Η συζήτηση για τον διαχωρισμό των εξουσιών του Γενικού Εισαγγελέα της Δημοκρατίας δεν έχει ως στόχο την καταστρατήγηση του θεσμού, αλλά τη διασφάλιση και ενίσχυση της ανεξαρτησίας, της λογοδοσίας και της αποτελεσματικότητας του νομικού μας συστήματος, προς όφελος της Δημοκρατίας, ανέφερε την Τρίτη η Πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων, Αννίτα Δημητρίου, στον χαιρετισμό της κατά το Ετήσιο Συνέδριο της Ακαδημίας της Νομικής Υπηρεσίας της Δημοκρατίας στη Λευκωσία.
Σύμφωνα με την κ. Δημητρίου, η Νομική Υπηρεσία δεν είναι κάτι θεωρητικό, απόμακρο ή απρόσιτο αλλά ένας θεσμός «βαθιά συνδεδεμένος με την καθημερινότητά μας, με την ουσία του Κράτους Δικαίου, με τη λειτουργία της Δημοκρατίας και, τελικά, με τη διεκδίκηση μιας καλύτερης ζωής για όλους τους πολίτες».
«Γιατί χωρίς νομική κατοχύρωση, δεν υπάρχουν δικαιώματα. Χωρίς θεσμικά αντίβαρα, δεν υπάρχει ισότητα, και χωρίς δικαιοσύνη, η Δημοκρατία, είναι εκτεθειμένη σε εξαιρετικά σοβαρούς κινδύνους», σημείωσε, προσθέτοντας ότι η Νομική Υπηρεσία στέκεται ως πυλώνας ευθύνης και θεσμικής αντίστασης απέναντι στην αυθαιρεσία - είτε αυτή είναι γραφειοκρατική, είτε είναι πολιτική, είτε είναι οικονομική».
Το συνέδριο είναι αφιερωμένο σε έναν θεσμό-πυλώνα της Κυπριακής Δημοκρατίας, τον Γενικό Εισαγγελέα της Δημοκρατίας, ο οποίος είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με την ιστορική διαδρομή της Κυπριακής Δημοκρατίας, αφού η συμβολή του υπήρξε καθοριστική σε κρίσιμες και κομβικής σημασίας περιόδους της πατρίδας μας, συνέχισε η Πρόεδρος της Βουλής.
«Από τις διακοινοτικές ταραχές του 1963-1964 και την τουρκική εισβολή του 1974, έως την οικονομική κρίση και την πανδημία COVID-19, ο θεσμός του Γενικού Εισαγγελέα της Δημοκρατίας κλήθηκε να διαχειριστεί συνθήκες πολιτικής αστάθειας και σύνθετων συνταγματικών προκλήσεων», είπε. Σήμερα, πρόσθεσε, «καλείται να ανταποκριθεί σε ακόμη πιο πολύπλοκες και ιδιαίτερες προκλήσεις, αφού η σύγχρονη κοινωνία απαιτεί απόλυτη διαφάνεια, λογοδοσία και αποτελεσματικότητα. Και ο θεσμός του Γενικού Εισαγγελέα της Δημοκρατίας βρίσκεται στην πρώτη γραμμή αυτής της πρόκλησης».
Η κ. Δημητρίου πρόσθεσε ότι η κοινωνία ζητά και προσδοκά, δικαίως, θεσμούς που συνδυάζουν την ανεξαρτησία με τη λογοδοσία. «Πρόκειται για λεπτές και ταυτόχρονα άκρως απαιτητικές ισορροπίες που χρήζουν προσεκτικής αντιμετώπισης, με γνώμονα πάντα το δημόσιο συμφέρον και με σεβασμό στην ιδιομορφία του κυπριακού Συντάγματος, μακριά από κάθε είδους λαϊκισμό», σημείωσε.
«Σε μια εποχή που η πίστη στους θεσμούς δοκιμάζεται, ο ρόλος της Νομικής Υπηρεσίας είναι να αποδεικνύει, καθημερινά, ότι οι κανόνες ισχύουν για όλους. Ότι η δικαιοσύνη δεν είναι προνόμιο, αλλά δικαίωμα. Κι ότι ο νόμος δεν πρέπει να προστατεύει μόνο τους ισχυρούς, αλλά πρώτα και κύρια τους ευάλωτους», συνέχισε η κ. Δημητρίου.
«Ο Γενικός Εισαγγελέας της Δημοκρατίας καλείται καθημερινά να διαχειρίζεται πολυσύνθετες υποθέσεις, διαδραματίζοντας καθοριστικό ρόλο στη λειτουργία και την αξιοπιστία του νομικού μας συστήματος», ανέφερε η Πρόεδρος της Βουλής.
«Η προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, η αυστηρή τήρηση της αρχής της νομιμότητας, η προάσπιση του δημοσίου συμφέροντος, η εμπέδωση της χρηστής διοίκησης και του Κράτους Δικαίου, η διασφάλιση των θεσμικών ισοζυγίων, η καταπολέμηση της διαφθοράς, η προσαρμογή του εθνικού μας νομικού πλαισίου στη βάση των ευρωπαϊκών και διεθνών εξελίξεων, αλλά και των σύγχρονων κοινωνικών αναγκών, είναι μόνο μερικά από όσα καλείται να προασπίσει ο εκάστοτε Γενικός Εισαγγελέας της Δημοκρατίας», σημείωσε. «Γνωρίζοντας παράλληλα πως κάθε του πράξη, κάθε του απόφαση αποτελεί δοκιμασία εμπιστοσύνης για τους πολίτες», επεσήμανε περαιτέρω.
Αναφέρθηκε επίσης στην εν εξελίξει συζήτηση ενώπιον της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Νομικών, Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως σχετικά με τον πολυσυζητημένο διαχωρισμό των εξουσιών του Γενικού Εισαγγελέα της Δημοκρατίας, λέγοντας πως πρόκειται για μία δέσμη νομοσχεδίων που αποσκοπεί αφενός στη διατήρηση του ρόλου του Γενικού Εισαγγελέα της Δημοκρατίας ως νομικού συμβούλου της εκτελεστικής εξουσίας, αφετέρου στη δημιουργία ενός νέου θεσμού, του Γενικού Δημόσιου Κατηγόρου της Δημοκρατίας, στην αρμοδιότητα του οποίου θα εμπίπτουν οι ποινικές διώξεις.
«Η συζήτηση αυτή, αν και δύσκολη, είναι αναγκαία, καθώς αποτελεί σαφή ένδειξη θεσμικής ωριμότητας ενός σύγχρονου Κράτους Δικαίου που επιδιώκει περισσότερη διαφάνεια και λογοδοσία και παράλληλα ανταποκρίνεται στις συστάσεις διεθνών οργανισμών, όπως η GRECO, το Συμβούλιο της Ευρώπης και η Επιτροπή της Βενετίας», είπε.
«Είναι μία θεσμική τομή που ουδόλως έχει ως στόχο την καταστρατήγηση του θεσμού, αλλά τη διασφάλιση και ενίσχυση της ανεξαρτησίας, της λογοδοσίας και της αποτελεσματικότητας του νομικού μας συστήματος, προς όφελος της Δημοκρατίας», τόνισε επί του θέματος.
«Οφείλουμε, λοιπόν, όλοι να προσεγγίσουμε το θέμα αυτό με ιδιαίτερη προσοχή, ώστε να διασφαλίσουμε ότι η όποια μεταρρύθμιση δεν θα υπονομεύει τη συνταγματική τάξη, αλλά θα συμβάλει στην αποτελεσματικότητα της διαδικασίας της ποινικής δίωξης, θα θωρακίσει την ανεξαρτησία του θεσμού και την εμπιστοσύνη των πολιτών σε αυτόν», συμπλήρωσε.
Σύμφωνα με την Πρόεδρο του σώματος, η σημερινή ημερίδα έχει και έναν ιδιαίτερα συγκινησιακό χαρακτήρα, καθώς αποτελεί φιλολογικό μνημόσυνο προς τιμήν όλων των αποβιωσάντων προκατόχων του σημερινού Γενικού Εισαγγελέα της Δημοκρατίας, Κρίτωνα Τορναρίτη, Στέλλας Σουλιώτη, Μιχαλάκη Τριανταφυλλίδη, Αλέκου Μαρκίδη και Σόλωνα Νικήτα, «για την ανεκτίμητη προσφορά τους στη Δικαιοσύνη και στους θεσμούς του τόπου, οι οποίοι υπηρέτησαν με αυταπάρνηση αυτό το λειτούργημα».
Τη συνεισφορά Νομικής Υπηρεσίας και αποβιωσάντων Γενικών Εισαγγελέων εξήρε ο Λιάτσος
Η Νομική Υπηρεσία της Δημοκρατίας, στελεχωμένη διαχρονικά με ικανότατους νομικούς, ανταποκρίθηκε με επάρκεια στον πολυσχιδή συνταγματικό της ρόλο και στα πολυεπίπεδα καθήκοντά της, ανέφερε την Τρίτη ο Πρόεδρος του Ανωτάτου Συνταγματικού Δικαστηρίου, Αντώνης Λιάτσος, στον χαιρετισμό του στο Ετήσιο Συνέδριο της Ακαδημίας της Νομικής Υπηρεσίας της Δημοκρατίας στη Λευκωσία.
Προσέθεσε ότι στην εκπλήρωση της ιστορικής αποστολής της Νομικής Υπηρεσίας συνέβαλαν αποφασιστικά κορυφαίοι νομικοί και ισχυρές προσωπικότητες, μεταξύ των οποίων οι αποβιώσαντες Γενικοί Εισαγγελείς, στη μνήμη των οποίων διοργανώνεται σήμερα φιλολογικό μνημόσυνο.
Σύμφωνα με τον κ. Λιάτσο, στην Απόφαση «Γενικός Εισαγγελέας της Δημοκρατίας και Βουλή των Αντιπροσώπων» τον Ιανουάριο του 2022, η πλήρη ολομέλεια του τότε Ανωτάτου Δικαστηρίου, συνοψίζοντας τη διαχρονική επί του θέματος νομολογία και με αναφορά στις συνταγματικές διατάξεις που ορίζουν τις εξουσίες του Γενικού Εισαγγελέα, τόνισε το ιδιόμορφο του θεσμού και την κατοχυρωμένη από το Σύνταγμα της Κυπριακής Δημοκρατίας υπόστασή του.
«Η εξουσία που ευθέως περιβάλλει το πρόσωπο του Γενικού Εισαγγελέα, εκπορευόμενη από σαφείς συνταγματικές πρόνοιες, του προσδίδουν κεντρικό ρόλο και όλως ιδιαίτερη υπόσταση στο νομικό σύστημα της χώρας μας, ρόλων ολότελα διαφορετικών από παρόμοιο θεσμό σε άλλες χώρες», σημείωσε ακολούθως.
Λαμβανομένης υπόψη της μεγάλης, δικαιολογημένης συζήτησης των ημερών, με αφορμή την κατάθεση στη Βουλή του Αντιπροσώπων σειράς νομοσχεδίων που αφορούν στη μεταρρύθμιση του θεσμού του Γενικού Εισαγγελέα και της Νομικής Υπηρεσίας, εύκολα γίνεται αντιληπτή η καίρια σημασία του σημερινού συνεδρίου, ανέφερε στη συνέχεια.
Όπως εξήγησε, το πρώτο μέρος του συνεδρίου, στην έκταση που αφορά τις προοπτικές και προκλήσεις για το θεσμό του Γενικού Εισαγγελέα, συναρτάται και συμπλέκεται με την πορεία και κατάληξη των μεταρρυθμιστικών νομοσχεδίων, προσθέτοντας ότι η συνταγματική τους διάσταση δεν του επιτρέπει, λόγω της θεσμικής του ιδιότητας, να επεκταθεί περαιτέρω.
Η Νομική Υπηρεσία της Δημοκρατίας, στελεχωμένη διαχρονικά με ικανότατους νομικούς, ανταποκρίθηκε με επάρκεια στον πολυσχιδή συνταγματικό της ρόλο και στα πολυεπίπεδα καθήκοντά της, σημείωσε ακολούθως.
«Η ιστορική πορεία της είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την πολυτάραχη διαδρομή της Κυπριακής Δημοκρατίας. Η συμβολή της στη διάσωση του κράτους κατά τα χρόνια των δικοινοτικών ταραχών, κατ’ επίκληση του δόγματος της ανάγκης, αλλά και στην αντιμετώπιση νομικά των επιπτώσεων της τουρκικής εισβολής, της οικονομικής κρίσης και της τελευταίας πανδημίας, υπήρξε καθοριστική, όπως καίρια ήταν και η συμβολή της στη διαμόρφωση του δικαίους στη χώρα μας κατά και μετά την ένταξή μας στην ευρωπαϊκή οικογένεια και στην προστασία των συνταγματικών ελευθεριών των πολιτών», τόνισε περαιτέρω.
Προσέθεσε ότι στην εκπλήρωση της ιστορικής αποστολής της Νομικής Υπηρεσίας συνέβαλαν αποφασιστικά κορυφαίοι νομικοί και ισχυρές προσωπικότητες, μεταξύ των οποίων οι αποβιώσαντες Γενικοί Εισαγγελείς, στη μνήμη των οποίων διοργανώνεται σήμερα φιλολογικό μνημόσυνο.
«Η Νομική Υπηρεσία εξελίχθηκε και γιγαντώθηκε μέσα από την ευφυΐα και την αντίκριση του δικαίου από τον Κρίτονα Τορναρίτη ως τέχνη πολιτικής εξισορρόπησης, μέσα από την προοδευτική ματιά, τη μεθοδικότητα και τη σεμνότητα της Στέλλας Σουλιώτη, μέσα από την αψεγάδιαστη νομική σκέψη, αλλά και τη συνεχή πολύπλευρη κοινωνική προσφορά του Μιχαλάκη Τριανταφυλλίδη, μέσα από το σπάνιο κράμα νομικής και πολιτικής αντίληψης του ξεχωριστού Αλέκου Μαρκίδη και μέσα από την απόλυτη προσήλωση στον νόμο αλλά και την αξιοπρέπεια του Σόλωνα Νικήτα», σημείωσε σχετικά, προσθέτοντας ότι είναι άξια κάθε επαίνου η πρωτοβουλία της Ακαδημίας να οργανώσει εκδήλωση προς τιμήν τους, τιμώντας ταυτόχρονα και το ιστορικό της Νομικής Υπηρεσίας της Δημοκρατίας.
