Χ. Ιακώβου: Το τεράστιο μάθημα από το Ναγκόρνο-Καραμπάχ και η Κύπρος

Συνέπειες αλλά και ανοικτά ζητήματα που αγγίζουν και την Κύπρο ως ένα βαθμό, εντοπίζονται στις εξελίξεις που ακολούθησαν την πολεμική σύρραξη μεταξύ Αζέρων και Αρμενίων στα εδάφη του Αρτσάχ, με τη συμφωνία για κατάπαυση του πυρός να βρίσκει τους Αζέρους να πανηγυρίζουν, απέναντι στους Αρμενίους που δέχθηκαν ένα σοβαρό πλήγμα. 

Ο σύμβουλος του προέδρου της ΕΔΕΚ για το Κυπριακό και διεθνή θέματα, Χρίστος Ιακώβου, ανέλυσε στον REPORTER, την επόμενη ημέρα της συνθηκολόγησης των Αρμενίων, εκτιμώντας πως οι εξελίξεις στον Καύκασο αγγίζουν ως ένα βαθμό και την Κύπρο. 

Σε ότι αφορά τους νικητές και τους χαμένους μετά τη συμφωνία για κατάπαυση του πυρός, ο κ. Ιακώβου τη χαρακτηρίζει νίκη τακτικής για το Αζερμπαιτζάν. «Δεν αποτελεί στρατηγική νίκη γιατί δεν τερματίζεται ο πόλεμος. Είναι η πρώτη φορά μετά την έναρξη της σύγκρουσης το 1988 που οι Αρμένιοι δέχονται ένα σοβαρό πλήγμα από τους Αζέρους», σημείωσε.

Μια από τις σημαντικές πτυχές που υπήρξε καταλύτης των εξελίξεων στο Αρτσάχ, ήταν ο ρόλος που επεδίωξε να παίξει η Ρωσία, η οποία όπως σημειώνει ο κ. Ιακώβου, επέβαλε τη συμφωνία και άφησε τα πράγματα να εξελιχθούν στο σημείο που ίδια επεδίωκε, ώστε να οδηγηθούν οι δύο αντιμαχόμενες πλευρές σε συμφωνία κάτω από τη ρωσική ομπρέλα. 

Η ανεξάρτητη πολιτική του Πασινιάν
Η απώλεια της πόλης Σούσι από τους Αρμένιους, σύμφωνα με τον κ. Ιακώβου, αποτέλεσε το καθοριστικό γεγονός για τη ρωσική εμπλοκή και την επίτευξη της συμφωνίας. Η πόλη Σούσι και τα γύρω χωριά, αποτελούν στρατηγικό σημείο που κατείχαν όλα τα προηγούμενα χρόνια οι Αρμένιοι, ως νικητές στον εξαετή πόλεμο της περιόδου 1988-1994. 

«Η Ρωσία δεν στήριξε την Αρμενία, όπως έπραξε και στο παρελθόν διότι η κυβέρνηση Πασινιάν ακολούθησε πιο ανεξάρτητη πολιτική, προσπαθώντας να προωθήσει συνεργασία των ενόπλων δυνάμεων της Αρμενίας με το ΝΑΤΟ, σε αντίθεση με τις προηγούμενες κυβερνήσεις που ήταν εξαρτημένες από τη Μόσχα. Αν έχει κάτι να καταδείξει αυτός ο γύρος της μακράς πλέον κρίσης του Αρτσάχ είναι η επαναβεβαίωση του ηγεμονικού ρόλου της Ρωσίας στον μετασοβιετικό Καύκασο», υπέδειξε ο Χρίστος Ιακώβου.

Τεράστιο μάθημα για όλους
Αν υπάρχει κάτι που θα πρέπει να διδαχτούμε από τη κρίση στο Αρτσάχ, σύμφωνα με τον κ. Ιακώβου, αυτό είναι η νέα μορφή πολέμου που παρακολουθήσαμε από τους Αζέρους με τη συνδρομή των Τούρκων. «Η τελευταία κρίση στο Αρτσάχ αποτελεί ένα τεράστιο μάθημα για όλους του σύγχρονους στρατούς, αφού για πρώτη φορά είχαμε τόση ευρεία δράση μη επανδρωμένων εναερίων σκαφών κατά χερσαίων δυνάμεων. Ένα πρώτο συμπέρασμα που μπορούμε να εξαγάγουμε είναι ότι ο πόλεμος των drones στο Αρτσάχ ήταν μόνο η αρχή ενός νέου είδους πολέμου με “άλλα μέσα” που θα αλλάξει πολλά στις σύγχρονες συγκρούσεις».

Πάντως σε ότι αφορά την εμπλοκή της Τουρκίας στην κρίση, η εκτίμηση που επικρατεί, είναι πως η Άγκυρα είχε πολύ σημαντικό ρόλο, ωστόσο, αυτός περιορίστηκε, πάντα μέσα σε όρια τα οποία έθεσε η Ρωσία, της οποίας ο Καύκασος είναι προνομιακός χώρος.

Ερωτηθείς αναφορικά με τον ρόλο της Ευρωπαϊκής Ένωσης που και σε αυτή την περίπτωση επέλεξε να μην αναμιχθεί ενεργά και παρέμεινε σε ρόλο παρατηρητή των εξελίξεων, διευκολύνοντας κατά κάποιο τρόπο το έργο Τούρκων και Αζέρων, ο κ. Ιακώβου συμφώνησε πως η Ε.Ε., δεν έχει τη δυνατότητα ουσιαστικής παρέμβασης σε τέτοιου είδους συγκρούσεις. «Ο ρόλος της», υπέδειξε, «περιορίζεται σε ήσσονος σημασίας διπλωματικές δραστηριότητες που δεν μπορούν να επηρεάσουν την έκβαση της κρίσης».

Ο κίνδυνος αναγνώρισης του ψευδοκράτους
Αναφορικά με τις πληροφορίες αλλά και την αμφίσημη δήλωση του Ταγίπ Ερντογάν, σε σχέση με την αναγνώριση του ψευδοκράτους από το Μπακού, ο κ. Ιακώβου θεωρεί πιθανή μια τέτοια κίνηση. Υπενθυμίζεται ότι τη Δευτέρα, ο  κατοχικός ηγέτης Ερσίν Τατάρ έλαβε πρόσκληση για να επισκεφθεί το Αζερμπαϊτζάν, λίγες ώρες μετά από τη δημόσια παρότρυνση του Ταγίπ Ερντογάν προς τον Τατάρ, να επισκεφθεί το Μπακού. 

Μάλιστα, ο τ/κ Τύπος εκτιμά ότι, κατά την επίσκεψη Τατάρ στο Αζερμπαϊτζάν αναμένονται εκπλήξεις. Στο πλαίσιο της αναφοράς εκ μέρους των Τούρκων στην Τουρκία, στο Αζερμπαϊτζάν και στο ψευδοκράτος ως «τρία κράτη ένα έθνος», λέγεται ότι αναμένεται μια κίνηση από τον Ταγίπ Έρντογαν υπέρ του ψευδοκράτους και εκτιμάται ότι Ερσίν Τατάρ και Ιλχάμ Αλίγιεφ μπορεί να κάνουν κάποια έκπληξη κατά την διάρκεια της επίσκεψης του Τουρκοκύπριου ηγέτη στο Μπακού.

Ο Χρίστος Ιακώβου, πάντως, θεωρεί πως είναι πιθανόν να προχωρήσει σε μία τέτοια κίνηση αλλά όχι πλήρους αναγνώρισης. «Το πιο πιθανόν είναι να κάνει de facτο αναγνώριση για να ικανοποιήσει την Τουρκία. Ενόσω έχει το πρόβλημα με το Αρτσάχ είναι δύσκολο να κάνει τέτοια κίνηση γιατί θα νομιμοποιήσει την απόσχιση του Ναγκόρνο – Καραμπάχ, καθώς επίσης και την μελλοντική αναγνώρισή του».

«Η Κυπριακή Κυβέρνηση θα πρέπει να κινηθεί προληπτικά προς τη διεθνή κοινότητα ενημερώνοντας για τις αρνητικές συνέπειες που θα έχει μία τέτοια κίνηση για τις διεθνείς σχέσεις στο σύγχρονο κόσμο. Δεν θα πρέπει να περιμένει να την προλάβουν τα γεγονότα», τόνισε. 

Στρατηγική υπερεξάπλωσης
Μόνο μια παρατεταμένη σύγκρουση με τη Δύση θα μπορούσε να ανακόψει την επεκτατική πολιτική της Τουρκίας, επισημαίνει ο κ. Ιακώβου. Όπως εξήγησε, «είναι σαφές ότι η Τουρκία βρίσκεται σε διαδικασία στρατηγικής υπερεξάπλωσης. Επιχειρεί την τελευταία δεκαετία να διευρύνει το πεδίο πολιτικής, διπλωματικής και στρατιωτικής της δράσης».

Βασικό σκοπός επιδίωξης της, είναι να διευρύνει το στρατηγικό της βάθος για να καταστεί, με πλανητικούς όρους, μεσαία δύναμη του διεθνούς συστήματος μέχρι τα μέσα του τρέχοντος αιώνα. Αυτό την αναγκάζει να παίρνει μεγάλα ρίσκα και να έρχεται ενίοτε σε αντιπαράθεση με τη Δύση. Πιστεύω ότι μόνο μία παρατεταμένη σύγκρουση με τη Δύση θα μπορούσε να ανακόψει την επεκτατική πολιτική της Τουρκίας.