Το Μουσείο του Λούβρου δεν είναι μόνο το διασημότερο μουσείο του κόσμου, είναι και ένας καθρέφτης της ευρωπαϊκής ιστορίας και του πολιτισμού, με τα φώτα της δόξας του να φωτίζουν και τις σκιές του εγκλήματος.
Πίσω από τις γυάλινες πυραμίδες και τις ατελείωτες ουρές επισκεπτών, το άλλοτε Παλάτι των βασιλέων έχει γνωρίσει επανειλημμένα την απειλή αλλά και τις συνέπειες της κλοπής.
Από τον Ιταλό μπογιατζή που έκλεψε τη «Μόνα Λίζα» το 1911 μέχρι τη θεαματική ληστεία των κοσμημάτων του Στέμματος το 2025, το Λούβρο παραμένει ένας τόπος όπου το μεγαλείο συναντά την ανθρώπινη αδυναμία.
Οι πρώτες υποθέσεις – το σκάνδαλο πριν από το σκάνδαλο
Λίγα χρόνια πριν τη θρυλική κλοπή της «Μόνα Λίζα», το Λούβρο είχε ήδη βρεθεί στο επίκεντρο ενός μικρού, αλλά αποκαλυπτικού, σκανδάλου. Το 1906 και το 1907 δύο ιβηρικές λίθινες κεφαλές εξαφανίστηκαν από το μουσείο.
Ο δράστης, ο Ονορέ-Ζοζέφ Γκερί-Πιερρέ, ήταν γνωστός στους καλλιτεχνικούς κύκλους του Παρισιού και συνδεόταν με τον ποιητή Γκιγιώμ Απολλιναίρ και τον νεαρό τότε Πάμπλο Πικάσο.
Τα γλυπτά επεστράφησαν τελικά το 1911, όταν ξέσπασε η υπόθεση της «Τζοκόντας» και οι αρχές ξετύλιξαν το κουβάρι των προηγούμενων κλοπών. Ήταν το πρώτο σημάδι ότι η ασφάλεια του μουσείου κάθε άλλο παρά «αδιαπέραστη» ήταν.
Η «Μόνα Λίζα» – η πιο διάσημη κλοπή όλων των εποχών
Στις 21 Αυγούστου 1911, ο Ιταλός τεχνίτης Βιντσέντσο Περούτζια, πρώην υπάλληλος του μουσείου, έκλεψε τον πίνακα της Λεονάρντο ντα Βίντσι απλώς βγάζοντας τον από την κορνίζα του και φεύγοντας από την πίσω πόρτα.
Για δύο ολόκληρα χρόνια, η «Μόνα Λίζα» ήταν άφαντη. Το Παρίσι παραληρούσε, οι εφημερίδες δημοσίευαν θεωρίες συνωμοσίας, ενώ η φήμη του έργου εκτοξεύτηκε.
Ο πίνακας εντοπίστηκε τελικά στη Φλωρεντία το 1913, όταν ο Περούτζια προσπάθησε να τον πουλήσει σε Ιταλό έμπορο τέχνης. Επέστρεψε πανηγυρικά στο Λούβρο, έχοντας ήδη αποκτήσει τη φήμη του πιο διάσημου πίνακα του κόσμου.
Η απουσία του, ειρωνικά, τον έκανε θρύλο.
Οι μικρές αλλά πολύτιμες απώλειες
Η δεκαετία του 1960 έφερε νέες περιπέτειες. Το 1966, αρχαία κοσμήματα που επέστρεφαν από δανεισμό στις Ηνωμένες Πολιτείες κλάπηκαν καθ’ οδόν.
Εντοπίστηκαν όμως λίγο αργότερα -ξεχασμένα μέσα σε μια σακούλα παντοπωλείου στη Νέα Υόρκη - και επεστράφησαν στο Παρίσι. Ήταν ένα ευτυχές τέλος, που δε θα επαναλαμβανόταν για πάντα.
Το 1976 σημειώθηκαν δύο ξεχωριστά περιστατικά. Τον Ιανουάριο κλάπηκε ένας φλαμανδικός πίνακας, ενώ τον Δεκέμβριο ένα διακοσμημένο ξίφος του βασιλιά Καρόλου Ι΄ εξαφανίστηκε από τον δεύτερο όροφο, μέσα από σκαλωσιές που είχαν στηθεί για εργασίες.
Το ξίφος δε βρέθηκε ποτέ, και η υπόθεση παραμένει ένα από τα ανεξιχνίαστα μυστήρια του μουσείου.
Η «σιωπηλή» κλοπή της πανοπλίας
Το 1983, δύο τεμάχια πανοπλίας του 16ου αιώνα αφαιρέθηκαν από έκθεση. Η υπόθεση ξεχάστηκε γρήγορα, ώσπου το 2021 - σχεδόν σαράντα χρόνια αργότερα - τα αντικείμενα εντοπίστηκαν και επεστράφησαν στο Λούβρο.
Η καθυστερημένη αυτή αποκατάσταση έδειξε πως, ακόμη και δεκαετίες μετά, η ιστορία μπορεί να κλείσει τους λογαριασμούς της.
Το ταραγμένο 1990 - η χρονιά των πολλαπλών κλοπών
Η δεκαετία του 1990 ήταν ίσως η πιο δύσκολη περίοδος ασφάλειας του μουσείου. Τον Ιούλιο του 1990, μέσα σε λίγες εβδομάδες, σημειώθηκαν τρεις διαφορετικές κλοπές εν ώρα λειτουργίας.
Ένας μικρός πίνακας του Ρενουάρ αποσπάστηκε από την κορνίζα του και εξαφανίστηκε, δώδεκα τεμάχια ρωμαϊκών κοσμημάτων κλάπηκαν, ενώ αναφέρθηκαν και άλλες μικρότερες απώλειες.
Η αστυνομία κατόρθωσε αργότερα να εντοπίσει πέντε από τα έργα, ανάμεσά τους και έναν Ρενουάρ, όμως η ζημιά στη φήμη του μουσείου ήταν σημαντική.
Τα χρόνια που ακολούθησαν, μέχρι και το 1995, καταγράφηκαν άλλες δύο κλοπές αντικειμένων. Ήταν η εποχή που η εισαγωγή ηλεκτρονικών συστημάτων ασφαλείας και καμερών θεωρήθηκε επιτακτική ανάγκη.
Το 1998 και ο άφαντος Κορό
Στις 3 Μαΐου 1998, ο πίνακας του Ζαν-Μπατίστ Καμίγ Κορό «Le chemin de Sèvres» εξαφανίστηκε αθόρυβα από τον τοίχο του Μουσείου. Οι φύλακες αντιλήφθηκαν την απουσία του μόλις το επόμενο πρωί.
Παρά τις εκτεταμένες έρευνες, ο πίνακας δε βρέθηκε ποτέ. Πρόκειται για μία από τις λίγες περιπτώσεις όπου έργο μεγάλου καλλιτέχνη χάθηκε οριστικά μέσα από τους τοίχους του Λούβρου.
Οι κρυφές πληγές της Κατοχής
Κατά τη διάρκεια της γερμανικής Κατοχής (1940–44), το Λούβρο απέφυγε τη λεηλασία χάρη σε μια εντυπωσιακή επιχείρηση εκκένωσης.
Οι υπεύθυνοι του μουσείου είχαν προνοήσει να μεταφέρουν τα περισσότερα έργα τέχνης σε ασφαλείς τοποθεσίες στην επαρχία. Ωστόσο, οι ναζιστικές δυνάμεις άρπαξαν εκατοντάδες έργα από ιδιωτικές συλλογές που φιλοξενούνταν προσωρινά στο μουσείο.
Πολλά από αυτά επέστρεψαν μόλις τις τελευταίες δεκαετίες, μέσα από διαδικασίες επαναπατρισμού και δικαστικές αποφάσεις. Το 2024, μερικά από τα έργα αυτά, αφού επιστράφηκαν στους νόμιμους κληρονόμους, δωρήθηκαν εκ νέου στο Λούβρο - μια ιστορική πράξη συμβολικής δικαίωσης.
Ο 21ος αιώνας και η επιστροφή της απειλής
Παρότι οι κλοπές είχαν περιοριστεί στις αρχές του 21ου αιώνα, το μουσείο δεν ξέφυγε ποτέ εντελώς από τον κίνδυνο.
Το 2021, η επιστροφή της χαμένης πανοπλίας του 1983 θύμισε στο κοινό ότι τα αντικείμενα τέχνης έχουν συχνά τη δική τους περιπέτεια - κάποιες φορές με ευτυχές τέλος.
Κανείς όμως δεν περίμενε τη θεαματική ληστεία που θα ερχόταν τέσσερα χρόνια αργότερα.
Η ληστεία του 2025 - το χτύπημα στα κοσμήματα του Στέμματος
Τις πρώτες πρωινές ώρες της 19ης Οκτωβρίου, τέσσερις ληστές εισέβαλαν στο Λούβρο χρησιμοποιώντας ανυψωτικό και αλυσοπρίονα.
Σε λιγότερο από επτά λεπτά έσπασαν δύο προθήκες στην περίφημη «Αίθουσα του Απόλλωνα» και άρπαξαν οκτώ έως εννέα αντικείμενα: διαδήματα, περιδέραια, σκουλαρίκια από τα σύνολα των βασιλισσών Μαρίας-Αμελίας, Ορτάνς, Μαρίας-Λουίζας και της αυτοκράτειρας Ευγενίας.
Η ληστεία, που θύμισε σκηνή κινηματογραφικής ταινίας, αποκάλυψε αδυναμίες στην ασφάλεια του μουσείου, παρά τις επενδύσεις εκατομμυρίων τα τελευταία χρόνια.
Η γαλλική αστυνομία συνέστησε ειδική ομάδα για την υπόθεση, χωρίς μέχρι στιγμής (Οκτώβριος 2025) να έχει εντοπίσει τα κλοπιμαία.
Το Λούβρο, πάντως, επιβεβαίωσε ότι τα αντικείμενα ήταν ασφαλισμένα, αν και η ιστορική τους αξία είναι «ανυπολόγιστη».
Στατιστικά και ιστορική σύγκριση
Από την ίδρυσή του ως μουσείο το 1793, το Λούβρο έχει καταγράψει επίσημα περίπου δέκα μείζονες υποθέσεις κλοπής ή ληστείας.
Τα πέντε εξ αυτών περιστατικά σημειώθηκαν μετά το 1970, γεγονός που αντανακλά τη διεύρυνση των συλλογών και τη δυσκολία προστασίας ενός τόσο εκτεταμένου χώρου.
Τα τελευταία δύο χρόνια, σύμφωνα με τα στοιχεία του γαλλικού Υπουργείου Πολιτισμού, τα περιστατικά ασφάλειας στα εθνικά μουσεία αυξήθηκαν κατά 17% σε σχέση με την προηγούμενη διετία - κυρίως λόγω οργανωμένων ομάδων που στοχεύουν αντικείμενα υψηλής αξίας.
Ωστόσο, σε σύγκριση με το ιστορικό της Πέμπτης Γαλλικής Δημοκρατίας (1958–2025), ο αριθμός παραμένει χαμηλός· ο ρυθμός των κλοπών στα μεγάλα μουσεία είναι σήμερα κάτω από το ένα δέκατο σε σχέση με τη δεκαετία του 1980.
Ένα μουσείο που μαθαίνει να φυλάει τη φήμη του
Παρά τις απώλειες, το Λούβρο κατάφερε πάντα να μετατρέπει τις πληγές του σε ιστορίες. Η «Μόνα Λίζα» έγινε το απόλυτο σύμβολο της παγκόσμιας τέχνης ακριβώς επειδή κάποτε χάθηκε.
Οι κλοπές, όσο κι αν πλήγωσαν το μουσείο, ενίσχυσαν την αύρα του μυστηρίου που το περιβάλλει. Σήμερα, το Λούβρο είναι από τους ασφαλέστερους πολιτιστικούς χώρους της Ευρώπης, με πολυεπίπεδα ηλεκτρονικά συστήματα, θερμικές κάμερες και νυχτερινή φρουρά εκατοντάδων ατόμων.
Όμως, όπως αποδεικνύει η ληστεία του 2025, ακόμη και το πιο προστατευμένο μουσείο μπορεί να δεχθεί πλήγμα.
Για το Λούβρο, το ζητούμενο δεν είναι πια μόνο να φυλάει τους θησαυρούς του, αλλά και να διατηρεί την εμπιστοσύνη του κοινού - ενός κοινού που το βλέπει όχι μόνο ως μουσείο, αλλά ως μνημείο του ίδιου του ανθρώπινου πολιτισμού.
Από τη «Μόνα Λίζα» του Περούτζια έως τα στέμματα της Ευγενίας, κάθε ληστεία του Λούβρου είναι ένα κομμάτι της ίδιας αφήγησης: της αέναης μάχης ανάμεσα στην ομορφιά και την απληστία.
Το Παρίσι θα συνεχίσει να φυλάει το πιο διάσημο μουσείο του κόσμου με τη δέουσα ευλάβεια - γνωρίζοντας ότι, στο Λούβρο, ακόμη και οι σκιές έχουν ιστορία.
Πηγή: Πρώτο Θέμα
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:
- Οι διαρρήκτες πήγαν να κάψουν τη σκάλα, σε 4' εξαφάνισαν πολύτιμους θησαυρούς από το Λούβρο-Πώς απαντά το Παρίσι για τα κενά ασφαλείας
- «Το βέβαιο είναι ότι αποτύχαμε, αξιοθρήνητη εικόνα για τη Γαλλία»-Πώς έγινε η κλοπή των 7' στο Μουσείο του Λούβρου
- Έμπειροι οι ληστές... κομάντο στο Λούβρο, τι μπορούν να κάνουν τα βασιλικά κοσμήματα-Πώς έγινε η ιστορική διάρρηξη μέσα σε 7'
