Η ΕΕ φαίνεται ότι δεν είναι ακόμη έτοιμη να προχωρήσει στο πρωτοφανές βήμα της κατάσχεσης 140 δισεκατομμυρίων ευρώ από δεσμευμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία για να χρηματοδοτήσει άμεσα την Ουκρανία.
Αυτό τόνισε η Χατζά Λαμπίμπ, Ευρωπαία επίτροπος από το Βέλγιο και πρώην ΥΠΕΞ της χώρας. Η Βελγίδα πολιτικός και αξιωματούχος της ΕΕ, η οποία έχει αναλάβει το χαρτοφυλάκιο ανθρωπιστικής βοήθειας και διαχείρισης κρίσεων της Κομισιόν, σε συνέντευξή της στο Politico τόνισε ότι απαιτείται ακόμα σημαντική δουλειά ώστε να ελαχιστοποιηθούν οι νομικοί και οικονομικοί κίνδυνοι που συνδέονται με μια τέτοια πρωτοβουλία.
Το Βέλγιο μπλόκαρε το σχέδιο της ΕΕ για δάνειο στην Ουκρανία
Η πρόταση, που προκάλεσε έντονες συζητήσεις στις Βρυξέλλες και σε ολόκληρη την ΕΕ, προέβλεπε την αποδέσμευση κεφαλαίων που είχαν δεσμευτεί ως μέρος των κυρώσεων κατά της Ρωσίας από την έναρξη της πλήρους εισβολής της στον ουκρανικό έδαφος τον Φεβρουάριο του 2022. Τα χρήματα θα προορίζονταν για την Ουκρανία υπό τη μορφή «δανείου για επανορθώσεις», το οποίο θα επιστρεφόταν μόνο σε περίπτωση που η Ρωσία πλήρωνε πολεμικές αποζημιώσεις στο μέλλον – σενάριο που θεωρείται εξαιρετικά απίθανο.
Η Λαμπίμπ υπερασπίστηκε τον αποκλεισμό του σχεδίου από τον Βέλγο πρωθυπουργό Μπαρτ Ντε Βέβερ κατά την τελευταία σύνοδο κορυφής των ηγετών του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, σημειώνοντας ότι η ΕΕ πρέπει να προσεγγίσει το ζήτημα με εξαιρετική προσοχή. «Δεν είμαστε έτοιμοι. Είναι πρωτοφανές. Είναι η πρώτη φορά που το κάνουμε αυτό, οπότε βρισκόμαστε σε έδαφος που πρέπει να διερευνήσουμε πολύ προσεκτικά για να αντιμετωπίσουμε όλες τις πιθανές συνέπειες», δήλωσε χαρακτηριστικά η Λαμπίμπ.
Η ΕΕ «δεν είναι έτοιμη» -Όσα δήλωσε η Βελγίδα επίτροπος
Η ίδια επεσήμανε ότι τα περιουσιακά στοιχεία ανήκουν στην Κεντρική Τράπεζα της Ρωσίας και προστατεύονται από το διεθνές δίκαιο. Η μη τήρηση αυτού του πλαισίου θα μπορούσε να οδηγήσει σε σοβαρές νομικές επιπλοκές, ενώ η Ρωσία θα μπορούσε να κινηθεί δικαστικά ζητώντας αποζημιώσεις που θα υπερβαίνουν κατά πολύ τα κεφάλαια που θα δεσμεύονταν.
Παράλληλα, η Λαμπίμπ άφησε να εννοηθεί ότι άλλες χώρες της ΕΕ, όπου επίσης φυλάσσονται ρωσικά περιουσιακά στοιχεία, δεν έχουν ανταποκριθεί στο ίδιο επίπεδο συνεισφοράς με το Βέλγιο. Το Βέλγιο, σύμφωνα με την ίδια, έχει ήδη χρησιμοποιήσει τους τόκους από τα δεσμευμένα κεφάλαια για να υποστηρίξει την πολεμική προσπάθεια του Κιέβου, ενώ άλλες χώρες όπως η Γαλλία, η Γερμανία και το Λουξεμβούργο δεν έχουν αξιοποιήσει ανάλογα τα διαθέσιμα κεφάλαια.
Η αποτυχία προώθησης της πρότασης έρχεται σε μια κρίσιμη περίοδο για την ΕΕ και την Ουκρανία. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προγραμματίζει πλέον να επεξεργαστεί λεπτομερείς προτάσεις για την κάλυψη του χρηματοδοτικού κενού του Κιέβου, ενώ οι ηγέτες της ΕΕ έχουν δεσμευτεί να επανεξετάσουν όλες τις επιλογές στη σύνοδο κορυφής του Δεκεμβρίου, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης των δεσμευμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων. Εάν τελικά προχωρήσει, το ποσό των 140 δισεκατομμυρίων ευρώ θα καλύψει τις ανάγκες της Ουκρανίας για τουλάχιστον δύο χρόνια.
Εν μέσω εσωτερικής πολιτικής αστάθειας το «όχι» του Ντε Βέβερ
Ωστόσο, η υπόθεση αυτή εκτυλίσσεται μέσω έντονης εσωτερικής πολιτικής αναταραχής στην βελγική πολιτική σκηνή. Δημοσίευμα των Brussels Times αναδεικνύει ότι η ομοσπονδιακή κυβέρνηση του Βελγίου αντιμετωπίζει σοβαρές δυσκολίες στο να καταλήξει σε συμφωνία για τον ομοσπονδιακό προϋπολογισμό, με αποτέλεσμα ο πρωθυπουργός Ντε Βέβερ να επιδιώκει νέες διαβουλεύσεις για να πετύχει συναίνεση, ένα σκηνικό που θυμίζει πολύ την ταραγμένη Γαλλία του Εμανουέλ Μακρόν
Σε περίπτωση που το αδιέξοδο συνεχιστεί, η Καρολίν Σάγκεσερ του CRISP (Κέντρο Κοινωνικοπολιτικής Έρευνας και Πληροφόρησης) επισημαίνει ότι είναι πιθανό σενάριο ο Βέλγος πρωθυπουργός να υποβάλει την παραίτησή του στον βασιλιά, οδηγώντας σε διάλυση της Βουλής και πρόωρες εκλογές. Παρά ταύτα, θεωρεί το σενάριο αυτό απίθανο σε αυτό το στάδιο. Το πιο πιθανό, σύμφωνα με την Σάγκεσερ, είναι η έγκριση ενός προσωρινού προϋπολογισμού,, ο οποίος επιτρέπει στο κράτος να συνεχίσει να λειτουργεί μήνα με το μήνα χωρίς να εγκρίνει νέες δαπάνες ή επενδύσεις.
Το πεδίο των εσωτερικών εξελίξεων μοιραία επηρεάζει τις ευρωπαϊκές υποθέσεις. Ο Ντε Βέβερ εμφανίστηκε ανένδοτος, σίγουρα σε μια προσπάθεια να επιδείξει πολιτική πυγμή στο εσωτερικό της χώρας του. Σε κάθε περίπτωση το βελγικό βέτο δυσκολεύει την άμεση και πολύτιμη χρηματοδότηση της Ουκρανία. Ακόμα περισσότερο σε συμβολικό επίπεδο, καθιστά την ενιαία ευρωπαϊκή γραμμή άνευ όρων στήριξης στο Κίεβο με γενναία βήματα, ακόμα πιο δύσκολο έργο.
Το σχέδιο για την χρηματοδότηση του Κιέβου
Το σχέδιο της ΕΕ για τη χρηματοδότηση της Ουκρανίας περιλαμβάνει την παροχή δανείου ύψους περίπου 140 δισεκατομμυρίων ευρώ σε διάστημα τριών ετών, με εξασφαλίσεις από τα δεσμευμένα περιουσιακά στοιχεία της Κεντρικής Τράπεζας της Ρωσίας. Η αξία αυτών των assets υπολογίζεται συνολικά στα 290 δισεκατομμύρια ευρώ και αποτελείται κυρίως από κρατικά ομόλογα που τηρούνται στο Euroclear, το οποίο έχει έδρα στις Βρυξέλλες.
Παρά το δίκαιο σκοπό της πρότασης υπέρ της Ουκρανίας, όλοι οι εμπλεκόμενοι αναγνωρίζουν τους σημαντικούς νομικούς και οικονομικούς κινδύνους. Υπάρχει το ενδεχόμενο κάποιο δικαστήριο να κρίνει παράνομη τη χρήση αυτών των περιουσιακών στοιχείων, με αποτέλεσμα η Ρωσία να ζητήσει αποζημιώσεις πολλαπλάσιες από τα ποσά που θα δεσμεύονταν. Η επικεφαλής της ΕΚΤ, Κριστίν Λαγκάρντ, είχε ήδη χαρακτηρίσει τους κινδύνους αυτούς «σοβαρούς».
Ο Βέλγος πρωθυπουργός, σε αυτό το πλαίσιο, θέτει τρεις βασικές προϋποθέσεις για να εξεταστεί εκ νέου η πρόταση: την πλήρη αμοιβαιοποίηση του κινδύνου ώστε οι συνέπειες να μην αφορούν αποκλειστικά το Βέλγιο, την εγγύηση συμμετοχής όλων των κρατών-μελών σε περίπτωση που τα χρήματα χρειαστεί να επιστραφούν, και την αξιοποίηση των ρωσικών assets που βρίσκονται και σε άλλες χώρες-συμμάχους της Ουκρανίας.
Το Βέλγιο, ως κράτος που κατέχει τα περισσότερα από τα δεσμευμένα ρωσικά κεφάλαια, επιδιώκει να προχωρήσει με απόλυτη προσοχή, ώστε να αποφευχθούν δυσάρεστες νομικές ή οικονομικές συνέπειες.
Η επόμενη σύνοδος κορυφής της ΕΕ τον Δεκέμβριο θα κρίνει σε μεγάλο βαθμό το μέλλον αυτής της πρωτοβουλίας. Η Λαμπίμπ προειδοποιεί ότι, ακόμη και αν όλα τα εμπλεκόμενα μέρη είναι έτοιμα, η διαδικασία θα πρέπει να προχωρήσει με τη μέγιστη δυνατή προσοχή, ώστε να διασφαλιστεί ότι κάθε νομική, οικονομική και πολιτική συνέπεια θα αντιμετωπιστεί συλλογικά. «Αν έχουμε τους καλούς δικηγόρους, το καλό σύστημα, την υποστήριξη της G7, των 27 κρατών μελών και όλων τους έτοιμους να αναλάβουν την ευθύνη μαζί με το Βέλγιο, μπορεί να προχωρήσει γρήγορα», δήλωσε χαρακτηριστικά.
Πηγή: Iefimerida
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Τον Δεκέμβριο η απόφαση για το δάνειο 140 δις στην Ουκρανία-Πρώτη Σύνοδος για προσιτή στέγαση το 2026
