Η χείρα βοηθείας της ισπανικής «φάλαγγας» στον Ερντογάν και η Ευρώπη των αγγέλων

Την περασμένη εβδομάδα, ο Ισπανός Πρωθυπουργός, Πέδρο Σάντσεθ επισκέφθηκε την Τουρκιά και η είδηση για την στρατιωτική συμφωνία που υπέγραψε με τον Ταγίπ Ερντογάν για την κατασκευή αεροπλανοφόρου, βρέθηκε στην πρώτη γραμμή της επικαιρότητας. Την ίδια ώρα ωστόσο, παράλληλα με τις συνομιλίες Ερντογάν Σάντσεθ στα κεντρικά γραφεία της Garanti Bank το Συμβούλιο της τράπεζας υπέγραφε ένα κορυφαίο deal.  

Πλέον το 100% της τουρκικής τράπεζας θα ανήκει στην ισπανική τράπεζα BBVA με τη συμφωνία να κλείνει στην τιμή των 12,2 τουρκικών λιρών ανά μετοχή. Η ισπανική BBVΑ ενεπλάκη στην τουρκική αγορά πριν από δέκα χρόνια όταν για πρώτη φορά αγόρασε ένα μικρό ποσοστό μετοχών της Garanti. Αυτό το ποσοστό αυξήθηκε το 2017, όταν έφτασε το 49,85% και την περασμένη εβδομάδα, ολοκλήρωσε την πλήρη εξαγορά της τουρκικής τράπεζας αγοράζοντας και το υπόλοιπο 50,15%.

Με αυτό τον τρόπο επισφραγίστηκε κάτι που λέγεται εδώ και χρόνια, ότι δηλαδή το ισπανικό τραπεζικό σύστημα, είναι πλήρως εκτεθειμένο στην τουρκική οικονομία, η οποία χθες κατέγραψε ένα ακόμα αρνητικό ρεκόρ και δεν θα υπήρχε καμία δημοσιογραφική υπερβολή, εάν χρησιμοποιείτο η έκφραση πως βρίσκεται στο χείλος του γκρεμού. Οικονομικοί αναλυτές χαρακτήρισαν την κίνηση της BBVA ως ένα τεράστιο ρίσκο, κάτι εξάλλου που αποτυπώθηκε και στο Χρηματιστήριο της Μαδρίτης, όπου η μετοχή της υποχώρησε κατά 7%, σε αντίθεση με τη μετοχή της Garanti στην Τουρκία, η οποία εκτοξεύθηκε κατά δέκα ποσοστιαίες μονάδες.

Η τουρκική οικονομία βρίσκεται στην πιο δεινή θέση που βρέθηκε ποτέ. Χθες  η τουρκική λίρα υποχώρησε κάτι περισσότερο από 10%, και λίγο πάνω από 20% την τελευταία εβδομάδα. Μια δήλωση του Ερντογάν για τα επιτόκια και τη δέσμευση του όπως είπε χαρακτηριστικά για να κερδίσει τον πόλεμο της οικονομικής ανεξαρτησίας, ήταν αρκετή για να οδηγήσει σε νέο αρνητικό ρεκόρ, με το τουρκικό νόμισμα να έχει ισοτιμία 13,45 λίρες έναντι του δολαρίου. Κι επίσημα πλέον μετά από έντεκα συνεχόμενα αρνητικά ρεκόρ, η λίρα έχει χάσει από την αρχή του 2021 το 45% της αξίας του, με το 26% να έχει χαθεί την περασμένη εβδομάδα, όταν δηλαδή ο σοσιαλιστής πρωθυπουργός της Ισπανίας, υπέγραφε την στρατιωτική συμφωνία μαμούθ με τον Τούρκο Πρόεδρο και η BBVB εξαγόραζε την Garanti.

Ειδικά το ζήτημα της στρατιωτικής συμφωνίας, εξόργισε τόσο την Αθήνα όσο και τη Λευκωσία, αλλά και το Παρίσι, που είδαν την κίνηση της Μαδρίτης, ως μια κίνηση ενάντια στο συμφέρον της Ε.Ε. Την ώρα που η Τουρκία συνεχίζει να χρησιμοποιεί το μεταναστευτικό ως εργαλείο άσκησης πίεσης προς τις Βρυξέλλες, την ώρα που οι απειλές για την ανατολική Μεσόγειο αποτελούν μέρος της καθημερινότητας των Τατάρ, Ακάρ, Τσαβούσογλου και Ερντογάν, την ώρα που στα κατεχόμενα εδραιώνουν τον απόλυτο έλεγχο της Άγκυρας έναντι των Τουρκοκυπρίων και συνεχίζουν να δημιουργούν τετελεσμένα και την ώρα που διατηρούν τις άκρως παράλογες απόψεις τους για το Κυπριακό, μια ευρωπαϊκή χώρα και μάλιστα από τις μεγαλύτερες στην Ένωση, τείνει χείρα φιλίας, στο κράτος-ταραξία στην περιοχή.

Σε αυτό το πλαίσιο η ελληνική κυβέρνηση ανέλαβε συγκεκριμένες πρωτοβουλίες και το προσεχές διάστημα ο Ισπανός υπουργός Εξωτερικών, αναμένεται να μεταβεί στην Αθήνα για να δώσει εξηγήσεις. Στο ίδιο πλαίσιο εξάλλου ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Νίκος Αναστασιάδης, στις εννέα Δεκεμβρίου αναμένεται να επισκεφθεί τη Μαδρίτη, όπου θα έχει επαφές με τον Ισπανό ομόλογό του, από τον οποίο θα ζητήσει, αφενός να παγοποιηθεί  η εν λόγω συμφωνία και αφετέρου θα ζητήσει στήριξη για το πακέτο μέτρων το οποίο θα τεθεί ενώπιον των 27 ηγετών κατά της Τουρκίας.

Η στάση της Ισπανίας απέναντι στην Άγκυρα δεν αποτελεί έκπληξη. Ουκ ολίγες φορές, τόσο η Ισπανία, όσο και άλλες Ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Γερμανία και κατά καιρούς η Ιταλία και η Μάλτα, δεν έδειξαν την απαιτούμενη αλληλεγγύη προς την Ελλάδα και την Κύπρο, όταν οι δύο χώρες βρίσκονταν στο στόχαστρο των τουρκικών κανονιοφόρων στην ανατολική Μεσόγειο και το Αιγαίο.

Ουκ ολίγες φορές αναλύθηκαν τα οικονομικά συφμέροντα που κρύβονται πίσω από τη στάση συγκεκριμένων ευρωπαϊκών χωρών. Η Γερμανία λόγω των εκατομμυρίων Τούρκων ψηφοφόρων που φιλοξενεί αλλά και λόγω της έκθεσης γερμανικών επιχειρήσεων στην τουρκική οικονομία, η Ισπανία και η Ιταλία λόγω της έκθεσης των τραπεζών τους και η Μάλτα επίσης για οικονομικούς, αλλά και πολιτικούς λόγους που σχετίζονται με τον εμφύλιο της Λιβύης, έκλεισαν τον μάτι στον Ταγίπ Ερντογάν ο οποίος τη δύσκολη ώρα, βρήκε ανέλπιστες συμμαχίες εντός της Ε.Ε.

Πολύ εύστοχα περιέγραψε την κατάσταση ο ίδιος ο υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Χριστοδουλίδης, ο οποίος μιλώντας ενώπιον της επιτροπής Εξωτερικών της Βουλής την περασμένη Δευτέρα, υπέδειξε πως η ΕΕ δεν είναι μια κοινωνία αγγέλων και πως τα κράτη μέλη της Ένωσης, πηγαίνοντας στις Βρυξέλλες, πρώτο στόχο έχουν να εξυπηρετήσουν τα δικά τους συμφέροντα. Και είναι πολύ γνωστά τα τρία κράτη της ΕΕ που σχεδόν πάντοτε όταν είμαστε στη φάση να ληφθούν σοβαρές αποφάσεις εναντίον της Τουρκίας αντιδρούν. Αντιδρούν όχι γιατί τους ενδιαφέρει η Τουρκία αλλά γιατί εξυπηρετούν δικά τους συμφέροντα που σχετίζονται με την Τουρκία, εξήγησε στους βουλευτές ο Νίκος Χριστοδουλίδης.

Πλέον η προσοχή της Λευκωσίας στρέφεται στα όσα αναμένεται να συμβούν τον Δεκέμβριο, τα οποία δεν είναι και λίγα, αφού πέραν από τις επαφές του Προέδρου της Δημοκρατίας και του υπουργού Εξωτερικών με ομολόγους τους, αναμένεται να ληφθούν και οι τελικές αποφάσεις από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, σε σχέση με τις κυρώσεις σε βάρος της Τουρκίας. Υπενθυμίζεται επίσης, ότι τον Δεκέμβριο αναμένεται να επαναρχίσει το γεωτρητικό πρόγραμμα της Κύπρου με την επιβεβαιωτική γεώτρηση στο κοίτασμα «Γλαύκος», ενώ σε σχέση με το Κυπριακό, μένει να διαφανεί εάν τελικά ο Αντόνιο Γκουτέρες, θα τηρήσει το χρονοδιάγραμμα των «λίγων εβδομάδων» που ζήτησε, για να διορίσει τον ειδικό σύμβουλό του.

Πάντως αναφερόμενος στο ζήτημα της Τουρκίας και της επικείμενης συζήτησης,  ο Νίκος Χριστοδουλίδης, χαρακτήρισε την κατάσταση ως πολύ δύσκολη, λόγω των διαφορετικών προσεγγίσεων εντός των 27. «Όταν υπάρχει απέναντι μια αγορά που λέγεται Τουρκία είτε αυτό αφορά θέματα στρατιωτικά είτε οτιδήποτε άλλο ναι θα τα λάβει υπόψη της η Ισπανία. Και ενδεχομένως και εμείς αν είμαστε στη θέση της Ισπανίας να τα λαμβάναμε υπόψη», επεσήμανε ο ΥΠΕΞ, ο οποίος χθες βρέθηκε στις Βρυξέλλες, όπου στο περιθώριο του Συμβουλίου Γενικών Υποθέσεων, είχε κρίσιμες συναντήσεις, σε σχέση με τον καταρτισμό του εγγράφου επιλογών.

Στόχος της Λευκωσίας, είναι αυτή τη φορά, πέραν από τα μέτρα-χάδι κατά προσώπων, να ενταχθούν στο εν λόγω έγγραφο και πολιτικά μέτρα, που θα έχουν να κάνουν με το πάγωμα της τελωνειακής ένωσης και των κονδυλίων που λαμβάνει η Τουρκία ως υπό ένταξη μέλος. Μέτρα δηλαδή που θα υποχρεώσουν την Άγκυρα, να διακόψει τις οποίες ενέργειες της για αλλαγή του καθεστώτος της περίκλειστης πόλης της Αμμοχώστου αλλά και των ενεργειών παρεμπόδισης του γεωτρητικού προγράμματος της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη.