Οι… 39 προειδοποιήσεις και όσα αποδεικνύουν την κλιματική αλλαγή στην Κύπρο

«Πρέπει να βάλουμε τέλος στον πόλεμο που διεξάγεται εναντίον του πλανήτη μας», είπε στις 20 Σεπτεμβρίου του 2021 από το βήμα της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών, ο Αντόνιο Γκουτέρες, σημαίνοντας παγκόσμιο συναγερμό για την κλιματική αλλαγή και απευθύνοντας δραματική έκκληση προς τους ηγέτες των κρατών και τους πολίτες τους να δράσουν άμεσα.

Κάλεσμα που άκουσαν πολλοί, έφτασε όμως στα αυτιά λίγων, αφού φαντάζει στους πλείστους κατοίκους του πλανήτη, ως ένα μακρινό ενδεχόμενο και σε κάποιους άλλους ως ένα εύηχο σύνθημα, που... έγινε της μόδας. Ειδικά σε μια χώρα όπως η Κύπρος, που δεν μπορεί να συμβάλει σημαντικά λόγω μεγέθους, στην αναχαίτισή της, η κλιματική αλλαγή ακούγεται ως κάτι που δεν μας αφορά. Όντως δεν μας αφορά, όμως;

Τα δεδομένα των τελευταίων χρόνων, ακόμα και όσων συνέβησαν μόνο το καλοκαίρι που μας πέρασε, καταδεικνύουν πως η κλιματική αλλαγή όχι μόνο μας αφορά, αλλά μας έχει κτυπήσει για τα καλά την πόρτα.

«Η κλιματική αλλαγή είναι εδώ και ήρθε για να μείνει στην περιοχή μας», ανέφερε στον REPORTER ο Διευθυντής της Μετεωρολογικής Υπηρεσίας, Κλεάνθης Νικολαΐδης, αναφέροντας τις δύο κλιματικές τιμές, που μεταβλήθηκαν και στη χώρα μας και καταδεικνύουν την αλλαγή του κλίματος.

«Στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου τα τελευταία 50-60 χρόνια παρατηρείται ότι η μέση θερμοκρασία αυξάνεται. Στην Κύπρο, σε όλους τους Μετεωρολογικούς σταθμούς, φαίνεται ότι η θερμοκρασία αυξάνεται και ότι η αύξηση είναι πέραν του 1,2 βαθμών Κελσίου. Η μέση θερμοκρασία αυξάνεται τόσο τον χειμώνα, όσο και το καλοκαίρι στο σταθμό Αθαλάσσας, σε όλους τους παράλιους Μετεωρολογικούς Σταθμούς, ακόμα και στον σταθμό στο Δασικό κολλέγιο στις 5 χιλιάδες πόδια ύψος στο Τρόοδος. Εάν δούμε και τη βροχόπτωση θα δούμε ότι υπάρχει μία σταδιακή μείωση της συνολικής βροχής σε αυτούς τους σταθμούς»

Τα γεγονότα του καλοκαιρού

«Ο Αρακαπάς κάηκε σε 10 λεπτά», δήλωνε μία μέρα μετά τη φονική πυρκαγιά της 3ης Ιουλίου στις ορεινές περιοχές Λάρνακας και Λεμεσού, ο Διευθυντής της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας, Αλέξανδρος Αλεξάνδρου. Της φωτιάς χαρακτηρίστηκε ως η πιο καταστροφική που ξέσπασε ποτέ στην Κύπρο, αφού έκανε στάχτη 55 τετραγωνικά χιλιόμετρα, με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, να τη χαρακτηρίζει, μάλιστα, ως τη «μεγαλύτερη τραγωδία μετά την εισβολή του 1974». Έχουν περάσει μόλις τέσσερις μήνες από τότε... Έκτοτε συνέβησαν κι άλλα, που επίσης αποδίδονται κλιματική αλλαγή και στο φαινόμενο ντόμινο που μπορεί να προκαλέσει.

«Το καλοκαίρι φέτος ήταν ιδιαίτερα ξηρό, με μέσες μέγιστες θερμοκρασίες που άγγιζαν τους 40 βαθμούς κελσίου τον Ιούλιο και τον Αύγουστο και με πολύ χαμηλή σχετική υγρασία. Γι’ αυτό και το αποτέλεσμα των αρκετών, μικρών ή μεγάλων πυρκαγιών που είχαμε. Είχαμε περίπου 150. Αυτά δεν μπορούν να περάσουν απαρατήρητα. Είναι σημάδια ότι υπάρχει κλιματική αλλαγή. Γι’ αυτό και οι κοινωνίες της περιοχής της Ανατολικής Μεσογείου, πρέπει να προετοιμαστούν για αυτού του είδους τα φαινόμενα και τα αποτελέσματά τους» υπέδειξε ο κ. Νικολαΐδης.

Οι 39 προειδοποιήσεις

Ενδεικτικό στοιχείο του καυτού καλοκαιριού που έφερε καύσωνες, ξηρασία και αλλεπάλληλες πυρκαγιές, ήταν οι 39 προειδοποιήσεις, κίτρινες και πορτοκαλί, που εκδόθηκαν, εκ των οποίων οι 34 τον Ιούλιο και τον Αύγουστο.

Συγκεκριμένα τον Ιούνιο η Μετεωρολογική Υπηρεσία εξέδωσε  5 προειδοποιήσεις επικινδυνότητας κίτρινο, τον Ιούλιο 17 κίτρινες και 2 πορτοκαλί, τον Αύγουστο 11 κίτρινες και 4 πορτοκαλί. 

«Η έκδοση προειδοποιήσεων, δεν είναι αυτοσκοπός του Τμήματος Μετεωρολογίας. Είναι όμως, μια συμβατική υποχρέωση που έχει στο κοινωνικό σύνολο και έναντι των διεθνών οργανισμών που είναι μέλος. Φέτος το καλοκαίρι, επειδή ήταν ιδιαίτερα θερμό, όχι μόνο στο εσωτερικό αλλά και σε περιοχές στα παράλια, τόσο την ημέρα όσο και την νύκτα, είχαμε υποχρέωση να εκδίδουμε προειδοποιήσεις, γι’ αυτό και ο μεγάλος αριθμός τους ιδιαίτερα τον Ιούλιο και τον Αύγουστο. Αυτό είναι ένα από τα αποτελέσματα της κλιματικής αλλαγής, λόγω της αύξησης της θερμοκρασίας», εξήγησε ο Κλεάνθης Νικολαΐδης.

Άλλα γεγονότα που αποδίδονται στην κλιματική αλλαγή

Τα τελευταία χρόνια, συνέβησαν ωστόσο και άλλα γεγονότα, που αποδίδονται εν πολλοίς στην αλλαγή του κλίματος. Αυτά συνδέονται κυρίως με μεγάλες ποσότητες νερού, που πέφτουν μέσω βροχοπτώσεων σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα, παρά το γεγονός ότι έχει μειωθεί η βροχόπτωση τα τελευταία χρόνια.

«Οι έντονες βροχοπτώσεις σε λιγότερο χρονικό διάστημα, είναι ένα από τα βασικά αποτελέσματα της κλιματικής αλλαγής. Είχαμε καταστροφικούς ανεμοστρόβιλους κάτω από καταιγιδοφόρα νέφη και πλημμύρες. Ο ανεμοστρόβιλος στο Νικητάρι, αυτός στην Κοκκινοτριμιθιά πριν δύο χρόνια, η μεγάλη καταιγίδα στην Αγλαντζιά επίσης πριν από δύο χρόνια, είναι παραδείγματα, τα οποία είναι πολύ χαρακτηριστικά», σημείωσε ο κ. Νικολαΐδης.

Το ερώτημα είναι πώς επηρεάζει την κλιματική αλλαγή η ανθρώπινη δραστηριότητα,που προκαλεί το φαινόμενο του θερμοκηπίου και μεγαλώνει την τρύπα του όζοντος.

«Εάν βρεθείς στις 7:30 το πρωί στην είσοδο της Λευκωσίας, θα δεις ότι υπάρχει συμφόρηση. Τα αυτοκίνητα καίνε καύσιμα. Κάθε καύση από αυτοκίνητα, εργοστάσια κ.λπ παράγει διοξείδιο του άνθρακα. Ο φόρτος διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα, έχει αυξηθεί σε τέτοια επίπεδα που δεν προλαβαίνει το οικοσύστημα να τα απορροφήσει. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να αυξάνεται η στοιβάδα διοξειδίου του άνθρακα και ως εκ τούτου, αφήνεται η ακτινοβολία να μπει αλλά απαγορεύει στη γήινη ακτινοβολία κατά τη διάρκεια της νύκτας, να βγει προς τα έξω. Άρα λειτουργεί ως ένα θερμοκήπιο» εξήγησε ο Διευθυντής της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας.

Το τελευταίο διάστημα, εξάλλου διαπιστώθηκε ότι μεγάλωσε η τρύπα του όζοντος έχει μεγαλώσει, με την έκτασή της να υπολογίζεται πως είναι ίση με αυτήν του Βόρειου Πόλου. Αυτό έχει εντείνει την παγκόσμια ανησυχία και την ανάγκη για λήψη άμεσων δράσεων.  

Όπως τόνισε ο Διευθυντής της Μετεωρολογικής Υπηρεσίας  παγκόσμια υπάρχουν οι αρνητές της κλιματικής αλλαγής αλλά και υμνητές της. «Οι αρνητές της υπακούουν σε κάποιες πολιτικές συμβουλές. Να μην ξεχνάμε ότι μέχρι πρότινος η αμερικανική διοίκηση, έλεγε πως δεν υπάρχει κλιματική αλλαγή. Η πραγματική κατάσταση είναι πως υπάρχει και είναι φαινόμενο το οποίο καταγράφεται».

Η ατομική μας ευθύνη

Είναι αυταπόδεικτο ότι βιώνουμε τις αλλαγές μέσω ακραίων καιρικών φαινομένων τα οποία επηρεάζουν την ζωή και την καθημερινότητα μας, ανέφερε ο Επίτροπος Περιβάλλοντος Κλέλια Βασιλείου. «Η δική μας, μεσογειακή περιοχή καταγράφεται ως από τις πιο ευάλωτες, αφού βιώνουμε μεγαλύτερες περιόδους ζέστης, λιγότερες ή ασταθείς βροχοπτώσεις με αποτέλεσμα την ξηρασία της γης, και μεγαλύτερης έντασης και έκτασης πυρκαγιές όπως βιώσαμε και φέτος το καλοκαίρι».

Η κ. Βασιλείου έκανε ιδιαίτερη αναφορά στην ατομική ευθύνη. «Χρειάζεται πολύ μεγαλύτερη προσοχή από όλους μας, συνειδητοποιώντας το μέγεθος της ατομικής μας ευθύνης, είτε είμαστε αυτοί που επιβάλλουμε την νομοθεσία, είτε πρόκειται για τις δραστηριότητες μας που δημιουργούν αρνητικές συνθήκες που δεν είναι τόσο εύκολα ελεγχόμενες πια. Ο καλύτερος τρόπος για να διαχειριστεί κανείς μια πυρκαγιά, ειδικότερα με τις σημερινές συνθήκες, είναι να φροντίσει από τον ρόλο και την ατομική του ευθύνη να μην ξεκινήσει καν».

Η ευθύνη και οι ενέργειες του κράτους

Το μεγαλύτερο μερίδιο της ευθύνης για τη λήψη μέτρων που θα βοηθήσουν στη μείωση των εκπομπών ρύπων και της προστασίας του περιβάλλοντος, την έχει, ωστόσο, το κράτος.

Σύμφωνα με την Επίτροπο Περιβάλλοντος, η δουλειά που γίνεται είναι συνεχής και πως η υπογραφή της Συμφωνίας των Παρισίων, αποτελεί ορόσημο Ευρωπαϊκό αλλά και σε παγκόσμιο επίπεδο. «Είναι σαφές πως η προσπάθεια μίας χώρας από μόνης της δεν είναι αρκετή, αφού το κλίμα δεν ξέρει και δεν έχει σύνορα. Απαιτείται παγκόσμια συμμαχία για το μέλλον της ανθρωπότητας αλλά και των φυσικών οικοσυστημάτων».

 Ως Κύπρος, συνέχισε, «έχουμε συντάξει και εφαρμόζουμε την Στρατηγική μας για το Κλίμα, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας ανέλαβε πρωτοβουλία περιφερειακής συνεργασίας των χωρών της γειτονιάς μας για ένα κοινό σχέδιο δράσης, την ίδια ώρα που εναρμονιζόμαστε με τις οδηγίες της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας και της Στρατηγικής για την αποκατάσταση της Βιοποικιλότητας. Οι στόχοι είναι υπεραπαιτητικοί, δημιουργούνται μηχανισμοί προώθησης και αντιμετώπισης των προκλήσεων. Το Υπουργείο Εμπορίου Βιομηχανίας και Ενέργειας δίνει σοβαρά κίνητρα στις επιχειρήσεις για την μετάβαση τους στην Πράσινη Εποχή. Ταυτόχρονα μέσα από το Ταμείο Ανάκαμψης, ποσό περίπου 40% το συνολικού προϋπολογισμού αφιερώνεται σε Πράσινα Έργα Υποδομών και Δράσεων ικανών να προσθέσουν στον  κοινό στόχο».

Καταλήγοντας ανέφερε πως «πάντα μπορούμε να κάνουμε περισσότερα και το στοίχημα σε αυτή τη συζήτηση είναι να μην επέλθει εφησυχασμός. Από τη μεριά του ο καθένας, είτε ως πολίτες είτε ως αρμόδιοι για την εφαρμογή θα πρέπει να συμφωνήσουμε και να συνεργήσουμε για ό,τι πρέπει να δράσουμε χθες».