Μια σειρά από δεδομένα, τα οποία είναι άμεσα συνυφασμένα με την χρήση κινητών στις Φυλακές, καταγράφει στην έκθεση του ο πρόεδρος του Συνδέσμου Φυλακισμένων, Αλέξανδρος Κληρίδης, την οποία διαβίβασε στην Επιτροπή Νομικών, ενώπιον της οποίας άρχισε την περασμένη εβδομάδα η συζήτηση για την ποινικοποίηση εισαγωγής και εξαγωγής κινητών στο Σωφρονιστικό Ίδρυμα, τονίζοντας πως υπάρχει κίνδυνος με την ψήφιση των σχετικών νομοσχεδίων, να αυξηθεί ακόμη περισσότερο η διαφθορά. Και αυτό διότι, ο έλεγχος θα βρίσκεται στις Κεντρικές, άρα η Διοίκηση θα είναι αυτή που θα αποφασίζει πότε θα προχωρήσει σε καταγγελία στην Αστυνομία και ως εκ τούτου, ενδέχεται κρατούμενοι θα είναι υπό το καθεστώς της απειλής και συνεπώς θα υπάρχει αθέμιτη διαχείριση.
Ωστόσο, το θέμα της διαφθοράς γύρω από το ζήτημα με τα κινητά, που πωλούνται - όπως αναφέρει - μέχρι και έξι χιλιάδες ευρώ, με κανόνες που εφαρμόζονται από τους «ισχυρούς» των Φυλακών, δεν είναι το μοναδικό που θα πρέπει να ληφθεί υπόψη, αλλά το γεγονός πως σήμερα υπάρχουν τέτοιοι περιορισμοί που δεν επιτρέπουν την επικοινωνία των κρατουμένων με τους δικούς τους ανθρώπους, κάτι που αυξάνει ακόμη περισσότερο την ανάγκη για την χρήση παράνομων κινητών. Εξού και ο Αλέξανδρος Κληρίδης τονίζει πως δεν πρέπει από την μια να ποινικοποιείται η χρήση κινητών αλλά από την άλλη να μην υπάρχουν τρόποι επικοινωνίας κρατουμένων, αποστερώντας τους βασικό δικαίωμα, σημειώνοντας πως αρκετοί την δυναντότητα ούτε για φυσικές επισκέψεις.
Επίσης, ο κ. Κληρίδης, βάζει στο κάδρο και τις αδυναμίες που προκύπτουν στην συγκεκριμένη νομοθεσία, αφού όπως εξηγεί, δεν θα μπορεί να στοιχειοθετείται η «κατοχή», αφού πέραν του ότι σε ένα κελί διαμένουν μέχρι και τέσσερις κρατούμενοι, σε αυτό υπάρχει ελεύθερη πρόσβαση και δεν ελέγχεται από τους ίδιους, αφού ακόμα και στην απουσία τους, μπορεί οποιοδήποτε πρόσωπο να εισέλθει σε αυτό.
Όπως αναφέρει στην έκθεση του ο πρόεδρος του Συνδέσμου Φυλακισμένων, κ. Κληρίδης, η επικοινωνία με τον κόσμο από κρατουμένους δεν απαγορεύεται αλλά περιορίζεται στον τρόπο, στον χρόνο και στα άτομα που μπορεί να καλέσει ο κρατούμενος. Ο τρόπος περιορίζεται με την χρήση σταθερών τηλεφώνων στο προαύλιο της κάθε πτέρυγας, όπου ο κάθε κρατούμενος μπορεί να χρησιμοποιήσει αν αυτά είναι ελευθέρα και ο ίδιος έχει τηλεκάρτα, ενώ σε ό,τι αφορά τον χρόνο που μπορούν να χρησιμοποιηθούν, είναι επίσης περιορισμένος λόγο κόστους (τηλεκάρτα), λόγο πληθυσμού (2 τηλεφωνά για 80 - 200 άτομα), καθώς και λόγο ωραρίου (μεταξύ 08.00 – 18.00 μόνο). Για αλλοδαπούς που δεν μπορούν να χρησιμοποιήσουν τα σταθερά τηλέφωνα και δεν μπορούν να έχουν επισκέψεις, υπάρχει και η μέθοδος της προγραμματισμένης βίντεο κλήσης, μόνο δύο φορές τον μήνα, ενώ σημειώνεται πως δεν υπάρχει εμπιστευτικότητα, αφού η εν λόγω επικοινωνία παρακολουθείται από δεσμοφύλακες και σε περίπτωση που ζητηθεί από την Αστυνομία αυτή παρέχεται στην αστυνομία αυτούσια από τις Κεντρικές Φυλακές.
Ο περιορισμός αυτής της εμπιστευτικότητας δεν αφορά μόνο την παρακολούθηση από τις Κεντρικές Φυλακές (δεσμοφύλακες) αλλά και από τους κρατούμενους, αφού το σταθερό τηλέφωνο δεν βρίσκεται σε κλειστό δωμάτιο ή θάλαμο («open corridors without privacy booths» σελ 31 της έκθεσης επιτροπής 17/05/24) αλλά σε ανοικτό χώρο με αποτέλεσμα να ακούν και να βλέπουν όλοι τον κρατούμενο που μιλά στο τηλέφωνο ανά φορά.
Επιπρόσθετα των πιο πάνω, όπως σημειώνει ο κ. Κληρίδης, δεν υπάρχει μέθοδος ή διαδικασία επιστροφής κλήσης πολιτών πίσω σε κρατούμενο και ούτε υπάρχει μέθοδος ή διαδικασία, με την οποία ένας πολίτης μπορεί να γνωρίζει ποιος κρατούμενος προσπάθησε να επικοινωνήσει μαζί του, ενώ δεν υπάρχει τρόπος ή δικαίωμα ένας κρατούμενος να τηλεφωνήσει σε οποιοδήποτε άτομο, αφού τα άτομα που μπορεί να καλέσει είναι συγκεκριμένα και σε συγκεκριμένους αριθμούς που έχουν ήδη εγκριθεί από την Κεντρική Φυλακή.
Συνεπώς περιορισμός και στους αριθμούς που μπορεί να καλέσει. Ούτε υπάρχει μέθοδος ή διαδικασία αποστολής μηνύματος από κρατούμενους προς άτομα εκτός της φυλακής και ούτε το αντίστροφο, δηλαδή ένας πολίτης να στείλει ένα απλό μήνυμα απευθείας σε ένα κρατούμενο χωρίς να είναι ανάγκη να πέτυχει τον κρατούμενο σε τηλεφωνική κλήση. Η λέξη «πέτυχει» δεν είναι καθόλου τυχαία αφού στη βάσει όλων των πιο πάνω περιορισμών είναι πραγματικά άθλος και θέμα τύχης να μιλήσει ένας κρατούμενος με δικά του άτομα.
Από εκεί και πέρα, ο Αλέξανδρος Κληρίδης τονίζει στην έκθεση του, πως υπάρχουν αρκετοί περιορισμοί και στις φυσικές επισκέψεις, αναφέροντας ενδεικτικά πως δεν επιτρέπεται επίσκεψη σε όλους κάθε εβδομάδα, ενώ όλα τα εμπόδια στις «νόμιμες» επισκέψεις, δημιουργούν την ανάγκη των κρατουμένων για να έχουν επικοινωνία με τους δικούς τους ανθρώπους. Εξού και όπως τονίζει, όσο αυξάνονται οι περιορισμοί, τόσο αυξάνεται η ανάγκη για επικοινωνία με διαφορετικό τρόπο, κάτι, που όμως υποδεικνύει ο πρόεδρος του Συνδέσμου Φυλακισμένων, θα πρέπει να ληφθεί υπόψη των αρμοδίων, που εξετάζουν το θέμα της χρήσης κινητών στην Φυλακή, το οποίο μέχρι στιγμής, συνιστά πειθαρχικό αδίκημα και όχι ποινικό.
Οι περιορισμοί και η κατάσταση δημιουργήσαν δυο παράπλευρα προβλήματα. Πρώτον, άτομα τα οποία θεωρούνται πιο «ισχυροί» από άλλους μεταξύ των κρατουμένων, έχουν εφαρμόσει δικούς τους κανόνες και προνομία στην πρόσβαση του σταθερού τηλεφώνου και βάζουν οι ίδιοι σειρά στους κρατούμενους για να χρησιμοποιήσουν το τηλέφωνο αλλά πολλές φορές αποφασίζουν και ποιοι μπορούν ή δεν μπορούν να το χρησιμοποιήσουν. Δυστυχώς τέτοιες πρακτικές συχνά εφαρμόζονται ακόμα και από την ιδιά την φυλακή, αφού πρόσφατα στην Πτέρυγα Γυναικών, τα δυο τηλέφωνα που υπάρχουν προκαθοριστήκαν ρατσιστικά με το ένα για τους άσπρους και το άλλο για τους μαύρους της πτέρυγας από την ιδιά την Κεντρική Φυλακή. Δεύτερο πρόβλημα, έχει δημιουργηθεί και εδραιωθεί καλά το παράπλευρο εμπόριο κινητών τηλεφώνων, αφού πλέον όλοι οι κρατούμενοι ανεξαιρέτως έχουν την ανάγκη να έχουν καλύτερη πρόσβαση με τον έξω κόσμο.
Σε σχέση με την ποινικοποίηση της χρήσης κινητών στις Φυλακές, ο Αλέξανδρος Κληρίδης εκφράζει ανησυχίες, καθώς τονίζει πως το κελί ενός κρατούμενου ή ένας κοινόχρηστος χώρος, δεν ελέγχεται αποκλειστικά από τον ίδιο, αντιθέτως υπάρχει ελεύθερη πρόσβαση και από άλλα πρόσωπα, με ότι αυτό συνεπάγεται, αφού η πολιτεία δεν έχει ακόμα μέχρι σήμερα δώσει αναγνωρισμένα και απόλυτα δικαίωμα προστασίας του χώρου ενός κρατουμένου και της περιουσίας αυτού. Όπως εξηγεί, ο κάθε κρατούμενος διαμένει στο κελί που βρίσκεται κατόπιν οδηγιών και άδειας των Κεντρικών Φυλάκων και μεταφέρεται σε άλλο κελί σε περίπτωση που και πάλι αποφασίσει η Κεντρική Φυλακή, χωρίς κατ΄ ανάγκη να χρειάζεται η άποψη του ή να δέχεται να ακούσει τυχόν ένσταση, ενώ όταν βρίσκεται εκτός του κελιού του, δεν έχει δικαίωμα ή τρόπο να κλείσει την πόρτα του κελιού του και να προστατεύσει με αυτό τον τρόπο το περιεχόμενο του και ως εκ τούτου, υπάρχει πρόσβαση, ακόμη και στην απουσία του.
Στην πραγματικότητα η Αστυνομία και τα Δικαστήρια συμφωνούν ότι για να ερευνήσουν ένα κελί ενός κρατουμένου πρέπει είτε να έχουν συγκατάθεση από τον Διευθυντή των Κεντρικών φυλάκων, είτε να έχουν ένταλμα έρευνας για το συγκεκριμένο κελί ή τοποθεσία που διαμένει συγκεκριμένος κρατούμενος και υπάρχει μαρτυρία που συνδέει την τοποθεσία με κάποιο ποινικό αδίκημα. Το γεγονός ότι το προσωπικό της Κεντρικής Φυλακής μπορεί να κάνει έρευνα σε κελί χωρίς ένταλμα δικαστηρίου, αυτό από μόνο του δημιουργεί προβλήματα, αφού επιτρέπει της Κεντρικής Φυλακής να εντοπίζει ακόμα και κινητά τηλέφωνα και να επιλεγεί πότε θα το καταγγείλει στην Αστυνομία και πότε όχι. Αυτό από μόνο του δημιουργεί συνθήκες διαφθοράς, αφού θα επιτρέπει της Κεντρικής Φυλακής να κρατά κρατούμενους υπό την απειλή ότι θα τους καταγγείλει για αντικείμενα που εντοπίστηκαν σε προηγούμενο στάδιο σε κελί τους και τα οποία δεν έχουν ακόμα καταγγελθεί στην Αστυνομία και με αυτό τον τρόπο χειρίζεται αθέμιτα κρατούμενους.
Περαιτέρω, ο κ. Κληρίδης αναφέρει πως από την στιγμή που σε ένα κελί διαμένουν μέχρι και τέσσερα άτομα, δεν μπορεί να στοιχειοθετηθεί η «κατοχή» ως ποινικό αδίκημα, ενώ υποδεικνύει πως θα πρέπει να ληφθεί υπόψη το γεγονός ότι η κατοχή και χρήση κινητού αποτελεί και πειθαρχικό παράπτωμα για ένα κρατούμενο. Στα πλαίσια έρευνας από το προσωπικό της Κεντρικής Φυλακής για όλα τα στάδια μιας πειθαρχικής διαδικασίας, είναι ο Διευθυντής της Φυλακής, δηλαδή για την έρευνα, σύνταξη κατηγορίας, ακρόασης, καταδίκης και ποινής ενός κρατουμένου. Ως εκ τούτου, ο κ. Κληρίδης θέτει το ερώτημα, πώς μπορεί αυτή η διαδικασία να θεωρηθεί ως δίκαιη για να αποτελέσει και μαρτυρία ενώπιον ποινικού Δικαστηρίου για εξέταση της διάπραξης ενός ποινικού αδικήματος;
Αναφορικά με τις ανησυχίες που εκφράζονται αλλά και την άποψη ότι δεν υπάρχει τιμωρία ενόσω οι κρατούμενοι κατέχουν κινητό, σημειώνει πως το ζητούμενο για την πολιτεία, την Αστυνομία και τον πολιτικό προϊστάμενο, στην βάση των όσων αναφέρουν, είναι να προστατεύσει την κοινωνία από την διάπραξη και διοργάνωση ποινικών αδικημάτων ή να μειώσει τέτοια φαινόμενα, θεωρώντας ότι η κατοχή κινητού τηλεφώνου από κρατουμένους, βοηθά στην διοργάνωση, συνεπώς η απαγόρευση τους προστατεύει την κοινωνία. Σε αυτό το πλαίσιο, ο κ. Κληρίδης αναφέρει πως υπάρχει μια λογική πίσω από το σκεπτικό, ότι δηλαδή ένας που καταδικάζεται θα πρέπει να απομακρυνθεί από την κοινωνία, εντούτοις σημειώνει πως στην πορεία θα πρέπει να αναπτύσσονται τρόποι για το αντίθετο, μέχρι την επανένταξη του.
Ο κρατούμενος που χρονικά προχωρεί σε άλλα στάδια της ποινής του και απομακρύνεται από αυτό το αρχικό τιμωριτικό στάδιο, τότε η διεύρυνση των δικαιωμάτων επικοινωνίας με την κοινωνία πρέπει σταδιακά να αναπτύσσεται για να υπάρχει γενικά θετικό αποτέλεσμα στον κρατούμενο. Όταν δεν υπάρχει αυτή η διεύρυνση, πάρα του ότι ο κρατούμενος προχωρεί χρονικά προς την απόλυση, δημιούργει ακριβώς το αντίθετο αποτέλεσμα και αποξενώνει τον ίδιο από την κοινωνία και δεν βοηθά στην επανένταξη ή τον σωφρονισμό. Ο κάθε κρατούμενος έχει πραγματικό και αναγνωρισμένο δικαίωμα στην επανένταξη του στην κοινωνία, το οποίο σήμερα η πολιτεία δεν φαίνεται να σέβεται ούτε να αναγνωρίζει όπως πρέπει. Εγκλήματα από μέσα από την Φυλακή από κατάδικους διαπράττονταν από πάντα και θα διαπράττονται και στο μέλλον είτε υπάρχουν είτε δεν υπάρχουν κινητά τηλέφωνα.
Μάλιστα, ο κ. Κληρίδης ανέφερε η Αστυνομία επωφελείται στην διερεύνηση ποινικών αδικημάτων λόγο της χρήσης κινητών τηλέφωνων, αφού καταφέρνει να εντοπίσει αυτά τα τηλέφωνα, να τα επιθεωρήσει και να εξάγει μαρτυρία που βοηθά στην προώθηση ποινικών υποθέσεων. Μαρτυρία που, όπως αναφέρει, δεν θα μπορούσε να εντοπιστεί διαφορετικά.
Περαιτέρω, υποδεικνύει πως η πραγματικότητα και η σκληρή αλήθεια, είναι πως από τους 1200 κρατούμενους που υπάρχουν, περίπου οι μισοί θα έχουν πρόσβαση σε κινητό τηλέφωνο. Όχι κατ΄ ανάγκη άμεση, δηλαδή να έχουν δική τους συσκευή, άλλα να έχουν συσκευή την οποία χρησιμοποιούν από κοινού με άλλα άτομα ή γνωρίζουν ποιοι έχουν συσκευή την οποία χρησιμοποιούν καθημερινά για δικούς τους προσωπικούς σκοπούς, είτε για να περνούν τον χρόνο τους στο διαδίκτυο είτε για να έχουν άμεση επικοινωνία με τα δικά τους άτομα.
Χρήση κινητής συσκευής για προσωπικούς και θεμιτούς λόγους (όχι παράνομους) σημαίνει ότι ένας κρατούμενος μπορεί να επικοινωνήσει με τον έξω κόσμο χωρίς τους περιορισμούς που αναφέρονται πιο πάνω. Δηλαδή ότι ώρα θέλει, όση ώρα θέλει, με οποίο θέλει, να μπορεί να του επιστρέψουν αναπάντητη κλήση, να στείλει μήνυμα και να κάνει βιντεοκλήση δηλαδή να δει για λίγο τα δικά του άτομα σε κάποιες πιο ανθρώπινες συνθήκες διασφάλισης ιδιοτικότητας. Αυτά θα έπρεπε να τα υποστηρίζει και η κοινωνία και η πολιτεία.
Παράλληλα με τους περιορισμούς που υπάρχουν και υποδεικνύει ο κ. Κληρίδης, τονίζει πως το πρόγραμμα της Κεντρικής Φυλακής, δεν έχει απασχολίες για όλους τους κρατούμενους, όλες τις ώρες της μέρας, με αποτέλεσμα «ο κάθε κρατούμενος σε περίπτωση που δεν έχει ούτε κινητό τηλέφωνο και ούτε θετικές απασχολίες, να αναλώνει τον χρόνο του και την σκέψη του στην διάπραξη άλλων ποινικών αδικημάτων και να είναι ακόμα πιο ευέξαπτος στις συνθήκες κράτησης και διαβίωσης του εντός των Κεντρικών φυλάκων, οι οποίες στις Κεντρικές Φυλακές της Λευκωσίας είναι άθλιες. Ένας κύριος λόγος που στο παρόν στάδιο υπάρχει μια γενική ηρεμία από τους κρατούμενους, πάρα τις συνθήκες που υπάρχουν στις Κεντρικές Φυλακές και πάρα τα όσα ακούγονται όλη μέρα για τις Κεντρικές Φυλακές, είναι επειδή υπάρχουν τα κινητά τηλέφωνα τα οποία καθησυχάζουν, ηρεμούν και απασχολούν καθημερινά τους κρατούμενους. Την ίδια ώρα οι ίδιοι οι κρατούμενοι αν ερωτηθούν αν συμφωνούν στην παρακολούθηση των κινητών τηλέφωνων τους, όλοι θα συμφωνήσουν ότι το αποδέχονται».
Η Κεντρική Φυλακή σήμερα (Νοέμβριο του 2025) δεν έχει την υποδομή που χρειάζεται (σε πρόγραμμα, σύστημα και κτήρια) για να μπορεί άμεσα και απόλυτα να παλέψει την χρήση του κινητού τηλεφώνου αποτελεσματικά και χωρίς προβλήματα. Η αυστηρή προσέγγιση ποινικοποίησης και εφαρμογής συστημάτων απενεργοποίησης κινητών χωρίς παράλληλα να διορθώνονται τα υπόλοιπα, δεν θα πετύχουν τους σκοπούς που θέλει η κοινωνία και η πολιτεία, άλλα θα έχουν ως αποτέλεσμα την αύξηση της τιμής αγοράς ενός κινητού εντός της φυλακής και αρά αλληλένδετα και την αύξηση της διαφθοράς, αφού πλέον ένα κινητό μπορεί να φτάσει και τις 6.000 ευρώ και άρα κάποιος να έχει περισσοτέρους λόγους να προβεί σε αυτή την παράνομη πράξη πάρα τις πιθανές συνέπειες.
Πέραν των πιο πάνω, ο κ. Κληρίδης τονίζει πως το ποινικό άρθρο, όπως αυτό φαίνεται στην προτεινομένη τροποποίηση, επιτρέπει την κατοχή και χρήση κινητών τηλέφωνων από δεσμοφύλακες και άτομα της διεύθυνσης των Κεντρικών Φυλακών για τους σκοπούς της λειτουργίας των Κεντρικών, κάτι που μέχρι σήμερα δεν επιτρέπεται. «Αυτό από μόνο του και πάλι επιτρέπει την έξαρση διαφθοράς αντί να την αποτρέπει», τονίζει ο πρόεδρος του Συνδέσμου Φυλακισμένων, ο οποίος στέλνει το μήνυμα πως «εάν θέλουμε πραγματικά να προσεγγίσουμε το εν λόγω πρόβλημα, τα πιο πάνω δεν μπορούν να αγνοηθούν και να μην ληφθούν υπόψη στα πλαίσια συζήτησης του θέματος ποινικοποίησης της κατοχής και χρήσης κινητών τηλέφωνων στις Κεντρικές Φυλακές».
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:
- Άλλες ποινές για δεσμοφύλακες, άλλες για κρατούμενους για παράνομα κινητά στις Φυλακές-Αναφορές για την (νέα) άδεια σε ανώτερη λειτουργό
- Σήριαλ από το 2021 η δημιουργία χώρου κράτησης ανηλίκων-Ζητά νέα παράταση η Κυβέρνηση, φωνάζει η Βουλή
- Διγλωσσία για το περιβόητο σύστημα απενεργοποίησης κινητών στις Κεντρικές-Από το πρώτο εξάμηνο του 2025, στο 2027 και πίσω στο 2026
