Μέχρι και 50 χιλιάδες ευρώ χρειάζονται για την εκπαίδευση σκύλων βοηθών στο εξωτερικό, οι οποίοι χρησιμοποιούνται για να παρέχουν υποστήριξη σε άτομα με οπτική ή οποιανδήποτε άλλη αναπηρία. Το νομοθετικό κενό που υπάρχει στην Κύπρο εντοπίζεται στο γεγονός ότι μέχρι σήμερα δεν έχει θεσμοθετηθεί σχετικό πλαίσιο, με αποτέλεσμα το αβάσταχτο κόστος να επωμίζονται τα ίδια τα άτομα με αναπηρία. Την ίδια στιγμή, στη χώρα μας είναι σχεδόν ανύπαρκτες οι σχολές εκπαίδευσης σκύλων βοηθών, γεγονός που καθιστά ακόμη πιο δύσκολη την απόκτηση και πιστοποίησή τους.
Το ζήτημα της κατοχύρωσης του δικαιώματος των ατόμων με αναπηρία, και ιδιαίτερα όσων έχουν οπτική αναπηρία, να συνοδεύονται από σκύλο βοήθειας ή οδηγό, συζητήθηκε ενώπιον της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Η συζήτηση πραγματοποιήθηκε ύστερα από εισήγηση του βουλευτή του ΔΗΚΟ, Χρίστου Σεννέκη, ο οποίος τόνισε πως «η επιθυμία μας ήταν να εγγραφεί το θέμα στην Επιτροπή ως θεμελιώδες δικαίωμα των ατόμων με αναπηρίες».
Όπως ανέφερε, «για εμάς το δικαίωμα αυτό είναι ήδη κατοχυρωμένο από τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα Άτομα με Αναπηρία από το 2006, η οποία διασφαλίζει πρόσβαση σε όλους τους χώρους. Η Κύπρος την έχει κυρώσει από το 2011, ωστόσο θεωρούμε ότι από τότε δεν έχει γίνει τίποτα ουσιαστικό από την πολιτεία. Ο σκύλος βοηθείας δεν αποτελεί επιλογή για ένα άτομο με αναπηρία, αλλά είναι μέσο καθημερινής διαβίωσης και κοινωνικής συμμετοχής».
Επισημαίνοντας το νομοθετικό κενό που υπάρχει ως προς την καθολική κατοχύρωση των σκύλων βοηθών, ώστε να μπορούν να κινούνται ελεύθερα σε δημόσιους και ιδιωτικούς χώρους, ο κ. Σεννέκης υπογράμμισε ότι στόχος είναι η άμεση ένταξη του ζητήματος στη νομοθεσία, σε συνεργασία με τις αρμόδιες οργανώσεις. Όπως ανέφερε, «στην Ελλάδα από το 2010, με τον νόμο 3868, κάθε τυφλό ή άτομο με αναπηρία έχει δικαίωμα σε σκύλο βοηθό για την πρόσβασή του στα μέσα μεταφοράς. Κάτι ανάλογο πρέπει να ισχύσει και στην κυπριακή νομοθεσία. Είναι ζήτημα ανεξαρτησίας, ασφάλειας και αξιοπρέπειας για τα άτομα με αναπηρία».
Στη συζήτηση συμμετείχε και ο πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Περιβάλλοντος και βουλευτής του Κινήματος Οικολόγων, Χαράλαμπος Θεοπέμπτου, ο οποίος ανέφερε πως «στη δική μας επιτροπή πραγματοποιήθηκε ήδη συζήτηση για σειρά αλλαγών στον περί Σκύλων Νόμο. Μία από αυτές αφορά τα πιστοποιητικά που δίδονται για τους σκύλους βοηθούς χωρίς πληρωμή, ενώ διαπιστώσαμε τη μεγάλη δυσκολία τόσο στην εκπαίδευσή τους όσο και στην αναγνώριση ότι πρόκειται πράγματι για σκύλους βοηθούς».
Πρόσθεσε πως «στην Ευρωπαϊκή Ένωση δεν υπάρχει ενιαία νομοθεσία, αλλά κανονισμοί που αφορούν τις δημόσιες μεταφορές, όπως τα αεροπλάνα και τα πλοία, και προβλέπουν την άρση απαγορεύσεων για τους σκύλους βοηθούς».
Ο κ. Θεοπέμπτου εξήγησε ακόμη πως τα άτομα που δικαιούνται σκύλο βοηθό είναι τυφλοί, άτομα με κώφωση, επιληψία, διαβήτη, ψυχολογικές διαταραχές ή άνοια. Όπως σημείωσε, «στην Κύπρο άτομα με τα οποία μίλησα μου είπαν ότι χρειάζονται περίπου 10 χιλιάδες ευρώ για να εκδοθούν τα σχετικά πιστοποιητικά. Είναι ένα θέμα που έχει παραμεληθεί για πολλά χρόνια και πρέπει επιτέλους να ρυθμιστεί».
Από την πλευρά του, ο εκπρόσωπος του Υπουργείου Εσωτερικών, Πέτρος Αναγιωτός, εξέφρασε τη θετική στάση του Υπουργείου ως προς τη ρύθμιση του ζητήματος της ανεξάρτητης διαβίωσης των ατόμων με οπτική αναπηρία, μέσα από την πρόταση του κ. Σεννέκη. Όπως ανέφερε, «χρειάζονται περίπου 10 χιλιάδες ευρώ μόνο για την εκπαίδευση ενός σκύλου βοηθού. Για τα σκυλιά της Υπηρεσίας Θήρας, η εκπαίδευσή τους γίνεται στην Ελλάδα και ανέρχεται στις 23 χιλιάδες ευρώ, ώστε να μπορούν να εντοπίζουν φόλες».
Ο πρόεδρος της Παγκύπριας Οργάνωσης Τυφλών, Χριστάκης Νικολαΐδης, υπενθύμισε πως «το θέμα της χρήσης σκύλων οδηγών στην Κύπρο τέθηκε για πρώτη φορά από την Οργάνωσή μας το 1980. Τότε η Αστυνομία ανέλαβε πρωτοβουλία και έστειλε σκύλους για εκπαίδευση στη Σουηδία».
Ωστόσο, όπως είπε, «εκείνη την εποχή η νοοτροπία ήταν διαφορετική και δυστυχώς δύο με τρεις σκύλοι δηλητηριάστηκαν. Σήμερα στην Πάφο υπάρχουν δύο σκύλοι βοηθοί που ανήκουν σε ξένους πολίτες και ένας στη Λάρνακα». Πρόσθεσε ότι «πλέον η νοοτροπία απέναντι στα ζώα έχει αλλάξει και οι Κύπριοι τα αποδέχονται πολύ περισσότερο». Παράλληλα, επισήμανε ότι σήμερα λειτουργεί μόνο μία σχολή εκπαίδευσης σκύλων βοηθών, στον Άγιο Δομέτιο, η οποία ωστόσο δεν συνεργάζεται με την Οργάνωση Τυφλών.
Ο κ. Νικολαΐδης πρόσθεσε πως «η πλειοψηφία των ατόμων που χρειάζονται σκύλους βοηθούς είναι άτομα με οπτική αναπηρία. Στη χώρα μας πρέπει να πετύχουμε τη δημιουργία νέας νομοθεσίας που να προβλέπει την πιστοποίηση των σκύλων ως εκπαιδευμένων, καθώς και την ύπαρξη πιστοποιητικών υγείας. Παράλληλα, πρέπει να εξασφαλιστεί ότι οι σκύλοι αυτοί θα έχουν δικαίωμα παρουσίας σε όλους τους δημόσιους χώρους».
Μπορεί να φτάσει και 50 χιλιάδες ευρώ η εκπαίδευσή τους
Η διευθύντρια της Σχολής Τυφλών, Πελαγία Εγγλεζάκη, ανέδειξε το τεράστιο κενό που υπάρχει στη νομοθεσία και εξήγησε πως «αρκετοί εκπαιδευόμενοι της σχολής αναρωτιούνται γιατί δεν μπορούν να έχουν σκύλους οδηγούς, ειδικά όταν τους εκπαιδεύουμε να διακινούνται με ασφάλεια στους δρόμους».
Όπως σημείωσε, «το κυριότερο πρόβλημα εντοπίζεται στην εκπαίδευση των σκύλων, η οποία μπορεί να φτάσει μέχρι και τις 50 χιλιάδες ευρώ σε σχολές του εξωτερικού. Η εκπαίδευση ξεκινάει όταν ο σκύλος είναι ακόμη κουτάβι και η διαδικασία διαρκεί τουλάχιστον δύο χρόνια. Ακολούθως απαιτείται κοινή εκπαίδευση του ατόμου με αναπηρία και του σκύλου, που διαρκεί από τρεις έως οκτώ εβδομάδες, υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις όπως η καλή χημεία μεταξύ τους. Επιπλέον, ο εκπαιδευτής επισκέπτεται περιοδικά τον χώρο διαμονής του ατόμου για αξιολόγηση».
Η κ. Εγγλεζάκη πρόσθεσε ότι «θα πρέπει να αποφασιστεί και η διάρκεια εργασίας ενός σκύλου οδηγού. Στο Λονδίνο, για παράδειγμα, οι σκύλοι οδηγοί εργάζονται μέχρι τρία χρόνια, ενώ εκτός Λονδίνου μέχρι επτά, καθώς εντός της πόλης βιώνουν μεγαλύτερο άγχος. Στη συνέχεια συνταξιοδοτούνται, ενώ διάφορες νομοθεσίες προβλέπουν ότι μπορούν να παραμείνουν με τον ιδιοκτήτη τους ή να δοθούν σε ανάδοχες οικογένειες».
Καταλήγοντας, η πρόεδρος της Επιτροπής, Ειρήνη Χαραλαμπίδου, ζήτησε όπως το θέμα μεταφερθεί στο Υπουργείο Εσωτερικών σε συνεργασία με το Υπουργείο Δικαιοσύνης, επισημαίνοντας την ανάγκη εκπαίδευσης ατόμων που θα μπορούν να εκπαιδεύουν τόσο τα ίδια τα άτομα με αναπηρία όσο και τους σκύλους οδηγούς.
Τέλος, η πρόεδρος της Επιτροπής, Ειρήνη Χαραλαμπίδου, ζήτησε όπως η εισήγηση του κ. Σεννέκη γίνει πρόταση νόμου, ώστε να ρυθμιστεί άμεσα το νομοθετικό κενό.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Τρύπια η νομοθεσία για το δικαίωμα τυφλών να συνοδεύονται από σκύλο-βοηθό-Ζητά αλλαγές η Βουλή
