Ξεκάθαρα μηνύματα προς την Κυβέρνηση έστειλε η ΚΥΣΟΑ σχετικά με το πολυαναμενόμενο νομοσχέδιο για τα άτομα με αναπηρία το οποίο εκκρεμεί ακόμα στην Νομική Υπηρεσίας. Μέσα από τη δημοσιογραφική διάσκεψη η οποία πραγματοποιήθηκε σήμερα το πρωί, η πρόεδρος της Οργάνωσης, Θέμιδα Ανθοπούλου, ανάμεσα σε άλλα σημείωσε πως τα 45 εκατομμυρίων που προνοούνται στο νομοσχέδιο «ουδόλως είναι αρκετα και πως μπορεί, άλλωστε, να είναι, όταν από μόνη της η αποδέσμευση συνεπάγεται, μίνιμουμ, 65 επιπλέον εκατομμύρια ευρώ».
Μιλώντας στη δημοσιογραφική, η κ. Ανθοπούλου σημείωσε πως «,εταξύ των 15.000 υφιστάμενων δικαιούχων λιγότερα από 5.000 άτομα, αφορούν το Τμήμα Κοινωνικής Ενσωμάτωσης, ενώ οι υπόλοιποι 10.000 συμπολίτες μας είναι δικαιούχοι κρατικής πρόνοιας υπό την προϋπόθεση της οικονομικής ευαλωτότητάς τους. Κι αυτό παρότι η Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες καταγράφει ισότιμα και χωρίς διακρίσεις ως μορφές αναπηρίας την σωματική, στην οποία υπάγεται η κινητική αναπηρία, την οπτική και ακουστική αναπηρία, την ψυχική αναπηρία και τη νοητική αναπηρία. Κάποιες ορατές και κάποιες αόρατες αναπηρίες. Κι ενώ όλες έχουν και τις πιο βεβαρημένες μορφές και προεκτάσεις τους, ως παροχή στο υφιστάμενο πλαίσιο πρόνοιας, υπάρχει μόνο η βαριά κινητική αναπηρία».
Δυστυχώς, όπως είπε «με αυτό τον τρόπο, δηλαδή με μπαλώματα και χωρίς συνολική στρατηγική, σύμφωνα με την Eurostat, δεσπόζουμε ως Κράτος, μόνιμα, ντροπιαστικά, εδώ και χρόνια, στις κατώτατες θέσεις σε πανευρωπαϊκό επίπεδο στην παρεχόμενη Κρατική Πρόνοια προς τα άτομα με αναπηρίες. Κλείνοντας έτσι την πόρτα ερμητικά σε 1 στα 2 άτομα με σοβαρές αναπηρίες είτε μέτρια νοητική, οδηγώντας τους με μαθηματική ακρίβεια στο περιθώριο και την εξαθλίωση. Και αυτό το ποσοστό, το 1 στα 2 άτομα να βρίσκονται εκτός, να αφορά αποκλειστικά κυπριακή πανευρωπαϊκή πατέντα. Και όλα αυτά, ενώ ετοιμαζόμαστε να αναλάβουμε την προεδρία του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης».
Ξεκαθάρισε πως «το στρεβλό σύστημα που μόλις περιέγραψα και το οποίο πουθενά δεν αντανακλά σε Κράτος Δικαίου, οφείλει να αλλάξει χθες. Κάτι που αποτελεί πάγιο και χρόνιο αίτημα του αναπηρικού κινήματος. Δηλαδή, την ολιστική αναγέννηση του σαθρού τοπίου της αναπηρίας με τις προκλητικές διακρίσεις και παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων μας να υφίστανται και ανάμεσα στον κόσμο μας, καθώς δημιουργήθηκαν άτομα με αναπηρίες δύο ταχυτήτων».
Αναφερόμενη στο νομοσχέδιο, η κ. Ανθοπούλου επισήμανε πως «άλλαζε συρτάρια πολιτικών αξιωματούχων για χρόνια, μέχρι τη 12η Δεκεμβρίου του 2023. Τότε ήταν, που στο Προεδρικό Μέγαρο σε συνάντηση του Προέδρου της Δημοκρατίας, Νίκου Χριστοδουλίδη και της Υφυπουργού, Μαριλένας Ευαγγέλου, με την ΚΥΣΟΑ, λήφθηκε τελεσίδικα η απόφαση για την ετοιμασία νέας νομοθεσίας που θα περιλαμβάνει συνολικά τα άτομα με αναπηρίες και θα προνοεί τον απεγκλωβισμό από το ΕΕΕ και τα εισοδηματικά του κριτήρια».
Σημειώνοντας του δύο πυλώνες του, των υπηρεσιών και των απευθείας παροχών, εξήγησε πως «έχουμε την εσφαλμένη εντύπωση στην Κύπρο πως η ανεξάρτητη διαβίωση των ατόμων με αναπηρίες κι η εναρμόνιση με το σχετικό Άρθρο 19 της Σύμβασης άπτεται αποκλειστικά και μόνο των οικονομικών παροχών».
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Χάθηκε το στοίχημα για τη νομοθεσία για αναπηρία-Δεν κατατέθηκε στη Βουλή, ενόχληση των φορέων
Στην πραγματικότητα, όπως σημείωσε η πρόεδρος της ΚΥΣΟΑ, « αφορά την ισότιμη και χωρίς διακρίσεις πρόσβαση σε κάθε τομέα. Aφορά την πρόσβαση στην υγεία, δηλαδή την θεραπεία και αποκατάσταση, την πρόσβαση στην εκπαίδευση, το να είναι ένα παιδί στο ενιαίο εκπαιδευτικό πλαίσιο ώστε να αναπτύξει τις δεξιότητές του, είτε την τριτοβάθμια κατάρτιση που θα το οδηγήσει στην ισότιμη συμμετοχή στην αγορά εργασίας και την κοινωνική απασχόληση. Την πρόσβαση στην προσιτή στέγαση και την υποστηρικτική τεχνολογία. Την απρόσκοπτη παροχή εύλογων προσαρμογών, βάσει εξατομικευμένων χαρακτηριστικών κι αναγκών. Όλα αυτά, για να διασφαλίσουμε τα αυτονόητα: Δηλαδή την ανεξάρτητη αξιοπρεπή διαβίωση των πολιτών με αναπηρίες! Μία συνθήκη που απαιτεί συντονισμένες συνέργειες όχι μόνο του Υφυπουργείου Κοινωνικής Πρόνοιας, αλλά και των Υπουργείων της Υγείας, Παιδείας, Εργασίας, Εσωτερικών, Συγκοινωνιών, Καινοτομίας».
Η βασικότερη παράμετρο ς του νομοσχεδίου και ο κοινωνικός αντίκτυπος
Περαιτέρω η κ. Ανθοπούλου σημείωσε πως «βασική, λοιπόν, παράμετρος του νομοσχεδίου είναι η δημιουργία δικτύου 8 υπηρεσιών οι οποίοι είναι ο Σύμβουλος Υποστήριξης Λήψης Αποφάσεων, Εκπαιδευτής, Προσωπικός Βοηθός Εργασίας, Ψυχολόγος Έγκαιρης Οικογενειακής Παρέμβασης, Κοινωνικός Συνοδός, Διερμηνέας Κυπριακής Νοηματικής Γλώσσας, Παροχή Υπηρεσιών σε Κατοικία Υποστηριζόμενης Διαβίωσης, Επαγγελματίας Εργασιακής Ενσωμάτωσης».
Σημείωσε πως «χωρίς να είμαστε αιθεροβάμονες και αναγνωρίζοντας ότι τα οφέλη ως κοινωνικός αντίκτυπος θα διαφανούν σταδιακά, αναγνωρίζοντας ότι -καθώς για κάποιες υπηρεσίες, όπως αυτή των Κοινωνικών Συνοδών, η ανάγκη ενδέχεται να είναι ακόμα μεγαλύτερη- το γεγονός ότι άρχισε να δημιουργείται ένα συντονισμένο δίκτυο υπηρεσιών ανεξάρτητης διαβίωσης στην πατρίδα μας, και μάλιστα μέσα από τις αντιπροσωπευτικές οργανώσεις των ατόμων με αναπηρίες, αποτελεί ιδιαίτερα θετικό ορόσημο».
Παράλληλα αναφερόμενη στη θεμελιώδης υπηρεσία, των Συμβούλων Υποστήριξης στην Λήψη Αποφάσεων που ανέλαβε η ΚΥΣΟΑ, τόνισε πως «με συμφωνία Υπηρεσίας Γενικού Οικονομικού Συμφέροντος, μετά από έγκριση και δημόσια γνωστοποίηση της Εφόρου Ελέγχου Κρατικών Ενισχύσεων στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας, καθώς επίσης με εγκρίσεις τόσο της Γενικής Διεύθυνσης Ανάπτυξης που διαχειρίζεται συγχρηματοδοτούμενα έργα, όσο και του Υπουργικού Συμβουλίου. Η συγκεκριμένη υπηρεσία τίθεται σε εφαρμογή σε πλήρη πλέον εξέλιξη και παγκύπρια κλίμακα του σχετικού Πιλοτικού προγράμματος που μας ανατέθηκε με απόφαση Υπουργικού Συμβουλίου, το 2022. Και είναι θεμελιώδης η υπηρεσία αυτή, γιατί στη χώρα μας ακόμη δεν υπάρχει νομοθετικό πλαίσιο για την δικαιοπρακτική ικανότητα».
Εξηγώντας τους λόγους γιατί χρειάζονται 80 Σύμβουλοι, επισήμανε πως «υπάρχουν χιλιάδες άτομα εκεί έξω με διάφορες αναπηρίες, συντρέχουσες πολυαναπηρίες. Στην κορυφή, οι άνθρωποι, οι συνάνθρωποί μας με νοητικές και ψυχικές αναπηρίες, που δεν γνωρίζουν τα δικαιώματά τους. Που ζούνε μόνοι τους. Που ζουν εγκαταλελειμμένοι. Που τους εκμεταλλεύονται ποικιλοτρόπως, ακόμη κι οικείοι τους. Άλλο ερώτημα, γιατί οι Σύμβουλοι να είναι επαγγελματίες κι όχι οικεία πρόσωπα των ατόμων. Γιατί ακριβώς, έτσι, ενισχύεται η αυτονομία του ατόμου κι αυτό το έχουμε ζήσει στην πράξη. Συμπολίτες μας που οι Σύμβουλοι, αν κι εφόσον τα ίδια τα άτομα επιλέξουν να αποταθούν κοντά τους, γιατί όπως και κάθε άλλη υπηρεσία έτσι κι η συγκεκριμένη, είναι ξεκάθαρα προαιρετική, θα λειτουργούν ενισχυτικά στο να λάβουν, τα ίδια τα άτομα, τις αποφάσεις που αφορούν τη ζωή τους, σε πλήρη ευθυγράμμιση με το Άρθρο 12 της Σύμβασης».
Τα μέρη σήμερα βήματα
Αναφερόμενη στις ενέργειες που έγιναν μέχρι σήμερα, η κ. Ανθοπούλου επισήμανε πως «τον Απρίλιο του 2024, συστάθηκε για την ετοιμασία της νομοθεσίας, ομάδα εργασίας αποτελούμενη από τρία μέλη της ΚΥΣΟΑ με επικεφαλής τον τέως Πρόεδρό της Χριστάκη Νικολαΐδη και τριμελή εκπροσώπηση από ανώτατα στελέχη του Υφυπουργείου Κοινωνικής Πρόνοιας. Μέχρι τον Οκτώβριο του 2024, στις 4 συναντήσεις που έως τότε είχαν πραγματοποιηθεί, η συζήτηση είχε επικεντρωθεί στο δίκτυο υπηρεσιών κι η ΚΥΣΟΑ είχε καταθέσει πολυσέλιδο έγγραφο με εισηγήσεις επί της νομοθεσίας. Με την αλλαγή της ηγεσίας της Συνομοσπονδίας, τέθηκε εισήγηση η οποία έγινε αποδεκτή από το Υφυπουργείο, να ενισχυθεί η ομάδα από επιπλέον άτομα που εκπροσωπούν κι άλλες αναπηρίες, έτσι ώστε να κατατίθεται η εμπειρική τους γνώση. Στην διευρυμένη ομάδα, εντάχθηκαν και δύο γονείς παιδιών με αναπηρίες».
Στις 12 συναντήσεις, συνέχισε, «που ακολούθησαν, κατά τις οποίες είχαμε μαζί μας θέσεις κι απόψεις διαφόρων οργανώσεων και ατόμων με αναπηρίες και γονιών παιδιών με αναπηρίες, εντός και εκτός ΚΥΣΟΑ, συζητήθηκαν διάφορα θέματα και ασχοληθήκαμε επισταμένα με τις απευθείας παροχές προς τα άτομα με αναπηρίες. Παροχές που ενισχύουν, σε συνδυασμό και με το δίκτυο υπηρεσιών, την ανεξάρτητη διαβίωση των πολιτών με αναπηρίες στο μέγιστο δυνατό βαθμό».
Πέραν των 12 χιλιάδων οι δικαιούχοι
Αναφερόμενη σε στοιχεία της Στατιστική Υπηρεσίας, σημείωσε πως «οι νέοι δικαιούχοι θα ανέρχονται στις 12.000 και αναφερόμαστε όχι σε άτομα με ελαφριές αναπηρίες, είτε υψηλή λειτουργικότητα, όπως εσφαλμένα διαδίδεται, αλλά σε άτομα με σοβαρές αναπηρίες, μέτρια νοητική είτε σοβαρές ανάγκες φροντίδας λόγω της αναπηρίας τους. Αναφέρομαι σε αόρατα μέχρι σήμερα άτομα με αυτισμό, σύνδρομο Down, άλλες νοητικές αναπηρίες, μυοπάθειες, πολλαπλή σκλήρυνση, ρευματοπάθειες, ΔΕΠΥ, διάφορες ψυχικές και κινητικές αναπηρίες, ακρωτηριασμένα άκρα, άτομα με ακουστική αναπηρία κι οπτική αναπηρία που στερούνται φροντίδας λόγω εισοδηματικών περιορισμών».
Τόνισε πως «άτομα, συμπολίτες μας κατά τ’ άλλα, όλοι και όλες πολίτες της Κυπριακής Δημοκρατίας με ίσα δικαιώματα, προπάντων με ίσο δικαίωμα σεβασμού της εγγενούς αξιοπρέπειάς τους. Όλα αυτά, στη θεωρία. Ψιλά γράμματα, για το υφιστάμενο νομοθετικό πλαίσιο, αλλά και για τους λίγους, εντός κι εκτός αναπηρίας, οι οποίοι θεώρησαν κανονικότητα το υφιστάμενο πλαίσιο και τα όσα αυτό δεν παρέχει. Όμως δεν είναι. Είναι περιθωριοποίηση, είναι κατάφωρη παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων».
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Το 2026 στη Βουλή η ειδική νομοθεσία για αναπηρία-Βάλλουν κατά Υφυπουργείου Πρόνοιας οι οργανώσεις
Η κ. Ανθοπούλου ταυτόχρονα σημείωσε πως «γίνεται αρκετή συζήτηση για το εάν είναι ορθός ο υπολογισμός των 12.000 νέων δικαιούχων, να παραθέσουμε εδώ, ότι υπάρχουν περίπου 4.500 πολίτες που λαμβάνουν σύνταξη ανικανότητας, είτε σύνταξη αναπηρίας που λόγω του ότι αυτές υπερβαίνουν των 480 ευρώ που είναι οι βασικές ανάγκες του ΕΕΕ, είναι εκτός παροχών, ζώντας, όσο κι όπως ζουν, με εισόδημα 600 και 700 ευρώ, στερούμενοι ακόμη και της φροντίδας που για πολλούς συνανθρώπους μας άπτεται, όχι απλά της αξιοπρεπούς διαβίωσης, αλλά της ίδιας της επιβίωσής τους. Υπάρχουν, παράλληλα, περίπου 2.000 άτομα που ενώ ήταν λήπτες του ΕΕΕ αναπηρικού βρέθηκαν εκτός, λόγω του ότι διαφοροποιήθηκαν τα εισοδηματικά τους δεδομένα, τις περισσότερες φορές λόγω μικρών αυξήσεων των μισθών των συζύγων/συντρόφων, ακόμη και των παιδιών τους, έως τα 28 τους έτη. Άλλη κυπριακή “πρωτοτυπία“, τα παιδιά να είναι υπόλογα για το κόστος αναπηρίας των γονιών».
Στις παρατηρήσεις της για την Κύπρο από το 2017, όπως ανέφερε η πρόεδρος της ΚΥΣΟΑ, «η Επιτροπή των Ηνωμένων Εθνών για τη Σύμβαση για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες, επισημαίνει τη μη ύπαρξη εκτίμησης του κόστους αναπηρίας, ενώ τονίζει ότι το βιοτικό επίπεδο των ατόμων με αναπηρίες στη χώρα μας είναι χαμηλό, με τα άτομα να εξαναγκάζονται να αντλούν από τον προσωπικό τους προϋπολογισμό για να καλύψουν το κόστος της αναπηρίας, οδηγώντας τους έτσι στην φτωχοποίηση».
Επισημαίνοντας πως «η ΚΥΣΟΑ είναι θεσμός», τόνισε πως «είναι εκείνος ο φορέας που ως ο δια νόμου κοινωνικός εταίρος του Κράτους, αγωνίζεται σθεναρά από κάθε ωφέλιμο βήμα για τη διασφάλιση και προάσπιση των δικαιωμάτων όλων των ατόμων με αναπηρίες. Αυτό ακριβώς κάναμε και στο πλαίσιο των εργασιών της συγκεκριμένης ομάδας, αυτό άλλωστε διαφαίνεται ξεκάθαρα και με τα σχόλια που με απόλυτη διαφάνεια δημοσιεύσαμε. Κι ενώ δεν υπάρχει έως σήμερα επίσημη συνολική καταγραφή του κόστους αναπηρίας και ενιαία βάση δεδομένων, έγινε για πρώτη φορά καταγραφή των πραγματικών αναγκών, από εμάς μάλιστα, τα ίδια τα άτομα με αναπηρίες. Και κάπως έτσι διαφάνηκε ότι αυτές ανέρχονται στα 600 περίπου εκατομμύρια ευρώ, επιπλέον των 120 εκατομμυρίων που είναι το υφιστάμενο κονδύλι του Υφυπουργείου της Κοινωνικής Πρόνοιας. Συνολικά, δηλαδή, μιλάμε για περίπου 720 εκατομμυρία ευρώ. Δηλαδή, 80 εκατομμύρια περισσότερα από τον υφιστάμενο ολικό συνολικό ετήσιο προϋπολογισμό του Υφυπουργείου, που ανέρχεται στα 642 εκατομμύρια».
Επαναλαμβάνοντας πως «επιλέγοντας ως ΚΥΣΟΑ, συνειδητά να μην λαϊκίζουμε, να μην εμπαίζουμε πρώτοι εμείς τον κόσμο μας», αναγνώρισε όπως είπε, «με επαγγελματισμό τα μεγέθη της Κυπριακής οικονομίας, άλλωστε κι η ίδια η Σύμβαση που διασφαλίζει τα δικαιώματά μας, στο άρθρο 4, παράγραφο 2, αναφέρεται στις οικονομικές δυνατότητες κάθε Κράτους και την ίδια ώρα με τεράστιο αίσθημα ευθύνης προς τον κόσμο μας, αναλάβαμε την ετοιμασία πρότασης σε συνάρτηση με τις πραγματικές ανάγκες. Εκεί, φανερώθηκε σε όλο της το μεγαλείο η γύμνια του συστήματος. Οι τεράστιες στρεβλώσεις με ανά κατηγορία αναπηρίας ατόμων με τις ίδιες ανάγκες και χαρακτηριστικά, να λαμβάνουν διαφορετικά ποσά. Και για να είμαστε σαφείς, διαφορετικά ποσά όχι βάσει εξατομικευμένων αναγκών».
Η εξαγγελία με τις υποσχέσεις του Προέδρου
Αναφερόμενη στην εξαγγελία του Προέδρου της Δημοκρατίας για το νομοσχέδιο για τα άτομα με αναπηρία και της τεράστιες προσδοκίες που δημιουργήθηκαν στον κόσμος, η κ. Ανθοπούλου σημείωσε πως «μέχρι σήμερα που πλησιάζει το 2026 κι ο κόσμος αναμένει την υλοποίηση της εξαγγελίας, γίνεται το αδιαχώρητο στην ΚΥΣΟΑ και στις οργανώσεις, από τηλεφωνήματα των άμεσα ενδιαφερομένων. Και κανένας δεν έχει το δικαίωμα να απογοητεύσει τον κόσμο αυτό.
Παράλληλα επισήμανε πως «μετά από εντατική μελέτη, στις 19 Φεβρουαρίου 2025, παρουσιάσαμε στην ομάδα εργασίας, λεπτομερή και εμπεριστατωμένη πρόταση ύψους 267 εκατομμυρίων ευρώ που συνοπτικά, περιλάμβανε:
1. Αποδέσμευση των αναπηρικών παροχών από το ΕΕΕ κι οποιαδήποτε οικονομικά κριτήρια.
2. Κοστολόγηση του αντικειμενικού μισθού των φροντιστών, οι οποίοι όπως είναι ευρέως γνωστό, προέρχονται στην συντριπτική πλειοψηφία από τρίτες χώρες. Με άλλα λόγια, υπολογίσαμε το πραγματικό κόστος που απαιτείται για την απασχόληση ενός φροντιστή. Η μη καταγραφή μέχρι σήμερα του κόστους αναπηρίας, σημαίνει, ότι για παράδειγμα το ποσό των 368 ευρώ που δίνεται ως αναπηρικό επίδομα κι η φροντίδα μεταξύ 100 και 400 ευρώ με τους φροντιστές των Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας να αμείβονται μεταξύ 17 με 25 ευρώ την ώρα, δεν στηρίζεται σε αντικειμενικό κόστος.
3. Δημιουργία νέων κατηγοριών δικαιούχων, όπως για παράδειγμα για τα άτομα με αυτισμό, για παιδιά και ενήλικες με σοβαρές ανάγκες φροντίδας, δηλαδή ανεξαρτήτως της διαβάθμισης της αναπηρίας τους.
4. Την κατοχύρωση της άτυπης φροντίδας, κάτι που μέχρι σήμερα δεν γίνεται. Δηλαδή να μην είναι προϋπόθεση η ύπαρξη συμβολαίου με εργοδοτούμενο είτε η επιλογή φροντιστή από τη λίστα των Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας.
5. Συγκεκριμένο κονδύλι για κατ’ εξαίρεση ποσά βάσει πραγματικών αναγκών στα πιο δύσκολα περιστατικά ανά κατηγορία. Σε άτομα με τραχειοτομία, γαστροστομία, με εγκεφαλικές παραλύσεις, σε άτομα με διαταραχή αυτιστικού φάσματος στις πιο βεβαρημένες μορφές. Σε εκείνα δηλαδή τα άτομα, των οποίων η διαβίωση εξαρτάται από ιδιαίτερα εξειδικευμένη φροντίδα.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Αυξάνεται το επίδομα τέκνου λόγω ΑΤΑ, επεκτείνονται οι δικαιούχοι-Εφαρμόζεται τον Δεκέμβριο το «red button»
6. Να συνεχίσει να καταβάλλεται το επίδομα των 368 ευρώ, στα άτομα που διαμένουν σε οικίες υποστηριζόμενης διαβίωσης, πρόνοια που μέχρι σήμερα δεν ισχύει.
7. Διεύρυνση των δικαιούχων υφιστάμενων σχεδίων, όπως για παράδειγμα προεκτείνοντας τη βαριά κινητική αναπηρία από την βρεφική ηλικία, αντί από τα 12 έτη που είναι σήμερα, εντάσσοντας στο επίδομα διακίνησης των εργαζομένων όλα τα άτομα με οποιαδήποτε σοβαρή είτε μέτρια νοητική αναπηρία. Είναι ανεξήγητο πως για παράδειγμα οι εργαζόμενοι με νοητική αναπηρία, δεν είναι δικαιούχοι.
8. Παράλληλα, προνοήσαμε 100 ευρώ παροχή διακίνησης για όλα τα άτομα με οποιαδήποτε σοβαρή αναπηρία είτε μέτρια νοητική, που δεν εργάζονται.
9. Βασική παράμετρος, η οριζόντια αύξηση όλων των υφιστάμενων παροχών οι οποίες για 20 και πλέον χρόνια παραμένουν καθηλωμένες στα ίδια επίπεδα. Για παράδειγμα όταν γίνεται αποδεκτό ότι ένα άτομο με τετραπληγία χρειάζεται 5 φροντιστές, δεν εξηγείται πως το Κράτος καλύπτει το κόστος μόνο του ενός. Παροχές όπως η χορηγία για αγορά αυτοκινήτου και το ύψος του επιδόματος διακίνησης απέχουν αισθητά από τις τρέχουσες τιμές της αγοράς, ιδίως, όταν δεν υπάρχουν ουσιαστικά μέσα μαζικής μεταφοράς για τα άτομα με αναπηρίες, σε σημείο που κόσμος χάνει θεραπείες αποκατάστασης, λόγω αδυναμίας να ανταπεξέλθει οικονομικά με τα μεταφορικά. Εισηγηθήκαμε, συγκεκριμένα, σε ό,τι αφορά το επίδομα διακίνησης που αφορά τους αιμοκαθαιρόμενους πολίτες να διπλασιαστεί. Όταν η ζωή των νεφροπαθών εξαρτάται από την αιμοδιάλυση, το Κράτος δεν γίνεται να καλύπτει ως διακίνηση μόλις 75 ευρώ μηνιαίως για όσους διαμένουν εντός Δήμου και 150 ευρώ εκτός Κοινότητας».
«Κατανοώντας τον κόσμο μας που αγωνιά, ιδίως τους γονείς των παιδιών με αναπηρίες, γιατί η ίδια η Πολιτεία τους έδωσε διαχρονικά τη λαβή να αγωνιούν, οφείλουμε εμφαντικά να αναφέρουμε κάποιες αλήθειες» σημείωσε.
Δεν υποβαθμίστηκαν οι ανάγκες
Ξεκαθάρισε πως «οι εκπρόσωποι στην ομάδα εργασίας εκ μέρους του Υφυπουργείου, ουδέποτε επιχείρησαν να υποβαθμίσουν τις ανάγκες που παραθέσαμε. Ακόμη και απέναντι στο ποσό των 600 εκατομμυρίων, δεν προσπάθησαν να μειώσουν την πραγματικότητα, παρότι επισημάνθηκε ότι η κυπριακή οικονομία δεν έχει τέτοια δυνατότητα. Η ΚΥΣΟΑ συναίνεσε στο εγχείρημα αυτό με μία βασική αδήριτη προϋπόθεση: ότι ούτε και ένα σεντ δεν θα απωλέσει οποιοσδήποτε δικαιούχος. Ούτε και τέθηκε ουδέποτε θέμα από το Υφυπουργείο για μείωση οποιασδήποτε ισχύουσας παροχής είτε παράπλευρου ωφελήματος, ούτε για τους υφιστάμενους ούτε για τους νέους ανάλογους δικαιούχους και γι΄ αυτό μπήκε και σαφής σχετική πρόνοια στο προσχέδιο. Και πώς θα μπορούσε, άλλωστε, να μιλάμε για μειώσεις όταν τα επίσημα στοιχεία κατατάσσουν το Κράτος Πρόνοιας στην Κύπρο, στις τελευταίες θέσεις στην Ευρώπη».
Ταυτόχρονα, όπως είπε η κ. Ανθροπούλου «θεωρώ υποχρέωσή μας να παραθέσουμε και να ενημερώσουμε, πρωτίστως τους γονείς, πως το ίδιο το Υφυπουργείο, στον ορισμό των αντιπροσωπευτικών οργανώσεων των ατόμων με αναπηρίες, εισηγήθηκε την συμπερίληψη των οργανώσεων των γονέων και συγγενών ατόμων με αναπηρίες σε ευθυγράμμιση με το γενικό σχόλιο 7 παράγραφο 12 (δ) της Επιτροπής της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες. Ενώ, προσπάθησαν πολύ μαζί μας για την κατοχύρωση της άτυπης φροντίδας» .
Εξήγησε πως «έχει συμπεριληφθεί ο ορισμός του άτυπου φροντιστή στο προσχέδιο και σαφώς προχωρούμε και με άλλες συνέργειες με το Υπουργείο Εργασίας. Και το επισημαίνω αυτό, για να τονίσω ότι καμία απολύτως πρόθεση, δεν υπήρχε για να αναλάβει το Κράτος την κηδεμονία των παιδιών με αναπηρίες, είτε η αρμόδια αρχή είτε οι Σύμβουλοι να μπαίνουν στα σπίτια και να παίρνουν τα παιδιά από τους γονείς. Είμαστε, ναι, πάρα πολύ πίσω στην πατρίδα μας, αλλά σε καμία απολύτως περίπτωση και αυτό το παραθέτω εμφαντικά και με απόλυτο σεβασμό προς τους γονείς, καθώς έχουν περιέλθει σε γνώση μας τέτοιες ανησυχίες, δεν είμαστε στο εξευτελιστικό σημείο που το Κράτος, εισβάλλει στα σπίτια και παίρνει τα παιδιά».
Σημαντικό, όπως είπε, « να αναφέρουμε ότι υπήρχε εξαρχής το δεδομένο από το Υφυπουργείο ότι το οποιοδήποτε συνολικό ποσό στο πλαίσιο της νέας νομοθεσίας, επρόκειτο να ανακτηθεί σε βάθος τουλάχιστον 5ετίας. Η ίδια η Σύμβαση, προβλέπει ότι η πραγματοποίηση των δικαιωμάτων μπορεί να γίνει σταδιακά, επίσης στο Άρθρο 4 παράγραφος 2. Ωστόσο κι ενόσω άρχισαν να γίνονται διεργασίες με το Υπουργείο των Οικονομικών, διαπιστώθηκε ότι η Κυβέρνηση δεν ήταν διατεθειμένη να δεσμευτεί πέραν τριετούς πλάνου, δηλαδή πέραν του τριετούς μεσοπρόθεσμου δημοσιονομικού πλαισίου 2026-2028».
Πληροφορία, τόνισε, «που επιβεβαιώθηκε κατά τις επί τούτου συναντήσεις μας με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας τον περασμένο Ιούλιο και τον Υπουργό των Οικονομικών τον Αύγουστο. Ο Πρόεδρος, συγκεκριμένα, μας ζήτησε να του δώσουμε προτεραιοποίηση σε βάθος τριετίας κι έτσι παγοποιώντας προσωρινά παροχές, καταθέσαμε ως κόκκινη γραμμή μας πρόταση που ποσούται στα 142 εκατομμύρια ευρώ. Παραθέσαμε ευκρινώς ότι μόνο η αποδέσμευση από το ΕΕΕ για τους νέους δικαιούχους, αν θεωρήσουμε ότι το 1/3 εξ αυτών θα δικαιούνται και φροντίδας, κοστολογείται τουλάχιστον στα 65 εκατομμύρια ευρώ, χωρίς μάλιστα οποιαδήποτε αύξηση, ενώ είναι μη αποδεκτό από εμάς να μην επέλθει αύξηση στις υφιστάμενες παροχές για όλους τους λόγους που ήδη έχουμε αναφέρει».
Οι αναφορές από δύο περιστατικά
Η κ. Ανθροπούλου αναφέρθηκε στη συμμετοχή της ΚΥΣΟΑ σε μία ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα ημερίδα της Επιτροπής Προστασίας Ατόμων με Νοητική Αναπηρία και του Παγκυπρίου Συνδέσμου Γονέων Ατόμων με Νοητική Αναπηρία, που αφορούσε το δικαίωμα στην περιουσία των ατόμων με νοητική αναπηρία και τη δικαιοπρακτική ικανότητα. Όπως είπε «καταλήξαμε, στο ότι πέραν της μη ύπαρξης νομοθετικού πλαισίου για τη δικαιοπρακτική ικανότητα, η παραβίαση του δικαιώματος στην περιουσία από το ίδιο το Κράτος, αρχίζει από τα εισοδηματικά κριτήρια του ΕΕΕ, που αφορούν την συντριπτική πλειοψηφία των ατόμων με αναπηρίες».
Στην συγκεκριμένη ημερίδα, ανέφερε περαιτέρω, «μίλησε η Αναστασία, της οποίας ζήτησα την άδεια για να αναφερθώ σε εκείνην ονομαστικά. Η Αναστασία, είναι άτομο με εκ γενετής νοητική αναπηρία. Η οποία εργάζεται και επειδή λαμβάνει μισθό άνω των 512 ευρώ που είναι ο σχετικός περιορισμός του ΕΕΕ, δεν είναι δικαιούχος οποιασδήποτε κρατικής πρόνοιας. Συνεπώς, δεν είναι στην διατίμηση #08 για φθηνότερο ρεύμα, δεν είναι δικαιούχος ούτε καν του επιδόματος διακίνησης για τους εργαζομένους, καθώς τα άτομα με νοητική αναπηρία δεν περιλαμβάνονται».
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: «Εμείς έχουμε μία ατζέντα, να περιλαμβάνει όλα τα ΑμεΑ»-Ξεκαθαρίζει τις σκιές για το νομοσχέδιο για αναπηρία η ΚΥΣΟΑ
Κι αυτό, όπως είπε, «αποτελεί ακόμη μία δυσμενή και κραυγαλέα διάκριση, ανάμεσα στον κόσμο μας. Μοιράστηκε μαζί μας η γυναίκα αυτή κι ήταν κυριολεκτικά σαν να μας πέταγε κατάμουτρα, αφοπλιστικά, την ανυπαρξία της Πολιτείας, ότι το μεγαλύτερό της πρόβλημα είναι ότι από τη μέση κάθε μήνα αγωνιά για το αν θα καταφέρει να ανταπεξέλθει, να πληρώσει το ρεύμα, το νερό, να έχει φαγητό για τον αδερφό της, ο οποίος επίσης είναι άτομο με νοητική αναπηρία».
Επισημαίνοντας η κ. Ανθοπούλου πως «χειριζόμαστε στην ΚΥΣΟΑ περιπτώσεις παιδιών με αναπηρίες που σύμφωνα με το ισχύον σύστημα θα χάσουν το ΕΕΕ αναπηρικό γιατί αναπάντεχα κληρονόμησαν από θανόντα γονιό τους περιουσιακά στοιχεία», τόνισε πως «με την νέα νομοθεσία, δεν θα υπάρχει αυτός ο κίνδυνος. Χειριζόμαστε περιπτώσεις ατόμων με αναπηρίες που μπαίνουν στα πανεπιστήμια, βρίσκεται κάποιο περιουσιακό στοιχείο στην κυριότητά τους και στην πιο καθοριστική καμπή για το μέλλον τους, το Κράτος τους αποκόπτει το ΕΕΕ αναπηρικό. Στο πλαίσιο της νέας νομοθεσίας, κάθε παιδί που με την ενηλικίωσή του ακολουθεί τριτοβάθμια εκπαίδευση, δεν θα χάνει ούτε ένα ευρώ, από το σύνολο των 848 ευρώ, μέχρι την ολοκλήρωση των σπουδών του».
Χειριζόμαστε, συνέχισε, «περιπτώσεις ατόμων με αυτισμό που η εξεύρεση εξειδικευμένου φροντιστή με τα ποσά που διατίθενται είναι πλήρως αδύνατη, με αποτέλεσμα οικογένειες να οδηγούνται στο χείλος του γκρεμού. Και πραγματικά δεν τραγικοποιούμε τα γεγονότα. Κατ’ ακρίβεια, είμαστε και εξαιρετικά φειδωλοί στις περιγραφές μας. Χειριζόμαστε περιστατικά ατόμων, πολιτών, με σοβαρές ανάγκες φροντίδας που μένουν χωρίς φροντιστές κι αδυνατούν να ανταπεξέλθουν».
Την περασμένη εβδομάδα, όπως ανέφερε η Πρόεδρος της ΚΥΣΟΑ, «ο Κωνσταντίνος, ένας ενήλικας με πολυαναπηρίες, έφυγε από τη ζωή. Μιλώντας με την μητέρα του, η οποία ήταν η ασπίδα προστασίας του, μου μετέφερε το εξής συγκλονιστικό. Μου είπε πως όλη της τη ζωή βλέποντας τη γύμνια του Κράτους Πρόνοιας, παρακαλούσε, όσο σκληρό κι αν ακούγεται, να μην φύγει εκείνη κι ο σύζυγός της πριν το γιο τους. Ε δεν περιποιεί τιμή αυτό για μια Πολιτεία. Οι γονείς των παιδιών με αναπηρία να μην έχουν δικαίωμα ούτε στον θάνατο. Και δεν λέμε αυτά για να αφήσουμε να εννοηθεί ότι δεν υπάρχει ελπίδα».
Αντιθέτως, είπε, «την ελπίδα την συναντάμε καθημερινά, μέσα από τη συνεργασία μας με δημόσιους λειτουργούς που πιστεύουν βαθιά στην συμπερίληψη, που τείνουν ευήκοα ώτα, που υπερβαίνουν τα όρια του ωραρίου εργασίας τους, που παραδέχονται τις τεράστιες ελλείψεις και αδικίες και παλεύουν μαζί μας να αναστρέψουν τα δεδομένα. Που εργάζονται με την αντίληψη ότι διεκδικούμε τίποτα λιγότερο τίποτα περισσότερο από Κράτος Δικαίου και τα ανθρώπινα δικαιώματά μας. Παρότι σαφώς και δεν είναι όλοι έτσι κι ούτε υπηρετούν όλοι οι δημόσιοι λειτουργοί το καλώς νοούμενο συμφέρον του πολίτη».
Αποφασισμένη να διεκδικήσουν την αναδιαμόρφωση
Η κ. Ανθοπούλου σημειώνοντας πως «η ελπίδα αναγεννιέται όταν το αναπηρικό κίνημα, ενωμένο κι αποφασισμένο, διεκδικεί την αναδιαμόρφωση των κακώς κειμένων, συνολικά για κάθε πολίτη με κάθε αναπηρία. Η ελπίδα δυναμώνει κάθε φορά που η εκτελεστική και η νομοθετική εξουσία στηρίζουν με πραγματικό σεβασμό τις θέσεις μας και στέκονται στο πλευρό μας», τόνισε πως «ελπίδα, αντλήσαμε και από την απόφαση του Προέδρου να προχωρήσει αυτό το νομοθέτημα. Για την Αναστασία και κάθε Αναστασία, για κάθε Κωνσταντίνο, για κάθε γονιό που έχει δικαίωμα να φεύγει ήσυχος, για όλους τους αόρατους συνανθρώπους μας, για όλους όσοι λαμβάνουν το μίνιμουμ, οφείλουμε όλοι να σταθούμε στο ύψος των περιστάσεων. Πολιτεία και αναπηρικό κίνημα. Τα εισοδηματικά κριτήρια είναι εδώ και χρόνια ο ολετήρας των δικαιωμάτων των ατόμων με αναπηρίες. Ας το σκεφτούν, όσοι προτείνουν απόσυρση του νομοσχεδίου».
Για όλους αυτούς τους λόγους, όπως τόνισε, «για εμάς αυτή η νομοθεσία, με το σωστό περιεχόμενο όπως θα διαμορφωθεί, θα βελτιωθεί περαιτέρω και θα εξελιχθεί και μετά τον νομοτεχνικό έλεγχο και κατά την κοινοβουλευτική διαδικασία, οφείλει να είναι μονόδρομος».
Ξεκαθαρίζοντας πως «σαφώς και δεν είμαστε αγνώμονες», υπογράμμισε πως «αναγνωρίζουμε ότι η Κυβέρνηση, πήρε την πολιτική απόφαση μετά από χρόνια κωλυσιεργίας, ομολογουμένως ένθεν και ένθεν, για υλοποίηση αυτού του ενιαίου για όλα τα άτομα με αναπηρίες νομοθετήματος. Το αναγνωρίζουμε και το επικροτούμε με όλη μας την δύναμη. Και χαιρετίζουμε και την συνειδητά υπεύθυνη στάση της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Εργασίας, που πολάκις έχει χαιρετίσει την πολιτική βούληση της παρούσας διακυβέρνησης και με τον δικό της τρόπο, ενισχύει την προσπάθειά μας. Η αναπηρία, άλλωστε, δεν κάνει διακρίσεις. Αφορά κάθε έναν από εμάς, γι’ αυτό και δεν χωρούν οποιεσδήποτε πολιτικές σκοπιμότητες. Αυτό που λέμε είναι ότι το εγκριθέν συνολικό ποσό μέχρι το 2028, των 45 εκατομμυρίων ουδόλως είναι αρκετό και πως μπορεί, άλλωστε, να είναι, όταν από μόνη της η αποδέσμευση συνεπάγεται, μίνιμουμ, 65 επιπλέον εκατομμύρια ευρώ. Αυτό που επισημαίνουμε είναι ότι επί 2,5 χρόνια, κάθε πρόταση για αυξήσεις παροχών προσέκρουε στο επιχείρημα, “αναμένετε τη νομοθεσία”. Κι όπως μας ζητήθηκε, αναμέναμε».
Αυτό, όπως είπε «που ξεκάθαρα και χωρίς υπεκφυγές λέμε, παρακολουθώντας στενά τις απανωτές αναβαθμίσεις της κυπριακής οικονομίας, η πιο πρόσφατη μόλις προχθές από τον οίκο αξιολόγησης Fitch, που οδηγούν σε αυξήσεις δεκάδων εκατομμύριων στο κρατικό μισθολόγιο, την ΑΤΑ, τα αναπτυξιακά έργα που ανακοινώνονται, είναι πως η οικονομία μπορεί και οφείλει να ανταποκριθεί πέραν των 45 εκατομμυρίων σε βάθος τριετίας, προσεγγίζοντας περισσότερο την πρόταση της ΚΥΣΟΑ που αθροίζει στα 142 εκατομμύρια. Λέμε ότι οι νέοι δικαιούχοι που με στωικότητα τόσα χρόνια αναμένουν να γίνουν υπαρκτοί για την Πολιτεία, με τα 45 εκατομμύρια θα γίνουν δικαιούχοι σε κάποιο αόριστο μέλλον».
Σημείωσε πως «δεν διεκδικούμε περισσότερη βοήθεια ούτε ελεημοσύνη, διεκδικούμε περήφανα το αυτονόητο. Διασφάλιση ανθρωπίνων δικαιωμάτων για τον κάθε έναν από εμάς και για όλους εμάς. Οφείλει κάποια στιγμή το Κράτος, να αναλογιστεί πόσα εκατοντάδες εκατομμύρια μάζευε τόσα χρόνια, κρύβοντας συνειδητά πολίτες με αναπηρίες κάτω από το χαλί, παραβιάζοντας τα δικαιώματά τους, ανορθώνοντας την κυπριακή οικονομία. Συγκεκριμένα, από 2014 μέχρι σήμερα, μόνο από τα 65 εκατομμύρια που αποστερούνται 12.000 αόρατοι συμπολίτες μας λόγω εισοδηματικών κριτηρίων, το ποσό ανέρχεται σε 715 εκατομμύρια ευρώ. Επομένως, αυτό που λέμε, είναι ότι σε κάθε ουσιαστικά ανθρωποκεντρικό Κράτος, η ισχυρή οικονομία, χτίζεται πάνω στην κοινωνική προστασία και το πρώτιστο θεμελιώδες καθήκον ενός ευημερούντος Κράτους, είναι να επενδύει στους ευάλωτους πολίτες, εντάσσοντάς τους στον παραγωγικό ιστό της χώρας».
Η κ. Ανθοπούλου σημείωσε πως «είναι ότι μπορούμε και καλύτερα και καλούμε με σεβασμό από αυτό το βήμα τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και τον Υπουργό των Οικονομικών, να αναθεωρήσουν τα προβλεπόμενα ποσά, έτσι ώστε οι πρόνοιες αυτού του νέου νομοθετήματος με την ψήφισή του, να μπορέσουν να τεθούν σε άμεση εφαρμογή ενισχύοντας το δικαίωμα 30.000 πολιτών στην ανεξάρτητη αξιοπρεπή διαβίωση, άμεσα όχι σε κάποιο αόριστο μέλλον. Δεν θέλουμε υποσχέσεις για το μέλλον, θέλουμε κατοχύρωση ανθρωπίνων δικαιωμάτων που στην τελική αποτελεί, συνταγματική και συμβατική υποχρέωση του Κράτους, τώρα».
Καταλήγοντας επισήμανε πως «την ερχόμενη εβδομάδα, στις 3 Δεκεμβρίου, τιμούμε την Παγκόσμια Μέρα για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες. Στις 4 Δεκεμβρίου θα συμμετάσχω κι εγώ εκπροσωπώντας την ΚΥΣΟΑ στους εορτασμούς της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στις Βρυξέλλες, όπου θα μιλήσουμε για τη φετινή θεματική που αφορά την δημιουργία συμπεριληπτικών κοινωνιών για άτομα με αναπηρίες, ως μέσο προώθησης της κοινωνικής προόδου. Όσα δηλαδή με σθένος υποστηρίζουμε και διεκδικούμε. Ελέω της μάχης για ευημερία των αριθμών, δεν γίνεται να χάνονται άνθρωποι, να οδηγούνται στη φτώχεια και την εξαθλίωση. Η ουσιαστική αναβάθμιση της κοινωνίας, επέρχεται όταν κάθε άνθρωπος, έχει θέση, φωνή και ίσες ευκαιρίες. Η κοινωνική συμπερίληψη, είναι η μόνη δίοδος προς το κράτος δικαίου, προς μία αληθινά προοδευτική κοινωνία».
