Φωνή βοώντος εν τη ερήμω φαίνεται να παραμένουν μέχρι στιγμής οι εκκλήσεις προς την Κυβέρνηση για ξεκαθάρισμα των προθέσεών της σε σχέση με το τι μέλλει γενέσθαι με το πολυαναμενόμενο νομοσχέδιο για τα άτομα με αναπηρία, μια μεταρρύθμιση η οποία, παρά την έντονη συζήτηση των τελευταίων ετών, συνεχίζει να καθυστερεί σημαντικά.
Η προσδοκία που είχε καλλιεργηθεί μετά τη δέσμευση του Προέδρου Χριστοδουλίδη ότι ο νέος νόμος θα εφαρμοζόταν εντός των χρονοδιαγραμμάτων που είχαν τεθεί, φαίνεται σήμερα να απομακρύνεται, δημιουργώντας κλίμα αβεβαιότητας σε χιλιάδες άτομα με αναπηρία και τις οικογένειές τους. Το αναπηρικό κίνημα, παρότι είχε εκφράσει την ικανοποίησή του για την πρωτοβουλία προώθησης του νομοσχεδίου, επανέρχεται με έντονες επισημάνσεις, εστιάζοντας κυρίως στο προβλεπόμενο ποσό των 45 εκατομμυρίων ευρώ, το οποίο θεωρεί ανεπαρκές για να καλύψει το πραγματικό εύρος των αναγκών που υπάρχουν σε όλες τις μορφές αναπηρίας σε ολόκληρη τη χώρα. Η εκτίμηση αυτή αποτελεί βασικό σημείο προβληματισμού, καθώς τα άτομα με αναπηρία βιώνουν ήδη μεγάλες ανισότητες στις παροχές και την οικονομική τους στήριξη.
Παρά την εκτενή προσπάθεια που κατέβαλε η ΚΥΣΟΑ την περασμένη Τρίτη μέσω δημοσιογραφικής διάσκεψης, η οποία πραγματοποιήθηκε μάλιστα παρουσία μελών της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, ώστε να σταλούν ξεκάθαρα και ηχηρά μηνύματα προς όλους τους εμπλεκόμενους θεσμούς, καμία ουσιαστική αντίδραση δεν προέκυψε από την πλευρά της Κυβέρνησης. Η απουσία αυτής της αντίδρασης εγείρει εύλογα ερωτήματα για το κατά πόσο λαμβάνονται σοβαρά υπόψη οι ανησυχίες που εκφράζονται από τις οργανώσεις των ατόμων με αναπηρία για ένα νομοσχέδιο που φιλοδοξεί να εξαλείψει τις διακρίσεις που βιώνουν εδώ και δεκαετίες και να εξασφαλίσει μια πιο δίκαιη και αξιοπρεπή οικονομική στήριξη. Το γεγονός ότι η Κυβέρνηση δεν τοποθετήθηκε ούτε για το χρονοδιάγραμμα ούτε για το περιεχόμενο του νομοσχεδίου ενισχύει περαιτέρω την αίσθηση αδράνειας, κάτι που η ΚΥΣΟΑ χαρακτηρίζει ιδιαίτερα ανησυχητικό.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Χάθηκε το στοίχημα για τη νομοθεσία για αναπηρία-Δεν κατατέθηκε στη Βουλή, ενόχληση των φορέων
Η μοναδική τοποθέτηση που υπήρξε το τελευταίο διάστημα προήλθε από την Υφυπουργό Κοινωνικής Πρόνοιας Μαριλένα Ευαγγέλου, η οποία κατά την παρουσίαση του προϋπολογισμού του Υφυπουργείου ενώπιον της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Οικονομικών σημείωσε πως ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στις πολιτικές για την αναπηρία και ότι αυτό αποτυπώνεται ξεκάθαρα στον προϋπολογισμό. Όπως ανέφερε, για το Τμήμα Κοινωνικής Ενσωμάτωσης Ατόμων με Αναπηρίες καταγράφεται αύξηση 57% σε σχέση με το 2025, επισημαίνοντας ότι η κοινωνική ενσωμάτωση και η ενεργός συμμετοχή των ατόμων με αναπηρίες αποτελούν βασικές προτεραιότητες της Κυβέρνησης. Παρότι η δήλωση αυτή καταδεικνύει μια πρόθεση ενίσχυσης, δεν δίνει απαντήσεις για τις αδυναμίες που επανειλημμένα επισημαίνει το αναπηρικό κίνημα.
Τα αιτήματα της ΚΥΣΟΑ παραμένουν σαφή και τεκμηριωμένα. Με δεδομένο ότι από το 2014 μέχρι σήμερα περίπου 12.000 άτομα με διάφορες μορφές αναπηρίας στερούνται ετησίως συνολικά 65 εκατομμύρια ευρώ λόγω των εισοδηματικών κριτηρίων που επιβάλλει η υφιστάμενη νομοθεσία, το ποσό που έχει χαθεί για τις συγκεκριμένες ομάδες ανέρχεται πλέον στα 715 εκατομμύρια ευρώ. Η Ομοσπονδία ζητά την πλήρη αποδέσμευση των αναπηρικών παροχών από το Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα και από οποιαδήποτε οικονομικά κριτήρια, θεωρώντας ότι το σημερινό πλαίσιο διαιωνίζει αδικίες.
Ζητά επίσης την κοστολόγηση του πραγματικού κόστους για την απασχόληση φροντιστή, αφού τα σημερινά ποσά των παροχών δεν ανταποκρίνονται στις πραγματικές ανάγκες των οικογενειών και δεν βασίζονται σε αντικειμενικά δεδομένα. Επιπρόσθετα, προτείνεται η δημιουργία νέων κατηγοριών δικαιούχων, όπως άτομα με αυτισμό και άτομα με σοβαρές ανάγκες φροντίδας ανεξαρτήτως ηλικίας και ανεξαρτήτως διαβάθμισης αναπηρίας.
Την ίδια στιγμή, η ΚΥΣΟΑ ζητά την κατοχύρωση της άτυπης φροντίδας με συγκεκριμένο κονδύλι, καθώς σήμερα δεν υπάρχει πρόβλεψη για κατ’ εξαίρεση ποσά που ανταποκρίνονται στις πραγματικές ανάγκες των πιο σοβαρών περιστατικών. Πρόκειται για άτομα που χρειάζονται εξειδικευμένη και συνεχόμενη φροντίδα για την καθημερινή τους διαβίωση, γεγονός που καθιστά αναγκαία μια ξεκάθαρη ρύθμιση η οποία να προσφέρει ουσιαστική στήριξη στους φροντιστές και να αναγνωρίζει τον κρίσιμο ρόλο τους.
Επιπλέον, ζητείται να συνεχίσει να καταβάλλεται το επίδομα των 368 ευρώ στα άτομα που διαμένουν σε οικίες υποστηριζόμενης διαβίωσης, μια πρόνοια που σήμερα δεν εφαρμόζεται σε όλες τις περιπτώσεις. Ένα ακόμη αίτημα αφορά τη διεύρυνση των δικαιούχων των υφιστάμενων σχεδίων, όπως για παράδειγμα την επέκταση της πρόνοιας για βαριά κινητική αναπηρία από τη βρεφική ηλικία αντί από τα 12 έτη, όπως ισχύει σήμερα. Η Ομοσπονδία εισηγείται επίσης την ένταξη όλων των ατόμων με σοβαρή ή μέτρια νοητική αναπηρία στο επίδομα διακίνησης για εργαζόμενους, ενώ όσοι δεν εργάζονται να λαμβάνουν το μηνιαίο ποσό των 100 ευρώ για τις ανάγκες μετακίνησής τους.
Η ΚΥΣΟΑ επισημαίνει ότι με τις προτεινόμενες αλλαγές κανένας υφιστάμενος ή νέος δικαιούχος δεν θα χάσει κάποια από τις παροχές ή τα ωφελήματα που ήδη λαμβάνει, αφού ο στόχος είναι να υπάρξει οριζόντια ενίσχυση και όχι περικοπές. Σημειώνεται επίσης ότι πολλές από τις παροχές παραμένουν στα ίδια επίπεδα για πάνω από είκοσι χρόνια, ενώ άλλες, όπως η χορηγία για αγορά αυτοκινήτου ή το επίδομα διακίνησης, απέχουν πλέον σημαντικά από τις πραγματικές τιμές της αγοράς.
Παράλληλα, η Ομοσπονδία ζητά τη συμπερίληψη των οργανώσεων γονέων και συγγενών ατόμων με αναπηρίες στον ορισμό των αντιπροσωπευτικών οργανώσεων, κάτι που βρίσκεται σε πλήρη ευθυγράμμιση με το γενικό σχόλιο 7 παράγραφος 12 της Επιτροπής της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες.
Στήριξη στα αιτήματα αυτά φαίνεται να εκφράζεται από μέλη της Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Η πρόεδρος της Επιτροπής Ειρήνη Χαραλαμπίδου ξεκαθάρισε ότι τα μέλη της Επιτροπής θα συνεχίσουν να στέκονται στο πλευρό του αναπηρικού κινήματος, ενώ παράλληλα σημείωσε ότι το νομοσχέδιο δεν έχει ακόμη κατατεθεί στη Βουλή. Όπως ανέφερε, το κείμενο εξακολουθεί να βρίσκεται στη Νομική Υπηρεσία για νομοτεχνικό έλεγχο και μόλις κατατεθεί θα αρχίσει η διαδικασία συζητήσεων κατά άρθρο στην Επιτροπή πριν οδηγηθεί στην Ολομέλεια για ψήφιση.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Το 2026 στη Βουλή η ειδική νομοθεσία για αναπηρία-Βάλλουν κατά Υφυπουργείου Πρόνοιας οι οργανώσεις
Ωστόσο, επισημάνθηκε επανειλημμένα ότι η τελευταία νομοθετική Ολομέλεια πριν από τις βουλευτικές εκλογές θα πραγματοποιηθεί στις 2 Απριλίου 2026, γεγονός που καθιστά το χρονοδιάγραμμα ιδιαίτερα πιεστικό. Η κ. Χαραλαμπίδου κάλεσε τις οργανώσεις να εντείνουν τις πιέσεις τους ώστε το νομοσχέδιο να κατατεθεί το συντομότερο δυνατό, καθώς η εξέλιξη αυτή μπορεί να λειτουργήσει είτε θετικά είτε αρνητικά κατά την προεκλογική περίοδο.
Θα πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη ότι η Κύπρος συγκαταλέγεται στις τελευταίες θέσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης όσον αφορά τις παροχές προς τα άτομα με αναπηρίες, κάτι που δεν τιμά ούτε τη χώρα ούτε τις κυβερνήσεις που διαχρονικά απέτυχαν να ανταποκριθούν στις ανάγκες αυτής της ιδιαίτερα ευάλωτης ομάδας. Την ίδια ώρα, άλλα κράτη προχωρούν σε συνεχείς βελτιώσεις και εκσυγχρονίσεις των πολιτικών αναπηρίας, γεγονός που αναδεικνύει ακόμη περισσότερο το κενό που υπάρχει στη δική μας πραγματικότητα.
Μέσα σε όλα αυτά, αποφασίστηκε η στενή συνεργασία των τριών οργανώσεων ΚΥΣΟΑ, ΟΣΑΚ και Παρατηρητηρίου Τρίτης Ηλικίας, ώστε να υπάρξουν κοινές δράσεις και παρεμβάσεις. Στόχος είναι η δημιουργία ενός ενιαίου μετώπου που θα αναδεικνύει τα κρίσιμα ζητήματα τα οποία αφορούν τα δικαιώματα των ασθενών, τις ανάγκες των ατόμων Τρίτης Ηλικίας και την ουσιαστική προστασία όλων των ευάλωτων ομάδων της κοινωνίας.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:
