Η πλήρους κλίμακας εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία το 2022 έβαλε τέλος σε δεκαετίες σταθερότητας στην Ευρώπη. Έκτοτε, η περιοχή έχει ξεκινήσει την ταχύτερη στρατιωτική της ενίσχυση από το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Όμως, το αποτέλεσμα ενός μελλοντικού πολέμου δεν θα εξαρτηθεί μόνο από τον αριθμό των στρατευμάτων και των όπλων στο πεδίο.
Θα εξαρτηθεί επίσης, σύμφωνα με ρεπορτάζ της Wall Street Journal, από την επιτυχία της τεράστιας υλικοτεχνικής επιχείρησης που βρίσκεται στο επίκεντρο του Επιχειρησιακού Σχεδίου Γερμανίας, του απόρρητου εγγράφου 1.200 σελίδων, που συντάχθηκε πίσω από τους απαρατήρητους τοίχους των στρατώνων Julius Leber.
“Κοιτάξτε τον χάρτη”, είπε ο Τιμ Στούχτεϊ, επικεφαλής του μη κομματικού Ινστιτούτου Μπράντενμπουργκ για την Κοινωνία και την Ασφάλεια. Με τις Άλπεις να σχηματίζουν φυσικό φράγμα, τα στρατεύματα του ΝΑΤΟ θα έπρεπε να διασχίσουν τη Γερμανία σε περίπτωση σύγκρουσης με τη Ρωσία, πρόσθεσε, “ανεξάρτητα από το πού θα μπορούσε να ξεκινήσει”.
Σε υψηλότερο επίπεδο, το σχέδιο αποτελεί την πιο σαφή μέχρι σήμερα ένδειξη, αυτού που οι συντάκτες του ονομάζουν “προσέγγιση του πολέμου από όλη την κοινωνία”. Η θολή “γραμμή” μεταξύ του πολιτικού και του στρατιωτικού τομέα σηματοδοτεί μια επιστροφή στη νοοτροπία του Ψυχρού Πολέμου. Νοοτροπία πολέμική αλλά επικαιροποιημένη, για να ληφθούν υπόψη ιο νέες απειλές και τα εμπόδια, από τις εξασθενημένες γερμανικές υποδομές έως την ανεπαρκή νομοθεσία και τον μικρότερο στρατό, που δεν υπήρχαν τότε.
Γερμανοί αξιωματούχοι έχουν δηλώσει ότι αναμένουν πως η Ρωσία θα είναι “έτοιμη και πρόθυμη” να επιτεθεί στο ΝΑΤΟ το 2029.
Αλλά μια σειρά από περιστατικά κατασκοπείας, δολιοφθορές και παραβιάσεις εναέριου χώρου στην Ευρώπη, πολλά από τα οποία αποδίδονται στη Μόσχα από δυτικές υπηρεσίες πληροφοριών, υποδηλώνουν ότι μπορεί να προετοιμάζεται να δράσει νωρίτερα.
Αναλυτές θεωρούν επίσης ότι μια πιθανή ανακωχή στην Ουκρανία, την οποία οι ΗΠΑ πιέζουν να “κλείσει” αυτήν την εβδομάδα, θα μπορούσε να απελευθερώσει χρόνο και πόρους για τη Ρωσία, ώστε να προετοιμάσει τις κινήσεις της εναντίον μελών του ΝΑΤΟ στην Ευρώπη.
Αν καταφέρουν να ενισχύσουν την ανθεκτικότητα της Ευρώπης, οι ιθύνοντες του γερμανικού σχεδίου, πιστεύουν ότι μπορούν όχι μόνο να εξασφαλίσουν τη νίκη, αλλά και να καταστήσουν τον πόλεμο λιγότερο πιθανό.
“Ο στόχος είναι να αποτρέψουμε τον πόλεμο, κάνοντας σαφές στους εχθρούς μας ότι αν μας επιτεθούν, δεν θα πετύχουν”, είπε ένας ανώτατος στρατιωτικός αξιωματικός και από τους πρώτους συντάκτες του Σχεδίου, γνωστού στους στρατιωτικούς κύκλους ως OPLAN DEU.
Το μέγεθος της απαιτούμενης αλλαγής έγινε εμφανές αυτό το φθινόπωρο, κάπου στην ανατολικογερμανική ύπαιθρο, όπως επισημαίνει η WSJ.
Εκεί, η εταιρεία αμυντικών συστημάτων Rheinmetall έστησε ένα πρόχειρο στρατόπεδο για 500 στρατιώτες, με κοιτώνες, 48 ντουζιέρες, πέντε πρατήρια καυσίμων, υπαίθρια κουζίνα, επιτήρηση με drones και ένοπλους φρουρούς, που πέρασαν τους απαραίτητους ελέγχους για “πιθανή ρωσική ή/και κινεζική επιρροή”. Στήθηκε σε 14 ημέρες και αποσυναρμολογήθηκε σε 7.
“Φανταστείτε να χτίζετε μια μικρή πόλη από το τίποτα και να την αποσυναρμολογείτε μέσα σε λίγες ημέρες”, είπε ο Μαρκ Λέμερμαν, επικεφαλής πωλήσεων της Rheinmetall στον τομέα των logistics.
Η Rheinmetall υπέγραψε πρόσφατα συμφωνία 260 εκατ. ευρώ για τον ανεφοδιασμό των γερμανικών και νατοϊκών δυνάμεων, στο πλαίσιο της προσπάθειας των ενόπλων δυνάμεων να εντάξουν περισσότερο τον ιδιωτικό τομέα στο Σχέδιο.
Η φθινοπωρινή επιχείρηση αποκάλυψε, όμως, και ορισμένες αδυναμίες. Η περιοχή δεν μπορούσε να φιλοξενήσει όλα τα οχήματα, είπε ο Λέμερμαν στη WSJ, και αποτελείτο από μη συνεχόμενα οικόπεδα, αναγκάζοντας τη Rheinmetall να μετακινεί τους στρατιώτες με λεωφορεία. Μια προηγούμενη άσκηση ανέδειξε επίσης την ανάγκη για ένα νέο φανάρι σε συγκεκριμένη τοποθεσία, για την αποσυμφόρηση της κυκλοφορίας, όταν οι στρατιωτικές φάλαγγες μετακινούνται σε όλη τη χώρα.
Τέτοια διδάγματα ενσωματώνονται συνεχώς στο OPLAN. Το έγγραφο, αποθηκευμένο στο απομονωμένο “κόκκινο δίκτυο” των Ενόπλων Δυνάμεων, βρίσκεται τώρα στη δεύτερη εκδοχή του.
Μερικά από τα μεγαλύτερα εμπόδια που αντιμετωπίζουν οι σχεδιαστές του γερμανικού στρατού είναι οι κανόνες προμηθειών, οι νόμοι προστασίας δεδομένων και άλλοι κανονισμοί που θεσπίστηκαν σε μια πιο ειρηνική εποχή.
Η εκτέλεση του Σχεδίου απαιτεί τώρα μια αλλαγή νοοτροπίας, διαγράφοντας συνήθειες μιας ολόκληρης γενιάς.
“Πρέπει να ξαναμάθουμε όσα ξεμάθαμε”, είπε ο υφυπουργός Άμυνας Νιλς Σμιντ. “Πρέπει να φέρουμε πίσω ανθρώπους που έχουν βγει στη σύνταξη για να μας πουν πώς το κάναμε τότε”.
Ένα ανησυχητικό ατύχημα
Ένα τμήμα του αυτοκινητόδρομου A44 μεταξύ των χωριών Στάινχάουζεν και Μπρένκεν, στη δυτική Γερμανία, αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα για το πώς η Ευρώπη χαλάρωσε την άμυνά της τις τελευταίες τέσσερις δεκαετίες ειρήνης, και τι θα χρειαστεί να κάνει για να την ενισχύσει ξανά.
Σε αντίθεση με άλλα σημεία του αυτοκινητόδρομου, η μεσαία λωρίδα σε αυτό το τμήμα μήκους 3,5 μιλίων δεν είναι καλυμμένη με γρασίδι αλλά με άσφαλτο. Οι χώροι στάθμευσης είναι ασυνήθιστα μεγάλοι και παράξενα διαμορφωμένοι. Δεν υπάρχουν ανισόπεδες διαβάσεις ή ηλεκτροφόρα καλώδια σε ορατό σημείο.
Δεκάδες τέτοια τμήματα κατασκευάστηκαν κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου για να χρησιμοποιηθούν ως “διάδρομοι έκτακτης προσγείωσης”. Δεξαμενές κηροζίνης θάφτηκαν κάτω από τους χώρους στάθμευσης ενώ οι προστατευτικές μπάρες μπορούσαν να αφαιρεθούν και ένας κινητός πύργος ελέγχου της εναέριας κυκλοφορίας μπορούσε να στηθεί μέσα σε λίγα λεπτά.
Οι λεγόμενες “διττής χρήσης υποδομές” ήταν κανόνας στη Γερμανία του Ψυχρού Πολέμου. Όπως η υποχρεωτική θητεία συνέδεε στενά την πολιτική και στρατιωτική ζωή, έτσι και οι υποδομές, οι αυτοκινητόδρομοι, οι γέφυρες, οι σιδηροδρομικοί σταθμοί και τα λιμάνια σχεδιάζονταν, ώστε να λειτουργούν ως στρατιωτικές εγκαταστάσεις αν χρειαστεί.
Μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, όμως, έπαυσε και η ανάγκη για διττές υποδομές. Σήραγγες και γέφυρες που κατασκευάστηκαν έκτοτε, ήταν συχνά πολύ στενές ή αδύναμες για να αντέξουν στρατιωτικά κονβόι.
Αλλά, ακόμη και οι υποδομές της εποχής του Ψυχρού Πολέμου δεν είναι σήμερα αξιοποιήσιμες στο μέγιστο βαθμό. Το Βερολίνο εκτιμά ότι το 20% των αυτοκινητόδρομων και πάνω από το 1/4 των γεφυρών των αυτοκινητόδρομων χρειάζονται επισκευές λόγω χρόνιας αποεπένδυσης. Τα λιμάνια της Γερμανίας στη Βόρεια και Βαλτική Θάλασσα χρειάζονται έργα αξίας 15 δισ. ευρώ, συμπεριλαμβανομένων 3 δισ. για αναβαθμίσεις διπλής χρήσης, σύμφωνα με την ομοσπονδία γερμανικών θαλάσσιων λιμένων.
Αυτή η ανομοιογένεια θα περιόριζε την ελευθερία κινήσεων του στρατού σε περίπτωση πολέμου. Τα σημεία συμφόρησης στον χάρτη στρατιωτικής κινητικότητας είναι από τα πιο καλά κρυμμένα μυστικά του Σχεδίου.
“Αυτό οδηγεί σε παρακάμψεις, καθυστερήσεις και θέτει σε κίνδυνο ανθρώπινες ζωές”, δήλωσε ο Γιάνικ Χάρτμαν, συνεργάτης στο Κολλέγιο Άμυνας του ΝΑΤΟ στη Ρώμη και εμπειρογνώμονας σε θέματα στρατιωτικής κινητικότητας.
Ένα πρόσφατο, λιγότερο γνωστό περιστατικό υπογραμμίζει το πρόβλημα.
Τη νύχτα της 25ης Φεβρουαρίου 2024, το “Rapida”, ένα φορτηγό πλοίο με ολλανδική σημαία, εμβόλισε μια σιδηροδρομική γέφυρα πάνω από τον ποταμό Χούντε στη βορειοδυτική Γερμανία, διακόπτοντας την κυκλοφορία των τρένων.
Η σιδηροδρομική εταιρεία Deutsche Bahn έστησε μία προσωρινή γέφυρα, που άνοιξε δύο μήνες μετά, και εμβολίστηκε ξανά από άλλο πλοίο τον Ιούλιο, διακόπτοντας εκ νέου την κυκλοφορία των τρένων για έναν ακόμη μήνα.
Αν και τα δύο περιστατικά δημοσιεύτηκαν μόνο στα τοπικά μέσα, προκάλεσαν πανικό στο ΝΑΤΟ, καθώς η γέφυρα βρισκόταν στη μοναδική σιδηροδρομική σύνδεση, που εξυπηρετούσε το λιμάνι της Βόρειας Θάλασσας στο Νόρντενχαμ, τον μοναδικό τερματικό σταθμό στη βόρεια Ευρώπη, που είχε άδεια εκείνη την εποχή να διαχειρίζεται όλες τις αποστολές πυρομαχικών προς την Ουκρανία.
Σε καμία από τις δύο περιπτώσεις οι αξιωματούχοι ασφαλείας δεν εντόπισαν ενδείξεις δολιοφθοράς.
Οι προμήθειες πυρομαχικών παρέμειναν “εγκλωβισμένες” για εβδομάδες και μέρος του φορτίου χρειάστηκε να ξαναφορτωθεί στα πλοία. Σύμφωνα με έκθεση του Υπουργείου Άμυνας προς το Κογκρέσο, η ανώτατη στρατιωτική διοίκηση των ΗΠΑ στην Ευρώπη αναγκάστηκε να μεταφέρει τα φορτία σε λιμάνι της Πολωνίας.
“Πολλά λιμάνια έχουν μόνο μία σιδηροδρομική διαδρομή προς την ενδοχώρα”, είπε ο Χόλγκερ Μπάνικ, διευθύνων σύμβουλος της Niedersachsen Ports, που διαχειρίζεται πολλά λιμάνια στην Κάτω Σαξονία. «Αυτό είναι αδυναμία», πρόσθεσε.
Βραχυπρόθεσμα, η βελτίωση της ανθεκτικότητας σημαίνει την καλύτερη αξιοποίηση των υφιστάμενων οδικών και σιδηροδρομικών δικτύων. Μακροπρόθεσμα, το Βερολίνο στοχεύει να δαπανήσει 166 δισ. ευρώ έως το 2029 για υποδομές, συμπεριλαμβανομένων περισσότερων από 100 δισ. για τους, επί δεκαετίες παραμελημένους, σιδηροδρόμους και για να δώσει προτεραιότητα σε υποδομές διττής χρήσης.
Τα πράγματα ξεφεύγουν από το σχέδιο
Η πολυετής προσπάθεια να καταστεί η Γερμανία ξανά έτοιμη για πόλεμο, ξεκίνησε λίγες μέρες μετά την πλήρους κλίμακας εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία το 2022, όταν ο Γερμανός καγκελάριος Όλαφ Σολτς ανακοίνωσε ένα ταμείο επανεξοπλισμού 100 δισ. ευρώ, χαρακτηρίζοντας την απόφαση ως “σημείο καμπής”.
Αργότερα την ίδια χρονιά, ο γερμανικός στρατός, γνωστός ως Bundeswehr, δημιούργησε μια Εδαφική Διοίκηση, για να ηγηθεί όλων των εγχώριων επιχειρήσεων και ανέθεσε στον διοικητή της, αντιστράτηγο Αντρέ Μποντεμάν, βετεράνο του Κοσσυφοπεδίου και του Αφγανιστάν, την εκπόνηση του OPLAN.
Σε έναν πόλεμο με τη Ρωσία, η Γερμανία δεν θα ήταν πλέον ένα κράτος πρώτης γραμμής αλλά ένα ορμητήριο.
Αλλά εκτός από τις υποβαθμισμένες υποδομές, η Γερμανία θα έπρεπε να αντιμετωπίσει και τον συρρικνωμένο στρατό και τις νέες απειλές, όπως τα drones.
“Πρόσφυγες και ενισχύσεις θα κατέφθαναν από αντίθετες κατευθύνσεις. Οι ροές θα χρειάζονταν διαχείριση, κάτι που ο γερμανικός στρατός δεν θα μπορούσε να κάνει μόνος του, ιδιαίτερα σε συνθήκη πολέμου”, υποστήριξε η Κλάουντια Μέιτζορ, επικεφαλής πρωτοβουλιών διατλαντικής ασφάλειας στο German Marshall Fund των ΗΠΑ.
Αυτό σημαίνει ότι ο στρατός θα έπρεπε να συνεργαστεί με τον ιδιωτικό τομέα και πολιτικές οργανώσεις, σε βαθμό που δεν το έχει ξανακάνει.
Τον Μάρτιο του 2024, έχοντας λάβει αρκετό feedback από διευρυνόμενο κύκλο υπουργείων, υπηρεσιών και τοπικών αρχών, η ομάδα του αντιστράτηγου Μποντεμάν είχε ολοκληρώσει την πρώτη έκδοση του Σχεδίου και είχε έρθει η ώρα να μπει σε εφαρμογή.
Ενώ η νέα κυβέρνηση Μερτς διαφήμιζε φέτος ένα σχέδιο αμυντικών δαπανών ύψους 500 δισ. ευρώ και την επιστροφή της υποχρεωτικής θητείας, ο γερμανικός στρατός εργαζόταν αθόρυβα, ενημερώνοντας νοσοκομεία, αστυνομία και υπηρεσίες πολιτικής προστασίας, συνάπτοντας συμφωνίες με κρατίδια και τον φορέα διαχείρισης των αυτοκινητοδρόμων και χαράζοντας διαδρομές διέλευσης για στρατιωτικά κονβόι.
Στα τέλη Σεπτεμβρίου, πραγματοποιήθηκε μια στρατιωτική άσκηση με την ονομασία “Red Storm Bravo” στο Αμβούργο, για να δοκιμαστεί η συνεργασία μεταξύ του γερμανικού στρατού και της αστυνομίας, των πυροσβεστικών και των μονάδων πολιτικής προστασίας.
Το σενάριο ήταν ένα μικρογραφημένο OPLAN σε δράση: 500 στρατιώτες του ΝΑΤΟ θα αποβιβάζονταν στο λιμάνι για να σχηματίσουν κονβόι 65 οχημάτων με κατεύθυνση ανατολικά μέσα από την πόλη. Θα έπρεπε να αποκρούσουν προσπάθειες αποκλεισμού του λιμανιού, επιθέσεις με drones και διαδηλώσεις.
Όπως περιγράφει η Wall Street Journal, οι στρατιώτες αποβιβάστηκαν κατά τη δύση του ηλίου, και με τη μυρωδιά των παραγινωμένων μπανανών από κοντινή αποθήκη φρούτων να αιωρείται στην ατμόσφαιρα, συγκεντρώθηκαν σιωπηλά στην προβλήτα, με ελικόπτερα να περιπολούν από πάνω. Λίγο πριν τα μεσάνυχτα, το κονβόι ξεκίνησε προς την πόλη.
Τότε τα πράγματα άρχισαν να ξεφεύγουν από το σχέδιο.
Ένα κονβόι κινείται πάντα ως ενιαίο μπλοκ. Mόλις περάσει μια διασταύρωση, δεν σταματά, όποιο κι αν είναι το φανάρι, για να μην επιτραπεί η είσοδος σε κανένα πολιτικό όχημα.
Ωστόσο, καθώς η φάλαγγα περνούσε από το σημείο ελέγχου, οι αξιωματικοί που βρίσκονταν στο πλάι ανησύχησαν με τα μεγάλα κενά ανάμεσα μεταξύ των οχημάτων. Αργότερα, ένα μαύρο drone εντοπίστηκε να πετά πάνω από τα κεφάλια τους, προκαλώντας αναστάτωση, προτού κάποιος επιβεβαιώσει μέσω ασυρμάτου ότι ανήκε στον γερμανικό στρατό.
Στη συνέχεια, διαδηλωτές πετάχτηκαν από θάμνους και κόλλησαν στο οδόστρωμα μπροστά από τα οχήματα. Το περιστατικό ήταν μέρος της άσκησης και οι διαδηλωτές ήταν έφεδροι.
Οι στρατιώτες δεν είχαν το δικαίωμα να παρέμβουν. Η αστυνομία, που μπορούσε, όμως, διαπιστώθηκε ότι δεν είχε τα κατάλληλα μέσα για να “ξεκολλήσει” τους υποτιθέμενους διαδηλωτές.
Χρειάστηκαν δύο ώρες για να ξαναξεκινήσουν τα οχήματα. Η ώρα ήταν πια νωρίς το πρωί και το κονβόι είχε διανύσει μόλις 6 μίλια.
Αυξανόμενη δολιοφθορά
Οι ανεπάρκειες της νομοθεσίας εν καιρώ ειρήνης έχουν δυσκολέψει τη Γερμανία να προστατευθεί και από δολιοφθορές, μία από τις μεγαλύτερες απειλές που αντιμετωπίζει το OPLAN.
Τέτοιες δολιοφθορές συμβαίνουν ήδη. Δεκάδες επιθέσεις, από εμπρησμούς μέχρι βανδαλισμούς καλωδίων, έχουν στοχοποιήσει το σιδηροδρομικό δίκτυο τα τελευταία χρόνια. Τον Οκτώβριο, ένα δικαστήριο του Μονάχου καταδίκασε έναν άνδρα σε φυλάκιση για σχεδιασμό σαμποτάζ σε στρατιωτικές εγκαταστάσεις και σιδηροδρομικές υποδομές, για λογαριασμό της Ρωσίας.
Αυτή την εβδομάδα, η Πολωνία ανακοίνωσε ότι η Ρωσία βρισκόταν πίσω από μια έκρηξη, που κατέστρεψε σιδηροδρομικές γραμμές στην ανατολική πλευρά της χώρας. Οι γερμανικές υπηρεσίες πληροφοριών δήλωσαν ότι πραγματοποίησαν σχεδόν 10.000 ελέγχους ιστορικού υπαλλήλων για φορείς εκμετάλλευσης κρίσιμων υποδομών, μόνο πέρυσι.
“Αν η Γερμανία πρόκειται να γίνει ο κόμβος του ΝΑΤΟ, τότε ως εχθρός θα ήθελα να στοχεύσω αυτό: να μπλοκάρω τα λιμάνια, να ρίξω το ρεύμα, να διαταράξω τους σιδηροδρόμους”, είπε ο Πολ Στρομπελ, επικεφαλής δημοσίων υποθέσεων της Quantum Systems, κατασκευαστή drones επιτήρησης που υποστηρίζεται από τον Πίτερ Τιλ και βρίσκεται σε συνομιλίες με τον γερμανικό στρατό για παροχή προστασίας σε κονβόι και υποδομές για το OPLAN.
Η Quantum Systems, μία από τις μεγαλύτερες και πιο επιτυχημένες αμυντικές νεοφυείς επιχειρήσεις της Γερμανίας, έχει παραδώσει εκατοντάδες drones στη Μολδαβία και τη Ρουμανία και έχει χιλιάδες που πετούν καθημερινά πάνω από την Ουκρανία, είπε ο Στρομπελ. Ωστόσο, μέχρι στιγμής, έχει πουλήσει μόνο 14 στον γερμανικό στρατό.
Ένας από τους βασικούς “ενόχους” γι’ αυτό είναι απαρχαιωμένη νομοθεσία, η οποία λέει ότι drones που πωλούνται στον γερμανικό στρατό, δεν μπορούν να πετούν πάνω από κατοικημένες περιοχές ενώ απαιτείται να έχουν φώτα θέσης. «Κάτι που έχει νόημα στην πολιτική χρήση, αλλά ακυρώνει τον σκοπό σε στρατιωτικό περιβάλλον», σύμφωνα με τον Στρομπελ.
Ο γερμανικός στρατός είναι αισιόδοξος, όμως, για την πρόοδό του. «Λαμβάνοντας υπόψη ότι ξεκινήσαμε από το μηδέν στις αρχές του 2023, είμαστε πολύ ικανοποιημένοι με το πού βρισκόμαστε σήμερα», είπε ο αξιωματικός και συντάκτης του OPLAN. «Πρόκειται για ένα πολύ εξελιγμένο προϊόν».
Ωστόσο, όπως έδειξαν τα πρόσφατα stress tests, απομένουν ακόμα να γίνουν αρκετά, μέχρι να ευθυγραμμιστεί το Σχέδιο με την πραγματικότητα. Η μεγαλύτερη αβεβαιότητα που αντιμετωπίζουν οι σχεδιαστές του είναι πόσος χρόνος τους απομένει.
Πηγή: news24/7
