Τις εργασίες του 6ου παγκόσμιου συμποσίου διαστημικής έρευνας COSPAR 2025 που πραγματοποιείται από τις 3 έως τις 7 Νοεμβρίου 2025, στη Λευκωσία, εγκαινίασε ο Επικεφαλής Επιστήμονας και Πρόεδρος του Ιδρύματος Έρευνας και Καινοτομίας (ΙδΕΚ), κ. Δημήτρης Σκουρίδης. Το συνέδριο με θέμα «Εξερεύνηση του Διαστήματος 2025: Οι προκλήσεις της ανθρωπότητας και ουράνιες λύσεις», τελεί υπό την αιγίδα του Γραφείου του Επικεφαλής Επιστήμονα ενώ το ΙδΕΚ είναι ο μεγάλος εθνικός χορηγός.
Την έναρξη του Συμποσίου έκανε ο κ. Γιώργος Δανός, Πρόεδρος του Κυπριακού Οργανισμού Εξερεύνησης Διαστήματος (CSEO), παρουσία πρέσβεων, περισσότερων από σαράντα εκπροσώπων διεθνών διαστημικών οργανισμών, αστροναυτών και κορυφαίων προσωπικοτήτων, συμπεριλαμβανομένων των Niklas Hedman, νέου Γενικού Συμβούλου του COSPAR και πρώην Αναπληρωτή Διευθυντή του Γραφείου των Ηνωμένων Εθνών για Υποθέσεις Διαστήματος (UNOOSA), του John G. Reed, Chief Rocket Scientist στη United Launch Alliance (ULA), και του Jean-Yves Le Gall, πρώην Διευθύνοντος Συμβούλου της Arianespace.
Στην ομιλία του, ο κ. Σκουρίδης καλωσόρισε τους εκπροσώπους στην Κύπρο, «ένα σταυροδρόμι τριών ηπείρων, όπου συναντώνται η ιστορία, ο πολιτισμός και η επιστήμη», όπως είπε και υπογράμμισε την αποφασιστικότητα της χώρας να καταστεί περιφερειακός κόμβος για την έρευνα, την καινοτομία και την τεχνολογία. Τόνισε ότι η φιλοξενία μιας από τις σημαντικότερες συγκεντρώσεις για τη διαστημική έρευνα στον κόσμο «δεν είναι τυχαία, αλλά επιβεβαιώνει το στρατηγικό όραμα της Κύπρου και την αποφασιστικότητά της να καταστεί περιφερειακός κόμβος για την έρευνα, την καινοτομία και την Υψηλή Τεχνολογία».
Ορόσημο η ίδρυση του Κυπριακού Κέντρου Διαστημικής Έρευνας και Καινοτομίας
Ο Επικεφαλής Επιστήμονας επεσήμανε ότι η Εθνική Στρατηγική Διαστήματος της Κύπρου αποτελεί μέρος του μακροπρόθεσμου «Οράματος 2035» της κυβέρνησης, ενός σχεδίου για την οικοδόμηση μιας ανθεκτικής οικονομίας, βασισμένης στη γνώση και την καινοτομία. Στο πλαίσιο αυτό, το Γραφείο του Επικεφαλής Επιστήμονα, λειτουργεί ως γέφυρα της Κύπρου με τον κόσμο, συνδέοντας το οικοσύστημα έρευνας και καινοτομίας της χώρας με διεθνείς εταίρους και κατευθύνοντας την εθνική πολιτική, τη χρηματοδότηση και τη διεθνή συνεργασία μέσω της στενής συνεργασίας του με το ΙδΕΚ.
Ο κ. Σκουρίδης, αναφέρθηκε στην ίδρυση του Κυπριακού Κέντρου Διαστημικής Έρευνας και Καινοτομίας (C-SpaRC), χαρακτηρίζοντάς το ως ορόσημο στην επιστημονική ανάπτυξη της χώρας. Η εθνική υποδομή ύψους 2,5 εκατομμυρίων ευρώ, που χρηματοδοτείται από το ΙδΕΚ, συντονίζεται από τον Κυπριακό Οργανισμό Εξερεύνησης Διαστήματος (CSEO), σε συνεργασία με το TRISH της NASA, τη Lockheed Martin, το Γεωφυσικό Παρατηρητήριο Sodankylä και κορυφαία κυπριακά ερευνητικά ιδρύματα. Ο κ. Σκουρίδης, εξήγησε ότι το C-SpaRC παρέχει υπερσύγχρονες εγκαταστάσεις για γρήγορη δημιουργία πρωτοτύπων, παραγωγή και διαστημικές δοκιμές, επιτρέποντας στην Κύπρο να συμμετέχει ενεργά σε ευρωπαϊκές και παγκόσμιες διαστημικές αποστολές. «Το C-SpaRC αντιπροσωπεύει ένα νέο κεφάλαιο στις δυνατότητες της Κύπρου για έρευνα του διαστήματος. Επιταχύνει την ένταξή μας στην ευρωπαϊκή διαστημική κοινότητα και προωθεί την πρωτοποριακή έρευνα σε τομείς όπως η πρόβλεψη του διαστημικού καιρού με τη χρήση τεχνητής νοημοσύνης, η διαστημική υγεία και η κατασκευή δορυφόρων», δήλωσε. Ανακοίνωσε, επίσης, ότι ο πρώτος δορυφόρος που αναπτύχθηκε στην Κύπρο προγραμματίζεται να εκτοξευθεί το 2026 με την υποστήριξη της NASA και του COSPAR, σηματοδοτώντας ένα ορόσημο στην τεχνολογική πρόοδο της χώρας.
Ο κ. Σκουρίδης υπογράμμισε, επίσης, τη σημασία της ένταξης της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Διαστημική Υπηρεσία (ESA), ως συνδεδεμένο μέλος και της υπογραφής των Συμφωνιών Άρτεμις με τη NASA το 2024, εξελίξεις που ενισχύουν τη συμμετοχή της Κύπρου στην παγκόσμια εξερεύνηση και συνεργασία. Επανέλαβε ότι η στρατηγική της Κύπρου δίνει μεγάλη έμφαση στη διεθνή συνεργασία, την εκπαίδευση και την ανάπτυξη ικανοτήτων, εμπνέοντας την επόμενη γενιά επιστημόνων και μηχανικών, ενώ ταυτόχρονα υποστηρίζει την αρχή ότι «ο διαστημικός χώρος πρέπει να εξερευνάται και να αξιοποιείται ειρηνικά, βιώσιμα και χωρίς αποκλεισμούς, προς όφελος όλης της ανθρωπότητας».
Ο Επικεφαλής Επιστήμονας ανέπτυξε τον τρόπο λειτουργίας του διαστημικού οικοσυστήματος της Κύπρου, το οποίο περιλαμβάνει τον Κυπριακό Οργανισμό Εξερεύνησης Διαστήματος (CSEO), τον Κυπριακό Σύνδεσμο Διαστημικής Βιομηχανίας (CSIA), το Κέντρο Αριστείας Ερατοσθένης και άλλους οργανισμούς, για την εφαρμογή της στρατηγικής που έχει καθορίσει το Κυπριακό Γραφείο Διαστήματος, υπό το Υφυπουργείο Έρευνας, Καινοτομίας και Ψηφιακής Πολιτικής. Μαζί, οι οργανισμοί αυτοί ενισχύουν τη θέση της Κύπρου ως γέφυρας μεταξύ της Ευρώπης και της ευρύτερης Ανατολικής Μεσογείου στους τομείς της διαστημικής έρευνας, καινοτομίας και τεχνολογίας.
Ολοκληρώνοντας την ομιλία του, ο Επικεφαλής Επιστήμονας επαναβεβαίωσε τη δέσμευση της Κύπρου να προωθήσει τον ρόλο της στην παγκόσμια επιστημονική κοινότητα. «Η Κύπρος αναγνωρίζει ότι το διάστημα δεν είναι ο τομέας μερικών μόνο χωρών, αλλά σύνορο όλης της ανθρωπότητας. Το ταξίδι μας στο διάστημα συμβολίζει την περιέργεια, την ανθεκτικότητα και την πεποίθηση ότι ακόμη και μια μικρή χώρα μπορεί να συμβάλει ουσιαστικά στη μεγάλη ανθρώπινη προσπάθεια της εξερεύνησης και της ανακάλυψης», είπε.
Στην εναρκτήρια ομιλία της, η καθηγήτρια Pascale Ehrenfreund, πρόεδρος του COSPAR, εξέφρασε την ευγνωμοσύνη της προς τους διοργανωτές για τη θερμή φιλοξενία και την αφοσίωσή τους στη διοργάνωση του Συμποσίου στην Κύπρο. Σημείωσε ότι η εκδήλωση σηματοδοτεί την αρχή «μιας πραγματικά συναρπαστικής εβδομάδας επιστημονικής ανταλλαγής», προσφέροντας μια πλατφόρμα για την προώθηση του διαλόγου και της συνεργασίας στον τομέα της διαστημικής επιστήμης και τεχνολογίας. Η κα Ehrenfreund προανήγγειλε, επίσης, ότι το COSPAR θα εκδώσει σύντομα μια επίσημη ανακοίνωση σχετικά με το ζωτικό ρόλο της διαστημικής παρατήρησης στην προώθηση της διεθνούς έρευνας για το κλίμα, ενόψει της επικείμενης COP13 στη Βραζιλία.
Ταχεία η πρόοδος στην ανάπτυξη του εθνικού διαστημικού οικοσυστήματος
Σε ομιλία του, εκ μέρους του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας, ο κ. Γεώργιος Κωμοδρόμος, Αναπληρωτής Γενικός Διευθυντής του Υφυπουργείου Έρευνας, Καινοτομίας και Ψηφιακής Πολιτικής, καλωσόρισε τους προσκεκλημένους, σημειώνοντας ότι η Κύπρος είναι υπερήφανη που φιλοξενεί μία από τις σημαντικότερες συγκεντρώσεις στον κόσμο αφιερωμένη στην διαστημική έρευνα και συνεργασία. Τόνισε ότι «ο διαστημικός τομέας έχει καταστεί καταλύτης προόδου για όλους, στρατηγικός πυλώνας της επικοινωνίας, της πλοήγησης, της παρακολούθησης του κλίματος και της διαχείρισης καταστροφών» και υπογράμμισε την ηγετική θέση της Ευρώπης στην προώθηση υπεύθυνων και βιώσιμων διαστημικών δραστηριοτήτων. Ο κ. Κωμοδρόμος μίλησε, επίσης, για την υπογραφή των Συμφωνιών Άρτεμις, της νέας διεθνούς συμφωνίας που ενισχύει την παγκόσμια συνεργασία στο διαστημικό τομέα και αντανακλά την ανοδική θέση της Κύπρου στην παγκόσμια διαστημική κοινότητα. «Οι Συμφωνίες Άρτεμις αποτελούν ένα ισχυρό παράδειγμα επιστημονικής διπλωματίας», δήλωσε, «που ενισχύουν τη συνεργασία, χτίζοντας εμπιστοσύνη και προωθούν την ειρήνη μέσω κοινών επιστημονικών προσπαθειών». Υπογράμμισε, παράλληλα, την ταχεία πρόοδο της Κύπρου στην ανάπτυξη του εθνικού διαστημικού οικοσυστήματός της, συμπεριλαμβανομένης της ίδρυσης του C-SpaRC, της ιδιότητας της Κύπρου ως συνδεδεμένου μέλους της ESA και των Ημερών Διαστήματος της ΕΕ, τις οποίες θα φιλοξενήσει η Κύπρος, κατά τη διάρκεια της Προεδρίας της στο Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το 2026.
Μιλώντας εκ μέρους του Μεγάλου Χορηγού του Συμποσίου, ο Δρ. Eric Smith, Διευθυντής Οπτικής Ανίχνευσης και Εκμετάλλευσης στη Lockheed Martin Space και Πρόεδρος της Επιτροπής Βιομηχανικών Σχέσεων του COSPAR, χαρακτήρισε ως «τιμή και προνόμιο να συμμετέχω στο φετινό Συμπόσιο COSPAR». Σημείωσε ότι «στη Lockheed Martin, κατασκευάζουμε τον εξοπλισμό που καθιστά δυνατή την εξερεύνηση, αλλά είναι η επιστήμη και οι ίδιοι οι επιστήμονες που οδηγούν στην ανακάλυψη. Χωρίς τα ερωτήματα που θέτει η επιστήμη, καμία από αυτές τις αποστολές δεν θα μπορούσε ποτέ να πραγματοποιηθεί». Ο Δρ. Smith επιβεβαίωσε τη μακροχρόνια συνεργασία της Lockheed Martin με το COSPAR και εξήρε την εκδήλωση για τον ρόλο που επιτελεί ως προς την προώθηση της συνεργασίας μεταξύ της βιομηχανίας και της επιστημονικής έρευνας.
Ο Ευρωβουλευτής, Δρ. Κώστας Μαυρίδης, επικεντρώθηκε στις γεωπολιτικές και στρατηγικές διαστάσεις της έρευνας του διαστήματος, τονίζοντας ότι η Ευρώπη πρέπει να ενισχύσει την ανθεκτικότητά της, να αξιοποιήσει την καινοτομία Διπλής Χρήσης και να εξασφαλίσει την αυτονομία της μέσω της συνεργασίας και των επενδύσεων. «Σήμερα, το διάστημα είναι ένας στρατηγικός τομέας που διαμορφώνεται από τον ανταγωνισμό και την ευπάθεια», είπε, σημειώνοντας ότι η προτεινόμενη κανονιστική ρύθμιση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σχετικά με την ασφάλεια, την ανθεκτικότητα και τη βιωσιμότητα των διαστημικών δραστηριοτήτων αποτελεί ένα σημαντικό βήμα προς τα εμπρός και ζήτησε μεγαλύτερες επενδύσεις της ΕΕ στον τομέα αυτό. Εξέφρασε, επιπλέον, τη θέση ότι η χώρα μας μπορεί και πρέπει να διαδραματίσει ζωτικό ρόλο στη Μεσόγειο, υποστηρίζοντας τη δημιουργία ενός ευρωπαϊκού κέντρου διαχείρισης κρίσεων με έδρα την Κύπρο για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, των φυσικών καταστροφών και των περιφερειακών προκλήσεων ασφάλειας, όπου η διαστημική τεχνολογία θα διαδραματίσει κεντρικό ρόλο.
Αναπόσπαστο μέρος της στρατηγικής για καινοτομία και επενδύσεις ο τομέας του διαστήματος
Ο κ. Μάριος Ταννούσης, Διευθύνων Σύμβουλος του Invest Cyprus, υπογράμμισε τη δέσμευση της χώρας να υποστηρίξει την ανάπτυξη του εθνικού διαστημικού οικοσυστήματος μέσω διεθνών συνεργασιών και επενδύσεων. Εξήγησε ότι o Invest Cyprus, συνεργάζεται στενά με το Κυπριακό Κέντρο Διαστημικής Έρευνας και Καινοτομίας και τον Κυπριακό Οργανισμό Εξερεύνησης Διαστήματος, διασφαλίζοντας ότι η χώρα θα συνεχίσει να συμβάλλει ενεργά στο παγκόσμιο τοπίο της καινοτομίας. Αναφερόμενος στις πρόσφατες επίσημες επισκέψεις του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας στις Ηνωμένες Πολιτείες, συμπεριλαμβανομένων των συναντήσεων στη Νέα Υόρκη, το Τέξας και το Σαν Φρανσίσκο, είπε ότι αυτές οι αποστολές καταδεικνύουν την αποφασιστικότητα της Κύπρου να ενισχύσει τους δεσμούς της με στρατηγικούς εταίρους στον τομέα της τεχνολογίας και της καινοτομίας. «Ο διαστημικός τομέας αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της στρατηγικής της Κύπρου για την καινοτομία και τις επενδύσεις», διευκρίνισε ο κ. Ταννούσης, καταλήγοντας πως «θα συνεχίσουμε να υποστηρίζουμε αυτόν τον δυναμικό τομέα και να ενισχύουμε τον ρόλο της Κύπρου ως αξιόπιστης γέφυρας μεταξύ περιοχών».
Μετά την τελετή έναρξης, ο κ. Σκουρίδης συμμετείχε σε συζήτηση Στρογγυλής Τραπέζης με ηγέτες του διαστήματος, μεταξύ των οποίων η Pascale Ehrenfreund, Πρόεδρος του COSPAR και πρώην Διευθύνουσα Σύμβουλος της Γερμανικής Διαστημικής Υπηρεσίας (DLR), ο Γιώργος Δανός, Πρόεδρος του Κυπριακού Οργανισμού Εξερεύνησης Διαστήματος (CSEO) ο Kai-Uwe Schrogl, ειδικός σύμβουλος για πολιτικά θέματα της Ευρωπαϊκής Διαστημικής Υπηρεσίας (ESA), η Mioara Mandea, επικεφαλής του Τμήματος Επιστημονικού Συντονισμού της Διεύθυνσης Στρατηγικής της Γαλλικής Υπηρεσίας Διαστήματος (CNES), ο Marco Castronuovo, επικεφαλής του Γραφείου Παρατήρησης και Επιτήρησης της Ιταλικής Υπηρεσίας Διαστήματος (ASI), ο Heinz-Wilhelm Hübers, διευθυντής του Ινστιτούτου Διαστημικής Έρευνας της Γερμανικής Διαστημικής Υπηρεσίας (DLR), ο Ikkoh Funaki, Διευθυντής Διεθνούς Στρατηγικής & Συντονισμού, της Ιαπωνικής Υπηρεσίας Εξερεύνησης του Διαστήματος (JAXA / ISAS), η Duggirala Pallamraju, Κοσμήτορας, Εργαστήριο Φυσικής Έρευνας, εκπρόσωπος της Ινδίας στο Συμβούλιο COSPAR, και η Αθηνά Κουστένη, Μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Ελληνικού Κέντρου Διαστήματος (HSC).
Ο Επικεφαλής Επιστήμονας, θα συμμετάσχει, επίσης, σε συζήτηση της Lockheed Martin μαζί με τον Δρ. Eric Smith, και την Πέμπτη 6 Νοεμβρίου, στις 7:00 μ.μ., θα παρευρεθεί στο Space Science Street Festival, που θα πραγματοποιηθεί στην Πλατεία Δημαρχίας, στη Λευκωσία. Το φεστιβάλ είναι ανοιχτό για άτομα κάθε ηλικίας και το κοινό θα έχει την ευκαιρία να συναντήσει αστροναύτες, να εξερευνήσει τα θαύματα του διαστήματος μέσω διαδραστικών εκθέσεων και να απολαύσει ένα βράδυ γεμάτο ανακαλύψεις, φαγητό και ψυχαγωγία που γιορτάζει την επιστήμη και την καινοτομία.
Το Συμπόσιο COSPAR 2025, που πραγματοποιείται για πρώτη φορά στην Κύπρο, συγκεντρώνει κορυφαίους επιστήμονες, μηχανικούς και υπεύθυνους χάραξης πολιτικής από όλο τον κόσμο για να συζητήσουν τις προκλήσεις της ανθρωπότητας και τις διαστημικές λύσεις. Το COSPAR, ιδρύθηκε το 1958 από το Διεθνές Συμβούλιο για την Επιστήμη και προωθεί εδώ και δεκαετίες την ειρηνική διεθνή συνεργασία στην έρευνα του διαστήματος. Το φετινό συμπόσιο, που φιλοξενείται στη Λευκωσία υπό την αιγίδα του Γραφείου του Επικεφαλής Επιστήμονα της Κυπριακής Δημοκρατίας, σηματοδοτεί ένα ορόσημο στην ανάδειξη της Κύπρου ως κέντρου έρευνας, καινοτομίας και τεχνολογίας στην Ανατολική Μεσόγειο.
