Την ώρα που η υπόθεση βιασμού κατάδικου προσλαμβάνει όλο και περισσότερες διαστάσεις, με τις πληροφορίες να αναφέρουν πως επίκεινται νέες εξελίξεις σε σχέση με τους χειρισμούς που έγιναν στις Φυλακές και στην συνέχεια από την Αστυνομία, νέα κατεπείγουσα επιστολή αποστάλθηκε από τον Πρόεδρο του Συνδέσμου Φυλακισμένων, Αλέξανδρο Κληρίδη, στην Επιτροπή Πρόληψης των Βασανιστηρίων του Συμβουλίου της Ευρώπης (CPT), η οποία ήδη έχει ενημερωθεί για την σεξουαλική κακοποίηση του κρατούμενου αλλά και της αντιμετώπισης που έτυχε και τυγχάνει μέχρι σήμερα.
Μετά την καταγγελία από την δικηγόρο του κατάδικου, Λητώ Καριόλου, ο Πρόεδρος του Συνδέσμου Φυλακισμένων και νομικός, κ. Κληρίδης, έχοντας στα χέρια του καταθέσεις με γεγονότα, αλλά και οπτικοακουστικό υλικό, απέστειλε κατεπείγουσα επιστολή στην CPT, από την οποία ζητά να επισκεφθεί άμεσα τις Φυλακές της Κύπρου, ανεξαρτήτως αν το έπραξε τον περασμένο Απρίλιο, όπου και πάλι κρίθηκαν λόγοι για να αξιολογηθεί η κατάσταση μετά από παράπονα που λήφθηκαν ενώπιον της Επιτροπής.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Εσπευσμένα στην Κύπρο και τις Κεντρικές η CPT, έσπασε το μοτίβο από το 1992-Από «ακτινογραφία» οι συνθήκες
Ο Αλέξανδρος Κληρίδης, στην μακροσκελή του επιστολή, αναφέρεται σε μια σειρά από περιστατικά βίας, ενώ κατονομάζονται στελέχη των Φυλακών, εναντίον των οποίων γίνονται αναφορές σε καταθέσεις που εξασφαλίστηκαν από διάφορα πρόσωπα, αποστέλλοντας ενδεικτικές μαρτυρίες, όπως επίσης και ντοκουμέντα που αφορούν γεγονότα που έλαβαν χώρα στις Κεντρικές Φυλακές.
Στo πλαίσιo των όσων αναφέρει, ηχεί καμπανάκι στην Επιτροπή Πρόληψης των Βασανιστηρίων, την οποία ενημερώνει για σοβαρές παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων στις Φυλακές, για τις οποίες δεν υπάρχει ανταπόκριση από τις αρμόδιες αρχές της Κύπρου, ενώ τονίζει πως η κατάσταση έχει επιδεινωθεί ραγδαία, με αποτέλεσμα να τίθενται ανθρώπινες ζωές σε κίνδυνο.
Ο κ. Κληρίδης, ενημερώνει επίσης την CPT, ότι κατά την προηγούμενη έκτακτη επίσκεψη της στην Κύπρο τον περασμένο Απρίλιο, ενημερώθηκε από κρατούμενους ότι είχαν δοθεί εντολές εκ των προτέρων ώστε να εκκενωθούν πτέρυγες και τα κελιά που κανονικά διαμένουν τρία, τέσσερα ή ακόμα και πέντε πρόσωπα, αφού κάτι τέτοιο θα δημιουργούσε πρόβλημα και θα υπήρχε επίπληξη, καθώς παραβιάζει τους κανονισμούς με βάση τις οδηγίες της ΕΕ.
Ο Πρόεδρος του Συνδέσμου, μεταξύ άλλων, γνωστοποιεί στην Επιτροπή Πρόληψης των Βασανιστηρίων τα ακόλουθα:
--> Για απόπειρες φόνου που διαπράχθηκαν εντός των Κεντρικών, εστιάζοντας σε μια περίπτωση για την οποία οι αξιωματικοί γνώριζαν για τους κινδύνους, ωστόσο επέτρεψαν να συμβεί και στην συνέχεια προσπάθησαν να το συγκαλύψουν. Όπως ενημερώνει, η Διοίκηση των Φυλακών ήταν ενήμερη και ο κρατούμενος είχε ρητά προειδοποιήσει, ωστόσο αγνοήθηκε και μεταφέρθηκε σε συγκεκριμένη πτέρυγα, όπου λίγο αργότερα δέχθηκε βίαιη επίθεση. Αυτό, όπως ενημερώνει την CPT, δεν συνιστά μόνο βαριά αμέλεια αλλά και εσκεμμένη αδιαφορία για την υποχρέωση προστασίας των κρατουμένων από προβλέψιμους κινδύνους.
--> Για την κατ΄ επανάληψη σεξουαλική κακοποίηση κατάδικου, την οποία η Διεύθυνση των Φυλακών προσπάθησε να συγκαλύψει, ενώ μια από τις περιπτώσεις καταγράφηκε σε βίντεο που κυκλοφόρησε ευρέως. Όπως αναφέρει, ο κρατούμενος κατήγγειλε τον βιασμό στο προσωπικό της φυλακής και πάλι προσπάθησαν να το συγκαλύψουν, αλλά τελικά ο θείος του, όταν ενημερώθηκε σχετικά, κατήγγειλε το έγκλημα στην Αστυνομία, μέρες μετά την τέλεσή του. Αναφέρει επίσης, πως παρά τη σοβαρότητα του εγκλήματος, η Διοίκηση της Φυλακής όχι μόνο απέτυχε να ακολουθήσει τις απαιτούμενες διαδικασίες, όπως η διασφάλιση της προστασίας του θύματος και η ενημέρωσή του για τα δικαιώματά του, η άμεση ιατροδικαστική εξέταση, η ψυχολογική υποστήριξη, η ειδοποίηση της αστυνομίας για διερεύνηση και η διενέργεια εσωτερικής έρευνας, αλλά επιπλέον απέκρυψε ενεργά το γεγονός. Αντί να προστατεύσουν το θύμα, η Διοίκηση των Φυλακών μετέφερε το θύμα σε κρατητήριο αστυνομικού τμήματος, πράξη που παραβίασε άλλα ανθρώπινα δικαιώματα, όπως ανέφερε και η Επίτροπος Διοικήσεως.
--> Για το γεγονός ότι το Υπουργείο Δικαιοσύνης είναι υπεύθυνο τόσο για την Αστυνομία όσο και για το Σωφρονιστικό Ίδρυμα και ο τωρινός Διευθυντής των Φυλακών, αλλά και οι δύο προηγούμενοι Διευθυντές, προέρχονται από το Αστυνομικό Σώμα. Αφού οι δύο παραιτήθηκαν από τις θέσεις τους στις φυλακές, επέστρεψαν στην Αστυνομία. Αυτό αποτελεί, όπως αναφέρει, πλήρη παραβίαση των Ευρωπαϊκών Σωφρονιστικών Κανόνων, οι οποίοι διαχωρίζουν την αστυνομική δύναμη από το σωφρονιστικό σύστημα, αλλά δημιουργεί και μια εξαιρετικά επικίνδυνη κατάσταση όπου δεν υπάρχει ανεξάρτητη και αξιόπιστη πηγή πληροφόρησης και καμία αμερόληπτη αρχή για να αποφασίζει επί θεμάτων.
--> Για ζητήματα διαφθοράς, χαρακτηρίζοντας το σύστημα ως «ιδανικό», καθώς όπως αναφέρει, δεν υπάρχει διαφάνεια, δεν υπάρχει πρόσβαση σε περιστατικά βίας και η διοίκηση φαίνεται περισσότερο επικεντρωμένη στο να συγκαλύπτει και να φιμώνει τέτοια περιστατικά παρά να τα αντιμετωπίζει, περιορίζοντας ιδίως θεμελιώδη δικαιώματα, όπως πρόσβαση σε νομική υποστήριξη, ιατρική περίθαλψη και ψυχολογική υποστήριξη.
--> Το Υπουργείο Δικαιοσύνης είναι και η αρμόδια αρχή για την εξέταση αιτήσεων μεταφοράς κρατουμένων μεταξύ ευρωπαϊκών χωρών και τρίτων χωρών, για τις οποίες πάντα δίνουν "διαβεβαιώσεις" στις άλλες χώρες ότι οι φυλακές της Κύπρου δεν παραβιάζουν κανένα ανθρώπινο δικαίωμα, ενώ την ίδια στιγμή απορρίπτουν, αν όχι όλες, τότε τις περισσότερες αιτήσεις ξένων κρατουμένων να μεταφερθούν στις πατρίδες τους. Παραπέμπει δε, σε συγκεκριμένες αποφάσεις.
--> Για την έρευνα που βρίσκεται υπό διερεύνηση από την Επίτροπο Διοικήσεως, σε σχέση με καταγγελία σχετικά με το ότι ο Διευθυντής είναι προσωπικά υπεύθυνος για όλα τα στάδια των πειθαρχικών διαδικασιών στη φυλακή. Είναι το πρόσωπο που αποφασίζει αν θα υπάρξει έρευνα, αν ο κρατούμενος θα μπει σε απομόνωση για τη διερεύνηση και για πόσες ημέρες, αν θα υπάρξει υπόθεση εναντίον του/της και ποιες θα είναι οι κατηγορίες. Ο Διευθυντής είναι επίσης εκείνος που θα ασκήσει τη δίωξη, θα αποφασίσει για την υπόθεση και ποια θα είναι η τελική ποινή και στο τέλος αυτός θα κρίνει αν θα δώσει χάρη στον κρατούμενο από οποιαδήποτε πειθαρχική ποινή. Αυτό σημαίνει ότι όλες οι πειθαρχικές διαδικασίες παραβιάζουν τη βασική νομοθεσία της ΕΕ, ακόμη κι αν από το 2023 υπάρχει ένα Πειθαρχικό Συμβούλιο στο οποίο μπορεί να προσφύγει ο κρατούμενος ως διαδικασία έφεσης.
--> Ο Εθνικός Μηχανισμός Πρόληψης (NPM) της Κύπρου, που υπάγεται στο γραφείο του Επιτρόπου Διοικήσεως, σχεδόν ποτέ δεν επισκέπτεται το Σωφρονιστικό Ίδρυμα Λευκωσίας απροειδοποίητα και για γενικό έλεγχο ως προληπτικό μέτρο. Μάλιστα, ο κ. Κληρίδης αναφέρεται σε συγκεκριμένα περιστατικά, για τα οποία κατέχει μαρτυρίες και οπτικό υλικό.
--> Οποιαδήποτε γραπτή αίτηση κρατουμένου (επίσκεψη γιατρού, συνάντηση με δικηγόρο, οποιοδήποτε άλλο αίτημα ή καταγγελία) χάνεται ή πετιέται χωρίς κανένα σύστημα παρακολούθησης για να διαπιστωθεί αν πράγματι έχει κατατεθεί.
--> Για την κατάργηση της Ανοιχτής Φυλακής σε κλειστή, λόγω έλλειψης χώρου.
Δείχνει διαφθορά και κατονομάζει πρόσωπα
Ο Πρόεδρος του Συνδέσμου Φυλακισμένων και Αποφυλακισθέντων, ενημερώνει μεταξύ άλλων την CPT, για καταγγελίες και παράπονα που έχουν υποβληθεί, χωρίς όμως να διερευνηθούν, ενώ επισημαίνει πως η κατάσταση στις Φυλακές, λαμβάνοντας υπόψη πως ασχολείται με τα θέματα του Σωφρονιστικού Ιδρύματος εδώ και δεκαπέντε χρόνια, έχει επιδεινωθεί ραγδαία τα τελευταία τρία χρόνια, με την κατάσταση αφενός να θέτει σε άμεσο κίνδυνο ανθρώπινες ζωές και αφετέρου να παραβιάζονται θεμελιώδη δικαιώματα.
Πέραν των όσων καταγράφει με περιστατικά και γεγονότα, που έχουν να κάνουν με βία ή συμπεριφορές και τεκταινόμενα εντός του Σωφρονιστικού Ιδρύματος, τονίζει πως η διαφθορά στις Φυλακές βρίσκεται στα ύψη, κυρίως λόγω των ενεργειών της Διοίκησης που χειρίζεται περιστατικά και δεν επιτρέπει γνωστοποίηση γεγονότων, όπως έγινε στην περίπτωση του κατάδικου που ενημέρωσε πως έπεσε θύμα βιασμού και η υπόθεση έγινε γνωστή από τα ΜΜΕ.
Με την επιστολή η CPT ενημερώνεται για μαρτυρίες που λήφθηκαν από διάφορα πρόσωπα, εκ των οποίων ο ένας, όπως τονίζεται, περιγράφει διάφορες πράξεις που παραβιάζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα και αποτελούν απόδειξη διαφθοράς.
Προς αυτή την κατεύθυνση, ο κ. Κληρίδης, στην βάση των μαρτυριών, αναφέρει πως πολλές περιπτώσεις κατοχής ναρκωτικών από κρατουμένους κρύβονται από μέλη των Φυλακών, οι οποίες στη συνέχεια χρησιμοποιούνται από συγκεκριμένα μέλη ως μέσο εκβιασμού εναντίον των κρατουμένων, προκειμένου να τους απειλήσει σε μελλοντικό στάδιο μέχρι να αποφυλακιστούν.
Μάλιστα, στην επιστολή κατονομάζεται συγκεκριμένο μέλος των Φυλακών που αντάλλαζε μηνύματα με κρατούμενους, υπόθεση η οποία συγκαλύφθηκε, αφού κάτι τέτοιο, πέραν του ότι συνιστά ποινικό αδίκημα, αποτελεί πράξη διαφθοράς.
Ο Αλέξανδρος Κληρίδης, ζητά από την Επιτροπή Πρόληψης κατά των Βασανιστηρίων να παρέμβει άμεσα και να πραγματοποιήσει αιφνιδιαστική επίσκεψη στην Κύπρο ώστε να διερευνήσει τις καταγγελίες και να παραθέσει επιπρόσθετα στοιχεία, καθώς και να τους παραπέμψει σε πρόσωπα για να δώσουν μαρτυρία. Προειδοποιεί επίσης, ότι επικρατεί φόβος αντιποίνων και υπάρχουν σχετικές γραπτές μαρτυρίες, κάποιες από τις οποίες έχουν ήδη αποσταλεί και οι οποίες καταδεικνύουν την άμεση ανάγκη, ώστε να παρέμβει η CPT.
Είχε καταγράψει άτυπες ιεραρχίες και βία η CPT
Στο μεταξύ, στην τελευταία της έκθεση της η CPT, τον Μάιο του 2024, είχε καταγράψει μια σειρά από γεγονότα που ηχούσαν καμπανάκι στις αρμόδιες αρχές της Κύπρου, εντούτοις δεν φαίνεται να λήφθηκαν υπόψη.
Πιο συγκεκριμένα, η έκθεση καταγράφει πως η CPT «έλαβε μια σειρά από ισχυρισμούς ότι το προσωπικό χαστούκιζε κρατούμενους» ως άτυπη τιμωρία για την καθυστερημένη επιστροφή στα κελιά τους. Λήφθηκαν διάφορες καταγγελίες για λεκτική, συμπεριλαμβανομένης ρατσιστικής, κακοποίησης σε ξένους υπηκόους κρατουμένους από το προσωπικό.
Η έκθεση αναφέρεται περαιτέρω σε περιπτώσεις «σοβαρής βίας μεταξύ κρατουμένων», ενώ υπέδειξε μεταξύ άλλων, πως «η έλλειψη προσωπικού φυλακών πρώτης γραμμής δημιούργησε ευνοϊκό έδαφος για την ανάπτυξη άτυπων ιεραρχιών κρατουμένων».
Σύμφωνα με την CPT, «μεγάλος αριθμός κρατουμένων» κοιμούνται σε στρώματα στο πάτωμα, κάτω από κουκέτες, κάτω από τραπέζια και σε κάθε διαθέσιμο χώρο μέσα στα κελιά. Οι κρατούμενοι δεν είχαν επίσης άμεση πρόσβαση στις τουαλέτες τη νύχτα, λόγω της έλλειψης διαθέσιμου προσωπικού για να τους αφήσουν να βγουν από τα κελιά τους για να χρησιμοποιήσουν τις τουαλέτες, με αποτέλεσμα οι κρατούμενοι να ουρούν σε μπουκάλια, αναφέρει.
Οι κρατούμενοι δεν είχαν επίσης τίποτα σημαντικό να κάνουν για να περάσουν τη μέρα τους. Κατά την άποψη της CPT, «οι φρικτές υλικές συνθήκες και η έλλειψη ρουτίνας σωρευτικά μπορούν να περιγραφούν μόνο ως απάνθρωπη και εξευτελιστική μεταχείριση» και είπε ότι «χρειάζεται επειγόντως συντονισμένη δράση για την αντιμετώπιση αυτών των προβλημάτων».
