Την πρόταση έξι σημείων που ετοίμασε η Κυπριακή Δημοκρατία αναφορικά με τη Γάζα αναμένεται να παρουσιάσει στους ομολόγους του ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, σήμερα στις Βρυξέλλες. Πρόκειται για το non paper που η Λευκωσία κυκλοφόρησε για πρώτη φορά κατά την Σύνοδο στο Σαρμ ελ Σέιχ, στην οποία ο Νίκος Χριστοδουλίδης προσκλήθηκε να συμμετέχει από τους Προέδρους της Αιγύπτου και των ΗΠΑ.
Τα σημεία αφορούν την ανθρωπιστική διάσταση, τη διάσταση της ασφάλειας και την ανοικοδόμηση, τα οποία ουσιαστικά αποσκοπούν στην διευκόλυνση της προώθησης και υλοποίησης του σχεδίου 20 σημείων του Ντόναλντ Τραμπ. Η Κύπρος, αντλώντας από την εμπειρία που έχει αποκτήσει στη διαχείριση ανθρωπιστικών κρίσεων τα τελευταία χρόνια, διαθέτει μηχανισμούς, υποδομές και εμπειρία, ενώ την χωρίζει μία εξαιρετικά μικρή απόσταση από την Γάζα. Ως εκ τούτου, θα μπορούσε να προσφέρει βοήθεια σε διάφορα επίπεδα αλλά κυρίως να λειτουργήσει ως κάποιου είδους βάση στο πλαίσιο της ευρύτερης προσπάθειας.
Ουσιαστικά, όπως παρουσίασε ο κ. Χριστοδουλίδης την πρόταση στο Euronews, πρόκειται για μία επαναχρησιμοποίηση του θαλάσσιου διαδρόμου Αμάλθεια, με στόχο την ανοικοδόμηση. Ο διάδρομος θα είναι δύο κατευθύνσεων, δηλαδή θα μπορούν να αφαιρούνται μπάζα από τα ερείπια και να παραδίδονται υλικά για την ανοικοδόμηση. Σε ό,τι αφορά τους άλλους τομείς, η πρόταση αποσκοπεί στη συνέχιση της υποστήριξης της παράδοσης ανθρωπιστικής βοήθειας, κυρίως μέσω της οδού Λεμεσός-Ασντόντ-Γάζα, αλλά και σε άλλα στοιχεία, όπως τον έλεγχο υλικών διπλής χρήσης και την εκπαίδευση των παλαιστινιακών δυνάμεων ασφαλείας, την οποία μπορεί να προσφέρει το κέντρο CYCLOPS. Η Κύπρος επιθυμεί, επίσης, να συμβάλει στη διεθνή δύναμη σταθεροποίησης του Τραμπ, κυρίως μέσω υλικοτεχνικής υποστήριξης.
Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας έχει προϊδεάσει ήδη τους περισσότερους ομολόγους του, μιλώντας τους σε διάφορα πλαίσια το προηγούμενο διάστημα. Κάποιοι άλλοι ηγέτες βρίσκονταν επίσης στη Σύνοδο της Αιγύπτου, ενώ συζήτησε το θέμα εκτεταμένα με τον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Αντόνιο Κόστα, και την Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, η οποία, σύμφωνα με πληροφορίες, το αντιμετωπίζει με θέρμη, καθώς θεωρεί πως η ΕΕ μπορεί να χτίσει πάνω σε αυτές τις ιδέες, ενώ αναπτύσσει το δικό της πλάνο για την συμβολή της στην ανοικοδόμηση αλλά και την ασφάλεια. Ακολούθως, ο κ. Χριστοδουλίδης παρουσίασε την πρότασή του στην τηλεδιάσκεψη των αρχηγών Κυβερνήσεων του ΕΛΚ, στους οποίους εξέφρασε και την πρόθεση η Κυπριακή Προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ να συμβάλει ουσιαστικά στην προώθηση του ρόλου της ΕΕ στην περιοχή. Για την ακρίβεια, αποτελεί κύρια προτεραιότητα η ΕΕ να έρθει πιο κοντά στη Μέση Ανατολή
Το θέμα απασχόλησε και την ατζέντα των MED9. Στο γεύμα εργασίας στη Σλοβενία, στο επίκεντρο του οποίου βρισκόταν η συζήτηση για την κατάσταση στη Μέση Ανατολή, ο Νίκος Χριστοδουλίδης είχε την ευκαιρία να εκφράσει για άλλη μία φορά την ετοιμότητα της Λευκωσίας να διαδραματίσει τον ανθρωπιστικό της ρόλο. Προέβη, παράλληλα, σε παρουσίαση της πρότασής του. Επίσης, το βράδυ της Τετάρτης, κατά τη διάρκεια του δείπνου εργασίας στο πλαίσιο της ιστορικής, πρώτης συνόδου ΕΕ-Αιγύπτου στις Βρυξέλλες, αναφέρθηκε εκ νέου στην πρότασή του, ξεκαθαρίζοντας πως η χώρα μας δεν επιδιώκει πολιτική διαμεσολάβηση αλλά λειτουργική υποστήριξη του σχεδίου, με τρόπο που να συμβάλλει ταυτόχρονα στη βιωσιμότητα της Γάζας και να σέβεται τις ανησυχίες ασφάλειας του Ισραήλ. Ως εκ τούτου, η πλειοψηφία των υπόλοιπων Ευρωπαίων ηγετών, αλλά και οι θεσμοί, έχουν ήδη μία αρκετά καλή εικόνα για τα όσα προτείνει η Κυπριακή Δημοκρατία, που είναι ένα από τα κράτη μέλη με το υψηλότερο ενδιαφέρον για την κατάσταση, λόγω της γεωγραφικής εγγύτητας αλλά και των στενών διπλωματικών σχέσεων με τις υπόλοιπες χώρες της περιοχής.
Η Μέση Ανατολή δεν είναι, ωστόσο, το μόνο θέμα στην ατζέντα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου που ενδιαφέρει την Κύπρο. Επί τάπητος θα βρεθεί η Ευρωπαϊκή Άμυνα και Ασφάλεια, με το SAFE να μπαίνει σε πορεία υλοποίησης. Υπενθυμίζεται ότι η Κύπρος έχει ήδη εκδηλώσει το ενδιαφέρον της, Το σοβαρό ερώτημα είναι τι θα γίνει με την αίτηση της Τουρκίας, η οποία, ως κράτος που συμπεριφέρεται επιθετικά σε κράτη-μέλη της ΕΕ, κατέχοντας μέρος της Κύπρου και απειλώντας συνεχώς την Ελλάδα, θεωρητικά απότομα θα έπρεπε να αποκλειστεί από τον μηχανισμό, ωστόσο προσπαθεί να μπει από την πίσω πόρτα, με κάποιες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες να θεωρούν σημαντική την πιθανή συμμετοχή της και να ασκούν πιέσεις. Βέβαια ούτε η Λευκωσία είναι πρόθυμη να αποδειχθεί κάτι τέτοιο αλλά ούτε και η Αθήνα, που το τόνιζε ιδιαίτερα τις τελευταίες ημέρες.
Μάλιστα, ο Υπουργός Άμυνας, Βασίλης Πάλμας, δεν έκρυψε την ανησυχία του. Μιλώντας στην Επιτροπή Οικονομικών της Βουλής, κατά την εξέταση του Προϋπολογισμού του Υπουργείου του, δήλωσε πως ο Αντόνιο Κόστα έχει αναφέρει δημόσια πως δεν πρόκειται χώρα, η οποία απειλεί ή έχει στρατεύματα σε κράτος μέλος να συμμετέχει σε αυτό το πρόγραμμα ή στον μηχανισμό SAFE. Παραδέχθηκε, ωστόσο, πως υπάρχει παρασκήνιο σε διάφορα επίπεδα για να βρεθεί τρόπος συμμετοχής της Τουρκίας στον κανονισμό και να αντλήσει κεφάλαια μέσω άλλων χωρών για τον εαυτό της. Σημείωσε πως δεν είναι βέβαιος ότι θα τα καταφέρουμε η Άγκυρα να μην πάρει λεφτά με έμμεσο τρόπο, εκφράζοντας μάλιστα δυσαρέσκεια επειδή η Ύπατη Εκπρόσωπος, Κάγια Κάλας, δεν απάντησε όταν της έθεσε το θέμα. Ως εκ τούτου, αναμένεται ο Πρόεδρος να υπογραμμίσει εκ νέου πως οι χώρες που απειλούν την ασφάλεια και την άμυνα της ΕΕ δεν μπορούν να συμμετέχουν στις αμυντικές της πρωτοβουλίες, κάτι που ήδη έκανε η Υφυπουργός για Ευρωπαϊκά Θέματα, Μαριλένα Ραουνά, στο Συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων την Τρίτη.
Πέραν της ανησυχίας που υπάρχει για την Τουρκία, η Κύπρος έχει να πάρει από το SAFE, καθώς της αναλογεί 1,2 δισεκατομμύρια ευρώ, με ορίζοντα αποπληρωμής του δανείου τα 45 έτη. Σύμφωνα με τον Υπουργό Άμυνας, η φιλοδοξία είναι να αναβαθμίσουμε και να εκσυγχρονίσουμε την αεροπορική βάση Ανδρέας Παπαπανδρέου και τη ναυτική βάση Ευάγγελος Φλωράκης. Ιδιαίτερα η βάση στο Μαρί έχει πολύ υψηλό κόστος, που υπολογίζεται στα 200 εκατομμύρια τουλάχιστον. Η θέση που αναμένεται να επαναλάβει ο Πρόεδρος είναι πως πρέπει να διασφαλιστεί πως είναι προστατευμένα όλα τα ευρωπαϊκά σύνορα.
Στην ατζέντα του Συμβουλίου βρίσκεται και η Ουκρανία. Όπως μετέδωσε το Bloomberg αυτή την εβδομάδα, κάποιες ευρωπαϊκές χώρες επεξεργάζονται, σε συνεργασία με το Κίεβο, μία πρόταση 12 σημείων για τον τερματισμό του πολέμου στις σημερινές γραμμές του μετώπου. Την πρωτοβουλία των κινήσεων, ωστόσο, στο θέμα αυτό συνεχίζουν να διατηρούν οι ΗΠΑ. Διαχρονική θέση της Κύπρου είναι πως θα πρέπει να υπάρξει δίκαιη και βιώσιμη ειρήνη, βασισμένη στον σεβασμό του διεθνούς δικαίου για την κυριαρχία, την ανεξαρτησία και την εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας, εντός των διεθνώς αναγνωρισμένων συνόρων της.
Σε ό,τι αφορά το θέμα της ανταγωνιστικότητας, η θέση της Λευκωσίας είναι απαραίτητη προϋπόθεση είναι η απλούστευση και η ψηφιακή και πράσινη μετάβαση, με δικαιοσύνη και χωρίς αποκλεισμούς, που να λαμβάνει υπόψιν τις διαφορετικές εθνικές συνθήκες. Σημειώνεται ότι τη Δευτέρα, 19 ηγέτες κρατών μελών έστειλαν επιστολή στον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, με την οποία ζητούσαν την απλοποίηση των κανονισμών του μπλοκ με στόχο την αύξηση της ανταγωνιστικότητας.
Μία συζήτηση που φαίνεται να ενδιαφέρει ιδιαίτερα την Κύπρο είναι αυτή για την στέγαση. Πρόκειται για ένα πανευρωπαϊκό πρόβλημα, το οποίο εκδηλώνεται με διαφορετικούς τρόπους στις διαφορετικές χώρες και έχει γίνει πλέον αντιληπτή η ανάγκη για μία ευρωπαϊκή πολιτική που να το αντιμετωπίζει. «Πρόκειται για ένα πρόβλημα που απαιτεί δράση σε όλα τα επίπεδα: τοπικό, περιφερειακό, εθνικό. Πρέπει, όμως, να σκεφτούμε και πώς η ΕΕ μπορεί να συμπληρώσει αυτές τις προσπάθειες και να έχει συγκεκριμένο αντίκτυπο στην καταπολέμηση αυτής της κρίσης», δήλωσε χαρακτηριστικά ο κ. Κόστα. Υπενθυμίζεται ότι για το θέμα της προσιτής στέγης είχε, το προηγούμενο διάστημα, και σειρά διμερών επαφών ο Υπουργός Εσωτερικών, Κωνσταντίνος Ιωάννου, ο οποίος συμμετείχε και στην Υπουργική Συνάντηση για την προσιτή στέγη, που διοργάνωσε η Οικονομική Επιτροπή των Ηνωμένων Εθνών για την Ευρώπη UNECΕ. Το ζήτημα βρίσκεται και στη λίστα προτεραιοτήτων της Κυπριακής Προεδρίας και μάλιστα θα διοργανωθεί άτυπη υπουργική συνάντηση για περαιτέρω συζήτηση τον Μάιο.
Συζήτηση αναμένεται να γίνει στο Συμβούλιο και για την μετανάστευση. Ενόψει της συζήτησης, η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν απέστειλε επιστολή στο Συμβούλιο, ζητώντας ισχυρότερα μέτρα, που να ενισχύουν τις ικανότητες επιβολής του νόμου και διαχείρισης των συνόρων, με έμφαση στη συμμετρία, την αστυνομική συνεργασία και τις ψηφιακές πλατφόρμες. Επιπλέον, στις προτάσεις της, η Πρόεδρος της Κομισιόν θέτει την παράμετρο της συντονισμένης συνεργασίας στο πλαίσιο της Κοινής Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας, για την καθιέρωση ενός συστήματος κυρώσεων κατά των δικτύων λαθρεμπορίας μεταναστών και των λαθρεμπόρων ανθρώπων στην ΕΕ και παραθέτει προτάσεις, όπως το πάγωμα περιουσιακών στοιχείων.
