Η συμφωνία οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών μεταξύ της Κυπριακής Δημοκρατίας και του Λιβάνου, που εκκρεμούσε από το 2007, επαναφέρει στο προσκήνιο το γεωπολιτικό σκηνικό της Ανατολικής Μεσογείου.
Η υπογραφή της χαρακτηρίστηκε «ιστορική» από τη Λευκωσία και τη Βηρυτό, ωστόσο προκάλεσε ένταση στην Άγκυρα, η οποία απορρίπτει κάθε συμφωνία θαλάσσιας δικαιοδοσίας που συνάπτει η Κύπρος με τρίτες χώρες.
Η Τουρκία υποστηρίζει εδώ και χρόνια ότι η Κυπριακή Δημοκρατία «δεν εκπροσωπεί το σύνολο του νησιού» και συνεπώς δεν μπορεί να προχωρεί σε οριοθετήσεις που θεωρεί «μη δεσμευτικές». Στον τουρκικό Τύπο επισημαίνεται πως η νέα συμφωνία ενισχύει τη διεθνή θέση της Λευκωσίας, δημιουργώντας την εικόνα ότι η Κύπρος επιτυγχάνει συναινέσεις με όλα τα γειτονικά κράτη, ενώ η μοναδική εξαίρεση παραμένει η Τουρκία. Η εξέλιξη αυτή, σύμφωνα με τα τουρκικά δημοσιεύματα, ενισχύει το δίπολο Ελλάδας–Κύπρου και περιορίζει περαιτέρω τα τουρκικά περιθώρια διαπραγματευτικής παρουσίας στην περιοχή.
Έντονη αντίδραση της Τουρκίας στην οριοθέτηση ΑΟΖ από Κύπρο και Λίβανο
Παράλληλα, η οριοθέτηση με τον Λίβανο θεωρείται ότι μειώνει την «νομική αβεβαιότητα» για ενεργειακές έρευνες στα λιβανικά ύδατα, ανοίγοντας δρόμο για επενδύσεις και για νέους ενεργειακούς σχεδιασμούς που ενδιαφέρουν ιδιαίτερα την Ευρωπαϊκή Ένωση και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Η Τουρκία εκτιμά πως οι συμφωνίες που έχει συνάψει η Κύπρος με χώρες όπως η Αίγυπτος και το Ισραήλ, και πλέον με τον Λίβανο, συγκροτούν σταδιακά έναν «ενεργειακό-νομικό άξονα» ο οποίος δεν την περιλαμβάνει.
Αντίδραση Τσαβούσογλου
Την αντίθεση της Άγκυρας αποτύπωσε με έντονο τρόπο ο πρώην υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου, σε δηλώσεις του στην εφημερίδα Aydınlık. Ο Τσαβούσογλου υπογράμμισε ότι καμία χώρα «δεν μπορεί να διεξάγει ούτε επιστημονική έρευνα στην τουρκική υφαλοκρηπίδα χωρίς άδεια», θυμίζοντας ότι η Τουρκία έχει καταθέσει στον ΟΗΕ τα όρια των δικών της θαλασσίων ζωνών. Επανέλαβε επίσης πως η Άγκυρα είναι αποφασισμένη να παρεμβαίνει σε οποιαδήποτε πρωτοβουλία κρίνει ότι πλήττει τα εθνικά της συμφέροντα, ενώ παράλληλα δηλώνει έτοιμη για συνεργασία όταν «βασίζεται σε δίκαιο επιμερισμό».
Στο ίδιο πνεύμα, ο διευθυντής του Εθνικού Ερευνητικού Κέντρου για το Δίκαιο της Θάλασσας (DEHUKAM), Μουσταφά Μπασκάρα, υποστήριξε ότι ο ελληνικός θαλάσσιος χωροταξικός σχεδιασμός της ΕΕ «στερείται νομικής βάσης», τονίζοντας ότι μόνο η τουρκική προσέγγιση ευθυγραμμίζεται με το διεθνές δίκαιο.
Κάλεσμα για διάλογο
Την ώρα που η Άγκυρα ανεβάζει τους τόνους, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Νίκος Χριστοδουλίδης, επέλεξε να απαντήσει με κάλεσμα για διάλογο. Σε δημόσιες δηλώσεις του, οι οποίες αναπαράχθηκαν από τουρκικά μέσα ενημέρωσης, ο Χριστοδουλίδης τόνισε ότι η Κύπρος είναι έτοιμη να προχωρήσει σε διαπραγματεύσεις με την Τουρκία για την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών στη βάση της Σύμβασης για το Δίκαιο της Θάλασσας του 1982, όπως έχει συμβεί με όλα τα γειτονικά κράτη που έχουν ήδη συμφωνήσει με τη Λευκωσία. Υπενθύμισε επίσης ότι η κυπριακή πλευρά παραμένει έτοιμη να επανεκκινήσει τις συνομιλίες για το Κυπριακό από το σημείο που σταμάτησαν στο Κραν Μοντανά.
Η συμφωνία Κύπρου–Λιβάνου αναδεικνύεται έτσι σε έναν ακόμη κρίσιμο κρίκο της νέας ενεργειακής και νομικής αρχιτεκτονικής της Ανατολικής Μεσογείου. Για τη Λευκωσία, αποτελεί βήμα ενίσχυσης της διεθνούς νομιμοποίησης των συμφωνιών της , ενώ ταυτόχρονα μέσω του ανοίγματος του Χριστοδουλίδη στην Αγκυρα , η Λευκωσία στέλνει ένα μήνυμα προς την διεθνή κοινότητα ότι μπορεί να να κινηθεί ουσιαστικά και στην επιτάχυνση των συνομιλιών για το Κυπριακό, δείχνοντας την απαραίτητη ευελιξία απέναντι στην Τουρκία.
Για την Άγκυρα, ένα ακόμη σημάδι ότι η περιοχή διαμορφώνεται χωρίς τη δική της συμμετοχή. Σε ένα περιβάλλον όπου οι ενεργειακοί σχεδιασμοί συνδέονται άμεσα με τις γεωπολιτικές ισορροπίες, η εξέλιξη αυτή φαίνεται πως θα αποτελέσει σημείο τριβής αλλά και πιθανό πεδίο διαλόγου -εφόσον η Τουρκία ανταποκριθεί στην πρόσκληση της Λευκωσίας για έναν θεσμικό, νομικά τεκμηριωμένο διάλογο , μια προοπτική που μάλλον πρέπει να θεωρηθεί υπερφιλόδοξη, καθώς είναι γνωστό πως η Τουρκία δεν αναγνωρίζει την Κυπριακή Δημοκρατία.
Πηγή: iefimerida.gr
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Εκνευρίστηκε ο Ερχιουρμάν από την οριοθέτηση ΑΟΖ με τον Λίβανο-«Αποκλείει τη βούληση των Τ/κ»
