συνθήκες ανομβρίας, που δυστυχώς φαίνεται με βάση επιστημονικές μελέτες, ότι θα επηρεάσει περισσότερο την χώρα μας. Τον τελευταίο χρόνο από τις μονάδες αφαλάτωσης καλύπτουμε περίπου το 70% των αναγκών για σκοπούς ύδρευσης. Ο στόχος και ο προσανατολισμός μας είναι τα επόμενα χρόνια να υπάρξει πλήρης απεξάρτηση με την κατασκευή πρόσθετων μονάδων αφαλάτωσης».
Αναφερόμενο στην Πάφο, σημείωσε πως «θεωρούμε ότι θα έχει το λιγότερο πρόβλημα και με τις μονάδες αφαλάτωσης που τίθενται σε λειτουργία και με τα αποθέματα στα φράγματα, θα είμαστε σε θέση να αντιμετωπίσουμε ενδεχόμενη ανομβρία χωρίς να γίνονται περικοπές ή αν γίνονται πολύ περιορισμένες, διότι το σύστημα ύδρευσης στην επαρχία είναι αυτόνομο. Δεν υπάρχει διασύνδεση με τις άλλες επαρχίες. Όμως οι επαρχίες Λεμεσού, Λάρνακας, Αμμόχωστος και Λευκωσίας, το σύστημα ύδρευσης είναι διασυνδεδεμένο, άρα αυτές οι τρεις μονάδες που προγραμματίζονται να γίνουν μέχρι το καλοκαίρι του 2026».
Παράλληλα ο κ. Γρηγορίου σημείωσε πως «οι άλλες τρεις που είναι στο τελικό στάδιο κατασκευής στο λιμάνι Λεμεσού, στο ποταμό Γαρύλλη και στην Μονή, θα είμαστε σε θέση να ενισχύσουμε το υδατικό ισοζύγιο για σκοπούς ύδρευσης σε όλες τις επαρχίες, εκτός της Πάφου, με μία ποσότητα νερού γύρω στις 67 με 77 χιλιάδες κυβικά μέτρα νερού την ημέρα που υπό τις περιστάσεις θα είναι καθοριστικές για να περιορίσουμε την έκταση του προβλήματος».
Εξήγησε πως «αυτές οι μονάδες δεν ανήκουν στο κράτος. Από την δεκαετία του 90’ που δημιουργήθηκε η πρώτη μονάδα αφαλάτωσης στην περιοχή της Δεκέλειας, αποτελούσε μία συνεργασία του δημόσιου με τον ιδιωτικό τομέα. Με την τελευταία προκήρυξη στην Επισκοπή, εμείς ζητούμε έναν ανάδοχο ο οποίος θα ανασκευάσει αυτή την μονάδα. Μέσω διαγωνισμού θα επιλέξουμε αυτόν που θα πληροί τις προδιαγραφές και θα έχει την ικανότητα να κάνει αυτή την μονάδα στην χαμηλότερη τιμή. Η δέσμευση που έχουμε εμείς ως κράτος είναι καθημερινά να αγοράζουμε αυτές τις ποσότητες νερού που έχουμε ανάγκη. Άρα είναι μονάδες που θα κατασκευαστούν από ιδιωτικές εταιρείες και θα έχουν την ευθύνη για την λειτουργία και την συντήρησή για τα επόμενα πέντε ή δέκα χρόνια».
Ταυτόχρονα τόνισε πως «αυτοί οι διαγωνισμοί που έχουν προκηρυχθεί και στις υπόλοιπες μονάδες αφαλάτωσης που λειτουργούν τώρα στον τόπο μας, είναι με αυτό τον διαγωνισμό. Θεωρούμε μία επιτυχή διαδικασία που είναι προς όφελος και τις οικονομίας αλλά και όλων εμάς για να λύσουμε το πρόβλημα».
Για το θέμα του προϋπολογισμού του Υπουργείου Γεωργίας, σημειώνοντας πως αυτός ήδη κατατέθηκε στη Βουλή και αναμένεται την Δευτέρα να παρουσιαστεί ενώπιον της Επιτροπής Οικονομικών, εξήγησε πως φτάνει «περίπου μισό δισεκατομμύριο ευρώ. Από αυτά τα 500 εκατ. ευρώ και τα 200 εκατομμύρια ευρώ αφορούν δραστηριότητες είτε για την δημιουργία υποδομής είτε για την αγορά του αφαλατωμένου νερού. Εκτιμούμε ότι το αφαλατωμένο νερό που αγοράζουμε τώρα είναι πάνω από 10 με 12 εκατομμύρια ευρώ τον μήνα, γύρω στα 130 με 140 εκατομμύρια ευρώ τον χρόνο».
Μακροπρόθεσμος ο σχεδιασμός για την άρδευσης
Αναφερόμενος στα επόμενα βήματα σε ότι αφορά την άρδευσης, ο κ. Γρηγορίου σημείωσε πως «είναι γνωστό ότι τα αποθέματα που έχουν σήμερα είναι γύρω στο 10% και δεν είναι ικανοποιητικές ποσότητες για να διατεθούν για σκοπούς άρδευσης. Οι ποσότητες νερού που δώσαμε πέρσι, γύρω στο 65% ήταν από τα φράγματα και άλλες πηγές, όμως δώσαμε γύρω στο 30% από μη συμβατικές πηγές που είναι το ανακυκλωμένο νερό από του βιολογικούς σταθμούς επεξεργασίας των αστικών λυμάτων».
Τόνισε πως «υπάρχει ένας μακροπρόθεσμος σχεδιασμός με την επέκταση των συστημάτων αποχέτευσης και να συμμορφωθούμε με την υποχρέωσή μας να προχωρήσουμε με οικισμούς με ισοδύναμο πληθυσμό δύο χιλιάδων κατοίκων, που πρέπει να τελειώσει μέχρι το 2030. Επιπρόσθετα με την νέα κυβερνητική οδηγία, έχουμε υποχρέωση με χρονικό ορίζοντα το 2045 να επεκταθούν αυτά τα συστήματα αποχέτευσης σε οικισμούς χιλίων κατοίκων. Αυτό σημαίνει ότι θα έχουμε περισσότερο ανακυκλωμένο νερό τριτοβάθμιας επεξεργασίας, το οποίο θα αυξήσει το υδατικό ισοζύγιο για σκοπούς άρδευσης».
Επισήμανε τέλος ότι για να μπορέσουν να γίνουν μονάδες επεξεργασία αφαλατωμένου νερού για να μπορέσουν να γεμίσουν τα φράγματα, είναι αρκετά ενεργοβόρες και τόνισε πως «για να έχουμε ένα κυβικό μέτρο αφαλατωμένου νερού, χρειαζόμαστε πάνω από τέσσερις κιλοβατώρες με τις παλαιότερες τεχνολογίες, ενώ με τις νεότερες είναι λίγο πιο κάτω. Άρα αντιλαμβάνεστε ότι με το κόστος της κιλοβατώρας, της επένδυσης και τα λειτουργικά έξοδα, κατά μέσο όρο μας στοιχίζει γύρω στο 1,5 ευρώ ανά κυβικό μέτρο νερού. Δεν νομίζω να είναι σοφό ή αν έχουμε τη δυνατότητα να γεμίσουμε τα φράγματά μας με αφαλατωμένο νερό. Όμως εργαζόμαστε για την κατασκευή δύο μονάδων εντός του 2026 όπου θα υπάρξει πρόνοια στον ανάδοχο να χρησιμοποιεί ΑΠΕ για μείωση του κόστους».
