Έντονες αντιδράσεις έχει προκαλέσει το νομοσχέδιο που έχει ετοιμάσει το Υφυπουργείο Κοινωνικής Πρόνοιας, για την κοινωνική συμμετοχή, συμπερίληψη και ανεξάρτητη διαβίωση των ατόμων με αναπηρίες, αφού οργανώσεις έχουν εκφράσει δημόσια την διαφωνία τους με τις πρόνοιές του και καλούν το Υφυπουργείο είτε να το τροποποιήσει, είτε να το αποσύρει. Πάντως, ο χρόνος πιέζει το Υφυπουργείο Πρόνοιας, καθώς θα πρέπει να ετοιμαστεί ένα νομοσχέδιο που θα ικανοποιεί όλους, να ακολουθήσει τις διαδικασίες και να σταλεί για ψήφιση στη Βουλή πριν από τον Ιανουάριο. Πράγμα που κρίνεται εξαιρετικά δύσκολο, καθώς η δημόσια διαβούλευση ολοκληρώθηκε την περασμένη Παρασκευή.
Το προσχέδιο του νομοσχεδίου που είχε δοθεί προς δημόσια διαβούλευση στις αρχές του περασμένου Σεπτεμβρίου, έχει μελετηθεί από τις οργανώσεις, οι οποίες έδωσαν δημόσια τα σχόλιά τους, με το Υφυπουργείου Πρόνοιας να καλείται να τα ερμηνεύσει και να τα ενσωματώσει στο τελικό κείμενο που θα ετοιμάσει. Πάντως, η διαβούλευση αυτή έχει καθυστερήσει, δεδομένου ότι όταν παρουσιάστηκε το νομοσχέδιο στη Βουλή αρχές του καλοκαιριού, είχαν ακουστεί φωνές από τις οργανώσεις ότι το Υφυπουργείο δεν προέβη σε εκτενή διαβούλευση με όλες τις αντιπροσωπευτικές οργανώσεις, αλλά μόνο με την ΚΥΣΟΑ, η οποία είναι το κύριο σώμα που εκπροσωπεί τα άτομα με αναπηρία.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Ασφυκτικά τα περιθώρια για το νομοσχέδιο των ατόμων με αναπηρία-«Ανέφικτο να ψηφιστεί μέχρι την 1η Ιανουαρίου»
Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, η διαβούλευση με τις άλλες οργανώσεις να γίνει σε κατοπινό στάδιο και υπό πίεση, αφού ήδη το Υφυπουργείο έτρεχε να κερδίσει τον πιο δύσκολο αντίπαλό του που είναι ο χρόνος, αλλά και κατόπιν εορτής, δεδομένου ότι είχε ήδη ετοιμαστεί το προσχέδιο και γινόταν απλά παρουσίαση. Αυτό σήμαινε ότι οι οργανώσεις δεν μπορούσαν να κάνουν υποδείξεις, κάτι που έγινε στη δημόσια διαβούλευση του νομοσχεδίου.
«Δεν μας ικανοποιεί, υπάρχει σωρεία παραβιάσεων για τα άρθρα της σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών και άλλων συμβάσεων. Είναι ένα νομοσχέδιο που αφαιρεί από το ίδιο το άτομο να επιλέγει για τον εαυτό του, την αυτοδιάθεση. Είναι όλα μέσω παρόχων και τρίτων ατόμων. Δεν έχει το δικαίωμα το ίδιο το άτομο να αντιλαμβάνεται τις υπηρεσίες με τη δική του επιλογή. Αυτό μας βρίσκει αντίθετους. Επίσης, δεν υπάρχει καμία πρόνοια για να επιλέξει το άτομο που θα μείνει και θα έχει τη στήριξη του κράτους για να το κάνει. Είτε θα μένει με την οικογένειά του, είτε θα επιλέξει το κράτος που θα μένει. Τα σπιτάκια στην κοινότητα υπάρχει ο κίνδυνος να γίνουν μικρά ιδρύματα», εξήγησε στον REPORTER η πρόεδρος του συνδέσμου «Αγκαλιά Ελπίδας», Γιούλα Πιτσιάλη.
Ουσιαστικά, οι οργανώσεις αλλά και οι πολίτες που μελέτησαν το προσχέδιο του νομοσχεδίου που έχει ετοιμαστεί και δοθεί προς δημόσια διαβούλευση, διαπίστωσαν ότι περιλαμβάνει προβληματικές λεπτομέρειες και πρόνοιες, που σε περίπτωση που ενσωματωθούν στο νομοσχέδιο που θα κατατεθεί στη Βουλή για συζήτηση και ψήφιση, ενδέχεται να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα στα άτομα με αναπηρία, αλλά και στην Κυπριακή Δημοκρατία.
«Όλοι έχουν εντοπίσει λεπτομέρειες που είναι προβληματικές. Για παράδειγμα είναι το θέμα της αναδρομικότητας. Αν κάποιος αιτηθεί το επίδομά του και αξιολογηθεί μετά από ένα χρόνο δεν θα ισχύει η αναδρομικότητα. Επίσης, δίνει υπερεξουσίες στην αρμόδια Επιτροπή να ζητά ανά πάσα στιγμή αποδεικτικά για ό,τι του δίνει, δηλαδή έρχεται να ελέγξει τη ζωή των ατόμων, να έχει πλήρη έλεγχο για τη ζωή τους, για τη φροντίδα ή άλλες υπηρεσίες που λαμβάνει και να μπορεί να του τερματίζει τα επιδόματα, τις υπηρεσίες ή να τους αλλάζει τις υπηρεσίες όπως κρίνει εκείνη. Εμείς διαφωνούμε με τη φιλοσοφία. Θεωρούμε ότι το άτομο με αναπηρία πρέπει να είναι αρμόδιο να αποφασίζει για τη ζωή του».
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Προχωρά μετ’ εμποδίων το πολυταλαιπωρημένο νομοσχέδιο για τα ΑμεΑ-Άλυτο το ζήτημα του κόστους
Πάντως, ανάμεσα στις πρόνοιες που προωθεί το προσχέδιο του νομοσχεδίου και έχει προκαλέσει ενόχληση, είναι το γεγονός ότι η αρμόδια αρχή θα επιλέγει τον πάροχο που θα προσφέρει υπηρεσίες στο άτομο με αναπηρία. Κάτι που σημαίνει ότι το άτομο δεν θα έχει το δικαίωμα επιλογής ατόμου που ξέρει τις ανάγκες του, με αποτέλεσμα σε περίπτωση που το νομοσχέδιο περάσει με τις πρόνοιες που υπάρχουν αυτή τη στιγμή, το άτομο να εξαρτάται από την κρίση μίας επιτροπής.
«Η Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών που περιγράφει τι είναι ανεξάρτητη διαβούλευση. Το άτομο επιλέγει πού θα μένει, με ποιον θα μένει, ποιες υπηρεσίες θα έχει. Δεν γίνεται κάποιος άλλος πάροχος να έρχεται για να του παρέχει και να έχει επιλογή από τους υπαλλήλους του. Λέει ότι οι υπηρεσίες θα παρέχονται από νομικό πρόσωπο ή άτομο το οποίο υπάγεται κάτω από το νομικό πρόσωπο. Δεν δίνει την επιλογή του φυσικού προσώπου. Ένα άτομο μπορεί να θέλει να επιλέξει να τον εξυπηρετήσει ένα πρόσωπο που γνωρίζει την αναπηρία του, όμως με βάση το νομοσχέδιο πρέπει να επιλέξει υπάλληλο ενός οργανισμού ή νομικού προσώπου που θα επιλέγει η αρμόδια αρχή. Είναι περιορισμός των επιλογών».
Ένα άλλο σημείο του νομοσχεδίου που έχει προκαλέσει αντιδράσεις, σύμφωνα με την κα. Πιτσιάλη, είναι η αναφορά για την αποκοπή από το Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα και τις αλλαγές για να είναι ένα άτομο με αναπηρία δικαιούχο.
«Ολοκληρώθηκε η δημόσια διαβούλευση, πολλές οργανώσεις αντιπαραβάλλονται του νομοσχεδίου, με παρόμοια επιχειρήματα. Υπάρχει ένα σημείο που λέει ότι θα υπάρχει αποκοπή από το ΕΕΕ, αλλά είναι μερική αποκοπή. Ένα άτομο με αναπηρία μπορεί να έχει στο λογαριασμό του μέχρι και 20,000 ευρώ και να μπορεί να λαμβάνει ΕΕΕ, όμως υπάρχει πρόνοια στο νομοσχέδιο να είναι στις 5,000 ευρώ όπως ισχύει για όλους. Δεν μπορεί ένα άτομο με αναπηρία να έχει κάποια περιουσία, που θα του εξασφάλιζε ασφάλεια για την ανεξαρτησία του. Επίσης, δεν θα δικαιούται το επίδομα ενοικίου για να μπορεί να ζει μόνο του. Δεν υπάρχει η στήριξη, η πρόνοια για ένα άτομο να επιλέξει να ζήσει μόνο του με αυτή την αναπηρία».
Οι οργανώσεις αναμένουν την τελική μορφή του νομοσχεδίου και τις ενέργειες που θα ακολουθήσουν, ενώ όπως όλα φαίνονται το στοίχημα για να ψηφιστεί σε νόμο πριν από το τέλος του χρόνου έχει ήδη χαθεί. Κι αυτό επειδή μέσα Οκτωβρίου έχει ολοκληρωθεί η δημόσια διαβούλευση και τα σχόλια που λήφθηκαν είναι πάνω από 400, με το Υφυπουργείο να καλείται να τα μελετήσει και να ερμηνεύσει τις εισηγήσεις που έλαβε και στη συνέχεια να ετοιμάσει την τελική μορφή του νομοσχεδίου. Με βάση τις διαδικασίες που καλείται να ακολουθήσει, το Υφυπουργείο Κοινωνικής Πρόνοιας πρέπει να αποστείλει το νομοσχέδιο για νομοτεχνικό έλεγχο, μετά για έγκριση από το Υπουργικό και στη συνέχεια στη Βουλή για συζήτηση. Μία συζήτηση η οποία πρέπει να είναι ενδελεχής, καθώς πρόκειται για σημαντικές αλλαγές και αυτό σημαίνει ότι είναι πολύ στενά τα περιθώρια για να περάσει από την Ολομέλεια πριν την πρώτη διακοπή των εργασιών, εντός Δεκεμβρίου για τα Χριστούγεννα.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Δημόσια διαβούλευση για νομοσχέδιο ΑμεΑ από Υφυπουργείο Κοινωνικής Πρόνοιας
