Διακίνηση μόνιμων στελεχών και πολιτικού προσωπικού της Εθνικής Φρουρας με στρατιωτικά οχήματα, κατά πααράβαση της νομοθεσίας εντοπίζει η Ελεγκτική Υπηρεσία σε ειδική έκθεσή της για το Υπουργείο Άμυνας, την ίδια ώρα που διαπιστώνει ότι εκκρεμεί μεγάλος αριθμός προσφυγών κατά αποφάσεων του Ανωτέρου Συμβουλίου Κρίσεως σχετικά με ευδόκιμους τερματισμούς Αξιωματικών, που κατατέθηκαν την περίοδο 2019-2021, στη βάση προηγούμενης ακυρωτικής απόφασης από το Διοικητικό Δικαστήριο, που ελλοχεύουν κινδύνους για καταβολή αποζημιώσεων από το κράτος.
Στην έκθεσή της, η Ελεγκτική Υπηρεσία εντοπίζει αδυναμίες στην καταγραφή και στην παρακολούθηση του χρόνου εργασίας των υπαλλήλων του ΥΠΑΜ και παρατυπίες στον τρόπο εφαρμογής του ευέλικτου ωραρίου εργασίας, αλλά και καθυστερήσεις στην υλοποίηση του έργου εγκατάστασης των νέων φωτοβολταϊκών συστημάτων σε σχέση με το χρονοδιάγραμμα που προβλέπεται στο πρόγραμμα “ΘΑλΕΙΑ 2021-2027”, το οποίο θα χρηματοδοτήσει το σχετικό κόστος, με κίνδυνο απώλειας ευρωπαϊκής χρηματοδότησης.
Σύμφωνα με την Ελεγκτική, «στο πλαίσιο του ελέγχου των οικονομικών καταστάσεων της Κυπριακής Δημοκρατίας (ΚΔ), ελέγχθηκε δείγμα συναλλαγών εισπράξεων και πληρωμών του Υπουργείου Άμυνας (ΥΠΑΜ) για το έτος 2023. Επίσης, διενεργήσαμε έλεγχο συμμόρφωσης για την περίοδο 2021-2024, κυρίως σε σχέση με την παρακολούθηση ευρημάτων και συστάσεις που προέκυψαν από προηγούμενους ελέγχους της Υπηρεσίας μας».
Τα σημαντικότερα ευρήματα του ελέγχου δείχνουν, σύμφωνα με την Ελεγκτική, πως συνεχίζεται η παροχή υπηρεσίας διακίνησης μόνιμων στελεχών και πολιτικού προσωπικού της ΕΦ, επί καθημερινής βάσης, με στρατιωτικά οχήματα από και προς τον τόπο εργασίας τους, κατά παράβαση των διατάξεων της σχετικής νομοθεσίας.
Όπως σημειώνει, «η καταναλωθείσα ποσότητα καυσίμων για την πραγματοποίηση των υπό αναφορά κινήσεων, εκπίπτει από το μηνιαίο πάγιο καυσίμων, που διατίθεται στις Μονάδες της ΕΦ για την υλοποίηση του επιχειρησιακού έργου που τους ανατίθεται. Εάν το ΓΕΕΦ κρίνει απαραίτητη την πιο πάνω διευθέτηση, θα πρέπει να προωθήσει την υποβολή σχετικής πρότασης προς το ΥΣ για τροποποίηση της νομοθεσίας, που στη συνέχεια θα πρέπει να ψηφιστεί από τη Βουλή των Αντιπροσώπων, ώστε να επιτρέπεται η χρήση των υπηρεσιακών οχημάτων για τους συγκεκριμένους λόγους, για να διασφαλιστεί η συμμόρφωση με την κείμενη νομοθεσία και η νομιμότητα και η κανονικότητα των αντίστοιχων γενομένων δαπανών από μέρους του λογιστηρίου του Υπουργείου».
Παράλληλα, τονίζει πως «εκκρεμεί μεγάλος αριθμός προσφυγών κατά αποφάσεων του Ανωτέρου Συμβουλίου Κρίσεως σχετικά με ευδόκιμους τερματισμούς Αξιωματικών, που κατατέθηκαν την περίοδο 2019-2021, στη βάση προηγούμενης ακυρωτικής απόφασης από το Διοικητικό Δικαστήριο, που ελλοχεύουν κινδύνους για καταβολή αποζημιώσεων από το κράτος».
Υποδεικνύει εξάλλου ότι «το ΥΠΑΜ προχώρησε σε διαδικασία διοικητικής μεταρρύθμισης με στόχο την αναδόμηση της οργανωτικής του δομής, της στελέχωσης και της διάρθρωσης θέσεων, στη βάση σχετικής μελέτης του 2015, που αποσκοπούσε στη βελτίωση της λειτουργίας και της αποτελεσματικότητάς του. Η μεταρρύθμιση περιλάμβανε συγχωνεύσεις Τμημάτων/Υπηρεσιών του ΥΠΑΜ και του ΓΕΕΦ, στο πλαίσιο της συστέγασής τους, καθώς και την ετοιμασία μελέτης για τον καθορισμό εξειδικευμένων οργανικών θέσεων στον Προϋπολογισμό του Υπουργείου».
Παρόλο ότι η συστέγαση του ΥΠΑΜ και του Γενικού Επιτελείου Εθνικής Φρουράς (ΓΕΕΦ) στις νέες κτηριακές εγκαταστάσεις έχει ολοκληρωθεί από τον Απρίλιο του 2019 και οι νέες οργανικές θέσεις του ΥΠΑΜ έχουν όλες πληρωθεί μέχρι το 2024, δεν έχει επιτευχθεί η επιδιωκόμενη μείωση στο συνολικό αριθμό του στρατιωτικού προσωπικού που απασχολείται στα διάφορα Τμήματα του Υπουργείου, όπως είχε καθοριστεί στο πλαίσιο της αναδιάρθρωσής του αλλά αντίθετα, ο αριθμός του στρατιωτικού προσωπικού που απασχολείται στο Υπουργείο παρουσίασε αύξηση σε σχέση με τα προηγούμενα έτη.
Επίσης, η συνολική δαπάνη που αφορά στην παροχή τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών στην ΕΦ, για το έτος 2023, ανήλθε στα €3.141.741 και αφορούσε σε ένα ευρύ φάσμα υπηρεσιών που περιλαμβάνει, επιπλέον της σταθερής και κινητής τηλεφωνίας, τις υπηρεσίες δικτύωσης, το διαδίκτυο, την τηλεειδοποίηση, καθώς επίσης την παροχή ειδικών διευκολύνσεων.
Το ΥΠΑΜ, αναφέρει η Ελεγκτική, «είχε συνάψει στο παρελθόν ειδική συμφωνία για την περίοδο 1995-2004, η οποία αφορούσε στην παροχή ειδικής τιμολόγησης σημαντικού αριθμού κυκλωμάτων, για κάλυψη υπηρεσιακών αναγκών της ΕΦ, ωστόσο μετά τη λήξη της δεν έχει προχωρήσει στη συνομολόγηση μιας ενιαίας τιμολογιακής συμφωνίας με τον τηλεπικοινωνιακό πάροχο, παρότι η ανάγκη αυτή είχε εντοπιστεί ήδη από το 2012. Η έλλειψη συμφωνίας στερεί τη δυνατότητα εξασφάλισης ευνοϊκότερων όρων και χαμηλότερου κόστους για τις τηλεπικοινωνιακές υπηρεσίες της ΕΦ».
Παρά την ενημέρωση από το ΥΠΑΜ ότι εντός του 2024 θα είχε επιτευχθεί σχετική συμφωνία, μέχρι την ημερομηνία ολοκλήρωσης του ελέγχου μας δεν είχε προωθηθεί καμία διαδικασία επικαιροποίησης των συμπληρωματικών υπηρεσιακών αναγκών του ΓΕΕΦ και κατ’ επέκταση ούτε της ετοιμασία προσχεδίου για έναρξη των διαπραγματεύσεων με τον τηλεπικοινωνιακό πάροχο, για τη συνομολόγηση της υπό αναφορά σύμβασης, γεγονός που συνεχίζει να δημιουργεί καθυστερήσεις και αυξημένο κόστος. Σχετικά αναφέρεται ότι, παρόλο που από την αρχική ειδική συμφωνία έχει αφαιρεθεί σημαντικός αριθμός κυκλωμάτων (κατά περίπου 39% σε σχέση με το 2012), η μηνιαία τιμή χρέωσης παρέμεινε σχεδόν αμετάβλητη.
Επίσης, το ΥΠΑΜ ανακοίνωσε, το 2016, την έναρξη εκπόνησης ολοκληρωμένου Σχεδίου Δράσης για την ενεργειακή απόδοση και την προώθηση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, και παρόλο ότι έχουν παρέλθει σχεδόν 10 χρόνια, ο καταρτισμός του δεν έχει ακόμα ολοκληρωθεί. Στο μεταξύ έχουν προωθηθεί δράσεις φιλικές προς το περιβάλλον, όπως η αντικατάσταση ενεργοβόρων φωτιστικών με λαμπτήρες νέας τεχνολογίας τύπου LED και η εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων. «Ωστόσο, διαπιστώθηκαν σημαντικές καθυστερήσεις στην υλοποίηση του έργου εγκατάστασης των νέων φωτοβολταϊκών συστημάτων σε σχέση με το χρονοδιάγραμμα που προβλέπεται στο πρόγραμμα “ΘΑλΕΙΑ 2021-2027”, το οποίο θα χρηματοδοτήσει το σχετικό κόστος, με κίνδυνο απώλειας ευρωπαϊκής χρηματοδότησης».
Καθυστερήσεις εξηγεί, «παρατηρούνται επίσης στην αντικατάσταση φωτιστικών με λαμπτήρες τύπου LED σε Μονάδες της ΕΦ, αφού παρόλο που η πρώτη φάση ολοκληρώθηκε τον Σεπτέμβριο 2022, οι επόμενες δύο φάσεις δεν έχουν προχωρήσει».
Το ΥΠΑΜ έχει προχωρήσει στη σταδιακή παύση λειτουργίας και στην οριστική κατάργηση 17 συστημάτων επεξεργασίας και ανακύκλωσης ημιακάθαρτου (γκρίζου) νερού (από μπάνια, νεροχύτες και νιπτήρες) σε στρατόπεδα της ΕΦ, χωρίς να έχει προηγηθεί ανάλογη μελέτη σκοπιμότητας για την απόφαση κατάργησης τους ή επιθεώρηση από το αρμόδιο Τμήμα Ηλεκτρομηχανολογικών Υπηρεσιών ως προς την ακαταλληλότητα χρήσης τους.
Παρά τη δέσμευση του ΥΠΑΜ, επισημαίνει η Ελεγκτική, «από το 2021, για εξέταση της εγκατάστασης νέας γενιάς συστημάτων καθαρισμού γκρίζων νερών σε συνδυασμό με μελλοντική σύνδεση των στρατοπέδων με το κεντρικό αποχετευτικό σύστημα, δεν διαπιστώθηκε οποιαδήποτε πρόοδος».
Παράληλλα, «από το 2015 καταβλήθηκε προσπάθεια δημιουργίας μηχανογραφικού συστήματος καταγραφής όλων των τεμαχίων που επηρεάζονται από επιτάξεις, απαλλοτριώσεις και μισθώσεις. Παρά τους οικονομικούς και ανθρώπινους πόρους που δαπανήθηκαν, το σύστημα κρίθηκε ως μη αξιόπιστο και μη συμβατό με την Κεντρική Αποθήκη Πληροφοριών (ΚΑΠ) της Κυβέρνησης, με αποτέλεσμα να εγκαταλειφθεί. Η απουσία κατάλληλης μηχανογράφησης οδηγεί σε αυξημένο διοικητικό κόστος και σε κινδύνους λαθών, αφού η παρακολούθηση γίνεται μέσω αρχείων Excel».
Την ίδια ώρα, «εξακολουθούν να παρατηρούνται σημαντικές καθυστερήσεις στην ανανέωση Διαταγμάτων Επίταξης, με αρκετά να παραμένουν σε εκκρεμότητα επί σειρά ετών. Οι καθυστερήσεις οφείλονται τόσο στη μη έγκαιρη ανταπόκριση εμπλεκόμενων Υπηρεσιών, όσο και στην έλλειψη αυτοματοποιημένου συστήματος παρακολούθησης, γεγονός που αυξάνει τον κίνδυνο παραλείψεων».
Παρατηρείται, σημειώνει «σημαντική καθυστέρηση στις διαδικασίες για ανέγερση ιδιόκτητων κτηρίων των ΥΠΑΜ/ΓΕΕΦ. Όπως προκύπτει, έχει παρέλθει σημαντικός χρόνος, χωρίς να έχουν γίνει ουσιαστικές ενέργειες για απόκτηση ιδιόκτητου κτηρίου, γεγονός που καθιστά αμφίβολη τη δυνατότητα ολοκλήρωσης του έργου πριν τη λήξη του υφιστάμενου συμβολαίου. Μία τέτοια περίπτωση, ενδέχεται να οδηγήσει σε ανάγκη για παράταση της περιόδου ενοικίασης».
Ένα άλλο σημείο που εντοπίζει, είναι ότι «το ΥΠΑΜ χειριζόταν, μέχρι το 2024, τον Προϋπολογισμό της Εθνικής Φρουράς (ΕΦ) ως μία ομάδα άρθρων/δαπανών. Ως αποτέλεσμα, όποτε χρειαζόταν μεταφορά πιστώσεων από ένα κονδύλι σε άλλο, αυτό γινόταν μόνο με την έγκριση του Γενικού Διευθυντή του ΥΠΑΜ. Κατόπιν εισήγησης της Υπηρεσίας μας, από το 2025 ο Προϋπολογισμός της ΕΦ αναλύεται σε επιμέρους άρθρα/κατηγορίες δαπανών και για οποιαδήποτε μεταφορά πιστώσεων ακολουθούνται οι διαδικασίες που διέπουν τον κρατικό Προϋπολογισμό».
Τέλος, «διαπιστώθηκαν αδυναμίες στην καταγραφή και στην παρακολούθηση του χρόνου εργασίας των υπαλλήλων του ΥΠΑΜ και παρατυπίες στον τρόπο εφαρμογής του ευέλικτου ωραρίου εργασίας. Ως αποτέλεσμα, αριθμός εργαζομένων παρουσιάζει χρόνο αδικαιολόγητης απουσίας ή/και έλλειμμα χρόνου εργασίας, κατά παράβαση των σχετικών εγκυκλίων, Νόμων και Κανονισμών. Επίσης, παρατηρήθηκε η λανθασμένη εφαρμογή των σχετικών νομοθετικών διατάξεων αναφορικά με την αποκοπή άδειας ανάπαυσης για αδικαιολόγητη απουσία ή/και έλλειμμα χρόνου».
Υπερπληρωμές σε ΣΥΟΠ
Στην έκθεσή της, η Ελεγκτική εντόπισε υπερπληρωμές στη μισθοδοσία που παρατηρούνται μετά από την παραίτηση ΣΥΟΠ. Οι εν λόγω υπερπληρωμές προκύπτουν κυρίως από υπερβάσεις στη λήψη αδειών ανάπαυσης ή ασθενείας, από ΣΥΟΠ που παραιτούνται κατά τη διάρκεια του έτους.
Σύμφωνα με ενημέρωση από το ΥΠΑΜ, αναφέρει, «οι άδειες των ΣΥΟΠ καταχωρίζονται πλέον στο ηλεκτρονικό σύστημα του ΓΕΕΦ, από το αρμόδιο τμήμα, το οποίο ετοιμάζει κατάσταση αδειών κατά τον τερματισμό της υπηρεσίας τους. Στη συνέχεια, η κατάσταση υποβάλλεται μαζί με τα απαραίτητα έγγραφα, στο Γενικό Λογιστήριο (ΓΛ), για διενέργεια συμψηφισμού με το τυχόν φιλοδώρημα και την αναλογία 13ου μισθού που πιθανόν να δικαιούται ο ΣΥΟΠ και επιστρέφεται στο ΥΠΑΜ με τα ποσά που ενδέχεται να παραμένουν προς είσπραξη».
Παρά τη μηχανογράφηση του συστήματος αδειών του ΓΕΕΦ, την έγκαιρη ετοιμασία και υποβολή, από μέρους του ΓΕΕΦ, της «Κατάστασης Κράτησης Αποδοχών» και των λοιπών απαιτούμενων δικαιολογητικών, για εξακρίβωση τυχόν υπερβάσεων στις δικαιούμενες άδειες απουσίας και ασθενείας και δημιουργίας υπερπληρωμών, εξακολουθεί να παρατηρείται καθυστέρηση στην είσπραξη των οφειλόμενων ποσών και το ποσοστό ανάκτησης είναι χαμηλό.« Ενδεικτικά αναφέρουμε:
-Το 40% (€13.705) του συνολικού υπολοίπου που παραμένει προς ανάκτηση (€34.185) αφορά σε οφειλές της περιόδου 2017-2020.
-Το ποσοστό ανάκτησης των εν λόγω οφειλών για την περίοδο 2021-9.2024 ανερχόταν μόλις στο 27%. Σημειώνεται ότι παρατηρήθηκε βελτίωση διαχρονικά στο ποσοστό ανάκτησης».
Επιπρόσθετα, συνεχίζει, «παρατηρήσαμε ότι η κατάσταση παρακολούθησης των ενεργειών είσπραξης, που τηρείται από τον αρμόδιο λειτουργό του ΥΠΑΜ, δεν επικαιροποιείται σε τακτά διαστήματα με τα νέα υπόλοιπα (οφειλές και εισπράξεις), ενώ δεν φαίνεται να προωθούνται ενέργειες για είσπραξη των οφειλόμενων ποσών σε τακτική βάση».
Σύσταση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας είναι όπως το ΥΠΑΜ να προβεί στην επαναξιολόγηση των διαδικασιών και των μέτρων που λαμβάνονται για την ανάκτηση των οφειλόμενων ποσών.
Εξάλλου, διαπιστώνει οφειλόμενες Αποζημιώσεις από ΣΥΟΠ μετά την παραίτησή τους. «Πέραν των πιο πάνω οφειλών, για τους παραιτηθέντες ΣΥΟΠ προκύπτουν, σε ορισμένες περιπτώσεις, πρόσθετες οφειλές προς το δημόσιο, ως συνέπεια της συμβατικής υποχρέωσης καταβολής αποζημίωσης, από μέρους τους, λόγω μη εξάντλησης ολόκληρης της περιόδου υπηρεσίας τους στην ΕΦ, όπως αυτή καθορίζεται στην εκάστοτε σύμβαση απασχόλησής τους. Το συνολικό οφειλόμενο ποσό που εκκρεμούσε στις 30.9.2024 σε σχέση με το πιο πάνω ανερχόταν σε €38.836».
