Αρκετά διαφορετική παρουσιάζεται η εικόνα στην Κύπρο σε σχέση με τα τελευταία ποσοστά που δημοσιοποίησε η Eurostat για το 2023, σύμφωνα με τα οποία μόλις το 29,75% των γυναικών ηλικίας 50-69 ετών προέβησαν σε έλεγχο για καρκίνο του μαστού. Το ποσοστό αυτό θεωρείται χαμηλό, ειδικά εάν ληφθεί υπόψη ότι ο καρκίνος του μαστού αποτελεί τον πιο συχνό τύπο καρκίνου στις γυναίκες στην Κύπρο. Ωστόσο, η πρόληψη που εφαρμόζεται μέσω των ανιχνευτικών προγραμμάτων φαίνεται να αποδίδει, αφού το ποσοστό στην πραγματικότητα είναι τουλάχιστον διπλάσιο, ενώ η θνησιμότητα σε σχέση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο παραμένει αρκετά χαμηλή.
Σύμφωνα με πηγές του REPORTER από το Αρχείο Καρκίνου του Υπουργείου Υγείας, το ποσοστό 29,75% που αναγράφεται στην Eurostat αφορά αποκλειστικά τις μαστογραφίες που πραγματοποιούνται μέσω του πληθυσμιακού προγράμματος πρόληψης για τον καρκίνο του μαστού. Στο πλαίσιο του προγράμματος αυτού, το Υπουργείο Υγείας αποστέλλει προσκλήσεις σε γυναίκες ηλικίας 45 έως 74 ετών για να κάνουν τη μαστογραφία τους στα ειδικά κέντρα κάθε επαρχίας. Ωστόσο, εάν κάποια γυναίκα αποφασίσει για προσωπικούς της λόγους να πραγματοποιήσει τη μαστογραφία εκτός του προγράμματος, πληρώνοντας ιδιωτικά, η πράξη αυτή δεν καταγράφεται στα επίσημα στοιχεία. Για τον λόγο αυτό το ποσοστό που εμφανίζεται στην Eurostat είναι τόσο χαμηλό και δεν αποδίδει την πραγματική εικόνα.
Από την άλλη, στο Αρχείο Καρκίνου, το οποίο περιλαμβάνει δεδομένα 30 ετών, διαπιστώνεται ότι ο καρκίνος του μαστού εντοπίζεται πλέον σε πρώιμο στάδιο, με αποτέλεσμα να καταγράφονται πολύ υψηλά ποσοστά επιβίωσης. Όπως ξεκαθαρίζουν οι αρμόδιοι, «αυτό από μόνο του υποδηλώνει πως το ποσοστό των γυναικών που κάνουν μαστογραφία στην Κύπρο είναι σαφώς μεγαλύτερο από αυτό που παρουσιάζεται. Με βάση εκτιμήσεις και στοιχεία που προέρχονται και από τον ΟΑΥ, το ποσοστό είναι τουλάχιστον διπλάσιο. Εάν πράγματι οι γυναίκες έκαναν μαστογραφίες σε τόσο χαμηλά επίπεδα, ο καρκίνος του μαστού θα εντοπιζόταν σε πολύ πιο προχωρημένο στάδιο και τα ποσοστά θνησιμότητας θα ήταν αυξημένα, κάτι που δεν ισχύει στην Κύπρο».
Σύμφωνα με τα στοιχεία του Αρχείου Καρκίνου, καταγράφονται ετησίως περίπου 700 νέα περιστατικά καρκίνου του μαστού και γύρω στους 130 θανάτους. Το 2022 τα περιστατικά ανήλθαν σε 757, εκ των οποίων το 80% εντοπίστηκε σε πρώιμο στάδιο. Παράλληλα, στην Κύπρο καταγράφεται υψηλός μέσος όρος επιβίωσης σε σύγκριση με τα αντίστοιχα ευρωπαϊκά ποσοστά.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Μόλις μία στις τρεις γυναίκες προβαίνουν σε έλεγχο για τον καρκίνο του μαστού-Στην προτελευταία θέση στην ΕΕ η Κύπρος
Οι ίδιες πηγές εξήγησαν ότι όλα τα αρχεία καρκίνου φθάνουν μέχρι και εκτιμήσεις του 2022, καθώς καταγράφονται και οι θεραπείες ενός περιστατικού από τη μέρα της διάγνωσης. Ως εκ τούτου, απαιτούνται τουλάχιστον δύο χρόνια για να υπάρξουν πλήρη και ξεκάθαρα ποσοστά, γεγονός που εξηγεί την καθυστέρηση στην επικαιροποίηση των στοιχείων. Παρ’ όλα αυτά, οι αριθμοί δεν διαφοροποιούνται δραματικά από έτος σε έτος, αφού τα δεδομένα τριών δεκαετιών δείχνουν μικρές αυξομειώσεις, χωρίς σημαντικές διακυμάνσεις.
Παρόλο που η ευρωπαϊκή σύσταση είναι να αποστέλλονται προσκλήσεις για μαστογραφίες σε γυναίκες ηλικίας 55 έως 75 ετών, στην Κύπρο η σύσταση αρχίζει από τα 45 έτη, γεγονός που ενισχύει ακόμη περισσότερο την έγκαιρη πρόληψη.
Δεν αποδίδεται η συνολική εικόνα
Από πλευράς του, σε δηλώσεις του στον REPORTER, ο Εκτελεστικός Διευθυντής της Europa Donna Κύπρου, Μάριος Χαραλαμπίδης, τόνισε ότι «τα ποσοστά που καταγράφονται στην έρευνα δεν αντιπροσωπεύουν τη συνολική εικόνα που υπάρχει στη χώρα μας σε σχέση με τον προσυμπτωματικό έλεγχο των γυναικών. Κι αυτό διότι λαμβάνεται υπόψη μόνο η συμμετοχή των γυναικών στο πληθυσμιακό πρόγραμμα ελέγχου ανίχνευσης καρκίνου του μαστού, το οποίο προσφέρει δωρεάν μαστογραφία κάθε δύο έτη».
Όπως συνέχισε, «δεν προσμετρείται καθόλου ο έλεγχος των γυναικών σε διάφορα άλλα κέντρα, πέραν των πέντε δημόσιων κέντρων υγείας (Αγλαντζιάς, Λινόπετρας, Μακένζυ, Αμμοχώστου, Γεροσκήπου) που συμμετέχουν στο πρόγραμμα του Υπουργείου Υγείας».
Επιπλέον, ο κ. Χαραλαμπίδης υπογράμμισε ότι «ένας σημαντικός αριθμός γυναικών προβαίνει σε προληπτικό έλεγχο ιδιωτικά, γεγονός που δεν καταγράφεται στην έρευνα. Κατά συνέπεια, τόσο τα αποτελέσματα όσο και τα συμπεράσματα διαφοροποιούνται σημαντικά, τόσο σε σχέση με το πραγματικό ποσοστό ελέγχου όσο και σε ό,τι αφορά την έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου του μαστού, η οποία συνδέεται άμεσα με την πρόληψη και την αποτελεσματική αντιμετώπιση της νόσου. Ακόμη και αν προσμετρούνταν τα επιπλέον αυτά στοιχεία, το ποσοστό από μόνο του δεν λέει κάτι, εάν δεν ληφθούν υπόψη και βασικά ποιοτικά κριτήρια για τον τρόπο με τον οποίο διενεργείται ο προληπτικός έλεγχος».
Στα θετικά, αξίζει να αναφερθεί ότι η Κύπρος κατατάσσεται στις πρώτες θέσεις στην Ευρώπη μεταξύ των χωρών με τα υψηλότερα ποσοστά αποτελεσματικής αντιμετώπισης του καρκίνου του μαστού.
Άμεσα το νομοσχέδιο για την ανακουφιστική φροντίδα
Ο Εκτελεστικός Διευθυντής του Παγκύπριου Συνδέσμου Καρκινοπαθών και Φίλων (ΠΑΣΥΚΑΦ), Νικόλας Φιλίππου, ανέφερε ότι «το πληθυσμιακό πρόγραμμα για τον καρκίνο του μαστού λειτουργεί και πρέπει ο κόσμος να το αξιοποιήσει ακόμη περισσότερο ως εργαλείο. Εδώ και χρόνια μιλάμε για το πληθυσμιακό πρόγραμμα για τον καρκίνο του εντέρου, το οποίο τώρα ξεκίνησε, αλλά και σε αυτό επιθυμούμε να βοηθήσουμε το Υπουργείο Υγείας όσο περισσότερο γίνεται, ώστε να ενημερωθεί ο κόσμος και να αντιληφθεί τη σημασία της συμμετοχής του».
Παράλληλα, ο κ. Φιλίππου έκανε αναφορά στο πληθυσμιακό πρόγραμμα εμβολιασμού παιδιών εναντίον του ιού των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV), για την προστασία από τους τύπους του ιού που ευθύνονται συνήθως για τα κονδυλώματα των γεννητικών οργάνων και τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας. Όπως τόνισε, «η Κύπρος ήταν από τις πρώτες χώρες που αξιοποίησε το πρόγραμμα και για τα αγόρια».
Ήδη, πρόσθεσε, «γίνονται σημαντικές προσπάθειες από τον ΠΑΣΥΚΑΦ και το Υπουργείο Υγείας να ενημερώσουμε τους γονείς, ενώ σημαντική συμβολή έχει και η Βιοϊατρική Εταιρεία, καθώς οι εμβολιασμοί διενεργούνται μέσω του ΓεΣΥ από τους παιδιάτρους. Οφείλουμε να αξιοποιήσουμε στο έπακρο τα εργαλεία που υπάρχουν για την πρόληψη και την έγκαιρη διάγνωση, ενώ παράλληλα βρίσκεται σε εξέλιξη μεγάλη συζήτηση και για τον καρκίνο του προστάτη αλλά και του πνεύμονα».
Τέλος, ο κ. Φιλίππου στάθηκε στο νομοσχέδιο για την ανακουφιστική φροντίδα, το οποίο εκκρεμεί στη Βουλή, εκφράζοντας την ελπίδα να ξεκινήσει άμεσα η κατά άρθρον συζήτηση. «Είμαστε ικανοποιημένοι, τόσο ως οργανωμένο κίνημα ασθενών όσο και ως ΠΑΣΥΚΑΦ, με το νομοσχέδιο που έχει προωθηθεί. Αναμένουμε σύντομα τη συζήτηση και την ψήφισή του, διότι η υιοθέτησή του θα επιτρέψει την παροχή αυτής της υπηρεσίας όχι μόνο στους καρκινοπαθείς αλλά και στους χρόνιους ασθενείς που την έχουν πραγματικά ανάγκη», κατέληξε.
