Επώνυμη καταγγελία που υποβλήθηκε ενώπιόν της, για εναπόθεση άχρηστων υλικών και μπάζων σε παρακείμενο χώρο, κατά την κατασκευή της Αστυνομικής Διεύθυνσης Μόρφου, επιβεβαίωσε η Ελεγκτική Υπηρεσία μέσα από τη διερεύνηση της υπόθεσης.
Όπως προκύπτει από τη σύνοψη ευρημάτων της η αρχική υποχρέωση του Αναδόχου ήταν η μεταφορά τους σε αδειοδοτημένο χώρο, επέτρεψε στον Ανάδοχο να προβεί σε διαχείριση στην πηγή μέρους του όγκου των αποβλήτων που παρήχθησαν, για χρήση τους κυρίως ως υλικό επιχωμάτωσης, που φαίνεται να αναθεώρησε, κατά το στάδιο εκτέλεσης του Έργου, τον τρόπο διαχείρισης των Απόβλητα από Εκσκαφές, Κατασκευές και Κατεδαφίσεις (ΑΕΚΚ) που προέκυψαν.
Η Ελεγκτιή, στην έκθεσή της, διαπίστωσε ότι «παρά των πιο πάνω ενεργειών, και των σχετικών συναντήσεων και αλληλογραφίας της Υπηρεσίας μας με το Τμήμα Περιβάλλοντος (ΤΠ) και τους εμπλεκόμενους φορείς, παρατηρήθηκε σημαντική καθυστέρηση στη διερεύνηση του θέματος από το αρμόδιο Τμήμα».
Η καθυστέρηση αυτή, τονίζει ότι δυσχέρανε τη δυνατότητα εξασφάλισης της απαραίτητης τεκμηρίωσης και των σχετικών αποδεικτικών στοιχείων, ειδικά μέσω τυχόν επιπρόσθετου επιτόπιου ελέγχου εκ μέρους του ΤΠ.
Όπως καταγράφεται στα συμπεράσματα, η Αναθέτουσα Αρχη, «παρέλειψε να ελέγξει ή να επιβεβαιώσει τον τρόπο που υπέβαλε ο Ανάδοχος για διαχείριση των ΑΕΚΚ που θα προέκυπταν από το Έργο μέσω του Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων (ΣΔΑ).
Παρατηρήθηκε επίσης ότι το ΣΔΑ που υποβλήθηκε από τον Ανάδοχο κατά την υπογραφή της Σύμβασης ήταν ελλιπές, χωρίς να περιλαμβάνει τρόπο διαχείρισης των ΑΕΚΚ, παρά μόνο τα στοιχεία του Έργου και τη σχετική αναγνώριση των αντίστοιχων κωδικών τους, παρατήρηση η οποία επιβεβαιώνεται και από τη σχετική διερεύνηση του αρμόδιου Τμήματος, το οποίο, τους ανάφερε ότι «το ΣΔΑ που υπέβαλε ο Ανάδοχος στο ΤΔΕ για το Έργο δεν ήταν επαρκώς συμπληρωμένο», εφόσον «δεν αναφέρονται αναλυτικά οι εκτιμώμενες ποσότητες των ΑΕΚΚ και των υπολοίπων αποβλήτων που αναμενόταν να προκύψουν από το Έργο, ούτε οι μέθοδοι διαχείρισης τους», και «δεν αναφέρονται οι αδειούχοι φορείς με τους οποίους θα συνεργαζόταν ο Ανάδοχος για τη διαχείριση των αποβλήτων (π.χ. για τη συλλογή και μεταφορά τους σε αδειοδοτημένες μονάδες διαχείρισης)».
Σύμφωνα με το αρμόδιο Τμήμα, η ΑΑ «είχε την ευθύνη να ελέγξει την επάρκεια του ΣΔΑ και τη συμμόρφωση του Αναδόχου με τη σύμβαση».
Η σύνοψη των ευρημάτων της Ελεγκτικής:
Το Έργο ανέγερσης του νέου κτηρίου της Αστυνομικής Διεύθυνσης Μόρφου (ΑΔΜ) στην Ευρύχου, αφορά στη μελέτη, κατασκευή και δωδεκαετή συντήρηση του εν λόγω κτηρίου. Το Έργο - κτήριο ΑΔΜ - βρίσκεται στο τεμάχιο με αρ. 10 (τμήμα), Φ/Σχ:28/53 στην κοινότητα Ευρύχου της Επαρχίας Λευκωσίας, και γειτνιάζει με το Γυμνάσιο Σολέας.
Η Σύμβαση με τον Ανάδοχο του Έργου με τα πιο κάτω χρονικά ορόσημα, είχε ποσό Σύμβασης €4.047.850 πλέον ΦΠΑ.
Ο έλεγχος αφορά σε εξέταση καταγγελίας που υποβλήθηκε στην Υπηρεσία μας στις 30.1.2023 για παράνομη εναπόθεση μπάζων/αποβλήτων σε παρακείμενο χώρο κατά την ανέγερση του πιο πάνω κτηρίου και βασίστηκε σε επιτόπιο έλεγχο που διενεργήθηκε από την Υπηρεσία μας στις 29.5.2023, σε σχετική αλληλογραφία μας με τους εμπλεκόμενους φορείς, στη συλλογή και μελέτη σχετικών στοιχείων/εγγράφων που υποβλήθηκαν από το Τμήμα Δημοσίων Έργων (ΤΔΕ) ως Αναθέτουσα Αρχή (ΑΑ), καθώς επίσης και στις ενέργειες του Τμήματος Περιβάλλοντος (ΤΠ) για χειρισμό του θέματος.
Με βάση τα πιο πάνω, αλλά και τις πρόσφατες ενέργειες του αρμόδιου Τμήματος (ΤΠ), ο πιο πάνω έλεγχος της Υπηρεσίας μας έχει ολοκληρωθεί. Ως εκ τούτου, η παρούσα Ειδική Έκθεση, αφορά στην τελική ενημέρωση για το θέμα.
1.1 Διερεύνηση ισχυρισμών καταγγελίας για παράνομη εναπόθεση μπάζων / αποβλήτων
Κατά τον επιτόπιο έλεγχο της Υπηρεσίας μας στις 29.5.2023, εξακριβώθηκε ότι τα υλικά που τοποθετήθηκαν στον παρακείμενο χώρο περιείχαν άχρηστα υλικά πέραν των ΑΕΚΚ, ως οι ισχυρισμοί της καταγγελίας.
Σύμφωνα με πρόσφατη ενημέρωση από το ΤΠ στις 27.10.20252, στο πλαίσιο των σχολίων του επί του προσχεδίου της παρούσας Ειδικής Έκθεσης, επέβαλε αρμοδίως στον Ανάδοχο συνολικό πρόστιμο ύψους €2.000.
1.2 Παράνομη εναπόθεση μπάζων / αποβλήτων
H ΑΑ ανάφερε ότι, ενώ η αρχική υποχρέωση του Αναδόχου ήταν η μεταφορά τους σε αδειοδοτημένο χώρο, επέτρεψε στον Ανάδοχο να προβεί σε διαχείριση στην πηγή μέρους του όγκου των αποβλήτων που παρήχθησαν, για χρήση τους κυρίως ως υλικό επιχωμάτωσης.
Από τα σχόλια του ΤΔΕ και τα επιπρόσθετα στοιχεία/έγγραφα που μας υποβλήθηκαν εκ μέρους του στο πλαίσιο του ελέγχου, προκύπτει σαφώς ότι ο Ανάδοχος αναθεώρησε, κατά το στάδιο εκτέλεσης του Έργου, τον τρόπο διαχείρισης των ΑΕΚΚ που προέκυψαν.
Σύμφωνα με το ΤΠ, «ο Ανάδοχος είχε το δικαίωμα να επαναχρησιμοποιήσει ΑΕΚΚ για επιχωματώσεις μόνο εντός του εργοταξίου και όχι να τα τοποθετήσει σε παρακείμενους χώρους, όπως το υπό αναφορά τεμάχιο της Σχολικής Εφορείας Σολέας, ακόμη κι αν είχε τη σύμφωνη γνώμη του Προέδρου και των μελών της».
Όπως σημειώνεται σχετικά από το ΤΠ, «τα μη επικίνδυνα απόβλητα από εκσκαφές (ΑΕΚΚ) μπορούν να χρησιμοποιούνται για επίχωση, δηλαδή για σκοπούς αποκατάστασης σε χώρους όπου έχουν πραγματοποιηθεί εκσκαφές ή για λόγους μηχανικής στην αρχιτεκτονική του τοπίου, υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις».
Προκύπτει ως εκ τούτου ότι, στην υπό αναφορά περίπτωση δεν λήφθηκαν υπόψη οι εν λόγω προϋποθέσεις και δεν έγιναν οι δέουσες ενέργειες πριν την εναπόθεση των ΑΕΚΚ στον παρακείμενο χώρο.
Κατόπιν και της διερεύνησης από το ΤΠ, προκύπτει ότι «από το συνολικό ισοζύγιο ποσοτήτων μπάζων που προέκυψαν από τις χωματουργικές εργασίες, παρέμειναν 6.547 κ.μ. ως υπόλοιπο εκσκαφέντων», εκ των οποίων «τα 6.384 κ.μ. χρησιμοποιήθηκαν για την επιχωμάτωση παρακείμενων χώρων».
1.3 Αποκατάσταση του χώρου
Σύμφωνα με την πιο πάνω πρόσφατη ενημέρωση από το ΤΠ, «λόγω της επίστρωσης ασφάλτου κατά τη λειτουργία του Έργου στον χώρο και της ύπαρξης αποβλήτων σε αυτόν από το παρελθόν, υπάρχει δυσκολία στην απομάκρυνση των αποβλήτων που τοποθετήθηκαν πριν και κατά την κατασκευή του Έργου και συνεπώς δεν είναι δυνατή η απομάκρυνση των αποβλήτων και η αποκατάσταση του χώρου».
Σε κάθε περίπτωση, όπως επίσης αναφέρεται από το ΤΠ, εφόσον η ΑΑ επιβεβαιώνει την καταλληλότητα του υλικού για την πιο πάνω χρήση και έχει προβεί στους απαραίτητους εργαστηριακούς ελέγχους για διασφάλιση της καταλληλόλητάς του για αξιοποίηση του χώρου για στάθμευση, το ΤΠ «θεωρεί ότι δεν απαιτείται απομάκρυνση των ΑΕΚΚ και αποκατάσταση του χώρου», και ότι «έχει ολοκληρώσει τις ενέργειες που του αναλογούν επί του θέματος».
1.4 Καθυστέρηση στη διερεύνηση του θέματος από το αρμόδιο Τμήμα
Παρά των πιο πάνω ενεργειών, και των σχετικών συναντήσεων και αλληλογραφίας της Υπηρεσίας μας με το ΤΠ και τους εμπλεκόμενους φορείς, παρατηρήθηκε σημαντική καθυστέρηση στη διερεύνηση του θέματος από το αρμόδιο Τμήμα. Σημειώνεται ότι, οι πιο πάνω ισχυρισμοί είχαν τεθεί από τον καταγγέλλοντα προς τους εμπλεκόμενους φορείς αρχικά στις 4.1.2022, και σε συνέχεια της αρχικής διερεύνησης της Υπηρεσίας μας στις 29.5.2023, ζητήσαμε στις 2.6.2023 πληροφόρηση από το ΤΠ για τη δική του διερεύνηση και ενέργειες, που ολοκληρώθηκε στις 27.10.2025.
Η καθυστέρηση αυτή δυσχέρανε τη δυνατότητα εξασφάλισης της απαραίτητης τεκμηρίωσης και των σχετικών αποδεικτικών στοιχείων, ειδικά μέσω τυχόν επιπρόσθετου επιτόπιου ελέγχου εκ μέρους του ΤΠ.
Διαχείριση ΑΕΚΚ : Μη διασφάλιση συμμόρφωσης με τους σχετικούς Νόμους και Κανονισμούς
Πέραν της διερεύνησης των ισχυρισμών που περιλαμβάνονται στην καταγγελία, στο πλαίσιο του ελέγχου έχουν προκύψει και θέματα συμμόρφωσης με τους περί αποβλήτων Νόμους 2011 - 2022, σε σχέση με τη διαχείριση Αποβλήτων Εκσκαφών, Κατασκευών και Κατεδαφίσεων (ΑΕΚΚ).
Συγκεκριμένα, από τον έλεγχο της Υπηρεσίας μας προέκυψαν οι ακόλουθες παραλείψεις της ΑΑ σε σχέση με το θέμα διασφάλισης της συμμόρφωσης του Αναδόχου με τις υποχρεώσεις του κατά τη διαχείριση των ΑΕΚΚ:
1.5 Μη επιβεβαίωση περιεχομένου Σχεδίου Διαχείρισης Αποβλήτων (ΣΔΑ)
Η ΑΑ παρέλειψε να ελέγξει ή να επιβεβαιώσει τον τρόπο που υπέβαλε ο Ανάδοχος για διαχείριση των ΑΕΚΚ που θα προέκυπταν από το Έργο μέσω του ΣΔΑ.
Με βάση τα στοιχεία που υποβλήθηκαν στην Υπηρεσία μας από την ΑΑ, παρατηρήθηκε ότι το ΣΔΑ που υποβλήθηκε από τον Ανάδοχο κατά την υπογραφή της Σύμβασης ήταν ελλιπές, χωρίς να περιλαμβάνει τρόπο διαχείρισης των ΑΕΚΚ, παρά μόνο τα στοιχεία του Έργου και τη σχετική αναγνώριση των αντίστοιχων κωδικών τους, παρατήρηση η οποία επιβεβαιώνεται και από τη σχετική διερεύνηση του αρμόδιου Τμήματος, το οποίο, μας ανάφερε ότι «το ΣΔΑ που υπέβαλε ο Ανάδοχος στο ΤΔΕ για το Έργο δεν ήταν επαρκώς συμπληρωμένο», εφόσον «δεν αναφέρονται αναλυτικά οι εκτιμώμενες ποσότητες των ΑΕΚΚ και των υπολοίπων αποβλήτων που αναμενόταν να προκύψουν από το Έργο, ούτε οι μέθοδοι διαχείρισης τους», και «δεν αναφέρονται οι αδειούχοι φορείς με τους οποίους θα συνεργαζόταν ο Ανάδοχος για τη διαχείριση των αποβλήτων (π.χ. για τη συλλογή και μεταφορά τους σε αδειοδοτημένες μονάδες διαχείρισης)».
Σύμφωνα με το αρμόδιο Τμήμα, η ΑΑ «είχε την ευθύνη να ελέγξει την επάρκεια του ΣΔΑ και τη συμμόρφωση του Αναδόχου με τη σύμβαση».
1.6 Μη επιβεβαίωση ισοζυγίου ΑΕΚΚ και του τρόπου διάθεσής τους
Η ΑΑ παρέλειψε επίσης να επανεξετάσει και να ζητήσει αναθεώρηση του ΣΔΑ, κατόπιν της απόφασης/εισήγησης του Αναδόχου για τροποποίηση του τρόπου διαχείρισης των ΑΕΚΚ με χρήση των παραγόμενων ΑΕΚΚ για επιχωμάτωση.
Η ΑΑ, κατόπιν της πιο πάνω απόφασης/εισήγησης του Αναδόχου, παρέλειψε να επιβεβαιώσει το συνολικό ισοζύγιο των ΑΕΚΚ που παρήχθηκαν από το Έργο και τον τρόπο διαχείρισής τους, όπως π.χ. την ποσότητα που χρησιμοποιήθηκε για επιχωμάτωση και αυτή που μεταφέρθηκε σε αδειοδοτημένο χώρο.
Παρέλειψε να εξασφαλίσει σχετική βεβαίωση σε σχέση με την ποσότητά τους, και κατ’ επέκταση να την περιλάβει στο συνολικό ισοζύγιο των ΑΕΚΚ. Η επιβεβαίωση αυτή έγινε εκ των υστέρων από το ΤΔΕ, και βασίστηκε σε υπολογισμούς του αντίστοιχου όγκου που προέβη, για τις ανάγκες της υποβολής στοιχείων στο πλαίσιο του ελέγχου της Υπηρεσίας μας.
1.7 Συστάσεις
Η αυστηρή τήρηση από τους Αναδόχους των προνοιών των περί αποβλήτων Νόμων 2011 – 2022, καθώς και η διασφάλιση της συμμόρφωσής τους από τις ΑΑ, όπως επίσης και η έγκαιρη επιβεβαίωση του ισοζυγίου των αποβλήτων και του τρόπου διαχείρισής τους, αποτελούν επιτακτική ανάγκη για σκοπούς διασφάλισης του δημόσιου συμφέροντος και της νομιμότητας.
Επίσης, η έγκαιρη διερεύνηση παρόμοιων θεμάτων από τα αρμόδια Τμήματα και η έγκαιρη λήψη μέτρων ή/και των δεουσών ενεργειών είναι ουσιαστικής σημασίας, προς αποφυγή προβλημάτων είτε σε σχέση με την αλλοίωση στοιχείων, είτε με την αδυναμία αποκατάστασης των χώρων που επηρεάζονται.
Λαμβανομένης υπόψη της σημαντικότητας του θέματος διαχείρισης ΑΕΚΚ σε τοπικό, εθνικό και Ευρωπαϊκό επίπεδο, καθίσταται κρίσιμη η ενημέρωση και εκπαίδευση των Λειτουργών που διαχειρίζονται δημόσιες Συμβάσεις, σε συνεργασία με το αρμόδιο Τμήμα, αναφορικά με τις πρόνοιες των περί αποβλήτων Νόμων 2011 - 2022, καθώς και τις υποχρεώσεις που προκύπτουν προς τις ΑΑ, τόσο κατά το στάδιο προετοιμασίας των εγγράφων διαγωνισμού και της υπογραφής Σύμβασης, όσο και κατά το στάδιο υλοποίησης της Σύμβασης.
Σύμφωνα με την πιο πάνω πρόσφατη ενημέρωση από το ΤΠ, το Τμήμα έχει ήδη προχωρήσει σε ενημερωτικές ημερίδες σχετικά με τις πρόνοιες της νομοθεσίας που αφορούν σε θέματα διαχείρισης Αποβλήτων από Κατασκευές και Κατεδαφίσεις (ΑΚΚ), με τους αρχικούς παραγωγούς ΑΚΚ να έχουν τύχει εκπαίδευσης για την ορθή διαχείριση των αποβλήτων που παράγονται στα εργοτάξιά τους. Παράλληλα, το ΤΠ βρίσκεται σε επαφή με τα Συλλογικά Συστήματα Διαχείρισης ΑΚΚ, ενημερώνοντάς τα σχετικά με τις υποχρεώσεις των εργολάβων σε θέματα διαχείρισης ΑΚΚ.
Παράλληλα, το ΤΠ μας ανέφερε ότι έχει λάβει υπόψη σχετική μας εισήγηση για «ετοιμασία σύντομου Οδηγού Διαχείρισης ΑΑ προς τους διαχειριστές/Συντονιστές Δημοσίων Συμβάσεων και θα τροχοδρομήσει την έκδοση αντίστοιχων κατευθυντήριων οδηγιών για διευκόλυνσή τους».
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:
- Πέντε ανάδοχοι συμβάσεων δημόσιων επιβατικών μεταφορών διεκδικούν 59 εκατομμύρια από το κράτος-Σφάλματα οδήγησαν σε υπερπληρωμές
- Επτά χρόνια φαγούρας για την προστασία των κρίσιμων υποδομών από απειλές drone-Στο κενό οι δύο διαγωνισμοί της Αστυνομίας
- Διακινήσεις με στρατιωτικά οχήματα κατά παράβαση του Νόμου και παρατυπίες στο ωράριο εργασίας-Τα ευρήματα της Ελεγκτικής για ΥΠΑΜ
