Επίτευγμα για την Κύπρο αποτελούν τα καθαρά έσοδα από τα ευρωπαϊκά ταμεία της τάξης των 1,28 δισεκατομμυρίων ευρώ την τελευταία τετραετία, χρήματα τα οποία διοχετεύονται στην κοινωνία, στην οικονομία, στην ανάπτυξη, στους Κύπριους πολίτες, δήλωσε την Πέμπτη το μέλος του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συμβουλίου (ΕΕΣ) Λευτέρης Χριστοφόρου, παρουσιάζοντας την ετήσια έκθεση των ελεγκτών της ΕΕ για το 2024, κατά την κοινή συνεδρία των Κοινοβουλευτικών Επιτροπών Ελέγχου, Οικονομικών και Εξωτερικών και Ευρωπαϊκών Υποθέσεων.
Ταυτόχρονα, ο κ. Χριστοφόρου τόνισε ότι κατά τον έλεγχο που έγινε για τον Μηχανισμό Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, «δεν υπήρξε κανένα ελεγκτικό εύρημα για την Κύπρο», το οποίο καταδεικνύει, όπως σημείωσε, «ότι οι αρχές, η δημόσια υπηρεσία, η Κυβέρνηση, η Βουλή και όλοι οι οποίοι εμπλέκονται στην προώθηση και στην υλοποίηση των τιμών στόχων και οροσήμων του Μηχανισμού επιτέλεσαν στο έπακρο το καθήκον τους με επιτυχία, ούτως ώστε να μην χαθεί ούτε 1 ευρώ από τα ευρωπαϊκά ταμεία».
«Τα τελευταία τέσσερα χρόνια η Κύπρος έλαβε καθαρά έσοδα 1,28 δισ. ευρώ", ενώ μόνο για το 2024, η Κύπρος είχε καθαρά έσοδα από τον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό, μαζί με τον Μηχανισμό Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, ποσό 245 εκ. ευρώ, πρόσθεσε.
Όσον αφορά το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο (ΠΔΠ) του 2014-2020, ο κ. Χριστοφόρου είπε ότι «έχουμε απορρόφηση σχεδόν το 100% (98,2%) που αυτό είναι ένα πραγματικό επίτευγμα», αλλά και για το ΠΔΠ του 2021-2027 η Κύπρος κινείται πέραν του μέσου όρου της ΕΕ.
Ωστόσο, ο κ. Χριστοφόρου είπε ότι εναπομένουν 652 εκ. ευρώ να λάβει η Κυπριακή Δημοκρατία από τα ταμεία του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και «οφείλουμε να παραμείνουμε στοχοπροσηλωμένοι προς αυτή την κατεύθυνση», καθώς και ένα δισεκατομμύριο από το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο 2021 – 2027».
Αποτελεί ευθύνη να προσπαθούμε και να καταβάλουμε το άπαν των δυνάμεων μας ούτως ώστε τα χρήματα της ΕΕ να αξιοποιούνται στο έπακρον, αποτελεσματικά, μέσα στους κανόνες της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης, συνέχισε.
Ανέφερε ότι «η απορρόφηση των κονδυλίων για μας είναι ένας βασικός δείκτης της απολεσματικότητας, της ικανότητας και της αποδοτικότητας των χωρών μελών να ανταποκρίνονται στην απορρόφηση των κονδυλίων» και πρόσθεσε πως «η Κύπρος έχει θετικό πρόσημο» στην απορρόφηση και «μπορεί να επαίρεται και να σεμνύνεται ότι υπήρξε πλήρης απορρόφηση των κονδυλίων για έναν Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο, γνωρίζοντας τη δυσκολία που έχεις να απορροφήσεις κονδύλια και να μην έχεις οποιαδήποτε απώλεια από αυτά τα κονδύλια».
Ειδικότερα, ο κ. Χριστοφόρου είπε ότι η Κύπρος, για το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο 2014 – 2020 δεν απώλεσε ούτε ευρώ και πρόσθεσε ότι η Κύπρος, όσον αφορά το 2024, «βρίσκεται πάνω από το μέσο όρο της ΕΕ και αυτό θεωρείται επιτυχία, γιατί μια μικρή χώρα όπως η Κύπρος βρίσκεται πάνω από το μέσο όρο, στο 8,8%».
Στο σημείο αυτό ανέφερε ότι υπάρχει χαμηλή απορροφητικότητα κονδυλίων από την ΕΕ, και μέχρι στιγμής για το 2021- 2027, η ΕΕ απορρόφησε μόνο 27,6 δισ. ευρώ, από το συνολικό ποσό 1,2 τρισεκατομμυρίου ευρώ, που αντιστοιχούν μόνο σε 7% των συνολικών διαθέσιμων κονδυλίων που έχει να απορροφήσει.
Είπε ακόμη ότι το συνολικό ποσοστό απορρόφησης των κονδυλίων Συνοχής για όλη την ΕΕ είναι μόνο 5% το 2024 όταν για το προηγούμενο Δημοσιονομικό Πλαίσιο ήταν την αντίστοιχη περίοδο υπερδιπλάσιο, 14%.
Αναφερόμενος σε πρόσφατα στοιχεία μέχρι 16 Οκτωβρίου του 2025, ο κ. Χριστοφόρου είπε ότι η Κύπρος ανήλθε στο 18,8% της απορρόφησης κονδυλίων, ύψους 250 εκατομμυρίων ευρώ, ενώ η ΕΕ παραμένει ακόμα στο 14%.
«Αυτό είναι απόδειξη ότι και πάλι από όλους μαζί, οι υπηρεσίες του κράτους, η Κυβέρνηση, η Βουλή και όλοι όσοι συμβάλλουν πραγματικά γίνεται σωστή διαχείριση, μέχρι στιγμής, που αποδεικνύεται και καταγράφεται μέσα από τα στοιχεία», υπογράμμισε.
Όσον αφορά τα κονδύλια σε σχέση με τον Μηχανισμό Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, ο κ. Χριστοφόρου είπε ότι το 2024 η Επιτροπή κατέβαλε μέχρι το τέλος του 2024 ποσό ύψους 55,9 δισ. ευρώ και η συνολική απορρόφηση για όλη την ΕΕ ήταν περίπου 55% και πρόσθεσε ότι η ΕΕ υστερεί στην απορρόφηση γιατί από το σύνολο των 359 δισ., ευρώ έχει άλλα 162 δισ. ευρώ να καταβληθούν στα κράτη μέλη.
Ανέφερε ότι η Κύπρος για τον Μηχανισμό Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, μετά τις αναθεωρήσεις στις 20 Ιουνίου του 2025, από το συνολικό ποσό του 1,22 δισ. ευρώ - το οποίο κατανέμεται σε 1.020 εκατομμύρια ευρώ για χορηγία και 200 εκατομμύρια για δάνεια - απορρόφησε μέχρι σήμερα συνολικό ποσό 567 εκ. ευρώ και υπολείπονται άλλα 652 εκ. ευρώ για να απορροφήσει.
Χαρακτηρίζοντας σημαντικό αυτό το στοιχείο, ο κ. Χριστοφόρου είπε ότι από το ΠΔΠ μέχρι το 2027, το οποίο θα επεκταθεί μέχρι το 2029, η Κύπρος έχει να απορροφήσει από το τρέχον ΠΔΠ ένα δισεκατομμύριο ευρώ και μαζί με 652 εκ. από το Μηχανισμό Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας τα επόμενα χρόνια, μέχρι το 2029, «έχουμε να απορροφήσουμε 1,65 δισ.».
«Αποτελεί υπέρτατη αλλά και αδιαπραγμάτευτη υποχρέωσή μας ως Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο, να επισημάνουμε ότι αυτά τα χρήματα των Ευρωπαίων φορολογουμένων οφείλουμε να τα σεβόμαστε και να τα αξιοποιούμε με τον πλέον χρηστό αποτελεσματικό αποδοτικό τρόπο», υπογράμμισε.
Ανέφερε ότι το Ελεγκτικό Συνέδριο «δεν επιδεικνύει ανοχή σε περιπτώσεις είτε σφαλμάτων, είτε απατών και οφείλουμε να το πράττουμε και να στέλνεται ισχυρό το μήνυμα ότι υπάρχει έλεγχος».
Αναφορικά με το χρέος όλης της ΕΕ, ο κ. Χριστοφόρου είπε ότι αυξήθηκε φέτος 31% και έφθασε στα 600 δισεκατομμύρια και μέχρι το 2027 θα φτάσει τα 900 δισ., προσθέτοντας ότι το χρέος αποτελείται από ομόλογα μέχρι το 2058 που αγόρασε η ΕΕ.
Ανέφερε ότι η ΕΕ προέβλεψε τόκους για το χρέος το 2021 – 2027, ύψους 14 δισ. ευρώ, προσθέτοντας, όμως, ότι τα νέα δεδομένα καταδεικνύουν ότι θα υπερδιπλασιαστούν στα 30 δισ.
Εκπρόσωπος του ΥΠΟΙΚ είπε ότι έχει επιτευχθεί για φέτος ο στόχος απορρόφησης των κονδυλίων, ενώ ανέφερε ότι δεν θα υπάρξει πρόβλημα και για την επίτευξη του στόχου του 2026 που είναι η απορρόφηση 266 εκ. ευρώ.
Στη δική του παρέμβαση, ο Γενικός Λογιστής της Δημοκρατίας Ανδρέας Αντωνιάδης είπε ότι η συμβολή του κ. Χριστοφόρου «στο τμήμα V που είναι υπεύθυνο για την χρηματοδότηση και τη διοίκηση της Ένωσης ενισχύει την φωνή της Κύπρου στο ευρωπαϊκό διάλογο και στη διαμόρφωση των ετήσιων εκθέσεων του ΕΕΣ».
«Η συνεργασία μεταξύ του ΕΕΣ και ΓΛ της Δημοκρατίας είναι θεμελιώδης: το ΕΕΣ ως ανώτατος ελεγκτικός φορέας της Ένωσης και το ΓΛ ως θεματοφύλακας της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης στην Κύπρο», υπογράμμισε.
Σε σχέση με την έκθεση, ο κ. Αντωνιάδης είπε ότι η φετινή έκθεση του ΕΕΣ αναδεικνύει την ανάγκη ενίσχυσης των συστημάτων ελέγχου σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Ανέφερε ότι «για την Κύπρο η εικόνα παραμένει εξαιρετικά θετική» και πρόσθεσε ότι «δεν έχουν εντοπιστεί ευρήματα που να οδηγούν σε διορθώσεις ή αναστολές χρηματοδότησης στα προγράμματα επιμερισμένης διαχείρισης, ενώ η χώρα μας συγκαταλέγεται ανάμεσα στα κράτη με τα χαμηλότερα ποσοστά παρατυπιών».
«Η Κύπρος παρουσιάζει σταθερά χαμηλά ποσοστά παρατυπιών και ισχυρή εικόνα αξιοπιστίας στα προγράμματα επιμερισμένης διαχείρισης», ανέφερε και πρόσθεσε ότι «με τις μεταρρυθμίσεις που υλοποιούμε και τη στενή συνεργασία μας με τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα ενισχύουμε περαιτέρω την ικανότητα του κράτους να προστατεύει αποτελεσματικά τα οικονομικά συμφέροντα της Ένωσης».
Σε δηλώσεις μετά τη συνεδρία των Επιτροπών, ο κ. Χριστοφόρου είπε ότι «η μικρή μας Κύπρος κατορθώνει να υλοποιεί αποτελεσματικά τους στόχους της, ιδιαίτερα για την απορρόφηση των κονδυλίων για τα ΠΔΠ».
Σε παρατήρηση ότι η απορρόφηση κονδυλίων από τον Μηχανισμό Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας είναι κάτω από τον μέσο όρο της ΕΕ, ενώ παραμένει χρονικό περιθώριο μόνο εννέα μηνών, ο κ. Χριστοφόρου είπε ο Μηχανισμός ολοκληρώνεται την 31η Οκτωβρίου του 2026, που πλέον δεν επιτρέπεται να γίνει οποιαδήποτε άλλη πληρωμή και η Κύπρος μέχρι εκείνη την ημερομηνία οφείλει να εκταμιεύσει τα 652 εκ. ευρώ νοουμένου ότι θα υλοποιήσει όλες τις τιμές-στόχους και ορόσημα που έχει δεσμευτεί να υλοποιήσει».
Ερωτηθείς αν έχουν χαθεί τα ευρωπαϊκά κονδύλια για την ηλεκτρική διασύνδεση GSI και για το τερματικό στο Βασιλικό, ο κ. Χριστοφόρου είπε ότι δεν έχει οποιαδήποτε σχετική ενημέρωση, αλλά όπως ελέγχθηκε στη συνεδρία, όπως είπε, τα 100 εκ. ουσιαστικά προορίζονται για τον GSI ως δάνειο μέσα από τον Μηχανισμό Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και το διαχειρίζονται οι υπηρεσίες του κράτους».
Εξάλλου, ο Πρόεδρος της Επιτροπής Ελέγχου, βουλευτής ΔΗΚΟ, Ζαχαρίας Κουλίας είπε ότι οι Επιτροπές ενημερώθηκαν πώς λειτουργεί το όλο σύστημα και όσον αφορά την απορρόφηση των κονδυλίων και πρόσθεσε πως ο έλεγχος που έγινε βρίσκει την Κύπρο σε καλύτερη διαδρομή από άλλα κράτη μέλη όσον αφορά την απορροφητικότητα των κονδυλίων».
«Ήδη η Κύπρος εισέπραξε έναν πολύ καλό ποσό και παραμένει το υπόλοιπο» και «ευελπιστούμε μέχρι το 2028 που είναι ο τελευταίος χρόνος άντλησης κονδυλίων θα ολοκληρωθεί με αίσιο αποτέλεσμα», πρόσθεσε.
Αναφορικά με παράπονο για υπερβολικά έξοδα της ΕΕ, ο κ. Κουλίας είπε ότι αυτό το θέμα δεν είναι αντικείμενο του κ. Χριστοφόρου αλλά έχει επισημανθεί από τις Επιτροπές, όπως πρόσθεσε, «ότι η ΕΕ αποτελεί έναν πολυδάπανο έργο με τεράστια κονδύλια εν σχέση με τις δυσκολίες που περνούν οι Ευρωπαίοι πολίτες, ειδικά με τη σημερινή διακυβέρνηση των Ευρωπαίων πολιτών ή Ευρωπαίων φωστήρων».
Ο βουλευτής του ΑΚΕΛ Χρίστος Χριστοφίδης εξέφρασε «μεγάλη ανησυχία» για τα κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.
«Ενώ απομένουν εννέα μόνο μήνες μέχρι την ολοκλήρωση του προγράμματος, η Κύπρος έχει απορροφήσει μέχρι σήμερα μόνο το 43,5% των συνολικών κονδυλίων που είναι εγκεκριμένα για την Κύπρο», ανέφερε και πρόσθεσε ότι ο μέσος ευρωπαϊκός όρος είναι 56% και «άρα είμαστε αισθητά κάτω».
Ανέφερε ότι «κινδυνεύουμε να χάσουμε πολλά εκατομμύρια, τα οποία ανήκουν σε έργα και δραστηριότητες που αφορούν τον Κύπριο πολίτη».
Αυτό είναι αποτέλεσμα, εκτός των άλλων, σύμφωνα με τον κ. Χριστοφίδη, «και του κακού αρχικού σχεδιασμού που έγινε από την προηγούμενη Κυβέρνηση, με αποτέλεσμα αυτή τη στιγμή και με τις αδυναμίες της νυν Κυβέρνησης να έχουμε σοβαρά προβλήματα στην απορρόφηση αυτών των κονδυλίων».
Είπε ακόμη ότι σήμερα ξεκαθάρισε ότι δεν υπάρχει χρονικό ορόσημο, για παράδειγμα τον Δεκέμβριο, «για να πάρουμε λεφτά σε σχέση με την περιβόητη αλλαγή για το σχέδιο αξιολόγησης των εκπαιδευτικών» και πρόσθεσε ότι αυτές οι αλλαγές μπορούν να γίνουν και τον Ιανουάριο και τον Φεβρουάριο.
Ο κ. Χριστοφίδης εξέφρασε επίσης ανησυχία για απώλεια χρηματοδότησης, έστω και υπό τη μορφή δανείου, μεγάλων έργων και πρόσθεσε πως «ήδη τα 100 εκ., τα οποία υπήρχαν για τον GSI, έχουν αφαιρεθεί».
Επίσης, εξέφρασε ανησυχία για το ότι παραμένουν οι πράσινες φορολογίες και πρόσθεσε πως «έρχεται μία φορο-καταιγίδα για τον Κύπριο πολίτη που θα πάρει το οικογενειακό και το ατομικό εισόδημα πολύ πολύ πίσω».
Τέλος, ο κ. Χριστοφίδης αναφέροντας ότι «ο κ. Χριστοφόρου ανέφερε ότι «αυξάνεται με ραγδαίους ρυθμούς το χρέος της ΕΕ», εξέφρασε ανησυχία για «το γεγονός ότι έχουμε μπροστά μας και ένα ράλι εξοπλισμών 800 δισ., το οποίο θα αποβεί, εκ των πραγμάτων, σε βάρος άλλων πολιτικών, της κοινωνικής πολιτικής για τον Ευρωπαίο πολίτη, της χρηματοδότησης έργων» και άλλα.
Η ανεξάρτητη βουλευτής Αλεξάνδρα Ατταλίδου είπε ότι «η Κύπρος δεν έχει την πολυτέλεια να χάνει ευρωπαϊκούς πόρους λόγω κυβερνητικών καθυστερήσεων ή αδυναμιών», προσθέτοντας ότι «η ΕΕ μας δίνει ευκαιρίες για μεταρρυθμίσεις, ανάπτυξη και διαφάνεια και η Κυβέρνηση οφείλει να τις αξιοποιεί, όχι να τις θέτει σε κίνδυνο».
«Η αναστολή πληρωμής από τον Μηχανισμό Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας είναι μια προειδοποίηση, ότι χρειαζόμαστε σοβαρή δουλειά, σωστό σχεδιασμό και λογοδοσία», πρόσθεσε.
Επιπλέον, η κ. Ατταλίδου είπε ότι «η πρακτική, προβληματικά έργα να τα αφαιρούμε από τη χρηματοδότηση από την ΕΕ από οποιοδήποτε ταμείο κι αν είναι, είναι μία πρακτική η οποία εμποδίζει και τον πραγματικό έλεγχο από οργανισμούς, όπως είναι η ευρωπαϊκή εισαγγελία και ο OLAF για να δούμε τι πήγε στραβά σε αυτά τα έργα, ποιοι ήταν οι μακρυχέριδες, ποιοι ήταν υπεύθυνοι για τον κακό σχεδιασμό, ποιοι ήταν οι υπεύθυνοι για τις προδιαγραφές, ποιος πολιτικός έδωσε εντολή να γίνει ένα έργο που τώρα είναι προβληματικό».
«Θεωρώ ότι δεν είναι για να μη χάσουμε τα κονδύλια, όπως μας παρουσιάστηκε», αλλά για να μην μπουν ανεξάρτητοι οργανισμοί όπως ο OLAF και η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία, για να διερευνήσουν τι έγινε», πρόσθεσε.
Ανέφερε ότι πληρώνουμε τα σκάνδαλα, αλλά έρευνα δεν γίνεται, όπως έγινε με το Πεντάκωμο, όπως έγινε με το Βασιλικό», στο οποίο πρόλαβε και μπήκε μέσα η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία και πρόσθεσε πως «θα δούμε τι θα γίνει με το δρόμο Πάφου - Πόλης Χρυσοχούς και με το Λιοπέτρι και πολλά, αλλά έργα τα οποία καταρρέουν».
