Η πονεμένη ιστορία για νέο κτίριο της Βουλής-Πώς ναυάγησαν οι τρεις απόπειρες

«Το πρόβλημα της ανεπάρκειας των κτιριακών εγκαταστάσεων της ΒτΑ, η οποία από το 1960 στεγάζεται στο κτίριο του Γραφείου Τύπου και Πληροφοριών της αποικιοκρατίας είναι ευρέως γνωστό, όπως γνωστές είναι και οι κατά καιρούς προσπάθειες από σειρά προέδρων της Βουλής για την ανέγερση νέου κτιρίου στον επιτελέντα χώρο της ΠΑΣΥΔΥ (Λόφος Αγίου Γεωργίου), οι οποίες είχαν αρχίσει από το έτος 1994». Αυτό αναφέρει στην ομιλία της και συγκεκριμένα για το κτιριακό της Βουλής, η Γενική Διευθύντρια, Τασούλα Ιερωνυμίδου.

Η κ. Ιερωνυμίδου αναφέρεται στο ιστορικό των τριών αποτυχημένων προσπαθειών που έγινε, σημειώνονττας πως έκτοτε έγιναν πολλές προσπάθειες για την υλοποίηση του μεγαλεπήβολου αυτού έργου, το οποίο αποτελεί η ίδια χαρακτηρίζει αναγκαιότητα για τη Δημοκρατία, ώστε η δεύτερη εξουσία του κράτους να στεγασθεί σε έναν αξιοπρεπή χώρο κατά το πρότυπο όλων των ξένων κοινοβουλίων, ευρωπαϊκών αλλά και μη ευρωπαϊκών.  

Η εξέλιξη της αρχικά ληφθείσας απόφασης για ανέγερση νέου κτιρίου της ΒτΑ εστιάζεται σε τρεις φάσεις, τις ακόλουθες:

Α΄  Φάση

Κατά το έτος 1994 είχε προκηρυχθεί αρχιτεκτονικός διαγωνισμός για τον σχεδιασμό του νέου κτιρίου της ΒτΑ και το πρώτο βραβείο απονεμήθηκε στο Αρχιτεκτονικό Γραφείο Δ. Κυθρεώτης και Συνεργάτες, το οποίο είχε και την ευθύνη της ετοιμασίας όλων των μελετών (αρχιτεκτονική, στατική και ηλεκτρομηχανολογική, τεχνικές προδιαγραφές, αναλυτικό δελτίο ποσοτήτων και άλλα έγγραφα διαγωνισμού), ώστε να καθίστατο δυνατή η προώθηση της προκήρυξης του Διαγωνισμού του Εργολαβικού Συμβολαίου για την κατασκευή του έργου (Παραδοσιακή Μέθοδος). 

Στον επιλεγέντα χώρο, κατά την εν λόγω περίοδο, το Τμήμα Αρχαιοτήτων εκτελούσε διερευνητικές ανασκαφές και ως αποτέλεσμα ανευρέθηκαν αρχαιότητες. Λόγω της αρχαιολογικής αξίας και της σημαντικής ιστορικής σημασίας των ευρημάτων, κρίθηκε ότι τα πλείστα από αυτά έπρεπε να διατηρηθούν /αποκατασταθούν και αναδειχθούν. Οι εν λόγω  περιορισμοί επηρέασαν σημαντικά τη χωροθέτηση του κτιρίου και κατέστησαν  αδύνατη την προκήρυξη του διαγωνισμού σε εργολάβους με τις τότε μελέτες και προδιαγραφές.

Β΄ Φάση

Λόγω του μεγάλου χρόνου που παρήλθε για την ολοκλήρωση των σχετικών ανασκαφών, η δεύτερη προσπάθεια για τη ανέγερση του κτιρίου της ΒτΑ  άρχισε την περίοδο 2008-2009.  

Το Υπουργικό Συμβούλιο, σε μία εκ νέου προσπάθεια άμεσης προώθησης του έργου, έδωσε εντολή στο Αρχιτεκτονικό Γραφείο Δ. Κυθρεώτης και Συνεργάτες προς αναπροσαρμογή της αρχιτεκτονικής μελέτης (μόνο), κατά τρόπο που να μην επηρεάζονταν οι αρχαιότητες.  Ταυτόχρονα έδωσε εντολή, όπως στις μελέτες περιλαμβάνονταν και οι στο μεταξύ προκύψασες νέες ανάγκες/απαιτήσεις της Βουλής, οι οποίες όμως δεν θα έπρεπε να επηρέαζαν ουσιαστικά τη βασική αρχιτεκτονική γραμμή του σχεδιασμού που είχε κερδίσει τον υπό αναφορά αρχιτεκτονικό διαγωνισμό. 

Επιπρόσθετα, το έργο θα έπρεπε να προωθηθεί με τη μέθοδο «Μελέτη-Κατασκευή-Συντήρηση», αντί με την παραδοσιακή μέθοδο ως είχε αρχικά προγραμματισθεί (βάσει της πρώτης προσπάθειας).  

Με βάση τη «νέα» μέθοδο, ο επιτυχών εργολάβος θα εργοδοτούσε δικούς του μελετητές, οι οποίοι θα ετοίμαζαν τις μελέτες του έργου (στατική, ηλεκτρολογική και μηχανολογική)  και θα είχε την ευθύνη της επίβλεψης των εργασιών του έργου, το δε αρχικό αρχιτεκτονικό γραφείο θα παρέμενε ως ο ορισμένος από τον «εργοδότη» αρχιτέκτονας του έργου και θα εντασσόταν στην ομάδα του εργολάβου μετά την υπογραφή του συμβολαίου για τη ολοκλήρωση της αρχιτεκτονικής μελέτης και την επίβλεψη των εργασιών.   Παρά ταύτα, το όλο έργο και πάλιν δεν προωθήθηκε συνεπεία αδυναμίας εξεύρεσης των αναγκαίων πιστώσεων.

Γ΄ Φάση

Περί το έτος 2017 άρχισε νέα προσπάθεια προώθησης του όλου έργου, με το θέμα της ανεύρεσης των αρχαιοτήτων και του κτίριου της ΒτΑ να αντικρίζεται πλέον υπό άλλη οπτική γωνία, ήτοι αντί οι δύο αναπτύξεις να αντιμετωπίζονταν διαφορετικά και να δημιουργούνταν θέματα διενέξεων για το μέλλον της χρήσης του χώρου, η προσέγγιση έπρεπε να ήταν πιο σφαιρική. Προς ανάδειξη των αρχαιοτήτων αποφασίστηκε η δημιουργία αρχαιολογικού πάρκου, η δε μελέτη έπρεπε να προνοούσε για ενιαία ανάπτυξη του χώρου και κοινή αρχιτεκτονική φιλοσοφία, ώστε να συνυπάρξουν αρμονικά αλλά ταυτόχρονα να μπορούν να λειτουργήσουν ανεξάρτητα, τόσο το αρχαιολογικό πάρκο όσο και το κτίριο της ΒτΑ.

Στη βάση των πιο πάνω, και πάλιν λόγω του μεγάλου διαστήματος που είχε παρέλθει (πέραν των δέκα ετών), το Τμήμα Δημοσίων Έργων διαπραγματεύτηκε εκ νέου με τον αρχιτέκτονα την εξεύρεση μίας κοινά αποδεκτής λύσης, η οποία μεταξύ άλλων θα διαλάμβανε-

(i) μερική τροποποίηση στη χωροθέτηση του κτιρίου της Βουλής, ώστε να δημιουργηθεί το νέο αρχαιολογικό πάρκο στον εξωτερικό χώρο, με σκοπό την ανάδειξη των αρχαιοτήτων, 

(ii) αναθεωρημένες κτιριολογικές ανάγκες της Βουλής, και

(iii) τροποποιήσεις στη σχετική μελέτη, ώστε όλες οι αναθεωρήσεις νόμων, κανονισμών, προτύπων που αφορούν σε θέματα ηλεκτρομηχανικών εγκαταστάσεων, πυρόσβεσης, ασφάλειας, ενεργειακής απόδοσης κτλ. να ικανοποιούνται. 

Τα έγγραφα του διαγωνισμού ετοιμάστηκαν εκ νέου, στη βάση της ιδίας μεθόδου που είχε αποφασιστεί το 2009, δηλαδή της μεθόδου «Μελέτη-Κατασκευή-Συντήρηση» και με ορισμένο τον αρχιτέκτονα.

Ο διαγωνισμός για το εργολαβικό συμβόλαιο προκηρύχθηκε την 21η Μαρτίου 2019 με εκτιμώμενη αξία για το εν λόγω έργο, τις  €82.000.000 συν Φ.Π.Α.. Στις 2 Ιουλίου 2019, ημερομηνία λήξης της προθεσμίας υποβολής προσφορών, υποβλήθηκαν δύο προσφορές για ποσό €119.777.000,00 συν Φ.Π.Α. η μία και ποσό €119.777.000,00 συν Φ.Π.Α. η άλλη, λόγω όμως της μεγάλης απόκλισης κατά 35,98% του χαμηλότερου προσφοροδότη από την εκτιμώμενη αξία, αποφασίστηκε η ακύρωση του διαγωνισμού, αφού οι τιμές των προσφορών κρίθηκαν εξωπραγματικές. 

Δεδομένου ότι η επαναπροκήρυξη του διαγωνισμού με τα ίδια δεδομένα /όρους/ προδιαγραφές ήταν σχεδόν βέβαιο ότι θα οδηγούσε στα ίδια περίπου αποτελέσματα, αποφασίστηκε πριν από την προκήρυξη νέου διαγωνισμού, το Τμήμα Δημοσίων Έργων σε συνεργασία με άλλους εμπλεκομένους, να προέβαινε σε διαβουλεύσεις με τις οκτώ μεγαλύτερες κατασκευαστικές εταιρείες.  

Στο πλαίσιο των ως άνω διαβουλεύσεων έγινε προσπάθεια συγκεκριμενοποίησης των παραμέτρων που οδήγησαν στην μεγάλη διαφορά μεταξύ της εκτιμώμενης αξίας και των προσφορών, εντοπίστηκαν τρόποι μείωσης του κινδύνου τον οποίο έλαβαν υπόψη οι προσφοροδότες, όπως και θέματα τα οποία θα μπορούσε να επαναπροσδιοριστούν και  επαναξιολογηθούν στα (νέα) έγγραφα του διαγωνισμού, με σκοπό τη μείωση της διαφοράς.

Οι θέσεις όλων των εταιρειών, πέραν των εισηγήσεων για τροποποιήσεις σε κάποιες προδιαγραφές /απαιτήσεις και στον χρόνο της περιόδου συντήρησης, αφορούσαν στον μεγάλο κίνδυνο που υφίσταται λόγω της επιλογής της μεθόδου «Μελέτη – Κατασκευή – Συντήρηση» και δη στην ιδιαιτερότητα του να υπάρχει ορισμένος από τον εργοδότη ο αρχιτέκτονας του έργου. Η πρόταση όλων των εταιρειών ήταν η αλλαγή της μεθόδου σε παραδοσιακή, με την ετοιμασία όλων των μελετών όλων των ειδικοτήτων και την ετοιμασία αναλυτικού δελτίου ποσοτήτων από τον εργοδότη πριν από την προκήρυξη του διαγωνισμού. 

Οι πιο πάνω εισηγήσεις μελετήθηκαν, μερικές δε από αυτές υιοθετήθηκαν στα νέα έγγραφα διαγωνισμού.   Παρά ταύτα, ο χρόνος ετοιμασίας  των μελετών πριν από την προκήρυξη του διαγωνισμού ήταν για τα τότε δεδομένα αποτρεπτικός και τούτο παρότι η στροφή στην παραδοσιακή μέθοδο κρίθηκε εύλογη. 

Η νέα προσπάθεια προκήρυξης του διαγωνισμού έγινε στις 21 Μαρτίου 2020 με νέο αυξημένο προϋπολογισμό (€95.000,000 συν Φ.Π.Α.), λόγω όμως των οικονομικών επιπτώσεων από την πανδημία του κορονοϊού, ο υπό αναφορά διαγωνισμός ακυρώθηκε περί το τέλος του Μαΐου του 2020 και οι διαδικασίες αναστάληκαν.  

Σημειώνεται ότι το κόστος των €95.000,000 συν Φ.Π.Α. περιλαμβάνει όλα τα κόστη τόσο για την Μελέτη/Κατασκευή/10ετή Συντήρηση του Αρχαιολογικού Πάρκου, όσο και για την Μελέτη/Κατασκευή/10ετή Συντήρηση του Κτιρίου της ΒτΑ και ότι στο νέο κτίριο εκτός από επαρκή γραφεία (προσωπικού και Βουλευτών), την αίθουσα της ολομέλειας και τις αίθουσες κοινοβουλευτικών επιτροπών, θα υπάρχουν και άλλες δευτερεύουσες χρήσεις, όπως μεγάλο «φουαγιέ» στην είσοδο όπου δυνατόν να διοργανώνονται ειδικές εκθέσεις, ανεξάρτητη αίθουσα πολλαπλών χρήσεων, ειδικά διαμορφωμένος χώρος για τη δημιουργία μουσείου της Βουλής, βιβλιοθήκη, χώροι καφετέριας και εστίασης, χώροι επισήμων, μεγάλοι υπόγειοι και υπέργειοι χώροι στάθμευσης, μεγάλες υπόγειες αποθήκες και άλλοι χώροι.

Το κόστος των  €95.000,000 συν Φ.Π.Α. αναλύεται, ως ακολούθως:

-    Μελέτη/ Κατασκευή του Αρχαιολογικού Πάρκου περί τα € 8 εκ.                                                                   

-    Μελέτη /Επίβλεψη για το Νέο Κτίριο της ΒτΑ περί τα € 8 εκ.    

-    Ανέγερση Κτιρίου της ΒτΑ περί τα € 62 εκ.              

-    10ετης Συντήρηση  Κτιρίου της ΒτΑ περί τα € 17 εκ.        

Στην παρούσα φάση και δεδομένης της αποδεδειγμένης ανεπάρκειας των υφιστάμενων χώρων στέγασης και λειτουργίας της Βουλής, μελετάται η προοπτική έναρξης νέου κύκλου διαβουλεύσεων για σκοπούς επανεκτίμησης της όλης κατάστασης σε σχέση με την αδήριτη ανάγκη ανέγερσης νέου, σύγχρονου και σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα κτιρίου, σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα, στο οποίο θα στεγασθεί το Νομοθετικό Σώμα, κατά τρόπο που οι ανάγκες αυτού να καλυφθούν αποτελεσματικά και σε βάθος χρόνου.