Το πρώτο βήμα για το διαχωρισμό του υφιστάμενου διττού ρόλου του Γενικού Εισαγγελέα, με τη δημιουργία Γενικού Δημόσιου Κατήγορου και την υποχρέωση του τελευταίου να δημοσιεύει τα κριτήρια άσκησης ποινικών διώξεων στην επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας, αφού ξεκίνησε η συζήτηση ενώπιον της Βουλής. Στην πρώτη συνεδρία της Επιτροπής Νομικών ξεκαθάρισαν οι απόψεις και οι θέσεις των δύο εμπλεκόμενων πλευρών, αφού ο Γενικός Εισαγγελέας εξέφρασε και επίσημα την αντίθεσή του, την ώρα που οι πλείστοι βουλευτές τάχθηκαν υπέρ τη ανάγκης για διαχωρισμό, θέτοντας στο τραπέζι βασικά ζητήματα συνταγματικότητας.
Η Επιτροπή Νομικών άνοιξε μία αρκετά δύσκολη συζήτηση, αφού ξεκίνησε τη μελέτη των 38 κυβερνητικών νομοσχεδίων που κατατέθηκαν πριν το τέλος των εργασιών για το καλοκαίρι από το Υπουργείο Δικαιοσύνης, με την πρεμιέρα να είναι αρκετά διαφωτιστική όσον αφορά στις θέσεις και τοποθετήσεις του κάθε εμπλεκόμενου. Από την πλευρά του, ο Μάριος Χαρτσιώτης ανέπτυξε την φιλοσοφία των νομοσχεδίων και τις βασικές τους πρόνοιες, καθώς και τις βασικές αλλαγές που προωθούνται, όπως είναι η δημιουργία του Γενικού και Βοηθού Γενικού Δημόσιου Κατηγόρου.
Όταν ο Γιώργος Σαββίδης πήρε το λόγο, κατέστησε ξεκάθαρο από την αρχή ότι τάσσεται εναντίον των τροποποιήσεων που προωθούνται και πρόταξε ως σημαία τη δικοινοτικότητα του Κυπριακού Συντάγματος. Επεσήμανε πως την ώρα που η Κυπριακή Δημοκρατία λειτουργεί με βάση το δίκαιο της ανάγκης, «επιχειρείται τροποποίηση διατάξεων που επηρεάζουν άμεσα το δικοινοτικό στοιχείο που αποτελεί βασικό και θεμελιώδη πυρήνα του Συντάγματος».
Ο Γενικός Εισαγγελέας άφησε αιχμές κατά του Υπουργείου Δικαιοσύνης, αλλά και της Κυβέρνησης γενικά, αναφέροντας πως έθεσαν ασφυκτικά χρονοδιαγράμματα για ετοιμασία των νομοσχεδίων, ενώ υποστήριξε πως δεν κλήθηκαν ως Νομική Υπηρεσία σε διάλογο, πριν την νομοπαρασκευαστική εργασία, καθώς όπως είπε είχαν εμπεριστατωμένες εκτενείς θέσεις και απόψεις. Μάλιστα, ο κ. Σαββίδης υπέδειξε ότι «διατηρώ σοβαρότατες αμφιβολίες και επιφυλάξεις ως προς τη συνταγματικότητα των μεταρρυθμίσεων που προτείνονται από την εκτελεστική εξουσία. Βρισκόμαστε μπροστά στην πιο σοβαρή συνταγματική τροποποίηση από την εγκαθίδρυση της Κυπριακής Δημοκρατίας. Το ιδιάζον κυπριακό Σύνταγμα, η δικοινοτικότητά του και η τεράστια σημασία του, να μην οδηγηθούμε σε πολιτικές ‘περιπέτειες’ ιδίως στην ευαίσθητη φάση που βρίσκεται το Κυπριακό, επιβάλλει ιδιαίτερη φειδώ και προσοχή».
Στο μεταξύ, οι βουλευτές της Επιτροπής Νομικών στην πλειοψηφία τους τάχθηκαν υπέρ του διαχωρισμού των εξουσιών του Γενικού Εισαγγελέα, αφού για κάποια κόμματα είναι και θέση αρχής, με εξαίρεση τον πρόεδρο της Επιτροπής, Νίκο Τορναρίτη, ο οποίος στην τοποθέτησή του επεσήμανε πως θα μπορούσε να υπάρξει μία διαφορετική προσέγγιση, δηλαδή να εγκαθιδρυθεί θητεία του Γενικού Εισαγγελέα και να υιοθετηθούν διαδικασίες για ένα ισχυρό έλεγχο για τις αποφάσεις, ώστε να βρεθεί λύση και για το σημαντικό θέμα που είναι το ανέλεγκτο του Γενικού Εισαγγελέα. Ο κ. Τορναρίτης στην τοποθέτησή του, σημείωσε πως σε περίπτωση που υπάρχει πρόοδος στις διαδικασίες για συνομιλίες και επαναρχίσουν, το θέμα θα «παραλύσει» και δεν πρόκειται να συζητηθεί.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Έτοιμη για πολύμηνη συζήτηση για διαχωρισμό εξουσιών Εισαγγελέα η Βουλή-Κενό στα νομοσχέδια για το ανέλεγκτο
Πάντως, οι βουλευτές κατά τη διάρκεια της συζήτησης, έθεσαν κάποια σημαντικά και καίρια ζητήματα, όπως είναι το θέμα της συνταγματικότητας, αλλά και τι θα γίνει σε περίπτωση που υπάρξει ψήφιση των νομοσχεδίων ως έχουν. Θα συμβουλεύσει τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας να υπογράψει ο Γενικός Εισαγγελέας, θα θέσει θέμα παραπομπής ή αναπομπής; Αυτό που υπογράμμισαν οι βουλευτές είναι πως πρέπει να υπάρξει πραγματική πολιτική βούληση για να επιτευχθεί ο στόχος, αλλά και να κλείσουν κάποιες τρύπες, όπως είναι το θέμα του ανέλεγκτου, που αυτή τη στιγμή εκκρεμεί.
Αναφορικά με το θέμα της αναπομπής ή παραπομπής, ο Γενικός Εισαγγελέας υπέδειξε πως «ο μόνος που έχει δικαίωμα προληπτικού ελέγχου με βάση το Σύνταγμα είναι ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Ο νόμος είναι ηλίου φαεινότερο ότι θα αμφισβητηθεί». Από πλευράς του, ο Μάριος Χαρτσιώτης σημείωσε ότι «επειδή σεβόμαστε τις επιφυλάξεις του Εισαγγελέα τόνισα ότι δεν είναι η πρώτη φορά που το αντιμετωπίζουμε και γι’ αυτό το λόγο είναι κάτι που μας απασχολεί για να βρεθεί ο τρόπος της κρίσεως».
Αυτό που διαφάνηκε από την πρώτη συνεδρία στη Βουλή είναι πως ο δρόμος είναι μακρύς μέχρι να καταλήξουν σε ένα αποτέλεσμα, που να ικανοποιεί όλες τις πλευρές και να μην υπάρχει και ζήτημα με τη συνταγματικότητά τους. Το στοίχημα για την Επιτροπή Νομικών είναι να καταφέρουν να οδηγήσουν ενώπιον της Ολομέλειας τα νομοσχέδια πριν τη διάλυση του Κοινοβουλίου για τις επερχόμενες εκλογές του Μαΐου του 2026.
Προς το παρόν μπήκε μία άνω τελεία στη συζήτηση, καθώς οι βουλευτές περιμένουν την κατάθεση του επιπρόσθετου νομοσχεδίου, που θα διέπει το ανέλεγκτο του Γενικού Εισαγγελέα. Αυτό που τονίστηκε στην Επιτροπή είναι πως πρέπει να υπάρχει ολοκληρωμένο πακέτο νομοθετημάτων ενώπιον της Βουλής, για να μπορούν να συνεχίσουν τη συζήτηση. Την ερχόμενη Τετάρτη θα τεθεί προς συζήτηση η μεταρρύθμιση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Η ρύθμιση του ανέλεγκτου του Γενικού Εισαγγελέα και η κληρονομιά αμφισβήτησης στον Δημόσιο Κατήγορο
