Μακροσκελή επιστολή σχετικά με το χαρτοφυλάκιο της μετανάστευσης έστειλε στους ηγέτες της ΕΕ ενόψει της Ευρωπαϊκής Συνόδου των 27 η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν.
Με τη μετανάστευση να είναι παραδοσιακά κομμάτι της ατζέντας των ηγετών τον Δεκέμβριο, η Φον ντερ Λάιεν εκμεταλλεύτηκε την ευκαιρία να ενημερώσει τους ηγέτες 27 για την κατάσταση σε σχέση με αυτό το θέμα που διχάζει και διαιρεί την Ευρώπη.
Στις περιγραφές της σε σχέση με τις ροές μεταναστών, η Φον Ντερ Λάιεν είναι καθησυχαστική, αφού οι περισσότερες καταγράφονται σημαντικά μειωμένες. Ωστόσο, με μόλις έξι μήνες να απομένουν πριν από την έναρξη εφαρμογής του Συμφώνου για τη Μετανάστευση και το Άσυλο που έκλεισε πρόσφατα στο Συμβούλιο υπουργών, η Πρόεδρος της Κομισιόν στις έξι σελίδες της επιστολής της τονίζει ότι «είναι καιρός να επικεντρωθούμε στην εφαρμογή όλων των δομικών στοιχείων του Κοινού Σχεδίου Εφαρμογής».
Αναφέρεται ακόμη στην εφαρμογή του μηχανισμού αλληλεγγύης στις χώρες πρώτης γραμμής (Κύπρος, Ελλάδα, Ιταλία, Ισπανία), και σημειώνει σχετικά ότι «υπάρχει ακόμη σημαντικό έργο μπροστά μας, όπως προσδιορίστηκε στην κατάσταση που παρουσιάστηκε τον Νοέμβριο: Το Eurodac πρέπει να είναι έτοιμο προς χρήση, οι ρυθμίσεις για τη διαδικασία στα σύνορα πρέπει να έχουν θεσπιστεί και οι ικανότητες υποδοχής πρέπει να είναι επαρκώς εξασφαλισμένες σε όλα τα κράτη μέλη. Η επιτυχία του Συμφώνου εξαρτάται από τη διασφάλιση της σωστής ισορροπίας μεταξύ αλληλεγγύης και ευθύνης. Θα υποστηρίξουμε στενά τα κράτη μέλη για να διασφαλίσουν ότι ο μηχανισμός αλληλεγγύης και οι κανόνες ευθύνης λειτουργούν εγκαίρως».
Σχετικά με τι θέμα των επιστροφών, η Φον ντερ Λάιεν σημειώνει ότι το Συμβούλιο έχει πλέον εντολή να ξεκινήσει διαπραγματεύσεις με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Όσον αφορά τις προτάσεις για αναθεωρημένη χρήση της έννοιας της «ασφαλούς τρίτης χώρας» και τον πρώτο κατάλογο ασφαλών χωρών προέλευσης της ΕΕ, ενδέχεται να επιτευχθεί πολιτική συμφωνία μεταξύ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου πριν από το τέλος του έτους.
Η Φον Ντερ Λάιεν τονίζει ότι για ένα εύρυθμα λειτουργικό σύστημα διαχείρισης της μετανάστευσης, η αυξημένη αποτελεσματικότητα των επιστροφών είναι «απαραίτητη». Με μέσο ποσοστό επιστροφών στην ΕΕ 24%, είναι απαραίτητο ένα ισχυρότερο νομικό πλαίσιο, συμπληρωμένο από εντατικά επιχειρησιακά μέτρα.
Όπως τονίζει, ο προτεινόμενος κανονισμός για ένα κοινό ευρωπαϊκό σύστημα επιστροφών θα θέσει σε εφαρμογή βασικά κοινά στοιχεία, όπως «η Ευρωπαϊκή Εντολή Επιστροφών», μια νέα νομική βάση για την πιθανή χρήση κόμβων επιστροφών και «αυστηρότερους κανόνες για τη διαχείριση περιπτώσεων διαφυγής και ασφάλειας».
«Η εφαρμογή του Συμφώνου με τη νέα διαδικασία επιστροφών στα σύνορα θα επιφέρει μια ριζική αλλαγή στη διαχείριση των συνόρων μας. Ωστόσο, αυτό θα πρέπει να συνοδεύεται από την περαιτέρω ενίσχυση των «ολοκληρωμένων συνεργασιών μας με τρίτες χώρες για την οικοδόμηση ενός συστήματος που θα είναι βιώσιμο με την πάροδο του χρόνου».
Σύμφωνα με την ίδια, ο Frontex αυξάνει τις επιχειρήσεις επιστροφής του και τον Σεπτέμβριο του 2025, ο Οργανισμός «υποστήριξε την επιστροφή σχεδόν 6.000 υπηκόων τρίτων χωρών, οι περισσότεροι από τους οποίους μέσω «εκούσιας επιστροφής που υποστηρίζεται από τον Frontex».
Στη συνέχεια της επιστολής, η κ. φον ντερ Λάιεν αναφέρει τις χώρες από τις οποίες προέρχονται μετανάστες, καθώς και τις κινήσεις που έχουν γίνει μέχρι στιγμής.
Οι επιστροφές σε πολιτικά ευαίσθητες χώρες, ιδίως στο Αφγανιστάν, το οποίο εξακολουθεί να αντιμετωπίζει μια «οξεία ανθρωπιστική κατάσταση και κατάσταση ανθρωπίνων δικαιωμάτων», θέτει προκλήσεις που πρέπει να αντιμετωπιστούν «ολιστικά και συντονισμένα», παραδέχεται η Πρόεδρος της Κομισιόν. Την ίδια ώρα που κινήσεις γίνονται για την επανέναρξη των επιστροφών σε σημεία του Αφγανιστάν, η ίδια θα επισκεφθεί τη Συρία και την Ιορδανία τον Ιανουάριο.
Σχετικά με τη συνεργασία με την Τουρκία, η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν αναφέρει: «Η συνεργασία με την Τουρκία σε θέματα μετανάστευσης συνεχίζεται σύμφωνα με τα Συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Η Επιτροπή υποστηρίζει την πλήρη και αποτελεσματική εφαρμογή της Δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας και της συμφωνίας επανεισδοχής ΕΕ-Τουρκίας προς όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ».
Με το πακέτο των €1,15 δισ. που εγκρίθηκε στις 15 Δεκεμβρίου, η Κομισιόν εντείνει την υποστήριξη προς την Τουρκία για την υποστήριξη βασικών αναγκών για τους πρόσφυγες και τη διαχείριση της μετανάστευσης, για την ενίσχυση των ικανοτήτων διαχείρισης των συνόρων και για την ενίσχυση της προστασίας για βιώσιμες εθελοντικές επιστροφές στη Συρία.
Αυτό περιλαμβάνει ένα έργο ύψους €150 εκατ. που θα υλοποιηθεί με την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες στη Συρία, με μια συνιστώσα για χρηματική βοήθεια αξίας €60 εκατ. «Η συνεργασία με την Τουρκία για την καταπολέμηση του λαθρεμπορίου συνεχίζεται επίσης, καθώς και η συνεργασία με τις τουρκικές αρχές και τους αερομεταφορείς για την αντιμετώπιση της χρήσης εμπορικών μέσων μεταφοράς για τη διευκόλυνση της παράνομης μετανάστευσης προς την ΕΕ», λέει η Πρόεδρος της Κομισιόν.
Ειδική αναφορά κάνει στην πρώτη Σύνοδο Κορυφής ΕΕ-Ιορδανίας που θα πραγματοποιηθεί στο Αμμάν στις αρχές Ιανουαρίου, σε συνέχεια και της Συνόδου Κορυφής ΕΕ-Αιγύπτου τον περασμένο Οκτώβριο. Επίσης, σημειώνει ότι το Σύμφωνο για τη Μεσόγειο, το οποίο καθορίζει μια ολοκληρωμένη στρατηγική που ενισχύει τις σχέσεις της ΕΕ με τη Νότια Γειτονία, έγινε δεκτό με ικανοποίηση από τους εταίρους κατά την έναρξή του στη Βαρκελώνη στα τέλη Νοεμβρίου.
Δε θα μπορούσε να μην αναφέρει τη Λιβύη, αφού η διαδρομή της Κεντρικής Μεσογείου παραμένει η πιο πολυσύχναστη, με σχεδόν το 90% των αναχωρήσεων να προέρχονται από τη Λιβύη.
«Η Επιτροπή και η Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης, μαζί με διεθνείς εταίρους, πρέπει να συνεχίσουν να συνεργάζονται με τις λιβυκές αρχές και όλους τους αρμόδιους φορείς, με στόχο τη βελτίωση των συνθηκών για τους μετανάστες και τους αιτούντες άσυλο, τη διασφάλιση της συμμόρφωσης με τα διεθνή πρότυπα και τους κανόνες και την ενίσχυση των μηχανισμών διαλόγου, καθώς και να επιδιώξουν την ενίσχυση της διαχείρισης των συνόρων, την καταπολέμηση της λαθραίας διακίνησης μεταναστών και την αντιμετώπιση της κατάχρησης των θεωρήσεων εργασίας της Λιβύης για περαιτέρω μετακινήσεις», σημειώνει.
Ενημερώνει ότι η εφαρμογή όλων των πυλώνων του Μνημονίου Συνεργασίας με την Τυνησία βρίσκεται σε εξέλιξη και ότι το Μαρόκο παραμένει βασικός εταίρος στις προσπάθειες της ΕΕ για την καταπολέμηση της λαθραίας διακίνησης μεταναστών.
Η Πρόεδρος αναγνωρίζει ότι βασικοί εταίροι, όπως η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες και ο ΔΟΜ, αντιμετωπίζουν δύσκολες δημοσιονομικές στιγμές, λόγω Τραμπ και περικοπής κονδυλίων. Η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες έχει ήδη μειώσει σημαντικά τις δραστηριότητές της σε χώρες και περιοχές όπως το Σουδάν, το Σαχέλ, η Συρία, η Αίγυπτος και το Αφγανιστάν. Το έργο τους πρέπει να υποστηριχθεί, λέει.
Στην επιστολή, αναφέρει επίσης και την εξέταση των κανόνων της ΕΕ για την Ευρωπαϊκή Συνοριοφυλακή και Ακτοφυλακή, η οποία βρίσκεται σε εξέλιξη.
Τελευταία λέξη αφήνει για την εργαλειοποίηση της μετανάστευσης, η οποία αποτελεί πρόκληση στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ και υπονομεύει την εσωτερική ασφάλεια της Ένωσής μας.
«Δεσμευόμαστε να κάνουμε ό,τι είναι δυνατόν για να υποστηρίξουμε τα κράτη μέλη στην αντιμετώπιση αυτών των απειλών. Για τον σκοπό αυτό, θα διατεθούν 250 εκατομμύρια ευρώ στο πλαίσιο του Μέσου Διαχείρισης Συνόρων και Θεωρήσεων για να υποστηρίξουν τα κράτη μέλη στην αγορά drones και μέτρα καταπολέμησης των drones για τον έλεγχο των συνόρων, ώστε να υποστηριχθούν τα μέτρα επιτήρησης», συμπληρώνει η Πρόεδρος της Κομισιόν. Καλεί τέλος, τους ηγέτες να παρουσιάσουν τις ιδέες τους για τα επόμενα πέντε χρόνια.
Πηγή: ΚΥΠΕ
