«Ο Ερχιουρμάν είναι μία επικίνδυνη εκδοχή του Τατάρ», δήλωσε στο Σίγμα ο υποψήφιος βουλευτής των Οικολόγων και ένας από τους πιο γνωστούς Τ/κ ακτιβιστές κατά της κατοχής, Οζ Καραχάν. Όπως εξήγησε, ο Τουφάν Ερχιουρμάν και ο Ερσίν Τατάρ λένε τα ίδια πράγματα, αλλά χρησιμοποιούν διαφορετική ορολογία, τονίζοντας πως δεν ενδιαφέρει τον νικητή των παράνομων «εκλογών» εάν μιλά για ομοσπονδία, συνομοσπονδία ή κάτι άλλο.
Το σημαντικό είναι, στην πραγματικότητα, η ουσία των όσων λέει. «Ο Ερχιουρμάν έχει ένα σλόγκαν: Πως υπάρχει μόνο μία κατοχή στην Κύπρο και αυτή είναι η κατοχή της Κυπριακής Δημοκρατίας από τους Ε/κ. Και αυτή είναι μία πολύ επικίνδυνη ρητορική», τόνισε ο κ. Καραχάν. «Ο Τατάρ έλεγε ας μοιράσουμε την Κύπρο, η μισή δική σας και η μισή δική μας. Ο Ερχιουρμάν λέει ας μοιράσουμε την Κύπρο. Η μισή δική μας και το μισό του δικού σας πάλι δικό μας. Για αυτό μιλούσε για την ενέργεια, έλεγε ότι θα είναι ο πρόεδρος της Λεμεσού και της Πάφου. Αυτή είναι μία πολύ επικίνδυνη ρητορική. Και αυτό θέλει σήμερα η Τουρκία, λόγω των ενεργειακών διαδρόμων από την Ινδία στην Ευρώπη. Για αυτό και άλλαξαν τον Τατάρ με τον Ερχιουρμάν, που είναι μία επικίνδυνη εκδοχή του Τατάρ», εξήγησε περαιτέρω.
Αυτή η ανάγνωση λειτουργεί ως αντίβαρο στους βεβιασμένους πανηγυρισμούς που υπήρξαν από κάποιους στις ελεύθερες περιοχές αμέσως μετά την «εκλογή» Ερχιουρμάν στα κατεχόμενα, οι οποίοι έσπευσαν να τον παρουσιάσουν ως κάποιου είδους σωτήρα, που θα έστηνε τον Νίκο Χριστοδουλίδη στον τοίχο και περίπου θα τον εξανάγκαζε να επιλύσει το Κυπριακό, λες και τόσο καιρό ήταν ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας που απέτρεπε τις εξελίξεις. Αυτή η ελπίδα στηριζόταν στο γεγονός πως ο Τουφάν Ερχιουρμάν όντως δήλωνε πως θέλει να αναβιώσει η διαπραγματευτική διαδικασία και να καταγραφεί πρόοδος στο Κυπριακό, μετά από μία μεγάλη περίοδο στασιμότητας. Οι δημόσιες τοποθετήσεις του, ωστόσο, ουδέποτε καταδείκνυαν ότι κατανοεί το πλαίσιο λύσης με τον ίδιο τρόπο που γίνεται κατανοητό και αποδεκτό στην ελληνική πλευρά, αλλά αντιθέτως, ανέκαθεν άφηναν ουρές και ερωτήματα, που παρέπεμπαν σε μοντέλα που δεν γίνονται αποδεκτά από την ελληνική πλευρά.
Ακόμη, όμως, και για την επιστροφή στο τραπέζι, «προεκλογικά» ο Ερχιουρμάν έθετε όρους. Θέλει να γίνει εκ των προτέρων αποδοχή της πολιτικής ισότητας, από πλευράς Νίκου Χριστοδουλίδη. Δεδομένου, ωστόσο, ότι ο Πρόεδρος διακηρύσσει συνεχώς ότι θα διαπραγματευτεί στο πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών, η πολιτική ισότητα είναι εκ των προτέρων αποδεκτή. Το ζήτημα είναι, βέβαια, τι καταλαβαίνει ο καθένας με τον όρο πολιτική ισότητα και αν αυτός παραπέμπει σε αριθμητική ισότητα, παράλληλες παρουσίες εκπροσώπων των δύο κοινοτήτων στα πάντα, μικρά βέτο κτλ ή σε μία θέση αρχής, που εκφράζεται στην ευρύτερη φιλοσοφία του κράτους. Άρα το ερώτημα είναι τι είδους ερμηνεία κάνει στην πολιτική ισότητα και πόσο αυτή διαφέρει από την «κυριαρχική ισότητα» του Ερσίν Τατάρ, η οποία, επί της ουσίας, παρά το γεγονός πως είναι αδόκιμος όρος νομικά, παρέπεμπε σε αναγνώριση του ψευδοκράτους και εκ των υστέρων συνεργασία των δύο κρατών.
Ο Ερχιουρμάν χρησιμοποιεί τον όρο kurucu devlet, ο οποίος στα Ελληνικά αποδίδεται ως συνιστώσα πολιτεία, ωστόσο παραπέμπει περισσότερο στην έννοια του συστατικού και ιδρυτικού κράτους στην τουρκική αντίληψη. Αναλόγως ερμηνείας, αυτό μπορεί να παραπέμπει σε δύο ισοϋψείς πηγές κυριαρχίας, κάτι που δεν θα εξασφάλιζε τον ενιαίο χαρακτήρα του ομοσπονδιακού κράτους και, αντιθέτως, παραπέμπει αρκετά στην «συνεργασία» του Τατάρ. Συνεπώς, παρόλο που απορρίπτει τα δύο κράτη θεωρητικά, η θέση Ερχιουρμάν είναι αρκετά ασαφής και κινείται στην γκρίζα ζώνη μεταξύ αυτού που γίνεται κατανοητό στην ελληνική πλευρά ως ο «οδυνηρός συμβιβασμός» της διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας (η οποία στην πραγματικότητα απορρίπτεται από πολύ κόσμο ως μία παρωχημένη ιδέα, μη συμβατή με την σύγχρονη ευρωπαϊκή πραγματικότητα) και μίας αρκετά χαλαρής συνομοσπονδίας.
Μιλώντας, πάντως, πριν από μερικές εβδομάδες, ο Ερχιουρμάν περιέγραψε ένα σύστημα με «δύο ίσα συστατικά κράτη», τα οποία θα είναι εσωτερικά ίσα και δεν θα μπορούν να παρεμβαίνουν το ένα στο άλλο. Μάλιστα, θεωρεί ότι θα μπορούσαν, σε κάποια θέματα, να συνάπτουν ακόμη και ξεχωριστές διεθνείς συμφωνίες, αφήνοντας ουσιαστικά στο κεντρικό κράτος τη δικαιοδοσία των «hard politics». Εάν προχωρήσουν οι συνομιλίες, αυτές οι θέσεις προκαλούν αναπόφευκτα πολλά ερωτήματα ως προς τον χαρακτήρα και την ισχύ του κεντρικού κράτους, με προφανές ζήτημα ως προς την κατανομή του κατάλοιπου εξουσίας, δημιουργώντας συνακόλουθα ζητήματα λειτουργικότητας και θέτοντας εν αμφιβόλω το αδιαίρετο της διεθνούς του προσωπικότητας.
Οι πραγματικές θέσεις του Ερχιουρμάν θα ξεκαθαρίσουν εάν και εφόσον ξεκινήσουν οι συνομιλίες, αλλά τα παράξενα προαπαιτούμενα που τίθενται ενδεχομένως στην πορεία να δυσκολέψουν ακόμη και την επανέναρξη αυτή καθαυτή. Δεδομένου ότι, τουλάχιστον από τις δημόσιες τοποθετήσεις, η πολιτική δύο κρατών της Άγκυρας δεν έχει αλλάξει, θα πρέπει να διαφανεί εάν όντως υπάρχει διάσταση απόψεων στην τουρκική πλευρά, αν η Τουρκία θα επιστρέψει στο συμφωνημένο πλαίσιο ή εάν τελικά η θέση Ερχιουρμάν δεν διαφέρει ιδιαίτερα από αυτήν του Τατάρ, όπως υπέδειξε ο Οζ Καραχάν.
Πάντως, ο Ερχιουρμάν ζητά οι συνομιλίες αυτές να έχουν χρονοδιάγραμμα. Αν και δεν είναι παράλογο να υπάρχει προσήλωση στον στόχο, η ύπαρξη ασφυκτικού χρονοδιαγράμματος είναι αδόκιμη και ενέχει τον κίνδυνο να αποβεί αντιπαραγωγική στην ίδια τη διαδικασία. Όχι απλώς γιατί η πίεση του χρόνου μπορεί να αφήσει πίσω της σημαντικά κενά και παραλείψεις, αλλά επειδή η ύπαρξη χρονοδιαγράμματος -και όχι χρονικού στόχου- μπορεί να τύχει εκμετάλλευσης, δηλαδή να ροκανιστεί ο χρόνος ακριβώς για να επέλθει η λήξη του. Και δεδομένου ότι ο Ερχιουρμάν δηλώνει πως σε περίπτωση αποτυχίας των συνομιλιών (για την οποία είναι εκ των προτέρων σίγουρος ότι θα ευθύνεται η ελληνική πλευρά) δεν θα πρέπει να υπάρξει επιστροφή στο στάτους κβο -θέλει εκ των προτέρων ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης να συμφωνήσει σε κάτι τέτοιο- θεωρητικά έχει κίνητρο για ένα τέτοιο ροκάνισμα.
Πάντως, παρά τη «βιασύνη» του για τις συνομιλίες, ο Τουφάν Ερχιουρμάν δεν έχει ακόμη διευθετήσει την πρώτη του συνάντηση με τον Νίκο Χριστοδουλίδη, ενώ ουσιαστικά εξασφάλισε αναβολή για ένα μήνα της έλευσης της Μαρία Άνχελα Ολγκίν Κουεγιάρ στην Κύπρο, με τις συναντήσεις της να αναμένονται στις 5 και 6 Δεκεμβρίου, αντί στο διάστημα 3-11 Νοεμβρίου που ήταν ο αρχικός προγραμματισμός για την έλευσή της. Η καθυστέρηση αυτή οφείλεται στη μη διευθέτηση της μετάβασής του στην Άγκυρα, ώστε να συμφωνήσει τι θα κάνει με τον Ταγίπ Ερντογάν.
Όπως επεσήμανε η Kibris Postasi, ο Μουσταφά Ακιντζί είχε κληθεί στην Άγκυρα δέκα μέρες μετά την «εκλογή» του, ενώ ο Ερσίν Τατάρ, που ήταν και συνταυτισμένος με την τουρκική γραμμή, εντός μίας εβδομάδας. Οι παράνομες «εκλογές» στα κατεχόμενα πραγματοποιήθηκαν στις 19 Οκτωβρίου και οι πληροφορίες αναφέρουν πως ίσως ο Τουφάν Ερχιουρμάν πάει στην Τουρκία εντός της εβδομάδας που μπαίνει, χωρίς να έχει ανακοινωθεί κάτι μέχρι στιγμής. Σε αυτές τις επαφές θα φανεί αν ο Ταγίπ Ερντογάν αποφάσισε να ανάψει κάποιου είδους πράσινο φως για να κινηθεί ο Ερχιουρμάν προς την κατεύθυνση της επανέναρξης των συνομιλιών ή δεν θεωρεί την χρονική συγκυρία κατάλληλη για την τουρκική ατζέντα. Εάν ισχύει το δεύτερο, ενδεχομένως να ξανανοίξει η συζήτηση επί των Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης που εκκρεμούν από τις συναντήσεις της Γενεύης και της Νέας Υόρκης, ώστε να διατηρηθεί η κινητικότητα, ενόψει και της νέας άτυπης πενταμερούς, η οποία, εκ των πραγμάτων, φαίνεται να μετατίθεται για τη νέα χρονιά.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ:
