Το βράδυ του Σαββάτου 4 Οκτωβρίου, ο Ντόναλντ Τραμπ τηλεφώνησε στον Μπενιαμίν Νετανιάχου με ένα σαφές μήνυμα: «Ο πόλεμος στη Γάζα τελείωσε».
Σύμφωνα με την περιγραφή του ίδιου του προέδρου σε συνέντευξή του στο TIME, οι απεσταλμένοι του είχαν με τη διαμεσολάβηση Κατάρ, Αιγύπτου και Τουρκίας κλείσει συμφωνία δύο φάσεων: άμεση εκεχειρία, επιστροφή ομήρων έναντι Παλαιστινίων κρατουμένων, άνοιγμα ανθρωπιστικής βοήθειας, μερική αποχώρηση ισραηλινών δυνάμεων και εκκίνηση διαπραγμάτευσης για τελική διευθέτηση.
Ο Τραμπ αποκαλύπτει πώς έγινε το deal για τη Γάζα: «Μπίμπι δεν μπορείς να πολεμήσεις όλο τον κόσμο» είπε σε τηλεφώνημα στον Νετανιάχου
«Μπίμπι, δεν μπορείς να πολεμήσεις όλον τον κόσμο», φέρεται να είπε ο Τραμπ, υπενθυμίζοντας όσα είχε κάνει για το Ισραήλ και ξεκαθαρίζοντας ότι δεν θα ανεχόταν άλλη εξέλιξη. Παρά τις αρχικές αντιρρήσεις, ο Νετανιάχου συναίνεσε.
Η συμφωνία, που εάν αντέξει θα κλείσει τον μακροβιότερο πόλεμο στην ιστορία του Ισραήλ (με περίπου 2.000 Ισραηλινούς και σχεδόν 70.000 Παλαιστινίους νεκρούς), εντάσσεται σε μια ευρύτερη στρατηγική του Τραμπ να αναδιαμορφώσει τη Μέση Ανατολή.
Ο ίδιος αποδίδει την τρέχουσα δυναμική στην προθυμία του να χρησιμοποιήσει στρατιωτική ισχύ: από τη δολοφονία του Κασέμ Σολεϊμανί στην πρώτη θητεία, έως τα πλήγματα σε τρεις ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις την άνοιξη, που «άλλαξαν τη γεωμετρία» του πεδίου. Η απομόνωση της Τεχεράνης, κατά τον Λευκό Οίκο, επίσπευσε την πτώση του καθεστώτος Άσαντ, ενώ νέα κυβερνητικά σχήματα σε Δαμασκό και Βηρυτό έχουν σηματοδοτήσει πρόθεση επαναπροσέγγισης με τις ΗΠΑ. Παράλληλα, οι βομβαρδισμοί κατά Χούθι στην Υεμένη οδήγησαν σε συμφωνία μη στοχοποίησης αμερικανικών πλοίων στην Ερυθρά Θάλασσα.
Στο παρασκήνιο του deal, ο Τραμπ αξιοποίησε και το επεισόδιο με τις ισραηλινές επιθέσεις κατά στελεχών της Χαμάς στη Ντόχα—περιστατικό που εξόργισε συμμάχους λόγω παραβίασης κυριαρχίας του Κατάρ, αλλά, όπως υποστηρίζει ο ίδιος, «έδεσε» την περιφερειακή διαμεσολάβηση. Η ομάδα Κούσνερ–Γουίτκοφ κινήθηκε εντατικά στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, κλείνοντας 20σημείο πλαίσιο με Καταριανούς, Αιγύπτιους, Τούρκους και Ισραηλινούς—με πυρήνα την κατάπαυση του πυρός, ανταλλαγή ομήρων, αποστρατιωτικοποίηση της Λωρίδας και νέα πολιτική αρχή.
Ο Τραμπ δεν έκρυψε ότι επέβαλε «κόκκινες γραμμές» και στις δύο πλευρές. Προς τη Χαμάς: «Όχι άλλη σταδιακή παράδοση—“θα μας δώσετε τους ομήρους, όλους”», είπε, συνοδεύοντας το αίτημα με απειλή «ολοκληρωτικής εξάλειψης» σε περίπτωση υπαναχώρησης. Προς το Ισραήλ: δημόσια αγκαλιά, ιδιωτικά πίεση για τερματισμό των επιχειρήσεων, με την προειδοποίηση ότι μονομερείς κινήσεις προσάρτησης στη Δυτική Όχθη θα συναντούσαν σφοδρή αμερικανική αντίδραση. «Δεν θα συμβεί, γιατί έδωσα τον λόγο μου στις αραβικές χώρες», ανέφερε χαρακτηριστικά, προσθέτοντας ότι «το Ισραήλ θα έχανε κάθε στήριξη από τις ΗΠΑ».
Το ζήτημα της παλαιστινιακής ηγεσίας παραμένει ανοιχτό. Ο Τραμπ δηλώνει ότι συμπαθεί τον Μαχμούντ Αμπάς, αλλά αμφιβάλλει αν μπορεί να ηγηθεί της Γάζας μετά τον πόλεμο. Στο τραπέζι τίθεται και το όνομα του Μαρουάν Μπαργούτι, φυλακισμένου ηγέτη της Φατάχ, με πολλούς να θεωρούν ότι διαθέτει μοναδικό ενοποιητικό εκτόπισμα—σενάριο που ο πρόεδρος αναγνωρίζει ότι εξετάζει.
Πέραν της Γάζας, ο Λευκός Οίκος βλέπει ευκαιρία για διεύρυνση των Συμφωνιών του Αβραάμ, με στόχο την εξομάλυνση Ισραήλ–Σαουδικής Αραβίας. Το Ριάντ θέτει δύο προϋποθέσεις: οριστικό τέλος των εχθροπραξιών και αξιόπιστη προοπτική παλαιστινιακής κυριαρχίας, έστω όχι άμεσα πλήρους κρατικής υπόστασης. Ο Τραμπ εμφανίζεται βέβαιος ότι «και τα δύο είναι εφικτά», μιλώντας για οικονομική ολοκλήρωση της περιοχής—σιδηροδρομικοί άξονες από Μεσόγειο έως Περσικό, εμπορικές συμφωνίες, περιφερειακό ενεργειακό δίκτυο.
Το αν η εύθραυστη αρχιτεκτονική θα αντέξει, θα εξαρτηθεί από δύο παράγοντες: τη συνεχή εμπλοκή των ΗΠΑ στο «μικρο-μάνατζμεντ» της εφαρμογής και την ικανότητα του προέδρου να διατηρήσει την πίεση στους βασικούς παίκτες—πρωτίστως στον Νετανιάχου και στους Άραβες εγγυητές. Όπως παραδέχεται ο ίδιος, «όσο είμαι εκεί, θα γίνεται καλύτερο και δυνατότερο». Το τι θα συμβεί «μετά», μένει αναπάντητο.
Πηγή: Πρώτο Θέμα
