Ειδικό κεφάλαιο για την κακομεταχείριση στις Κεντρικές Φυλακές, περιλαμβάνει η πολυσέλιδη έκθεση της Επιτροπής Πρόληψης κατά των Βασανιστηρίων, τα ευρήματα της οποίας έρχονται να επιβεβαιώσουν μια σειρά από καταγγελίες για ξυλοδαρμούς, απειλές και αντίποινα στις τάξεις του Σωφρονιστικού Ιδρύματος, οι οποίες είχαν διαβιβαστεί σε αρμοδίους, χωρίς ωστόσο να διερευνηθούν και που πλέον επιβεβαιώνονται με τον πιο επίσημο τρόπο, από αρμόδιο Ευρωπαϊκό Όργανο, το οποίο ηχεί καμπανάκι σε όλους τους αρμόδιους φορείς.
Σύμφωνα με τα όσα καταγράφει η έκθεση, το 2023, η βία μεταξύ κρατουμένων και η αμέλεια του προσωπικού ως προς το καθήκον τους να προστατεύουν και να αποτρέπουν τέτοια περιστατικά ήταν σοβαρά προβλήματα, ενώ αναφέρει πως υπήρχε ανεπαρκής κατανομή προσωπικού στα πιο προβληματικά τμήματα (ιδίως στα 10Α, 9, 1 και 2).
Έκθεση CPT, 2025: Επιπλέον, υπήρχαν καταγγελίες για αμέλεια προσωπικού ή, ακόμη χειρότερα, για προσωπικό που σκόπιμα διευκόλυνε την κακομεταχείριση μεταξύ κρατουμένων. Συνολικά, υπήρχε ένα πρόσφορο περιβάλλον για κρατουμένους που ανήκαν σε ισχυρότερες ομάδες ώστε, ελλείψει αποτελεσματικής επίβλεψης των πτερύγων από το προσωπικό, να επιβάλλουν τη θέληση και τους κανόνες τους στους υπόλοιπους κρατουμένους, οι οποίοι ενδέχεται να μην είχαν οικονομικά μέσα, σωματική δύναμη ή εξωτερική υποστήριξη. Οι κρατούμενοι αυτοί διατηρούσαν τον έλεγχο των παραπάνω τμημάτων μέσω εκφοβισμού, εκβιασμού και, κατά διαστήματα, σωματικής βίας.
Επίσης αναφέρει ότι κατά την επίσκεψη του 2025, η αντιπροσωπεία της CPT διαπίστωσε ότι η κατάσταση, «όχι μόνο δεν είχε βελτιωθεί, αλλά σε ορισμένους τομείς είχε ακόμη και επιδεινωθεί», τονίζοντας πως μέσα σε μερικούς μήνες τα περιστατικά άγγιξαν σχεδόν τα 60, ενώ αναφέρεται σε ξυλοδαρμούς με αλυσίδες.
Έκθεση CPT, 2025: Κατά τη διάρκεια των προηγούμενων πέντε μηνών (Νοέμβριος 2024 έως Μάρτιος 2025) μόνο, είχαν καταγραφεί 59 περιστατικά βίας ή συγκρούσεων μεταξύ κρατουμένων που είχαν ως αποτέλεσμα τραυματισμούς, συμπεριλαμβανομένων 10 περιπτώσεων ξυλοδαρμών που είχαν παραπεμφθεί στην αστυνομία από τη φυλακή. Η σοβαρότητα της βίας, η οποία περιελάμβανε ξυλοδαρμούς με αντικείμενα όπως λουκέτα και αλυσίδες, είχε ως αποτέλεσμα αρκετοί κρατούμενοι να νοσηλευτούν κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου. Τα Τμήματα 9 και 10Α (αν και δεν ήταν τα μόνα που επηρεάζονταν) φαινόταν να είναι τα πιο επικίνδυνα, στα οποία σημειωνόταν μεγάλο μέρος της βίας μεταξύ κρατουμένων.
Επίσης, στην έκθεση αναφέρεται ότι η αντιπροσωπεία της Επιτροπής, που εσπευσμένα μετέβη στις Φυλακές τον περασμένο Απρίλιο μετά από καταγγελίες και πληροφορίες που έφθασαν ενώπιον της, έλαβε καταγγελίες που δεν αναφέρθηκαν λόγω απειλών, κάτι που είχε καταγγελθεί σε σωρεία επιστολών από τον πρόεδρο του Συνδέσμου Φυλακισμένων, Αλέξανδρο Κληρίδη, ο οποίος μιλούσε για εκφοβισμούς προκειμένου να κλείσουν στόματα. Υπενθυμίζεται πως για εκφοβισμό μίλησε και η πλευρά του κατάδικου που είχε υποστεί σεξουαλική κακοποίηση, τον οποίον εξανάγκασαν να υπογράψει πως δεν έχει παράπονο, ώστε να αλλάξει πτέρυγα, ενώ δεν είχαν ενημερώσει την Αστυνομία.
Έκθεση CPT, 2025: Η αντιπροσωπεία έλαβε αρκετές ακόμη καταγγελίες για περιστατικά βίας μεταξύ κρατουμένων που δεν είχαν αναφερθεί στις αρχές, κυρίως λόγω φόβου αντιποίνων. Πολλά από αυτά επιβεβαιώνονταν στους ατομικούς ιατρικούς φακέλους των κρατουμένων, τους οποίους η αντιπροσωπεία είχε την ευκαιρία να εξετάσει. Εξίσου, η αντιπροσωπεία έλαβε ορισμένες καταγγελίες σχετικά με εκφοβισμό και εκβιασμό κρατουμένων από άλλους κρατουμένους (για παράδειγμα, κρατούμενοι ανέφεραν ότι έπρεπε να πληρώνουν πιο ισχυρούς κρατούμενους για να χρησιμοποιήσουν τα τηλέφωνα του τμήματος όταν ήθελαν να επικοινωνήσουν με τις οικογένειές τους). Ύψιστης ανησυχίας για την Επιτροπή ήταν οι καταγγελίες ότι το προσωπικό έκανε «τα στραβά μάτια» σε άτυπες τιμωρίες με τη μορφή ξυλοδαρμών από άλλους κρατούμενους
Επίσης, στην έκθεση καταγράφεται ότι, τόσο το προσωπικό όσο και οι κρατούμενοι θεωρούσαν ότι υπήρχαν πολύ λίγοι σωφρονιστικοί υπάλληλοι πρώτης γραμμής σε υπηρεσία για να εξασφαλιστούν επαρκή επίπεδα ασφάλειας και προστασίας. Για παράδειγμα, όπως αναφέρει, στο Τμήμα 10Α υπήρχαν τρία μέλη προσωπικού υπεύθυνα για περισσότερους από 100 κρατουμένους (και τη νύχτα, μόνο δύο, που έπρεπε να ξεκλειδώνουν κελιά για να επιτρέψουν πρόσβαση στην τουαλέτα).
Έκθεση CPT, 2025: Το 2023, η CPT επανέλαβε ότι η ανοχή στην ανάπτυξη ισχυρότερων ομάδων κρατουμένων που επιβάλλουν τιμωρίες και δημιουργούν ένα μη ασφαλές περιβάλλον για τους κρατουμένους εγείρει σαφή ζητήματα υπό το άρθρο 3 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ). Επίσης, υπενθύμισε την υποχρέωση των αρχών να μεριμνούν για όλα τα άτομα που κρατούνται στις ΚΦΛ. Η CPT θεωρεί απαράδεκτο να επιτρέπεται στους κρατουμένους να επιβάλλουν δικές τους ρουτίνες, καταλόγους χρήσης τηλεφώνου και άλλες βασικές υπηρεσίες της φυλακής. Η Επιτροπή θεωρεί απαράδεκτη οποιαδήποτε, ακόμη και μερική, παραχώρηση της ευθύνης για την τάξη και την ασφάλεια, η οποία εμπίπτει αποκλειστικά στο σωφρονιστικό προσωπικό. Πρώτον, αυτό μπορεί ουσιαστικά να νομιμοποιήσει μια υποκουλτούρα και να εκθέσει τους πιο αδύναμους κρατουμένους σε κίνδυνο εκμετάλλευσης. Δεύτερον –και πάνω απ’ όλα– κινδυνεύει να μειώσει την ανθρώπινη επαφή μεταξύ κρατουμένων (πλην των εκπροσώπων κρατουμένων) και προσωπικού στο ελάχιστο. Είναι επίσης αντίθετο με τους Ευρωπαϊκούς Κανόνες Φυλακών, σύμφωνα με τους οποίους κανένας κρατούμενος δεν πρέπει να απασχολείται στην υπηρεσία του ιδρύματος με οποιαδήποτε πειθαρχική ιδιότητα.
Η Επιτροπή πρόληψης κατά των Βασανιστηρίων αναφέρει ότι το 2025, η αντιπροσωπεία διαπίστωσε ότι το μη ασφαλές περιβάλλον για τους κρατουμένους, στην πράξη, δεν είχε αλλάξει από το 2023, παρά την πρόσληψη επιπλέον 50 σωφρονιστικών υπαλλήλων πρώτης γραμμής το 2024.
Η CPT καλεί τις κυπριακές αρχές να διασφαλίσουν ότι η διοίκηση των ΚΦΛ θα επανεξετάσει επειγόντως την πολιτική πρόληψης βίας, ώστε να θεσπίσει μέτρα για πιο επαρκή και ακριβή καταγραφή, απόκριση, διερεύνηση και πρόληψη της βίας μεταξύ κρατουμένων.
