Δυσκολία παρατηρείται στην εξεύρεση ναυαγοσωστών για στελέχωση των παραλιών την καλοκαιρινή περίοδο, αφού παρότι το κονδύλι υπάρχει και οι θέσεις είναι ανοιχτές, εντούτοις δεν εκδηλώθηκε το ανάλογο ενδιαφέρον με αποτελέσμα να προκύπτει υποστελέχωση, ιδιαίτερα σε Λεμεσό και Πάφο.
Το συγκεκριμένο ζήτημα προβληματίζει το Υπουργείο Εσωτερικών, όπως διαπιστώνεται μέσα από τις απαντήσεις που έδωσε ο υπουργός, Κωνσταντίνος Ιωάννου, σε ερωτήσεις που τέθηκαν για τις παραλίες και τους ναυαγοσώστες, από τον βουλευτή του ΔΗΣΥ, Νίκο Γεωργίου.
Η ανάγκη για ύπαρξη ναυαγοσωστών στις παραλίες γίνεται ξεκάθαρη αν αναλογιστεί κανείς ότι τα τελευταία πέντε χρόνια υπήρξαν 471 περιστατικά, στα οποία χρειάστηκε η επέμβαση ναυαγοσωστών, εκ των οποίων τα 48 είχαν τραγική κατάληξη.
Ο κ. Γεωργίου ζήτησε αρχικά ενημέρωση για τον αριθμό των οργανωμένων παραλιών που λειτουργούν στην Κυπριακή Δημοκρατία, με τον υπουργό να εξηγεί ότι σχετικά με τις οργανωμένες παραλίες που λειτουργούν σήμερα στην Κύπρο, η έννοια της “οργανωμένης παραλίας” δεν ορίζεται ρητά στον Περί Προστασίας της Παραλίας Νόμο. «Στην πράξη, ως οργανωμένες νοούνται οι παραλίες για τις οποίες έχει εγκριθεί σχέδιο χρήσης παραλίας από την Κεντρική Επιτροπή Παραλιών (ΚΕΠ), σύμφωνα με το άρθρο 5Ζ του εν λόγω Νόμου. Το Υπουργείο Εσωτερικών έχει ζητήσει από την ΚΕΠ την ετοιμασία επικαιροποιημένου καταλόγου όλων των παραλιών παγκύπρια, με εγκεκριμένα Σχέδια Χρήσης. Η ΚΕΠ βρίσκεται στο τελικό στάδιο της επικαιροποίησης του εν λόγω καταλόγου, και με βάση τα δεδομένα που έχουν διαβιβαστεί μέχρι στιγμής, ο αριθμός των οργανωμένων παραλιών παγκύπρια ανέρχεται σε 182».
Ο υπουργός κλήθηκε επίσης να τοποθετηθεί σε σχέση με το αριθμό παραλιών που στελεχώνονται από ναυαγοσώστες, αλλά και ποιος είναι συνολικά ο αριθμός των ναυαγοσωστών, εξηγώντας ότι σύμφωνα με τις Επαρχιακές Διοικήσεις, την παρούσα περίοδο στελεχώνονται συνολικά 91 ναυαγοσωστικοί πύργοι Παγκύπρια, κατανεμημένοι ως εξής:
- Επαρχία Πάφου: 30
- Επαρχία Αμμοχώστου: 31
- Επαρχία Λεμεσού: 17
- Επαρχία Λάρνακας: 8
- Επαρχία Λευκωσίας: 5
«Σημειώνεται ότι σε κάποιες περιπτώσεις λειτουργούν περισσότεροι του ενός πύργοι στην ίδια παραλία, ανάλογα με την έκταση και την επισκεψιμότητά της. Αναφορικά με το ερώτημα που αφορά τον αριθμό των ναυαγοσωστών παγκύπρια, σας πληροφορώ ότι ο συνολικός αριθμός των μόνιμων ναυαγοσωστών που εργοδοτούνται ανέρχεται σε 107», υπέδειξε ο υπουργός.
Περαιτέρω, τονίζει πως «ο αριθμός των θέσεων εποχικών ωρομίσθιων ναυαγοσωστών που έχουν εγκριθεί από το Υπουργείο Οικονομικών για πλήρωση για το έτος 2025 είναι 270, κατανεμημένες ως ακολούθως:
- 1 θέση εντεκάμηνης διάρκειας
- 117 θέσεις οκτάμηνης διάρκειας
- 74 θέσεις εξάμηνης διάρκειας
- 43 θέσεις τετράμηνης διάρκειας
- 35 θέσεις τρίμηνης διάρκειας»
Σε σχέση με τα ωράρια της ναυαγοσωστικής κάλυψης, ο κ. Ιωάννου αναφέρει ότι καθορίζονται βάσει ετήσιου προγράμματος που εγκρίνεται από το Υπουργείο Εσωτερικών και καταρτίζεται σε συνεργασία με το Κέντρο Συντονισμού Έρευνας και Διάσωσης και τις Επαρχιακές Διοικήσεις.
«Το πρόγραμμα, λαμβάνει υπόψη παράγοντες όπως η εποχικότητα, ο βαθμός επισκεψιμότητας κάθε παραλίας, η γεωγραφική της θέση, το επίπεδο επικινδυνότητας, καθώς και την παρουσία χειμερινών κολυμβητών. Τα καθορισμένα ωράρια δύνανται να τροποποιούνται, όπου κρίνεται αναγκαίο, στη βάση της πραγματικής κατάστασης που επικρατεί στις παραλίες, ιδίως κατά τις περιόδους αυξημένης επισκεψιμότητας ή κατά τη διάρκεια ακραίων καιρικών φαινομένων, προκειμένου να διασφαλίζεται η μέγιστη δυνατή ασφάλεια των λουομένων», σημειώνει.
Ενδεικτικά, τονίζει πως «τα ωράρια ναυαγοσωστικής κάλυψης κυμαίνονται μεταξύ 06:30 π.μ. και 20:00 μ.μ., με διαφοροποίηση από παραλία σε παραλία, ανάλογα με τις ανάγκες και τις δυνατότητες στελέχωσης. Στις τουριστικά ανεπτυγμένες παραλίες ή σε σημεία αυξημένου κινδύνου, η διάρκεια κάλυψης είναι κατά κανόνα εκτενέστερη».
Παρατηρούνται, όπως αναφέρει, ελλείψεις σε ναυαγοσώστες, αφού «σύμφωνα με τις Επαρχιακές Διοικήσεις, δεν κατέστη δυνατό να πληρωθούν όλες οι εποχικές θέσεις για το 2025. Παρά την ύπαρξη εγκεκριμένων θέσεων ωρομίσθιων ναυαγοσωστών, παρατηρούνται ελλείψεις στη στελέχωση, ιδιαίτερα στις επαρχίες Πάφου και Λεμεσού, οι οποίες οφείλονται κυρίως στην περιορισμένη διαθεσιμότητα και στο μειωμένο ενδιαφέρον από κατάλληλα καταρτισμένους ναυαγοσώστες, περισσότερο κατά τους μήνες αιχμής».
Επισημαίνει ακόμα ότι «οι εν λόγω ελλείψεις δεν αφορούν συγκεκριμένες παραλίες, καθώς η τοποθέτηση των ναυαγοσωστών πραγματοποιείται αναλόγως προτεραιοτήτων, βάσει προγράμματος, με γνώμονα την επισκεψιμότητα, την ύπαρξη “Γαλάζιας Σημαίας”, το επίπεδο επικινδυνότητας, τη γεωγραφική θέση και άλλες σχετικές παραμέτρους. Η κατανομή του διαθέσιμου προσωπικού προσαρμόζεται ανάλογα, με στόχο τη διασφάλιση της καλύτερης δυνατής ναυαγοσωστικής κάλυψης σε παγκύπρια βάση».
Σε ό,τι αφορά στις δαπάνες για κάλυψη των εξόδων για τους ναυαγοσώστες και τον εξοπλισμό τους, ο κ. Ιωάννου απάντησε στον βουλευτή του ΔΗΣΥ πως για την αντιμισθία των ναυαγοσωστών καλύπτονται σε ποσοστό 50% από το Κράτος και 50% από τις Τοπικές Αρχές, βάσει Απόφασης του Υπουργικού Συμβουλίου με αρ. 91.401 και ημερομηνία 24/06/2021.
«Ενδεικτικά, για το έτος 2025, το συνολικό ποσό που προβλέπεται να διατεθεί για την αντιμισθία των ναυαγοσωστών παγκύπρια ανέρχεται σε περίπου €9.358.542, εκ των οποίων το 50% (€4.679.271) θα καλυφθεί από τις Τοπικές Αρχές. Επιπρόσθετα, οι δαπάνες για την προμήθεια και συντήρηση του ναυαγοσωστικού εξοπλισμού καλύπτονται από τον Προϋπολογισμό του Υπουργείου Εσωτερικών», υποδεικνύει.
Ο κ. Γεωργίου ζήτησε ακόμα από τον υπουργό να ενημερώσει για τον εξοπλισμό που διαθέτουν οι ναυαγοσώστες και κατά πόσον πληροί τα διεθνή πρότυπα ασφάλειας και αποτελεσματικότητας, με τον Κωνσταντίνο Ιωάννου να σημειώνει ότι «ο υφιστάμενος εξοπλισμός που χρησιμοποιείται στο πλαίσιο της ναυαγοσωστικής κάλυψης έχει καταγραφεί σε αναλυτικό πίνακα 62 σημείων, ο οποίος καταρτίστηκε σε συνεργασία με το ΚΣΕΔ».
Ο εν λόγω εξοπλισμός, συνέχισε, «έχει καθοριστεί στη βάση τεχνικών προδιαγραφών που αποσκοπούν στην κάλυψη των επιχειρησιακών αναγκών των ναυαγοσωστών και συμβαδίζουν, στο μέτρο του δυνατού, με τα ισχύοντα διεθνή πρότυπα ασφάλειας και αποτελεσματικότητας. Επιπλέον αναφέρεται ότι, το Υπουργείο Εσωτερικών έχει προχωρήσει πρόσφατα στην αναλυτική καταγραφή τόσο του υφιστάμενου όσο και του απαιτούμενου ναυαγοσωστικού εξοπλισμού και προτίθεται να χρηματοδοτήσει σταδιακά την αγορά/αντικατάσταση του απαραίτητου εξοπλισμού στη βάση των ελλείψεων που έχουν καταγραφεί».
Όσον αφορά τις εγκαταστάσεις και πιο συγκεκριμένα τους ναυαγοσωστικούς πύργους ο υπουργός εξήγησε ότι τη δεδομένη στιγμή υπάρχουν 113 πύργοι παγκύπρια που δύναται να στελεχωθούν. «Επισημαίνεται ότι το Υπουργείο Εσωτερικών προχώρησε το 2018, μετά από Απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου με αρ. 93.888 και με ημερομηνία 2/11/2022 (αντίγραφο της οποίας επισυνάπτεται), στην κατασκευή αλλά και αντικατάσταση 45 ναυαγοσωστικών πύργων παγκύπρια, με συνολικό κόστος περίπου €2.400.000, το οποίο καλύφθηκε σε ποσοστό 50% από το Κράτος και 50% από τις Τοπικές Αρχές».
Ανέφερε ακόμα ότι «η συντήρηση των ναυαγοσωστικών πύργων σύμφωνα με την εν λόγω απόφαση είναι ευθύνη των οικείων Τοπικών Αρχών. Αναφορικά με την πρόβλεψη για αναβάθμιση ή εκσυγχρονισμό των ναυαγοσωστικών πύργων, το Υπουργείο Εσωτερικών έχει περιλάβει σχετική πρόνοια στον κρατικό Προϋπολογισμό για τα έτη 2026–2028, συνολικού ύψους €500.000. Η πρόνοια αυτή αφορά τόσο την προμήθεια εξοπλισμού για τις ανάγκες των ναυαγοσωστών και των ναυαγοσωστικών πύργων, όσο και τη συνέχιση της σταδιακής αντικατάστασης και συντήρησης πύργων, όπου αυτό κρίνεται αναγκαίο».
Η αξιολόγηση των σχετικών αναγκών, είπε, «πραγματοποιείται σε συνεργασία με τις Επαρχιακές Διοικήσεις, λαμβάνοντας υπόψη την κατάσταση των υφιστάμενων υποδομών και τις επιχειρησιακές απαιτήσεις κάθε περιοχής».
Τέλος, σε ότι αφορά στα περιστατικά πνιγμών και σε πόσα άλλα σοβαρά περιστατικά χρειάστηκε να παρέμβουν οι ναυαγοσώστες τα τελευταία πέντε χρόνια, ο κ. Ιωάννου επισήμανε ότι «σύμφωνα με τα στοιχεία που διατηρούν οι Επαρχιακές Διοικήσεις, κατά την τελευταία πενταετία οι ναυαγοσώστες χρειάστηκε να παρέμβουν σε περίπου 471 περιστατικά εκ των οποίων τα 48 είχαν θανατηφόρα κατάληξη. Σημειώνεται ότι οι εν λόγω θάνατοι δεν οφείλονται απαραίτητα σε πνιγμό, καθώς σε κάποιες περιπτώσεις οι αιτίες αποδίδονται σε παθολογικά αίτια.»
Ψάχνουν λύσεις για υπηρεσίες σπα από πλανόδιους στις παραλίες
Στο μεταξύ, το Υπουργείο Εσωτερικών σε συνεργασία με τους αρμόδιους φορείς επιχειρεί να εξεύρει λύσει στο ζήτημα των υπηρεσιών σπα από πλανόδιους σε παραλίες, αφού διαπιστώνεται κενό στο Νόμο.
Σύμφωνα με τον υπουργό Εσωτερικών, που απαντούσε σε ερωτήσεις του βουλευτή του ΑΚΕΛ, Νίκου Κέττηρου, «η εισαγωγή πιο σαφών και αυστηρών ρυθμίσεων, που να καλύπτουν αποτελεσματικά το ζήτημα της παροχής υπηρεσιών στην παραλία, περιλαμβανομένων των υπηρεσιών σπα, μασάζ και συναφών υπηρεσιών ευεξίας, οι οποίες δεν καλύπτονται από το υφιστάμενο νομικό πλαίσιο».
Ο κ. Κέττηρος με κοινοβουλευτικές του ερωτήσεις προς τον υπουργό, ζήτησε να του επεξηγηθεί ποιο είναι το ισχύον θεσμικό πλαίσιο που διέπει την παροχή υπηρεσιών σπα σε παραλίες από πλανόδιους επαγγελματίες, με τον κ. Ιωάννου να αναφέρει ότι «η παροχή υπηρεσιών στις παραλίες διέπεται από το άρθρο 5Γ του Περί Προστασίας της Παραλίας Νόμου, το οποίο ορίζει ότι κανένα πρόσωπο δεν δύναται να προβαίνει σε παροχή υπηρεσιών σε παραλία χωρίς την προηγούμενη άδεια της οικείας αρχής. Περαιτέρω, το άρθρο 5Ζ του ίδιου Νόμου καθορίζει τις υπηρεσίες που δύνανται να προσφέρονται από την Τοπική Αρχή ή αδειοδοτημένο πρόσωπο. Ωστόσο, υπηρεσίες σπα, όπως μασάζ και συναφείς υπηρεσίες ευεξίας, δεν περιλαμβάνονται στις προβλεπόμενες από τον Νόμο υπηρεσίες, και ως εκ τούτου, η παροχή τους σε παραλίες δεν προβλέπεται ρητά από τον πιο πάνω Νόμο».
Σημειώνει πως «παρά τα πιο πάνω, σύμφωνα με πληροφόρηση που λήφθηκε από την Ένωση Δήμων Κύπρου, ορισμένες Τοπικές Αρχές έχουν εκδώσει άδειες για υπηρεσίες μασάζ στο πλαίσιο πλανόδιας πώλησης, με βάση το άρθρο 59 του Περί Δήμων Νόμου του 2022 (Ν. 52(Ι)/2022), το οποίο προβλέπει ότι κανένα πρόσωπο δεν δύναται, εντός των δημοτικών ορίων, να πλαvoδιoπωλεί οποιαδήποτε αγαθά, οποιασδήποτε φύσεως, χωρίς άδεια του οικείου δημοτικού συμβούλιου. Ωστόσο, επισημαίνεται ότι οι εν λόγω πρόνοιες του άρθρου 59 αφορούν αποκλειστικά πλανόδια πώληση αγαθών και όχι παροχή υπηρεσιών, και ως εκ τούτου δεν παρέχουν επαρκές νομικό έρεισμα για την αδειοδότηση υπηρεσιών σπα σε παραλίες».
Σε άλλο ερώτημα του, ο βουλευτής του ΑΚΕΛ κάλεσε τον υπουργό να ενημερώσει για «ποιες είναι οι παραλίες στις οποίες έχει χορηγηθεί σχετική άδεια για παροχή υπηρεσιών σπα (μασάζ, θεραπείες κ.λπ.).
Όπως του επεξηγήθηκε από τον ΥΠΕΣ, «με βάση σχετική πληροφόρηση που λήφθηκε από παραλιακούς Δήμους μέσω της Ένωσης Δήμων Κύπρου, παρατίθενται τα ακόλουθα:
- Οι Δήμοι Αμαθούντας, Δρομολαξιάς-Μενεού, Ιεροκηπίας, Κουρίου, Λεμεσού, Πάφου και Αγίας Νάπας δεν έχουν εκδώσει άδειες για παροχή υπηρεσιών σπα σε παραλίες της περιοχής τους, ούτε έχουν εντοπίσει τέτοιες δραστηριότητες.
- Ο Δήμος Παραλιμνίου-Δερύνειας δεν έχει χορηγήσει άδειες για παροχή υπηρεσιών σπα σε παραλίες της περιοχής του. Ωστόσο, έγιναν αντιληπτές μεμονωμένες περιπτώσεις παροχής σχετικών υπηρεσιών σε υποστατικά εντός της Ζώνης Προστασίας της Παραλίας, για τις οποίες προέκυψαν ζητήματα ελέγχου και επιβολής μέτρων λόγω αρμοδιότητας.
- Ο Δήμος Ακάμα έχει εκδώσει μία άδεια για παροχή υπηρεσιών μασάζ στην παραλία Κόλπος των Κοραλλίων, η οποία δόθηκε ως άδεια πλανόδιας πώλησης, βάσει του άρθρου 59 του Περί Δήμων Νόμου.
- Ο Δήμος Λάρνακας έχει χορηγήσει άδειες για υπηρεσίες μασάζ σε δύο πρόσωπα: ένα στο παραλιακό μέτωπο Μακένζι και ένα στο παραλιακό μέτωπο των Φοινικούδων, βάσει του άρθρου 59 του Περί Δήμων Νόμου».
Επιπρόσθετα, σημειώνει ο υπουργός, «σύμφωνα με σχετική ενημέρωση που λήφθηκε μέσω της Ένωσης Κοινοτήτων Κύπρου, εξ όσων έχουν ενημερωθεί από τις παραλιακές Κοινότητες, κανένα Κοινοτικό Συμβούλιο δεν έχει εκδώσει άδεια για παροχή υπηρεσιών μασάζ/σπα στις παραλίες τους».
Σε σχέση με τους μηχανισμούς ελέγχου που εφαρμόζονται για τη διασφάλιση της νομιμότητας και της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών, ο κ. Ιωάννου ανέφερε ότι «με βάση τα στοιχεία που λάβαμε από τον Δήμο Λάρνακας, ο οποίος είναι και ο μόνος Δήμος που παρείχε σχετικές πληροφορίες για τη διαδικασία χορήγησης άδειας, οι ενδιαφερόμενοι για παροχή υπηρεσιών μασάζ υποβάλλουν σχετική αίτηση, η οποία εξετάζεται και εγκρίνεται από την Επιτροπή Υγειονομείου και Καθαριότητας, και εν συνεχεία επικυρώνεται από το Δημοτικό Συμβούλιο. Οι αιτητές οφείλουν να προσκομίσουν όλα τα απαραίτητα πιστοποιητικά και έγγραφα, τα οποία ζητούνται κατά την υποβολή της αίτησης, και τους δίνεται σχετική επιστολή με όρους και προϋποθέσεις».
Περαιτέρω, σημειώσε πως «η ποιότητα και η νομιμότητα των υπηρεσιών διασφαλίζονται μέσω ελέγχων που διενεργούνται σε τακτά διαστήματα από τις Υπηρεσίες του Δήμου με στόχο την τήρηση των κανόνων υγιεινής και προστασίας της δημόσιας υγείας. Οι άδειες που χορηγούνται ισχύουν για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, από τον Μάιο μέχρι τον Οκτώβριο κάθε έτους».
Τέλος, κληθείς να αναφερθεί στο κατά πόσον υπάρχει πρόβλεψη για αυστηρότερη εποπτεία και συνεργασία με την τοπική αυτοδιοίκηση ή άλλους τοπικούς φορείς για την αποτροπή παράνομων δραστηριοτήτων, είπε ότι «το Υπουργείο Εσωτερικών, μέσω της Μονάδας Ασφάλειας Παραλιών της Διεύθυνσης Τοπικής Αυτοδιοίκησης, βρίσκεται ήδη σε διαβούλευση τόσο με την Κεντρική Επιτροπή Παραλιών όσο και με όλα τα εμπλεκόμενα Τμήματα και Υπηρεσίες για τον εκσυγχρονισμό του Περί Προστασίας της Παραλίας Νόμου. Στο πλαίσιο αυτό, εξετάζεται, μεταξύ άλλων, η εισαγωγή πιο σαφών και αυστηρών ρυθμίσεων, που να καλύπτουν αποτελεσματικά το ζήτημα της παροχής υπηρεσιών στην παραλία, περιλαμβανομένων των υπηρεσιών σπα, μασάζ και συναφών υπηρεσιών ευεξίας, οι οποίες δεν καλύπτονται από το υφιστάμενο νομικό πλαίσιο.»
