Από τον βοηθό Πρόεδρο στον Αντετοκούνμπο-Δεύτερο debate με λίγο απ' όλα

Τρεις συνομιλητές και τρία κύρια θέματα συζήτησης περιλάμβανε το δεύτερο debate του ΡΙΚ για τις Προεδρικές Εκλογές. Τα ξίφη τους διασταύρωσαν ο υποψήφιος του ΔΗΣΥ, Αβέρωφ Νεοφύτου, ο υποψήφιος του ΕΛΑΜ, Χρίστος Χρίστου, και ο ανεξάρτητος υποψήφιος Χριστόδουλος Πρωτοπαπάς. Το πρώτο μέρος της συζήτησης αφιερώθηκε στις πρόσφατες προτάσεις του κ. Νεοφύτου και του κόμματός του για ΣυνταγματικήΑαναθεώρηση και απαγόρευση των εισφορών σε κόμματα, το δεύτερο στο μεταναστευτικό, που αποτελεί ζήτημα προτεραιότητας για το ΕΛΑΜ, και το τρίτο και αισθητά μικρότερο ασχολήθηκε με την ενεργειακή κρίση και τις επιπτώσεις της.

Μεγάλο μέρος της συζήτησης σε αυτή τη δεύτερη τηλεμαχία, περιστράφηκε γύρω από την πρόταση που κατέθεσε ο πρόεδρος του Δημοκρατικού Συναγερμού, Αβέρωφ Νεοφύτου για την ανάγκη Συνταγματικής Αναθεώρησης. Ο κ. Νεοφύτου, επανέλαβε την πρόταση του, αυτή τη φορά χωρίς να αναφερθεί στην ανάγκη δημιουργίας θέσης βοηθού Προέδρου, αλλά στην ανάγκη να εκσυγχρονιστεί το Σύνταγμα της Κυπριακής Δημοκρατίας το οποίο είναι το ίδιο με αυτό του 1960.

Δεν έχασε μάλιστα την ευκαιρία να απαντήσει στους νομικούς που τις τελευταίες ημέρες άσκησαν κριτική και δήλωσαν την αντίθεση τους με την πρόταση του, υποδεικνύοντας πως οι δικηγόροι έχουν δουλειά να κάνουν όταν υπάρξουν πολιτικές αποφάσεις, Θα πρέπει πρόσθεσε να στηρίξουν τις πολιτικές αποφάσεις και να βρουν τον ορθό και συνταγματικό τρόπο για να υλοποιηθεί η αναθεώρηση του Συντάγματος.

Ο κ. Νεοφύτου συνέδεσε άμεσα το ζήτημα της Συνταγματικής Αναθεώρησης με τη διαφάνεια. Έφερε ως παράδειγμα το γεγονός ότι ο έλεγχος για διαφάνεια περιορίζεται στους βουλευτές και την εκτελεστική εξουσία και δεν αγγίζει τους δικαστές καθώς επίσης και το γεγονός ότι δεν ελέγχονται οι σύζυγοι των βουλευτών. «Δεν γνωρίζω πολλές δημοκρατικές χώρες που να πέρασαν 60-62 χρόνια και να μην κάνουν μια συνταγματική αναθεώρηση. Η Κύπρος είναι στην Ευρώπη. Δεν έχει σύγχρονη δημοκρατία που να μην έχει ένα υπουργό συντονιστή για τα θέματα εσωτερικής διακυβέρνησης. Στη Γαλλία ο πρόεδρος εκλέγεται από τον λαό αλλά ποιος ασχολείται  με τον συντονισμό της εσωτερικής διακυβέρνησης; Ο Πρωθυπουργός», εξήγησε.

Μάλιστα απεύθυνε κάλεσμα προς όλες τις κατευθύνσεις, να ξεχάσουν την πρόταση για βοηθό πρόεδρο ή αντιπρόεδρο. «Ας μη χάσουμε την ουσία στην ονοματολογία», είπε και πρόσθεσε πως η ουσία της πολιτικής συζήτησης είναι η δημιουργία μιας θεσμικής οργανικής θέσης που να ασχολείται με τον συντονισμό της εσωτερικής διακυβέρνησης.

Αναθεώρηση Συντάγματος και διαφθορά

Από την πλευρά του ο πρόεδρος και υποψήφιος πρόεδρος του ΕΛΑΜ, Χρίστος Χρίστου, είπε πως ο κ. Νεοφύτου άνοιξε μια μεγάλη συζήτηση, η οποία για να γίνει θα πρέπει να υπάρξει μια ολοκληρωμένη πρόταση για το τι ακριβώς περιλαμβάνει. Πάντως, σε καμία περίπτωση δεν έκλεισε την πόρτα για να ξεκινήσει ένας διάλογος για Συνταγματική Αναθεώρηση. Ωστόσο, υπέδειξε ο κ. Χρίστου, η νέα Κυβέρνηση θα έχει ενώπιον της σοβαρές προκλήσεις, συνεπώς αυτή τη στιγμή δεν θα πρέπει να προέχει ένα τέτοιο θέμα, αλλά άλλα ζητήματα όπως η οικονομία, το μεταναστευτικό και η παιδεία.

Σε σχέση με τη σύνδεση της αναθεώρησης του Συντάγματος με τη διαφθορά, ο κ. Χρίστου εξέφρασε την άποψη πως στην Κύπρο υπάρχουν αυστηρές Νομοθεσίες, οι οποίες όμως δεν εφαρμόζονται και επικρατεί ατιμωρησία. Μάλιστα προχώρησε ένα βήμα παρακάτω, προτείνοντας πως αν το θέμα είναι ο διορισμός του Γενικού Εισαγγελέα και του Γενικού Ελεγκτή, τότε μπορεί να εκλέγονται.

Από την πλευρά του ο κ. Πρωτοπαπάς κατέθεσε μια εναλλακτική θέση, εκφράζοντας την άποψη πως η Κύπρος σε πληθυσμό είναι ένα μικρό προάστιο του Παρισιού και δεν χρειάζεται να έχει αντιπρόεδρο ή βοηθό Πρόεδρο. «Είναι τόσο μικρή χώρα που με ένα ψηφιακό μετασχηματισμό και ένα σωστό νοικοκύρεμα, ο πρόεδρος μπορεί αν παρακολουθεί τη λειτουργία της κρατικής μηχανής χωρίς να υπάρχει δαιδαλώδης διαδικασία».

Στη συνέχεια πρόσθεσε πως θεωρεί πως μια αναθεώρηση του Συντάγματος αδυνατεί το πολίτευμα και το πολιτικό σύστημα να βρει αδιάφθορους ανθρώπους να ορίσει στις συγκεκριμένες θέσεις. Την ίδια ώρα εξέφρασε τον προβληματισμό του για το γεγονός ότι η Κύπρος βρίσκεται, όπως είπε στην κορυφή της διαφθοράς, αφού θεωρείται από σταυροδρόμι κατασκόπων, μέχρι διακίνησης ναρκωτικών.

Μάλιστα εκτίμησε πως εάν ο λαός εκλέγει έναν καθαρό Πρόεδρο, τότε θα υπάρχουν και αδιάφθοροι αξιωματούχοι. «Δεν θα διορίζω ανώτατο δικαστή που θα έχει συγγενής σε δικηγορικό γραφείο, δεν χρειάζεται συνταγματική αναθεώρηση. Ο Πρόεδρος έχει την εξουσία να το κάνει. Ο Πρόεδρος ασκεί τις εξουσίες για το καλό των πολιτών που τον ψηφίζουν», είπε.

Παράλληλα εξέφρασε την εκτίμηση πως θα ήταν πολύ παρακινδυνευμένο να αλλάξει στη φάση που βρίσκεται το Κυπριακό το Σύνταγμα, γιατί θα οδηγούσε στη διχοτόμηση. «Αν γίνει σωστός ψηφιακός μετασχηματισμός», επανέλαβε, «το κυπριακό κράτος είναι μια πολύ μικρή πολυεθνική. Αν το κράτος βγει στοργικό προς τον πολίτη και όχι δυνάστης, δεν θα υπάρχει λόγος να ασχοληθεί κανείς με την εσωτερική διακυβέρνηση».

Σε νέα παρέμβαση του ο πρόεδρος του ΔΗΣΥ έφερε παραδείγματα, για να καταδείξει την ανάγκη Συνταγματικής Αναθεώρησης. Εξήγησε πως σε καμία άλλη ευρωπαϊκή χώρα πέραν της Κύπρου δεν υπάρχουν ισορροπίες και έλεγχοι. «Δεν γίνεται», είπε ο Πρόεδρος να έχει εξουσίες αυτοκράτορα. «Θα μπορεί ο Πρόεδρος να διορίσει έναν Γενικό Εισαγγελέα 30 χρονών και να μείνει νομικός σύμβουλος των επόμενων έξι Προέδρων. Μπορεί να αφυπηρετήσουν ταυτόχρονα δέκα δικαστές του Ανωτάτου και να διοριστούν 35αρηδες ή 40αρηδες που θα μείνουν για τα επόμενα τριάντα χρόνια. Το ίδιο και με τον Γενικό Ελεγκτή. Δεν γίνεται οι θεσμοί να είναι ένα άτομο και να δημιουργούμε αθάνατους όπως στην Ολυμπιακή Επιτροπή», πρόσθεσε ο Αβέρωφ Νεοφύτου.

Δεν παρέλειψε μάλιστα για ακόμα μια φορά να φέρει ως παράδειγμα τον Κώστα Κληρίδη πλέκοντας το εγκώμιο του. «Αν έχεις Ανώτατο Επίτροπο τον Κώστα Κληρίδη δεν διασφαλίζεις ότι θα υπάρχει θεσμοθετημένα και συνταγματικά έναν άνθρωπο που θα μπορεί να ελέγχει τις οποιεσδήποτε άλλες δομές υπάρχουν; Πρέπει να τολμήσουμε», είπε ο πρόεδρος του ΔΗΣΥ.

Εισφορές στα κόμματα

Στο τραπέζι έπεσε και η άλλη πρόταση που κατέθεσε τις τελευταίες ημέρες ο Δημοκρατικός Συναγερμός για κατάργηση των εισφορών στα ταμεία των κομμάτων. Μιλώντας για το θέμα ο Χρίστος Χρίστου, δήλωσε πως το ΕΛΑΜ δεν λαμβάνει εισφορές μεγάλου ύψους, όπως τα υπόλοιπα κόμματα, ενώ υπέδειξε πως εάν κατατεθεί μια τέτοια πρόταση θα πρέπει να συνοδεύεται με πρόταση που θα διασφαλίζει το ασυμβίβαστο των βουλευτών.

Παίρνοντας τον λόγο ο Αβέρωφ Νεοφύτου, υπενθύμισε πως ήταν από τους πρωτεργάτες για τη δημιουργία Νομοθεσίας που θα εναρμόνιζε το κράτος με τις συστάσεις της επιτροπής GRECO, ενώ επανέλαβε την πρόταση του για να απαγορευθούν οι εισφορές, χωρίς όμως, όπως είπε να αυξηθεί η κρατική χορηγία προς τα κόμματα. «Εγείρεται σήμερα ζήτημα γιατί πήρε ο ΔΗΣΥ μια εισφορά από κάποιον που πολιτογραφήθηκε. Σας λέω κακώς τις πήραμε αλλά και να δεχθώ την ανάλυση, μα γιατί έδωσε στον ΔΗΣΥ; Γιατί η ίδια ερώτηση να μην είναι εάν έδωσε ο Γιάννη Γιαννή στον ΔΗΣΥ ο Κύπριος; Με την ίδια λογική και ο Κύπριος όταν δίνει μπορεί κάποια εξυπηρέτηση να έχει».

«Για να σταματήσουνε αυτά», πρόσθεσε ο πρόεδρος του ΔΗΣΥ, «εμείς βγαίνουμε μπροστά να το λύσουμε μια διά παντός. Η πρότασή μας είναι τα κόμματα θα παίρνουν την κρατική χορηγία και την ετήσια συνδρομή των μελών τους. Εμείς διαφωνούμε στο να αυξηθεί η κρατική χορηγία. Δεν μπορεί να τα φορτώνουμε όλα. Και θα πει κάποιος μα πώς θα ζήσουν τα κόμματα; Όπως ζει το νοικοκυριό όταν μειώνονται τα εισοδήματά του. Να περικόψουμε δαπάνες, όπως ζητούμε ως πολιτικό σύστημα από τον λαό όταν έχει κρίσεις, όταν μειώνονται τα έσοδά του. Να περικόπτει τις δαπάνες του. γιατί θα μειωθούν οι εισφορές. Αυτή είναι  ξεκάθαρη θέση του ΔΗΣΥ», υπέδειξε ο κ. Νεοφύτου.

Μεταναστευτικό

Στο κομμάτι του μεταναστευτικού, αν και όλοι οι συνομιλητές συμφωνούσαν για το μέγεθος του προβλήματος, υπήρχαν διαφορετικές προτάσεις ως προς τη λύση του, ενώ ξεχώρισε και η αντιπαράθεση που είχε ο Χρίστος Χρίστου με τον δημοσιογράφο Ανδρέα Κημήτρη για το αστέρι της Εθνικής Ελλάδος Γιάννη Αντετοκούνμπο.

Ο Αβέρωφ Νεοφύτου χαρακτήρισε το μεταναστευτικό το δεύτερο μεγαλύτερο μας πρόβλημα και ανέφερε πως άνθρωποι που υποφέρουν εργαλειοποιούνται από εμπόρους και στην περίπτωση της Κύπρου από την Τουρκία. «Εμείς δεν είμαστε ρατσιστές, αλλά έχουμε υποχρέωση να γνοιαστούμε για την ασφάλεια των πολιτών μας. η Κύπρος δεν αντέχει αυτές τις μεταναστευτικές ροές», είπε. Ο ίδιος, για σκοπούς αντιμετώπισης, εισηγήθηκε ένα συνδυασμό από τρία μέτρα: Τον φυσικό φράκτη, την επιτήρηση από τα ηλεκτρονικά συστήματα και την αστυνόμευση, λέγοντας ότι θα προωθήσει και τα τρία σε χρόνο ρεκόρ. Ο πρόεδρος του ΔΗΣΥ στάθηκε αρκετά στο ζήτημα των διμερών συμφωνιών, το οποίο συνδέεται με το πρόσφατο ταξίδι του στο Κόγκο, διερωτώμενος αν είναι κακό να συμβάλλεις για να λυθεί ένα πρόβλημα στη χώρα σου.

Από την πλευρά του, ο πρόεδρος του ΕΛΑΜ ανέφερε ότι όταν προειδοποιούσαν για το πρόβλημα οι άλλες πολιτικές δυνάμεις χαρακτήριζαν το κόμμα του ρατσιστές και φασίστες. Θέση του -η οποία διασυνδέθηκε σε μεταγενέστερο στάδιο και με το κομμάτι της οικονομίας και της ενέργειας, λέγοντας ότι μπορούμε να ανακατανέμουμε αυτά τα χρήματα χωρίς το κράτος να μπει σε επιπλέον έξοδα- ήταν πως θα πρέπει άμεσα να τερματιστεί η επιδοματική πολιτική, χαρακτηρίζοντας αδιανόητο να υπάρχουν συμπατριώτες μας στα όρια της φτώχιας και πιο κάτω και Κύπριοι που τους αποκόπτονται επιδόματα, να βλέπουμε τους αιτητές ασύλου να τα λαμβάνουν κάθε μήνα στην ώρα τους, την στιγμή που Κύπριοι μπορεί να περιμένουν το ανεργιακό επίδομά τους για έξι μήνες. Όπως είπε, από το 2016 κάθε χρόνο το ΕΛΑΜ καταθέτει τροπολογία κατά την ψήφιση του προϋπολογισμού για αποκοπή αυτών των επιδομάτων και κανένα κόμμα δεν την στηρίζει. Διατύπωσε την πεποίθηση ότι μόλις αντιληφθούν ότι δεν θα λαμβάνουν πλέον επιδόματα, θα σταματήσουν και οι ροές. Ο κ. Χρίστου έθιξε και το ζήτημα της γκετοποίησης περιοχών και πρότεινε όπως εκδίδουμε προσωρινά διαβατήρια, χωρίς να παραχωρούνται δικαιώματα σε αυτούς που τα παίρνουν, ώστε να μπορούν οι μετανάστες να φεύγουν από τη χώρα.

Ο κ. Πρωτοπαπάς στάθηκε στο γεγονός πως πέραν των ροών μέσω της γραμμής αντιπαράταξης, πολλοί μετανάστες έρχονται ως φοιτητές σε αμφιλεγόμενα κολλέγια με προσωρινή βίζα και μετά γίνονται αιτητές ασύλου, λέγοντας ότι υπάρχει μεγάλη εκμετάλλευση και κάποτε τους χρεώνουν 300 ευρώ για να τους εκδώσουν ένα πιστοποιητικό για να μπορούν να εργάζονται. Μίλησε, επίσης, για κυκλώματα δικηγόρων. Διαφώνησε με το θέμα του φράκτη, λέγοντας ότι είναι για τα σύνορα και υπάρχουν ηλεκτρονικά μέσα, στρατοσφαιρικά μπαλόνια και drones για επιτήρηση. Εισηγήθηκε, επίσης, ότι πρέπει να υπάρχουν καθορισμένες χώρες από τις οποίες οι προερχόμενοι να μπορούν να αιτηθούν άσυλο και έθιξε και το ζήτημα της ταχύτητας εξέτασης.

Μεγάλη συζήτηση έγινε και για το ζήτημα της ενσωμάτωσης, με τον Αβέρωφ Νεοφύτου να εισηγείται εισαγωγή πρακτικών από το εξωτερικό, όπως τα σχολεία υποδοχής για τα παιδιά και τη διδασκαλία της γλώσσας για τους ενήλικες. Ο κ. Πρωτοπαπάς συμφώνησε, προσθέτοντας ότι μπορεί να αξιοποιηθούν αυτοί οι άνθρωποι με την κατάλληλη κατάρτιση σε τομείς της οικονομίας που χρειάζονται.

Ο κ. Χρίστου, ωστόσο, αμφισβήτησε ότι μπορεί να γίνει πραγματική ενσωμάτωση, φέρνοντας ως παράδειγμα τη Σουηδία. Και κάπως έτσι μια συζήτηση για τις Προεδρικές Εκλογές οδηγήθηκε στον Γιάννη Αντετοκούνμπο. Ο κ. Χρίστου θυμήθηκε ότι και στις εκλογές του 2018 ενώ ρωτούσαν τους άλλους για το Κυπριακό, τον ίδιο τον ρωτούσαν για τον καλαθοσφαιριστή. Είπε ότι φιλέλληνες μπορούν να υπάρξουν πολλοί και ότι ο Γιάννης γεννήθηκε στην Ελλάδα, αλλά αν τα δικά του παιδιά γεννηθούν στο Πακιστάν δεν θα είναι Πακιστανοί. Πρόσθεσε πως η σύζυγός του γεννήθηκε στο Λονδίνο από Κύπριους γονείς και δεν είναι Αγγλίδα, γιατί σημασία έχει η καταγωγή. Κατηγόρησε, μάλιστα, πως αυτές οι ερωτήσεις έχουν ως στόχο να τον παρουσιάσουν ως ρατσιστή. Τόνισε πως ο κάθε άνθρωπος έχει την καταγωγή του και αυτό δεν είναι υποτιμητικό. «Γιατί προσπαθείτε να τον ονομάσετε Έλληνα;», διερωτήθηκε, λέγοντας ότι το να αισθάνεται Έλληνας δεν απαγορεύεται, αλλά ο ίδιος υιοθετεί αυτό που η φύση δείχνει και επιβάλλει, που δεν έχει να κάνει με το χρώμα αλλά με την καταγωγή.

Οι άλλοι

Σημειώνεται ότι, σε αυτό το debate ο Αβέρωφ Νεοφύτου έριξε λιγότερες σπόντες για τον Νίκο Χριστοδουλίδη από ό,τι στο προηγούμενο. Ωστόσο, με το καλησπέρα επανέλαβε πως βρίσκεται εκεί σεβόμενος τους πολίτες και τους ανθυποψηφίους του, ανεξάρτητα αν υποστηρίζονται από κόμματα, γιατί αυτή είναι δημοκρατία και ο ίδιος δεν γύρισε ποτέ την πλάτη στους πολίτες και τη δημοκρατία. Στο καληνύχτα επανήλθε, λέγοντας ότι αυτά τα debates είναι χρήσιμα, με τον κ. Πρωτοπαπά να τον ευχαριστεί που ήρθε και να εκφράζει την ελπίδα να έρθουν κι άλλοι βασικοί υποψήφιοι μαζί τους και τον κ. Νεοφύτου να απαντά «μην ελπίζετε».

Το άλλο σημείο που αφορούσε μη παρόντες υποψηφίους ήταν η ερώτηση προς τον Χριστόδουλο Πρωτοπαπά αναφορικά με τον διάλογο μεταξύ του ιδίου, του κ. Ηλιάδη, του  κ. Δημητριάδη και του κ. Χριστοφίδη για πιθανή συνεργασία. Διευκρίνισε ότι μιλούν μεταξύ τους και βρίσκονται σε συνεχή διάλογο, αλλά δεν έχει κάτι να ανακοινώσει τώρα και συνέστησε να μην υπάρχει βιασύνη για αυτό το θέμα.