Ο Νικόλας ήταν ένα παιδί γεμάτο φως. Και στόχος, τώρα που έφυγε, είναι αυτή του η ξεχωριστή λάμψη να συνεχίσει να φωτίζει. Η μητέρα του, Αλεξία Ποταμίτου, επέλεξε ο Νικόλας να φωτίζει τον δρόμο της επιστήμης. Για αυτό και ένας από τους βασικούς στόχους του Nicholas Zoe Foundation είναι να ενώσει την Κύπρο με κορυφαία διεθνή επιστημονικά κέντρα, προσφέροντας στα παιδιά πρόσβαση σε έγκαιρη διάγνωση, καινοτόμες θεραπείες και ελπίδα για ζωή.
Το βράδυ της Τρίτης, στο παλιό Δημαρχείο Λευκωσίας, χτίστηκε μια γέφυρα μεταξύ της Κύπρου και των ΗΠΑ, στην εκδήλωση «A Golden Effort-From Cyprus to Boston», που έγινε στο πλαίσιο του Χρυσού Σεπτέμβρη, του μήνα-σύμβολο ενάντια στον καρκίνο της παιδικής ηλικίας, υπό την αιγίδα του Προέδρου της Δημοκρατίας. Πρόκειται για την πρώτη μεγάλη εκδήλωση του Nicholas Zoe Foundation στην Κύπρο. Η διαδρομή Λευκωσία-Μαϊάμι ήταν και η τελευταία που ακολούθησε ο εννιάχρονος Νικόλας Αρτεμίου, παλεύοντας με το σάρκωμα Ewing και τελικά με την μετάσταση στον εγκέφαλο. Οι προηγούμενες μάχες, κατά τη διάρκεια τριών ετών, δόθηκαν στη Λευκωσία, στο Ντύσσελντορφ, στην Κολωνία και στη Βιέννη. Και τώρα, με πυξίδα το καθηλωτικό του χαμόγελο, που σφραγίστηκε στην αιωνιότητα, παλεύουν άλλοι για να κερδίσουν τον παιδικό καρκίνο. Στην μνήμη του. Στην επιθυμία του για ελπίδα και ζωή, για να μην υποφέρει κανένα άλλο παιδί όπως εκείνος.
«Λένε πως η θλίψη είναι το εκκρεμές της αγάπης. Όσο πιο μεγάλη και βαθιά είναι η αγάπη, τόσο πιο βαριά είναι και η θλίψη. Όμως ο Νικόλας μου είχε προνοήσει… και γι’ αυτό είμαστε εδώ. Ο γιος μου, ο Νικολής μου, έδωσε σθεναρή μάχη απέναντι στο ‘θηρίο’, όπως ο ίδιος αποκαλούσε το σάρκωμα Ewing. Ακόμη και στις πιο δύσκολες στιγμές, έβρισκε τον τρόπο να χαμογελά, να αντιστέκεται με το έξυπνο χιούμορ που τον χαρακτήριζε, να δέχεται καρτερικά τις θεραπείες με όλες τις συνέπειες τους. Πάντα παλεύοντας, διεκδικώντας με επιμονή και γενναιότητα το δικαίωμα του στη ζωή», ανέφερε η Αλεξία Ποταμίτου.
«Η λαχτάρα, ο πόθος και η προσδοκία του να πάρει σάρκα και οστά, να αναπτυχθεί και να ολοκληρωθεί το ερευνητικό έργο, σε ένα από τα κορυφαία κέντρα διεθνώς, το Boston Children’s Hospital, ήταν ξεκάθαρα. Ίσως το πούμε όραμα, ίσως όνειρο, ίσως σκοπό, κοινωνική ανάγκη ή αποστολή. Μα η ουσία είναι μία και μοναδική. Τόσο απλό να το λες, κι όμως τόσο ανεκτίμητο και ελπιδοφόρο: Κανένα παιδί να μην υποφέρει όπως εκείνος».
Για να επιτευχθεί αυτός ο στόχος, το Nicholas Zoe Foundation συνεργάζεται με το αμερικανικό κέντρο, το οποίο διεξάγει πρωτοποριακή έρευνα, με στόχο την ανάπτυξη της υγρής βιοψίας, μίας καινοτόμου και μη επεμβατικής μεθόδου, που αξιοποιεί DNA από δείγματα αίματος, για την έγκαιρη ανίχνευση και παρακολούθηση όγκων. Αυτή η μέθοδος αποσκοπεί να ανοίξει τον δρόμο για εξατομικευμένες θεραπείες, με λιγότερες παρενέργειες, με την ελπίδα για ένα πιο υγιές μέλλον για τα παιδιά.
«Όταν το ζήσεις από κοντά, ως μάνα, ως οικογένεια, ή ακόμη και ως επαγγελματίας υγείας μέσα σε ένα νοσοκομείο γεμάτο παιδιά και γονείς που αναζητούν την ελπίδα σαν φως στη χαραμάδα, που ψάχνουν διέξοδο στο δικαίωμα για ζωή ή που προσεύχονται απλά για λίγη γαλήνη, τότε σε σημαδεύει για πάντα. Σε υποχρεώνει να μετατρέπεις την προσπάθεια σε πράξη, την πράξη σε ανάγκη και την ανάγκη σε καθήκον. Κι έτσι, χωρίς υπερβολές και περιττά λόγια, η αξία του εγχειρήματος αυτού καθίσταται αδιαπραγμάτευτη», εξήγησε η μητέρα του Νικόλα. «Η σημασία μιας τέτοιας δυνατότητας είναι τεράστια. Επιτρέπει όχι μόνο την παρακολούθηση της πορείας της νόσου και της ανταπόκρισης στη θεραπεία, αλλά προφυλάσσει τα παιδιά από περιττές, επώδυνες και μη αποδοτικές διαδικασίες. Γιατί κάθε παιδί δεν έχει τίποτε άλλο να χαρίσει παρά μόνο αγάπη. Και του αξίζει να παίρνει πίσω αγάπη από όλους μας», πρόσθεσε. «Ας ενώσουμε την ενέργεια της τέχνης, την υπόσχεση της επιστήμης και την ειλικρινή ευχή ενός ξεχωριστού αγοριού, του γιου μου. Ας ευχηθούμε για ένα κόσμο όπου ο παιδιατρικός καρκίνος θα νικηθεί ή τουλάχιστον θα αντιμετωπίζεται με λιγότερο πόνο, περισσότερη ελπίδα και γρηγορότερη διάγνωση», τόνισε.
Το Nicholas Zoe Foundation έγινε σκοπός ζωής για την Αλεξία Ποταμίτου. Και αυτή η έρευνα είναι έργο ζωής για όλους αυτούς τους ανθρώπους που αφιερώνουν την επιστημονική τους καριέρα στη μάχη με το «θηρίο». Παρουσιάζοντας το ερευνητικό έργο που υποστηρίζει το Nicholas Zoe Foundation, ο Dr. Mark D. Fleming, Επικεφαλής Παθολογίας στο Boston Children’s Hospital και Καθηγητής Παθολογίας στην Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ, τόνισε ότι ο παιδικός καρκίνος παραμένει υπομελετημένος και υποστηριζόμενος ελάχιστα σε σχέση με άλλες μορφές καρκίνου, γεγονός που καθιστά απαραίτητη τη συμβολή ακαδημαϊκών ιδρυμάτων και φιλανθρωπικών οργανισμών για την ανάπτυξη καινοτόμων διαγνωστικών εργαλείων.
Αναφερόμενος στην πρωτοποριακή μέθοδο της υγρής βιοψίας, εξήγησε ότι πρόκειται για μια απλή εξέταση αίματος που ανιχνεύει ίχνη γενετικού υλικού του όγκου, επιτρέποντας την έγκαιρη διάγνωση και την παρακολούθηση της ανταπόκρισης στη θεραπεία σε πραγματικό χρόνο. «Η τεχνολογία αυτή μπορεί να αλλάξει ριζικά την πορεία πολλών παιδιών, προσφέροντας θεραπείες πιο στοχευμένες, πιο αποτελεσματικές και λιγότερο επώδυνες», υπογράμμισε ο Dr Fleming.
Όπως είπε ο Dr Fleming, πέραν του διαγνωστικού εργαλείου, αυτό που μπορούν να προσφέρουν είναι την εξειδίκευσή τους. Για παράδειγμα θα μπορούσαν οι γιατροί του Boston -που είναι και το κέντρο που χορηγήθηκε η πρώτη χημειοθεραπεία σε παιδιά με λευχαιμία- να επισκέπτονται την Κύπρο ή Κύπριοι γιατροί να επισκέπτονται τις εγκαταστάσεις τους για να εκπαιδεύονται σε αυτά που κάνουν. Επίσης, θα μπορούσαν να αξιολογούν ασθενείς και να δίνουν συμβουλές διαδικτυακά. «Θέλω να φέρω τις απαντήσεις στον κόσμο και ελπίζω ότι η Κύπρος θα αποτελέσει τον πρώτο μας σταθμό», τόνισε.
Από την πλευρά της, η International Director of Development στο Boston Children’s Hospital Trust, Julia Burke, υπέδειξε πως κάθε παιδί κουβαλά μέσα του όλες τις δυνατότητες της ζωής και αυτή η προοπτική εμπνέει και τους δίνει κουράγιο να συνεχίσουν. Με τη στήριξη αφοσιωμένων εταίρων, όπως το Nicholas Zoe Foundation, μπορούμε να αλλάξουμε το μέλλον της παιδιατρικής ογκολογίας και να προσφέρουμε περισσότερη ελπίδα και περισσότερες ευκαιρίες ζωής σε παιδιά σε όλο τον κόσμο, τόνισε.
Φάρος ελπίδας, θάρρους και συμπόνοιας
Την εκδήλωση χαιρέτισε, μέσω βιντεοσκοπημένου μηνύματος, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, ο οποίος αναφέρθηκε στη γενναία επιθυμία του μικρού Νικόλα να μην ζήσει άλλο παιδί τον ίδιο πόνο. Αυτή η φλόγα, είπε, ξεπέρασε σύνορα και άγγιξε καρδιές, με την παρακαταθήκη του να παραμένει ζωντανή από την Κύπρο έως τις ΗΠΑ και πιο πέρα. Ο Πρόεδρος υπογράμμισε ότι το χρυσό χρώμα της ευαισθητοποίησης για τον παιδικό καρκίνο λάμπει ως φάρος ελπίδας, θάρρους και συμπόνιας, και συνεχάρη το Nicholas Zoe Foundation και το Boston Children’s Hospital για τη συνεργασία τους, η οποία ανοίγει νέους δρόμους για κάθε παιδί που αντιμετωπίζει τον καρκίνο.
Στον δικό του χαιρετισμό, ο Υπουργός Εξωτερικών τόνισε πως η μάχη κατά του παιδικού καρκίνου δεν είναι μία πορεία μοναξιάς και απόγνωσης αλλά ένας κοινός αγώνας ελπίδας. Αναφερόμενος στη διεθνή συνεργασία του Nicholas Zoe Foundation με το Boston Children’s Hospital, ο Κωνσταντίνος Κόμπος επεσήμανε το γεγονός πως σε μόλις 18 μήνες συνέβαλε με 200,000 δολάρια στην ανάπτυξη ενός καινοτόμου διαγνωστικού εργαλείου, με στόχο να φτάσει σύντομα σε κλινικές δοκιμές.
«Η επιθυμία του Νικόλα, που τραγικά έχασε τη ζωή του τον Οκτώβριο του 2023, ήταν απλή αλλά πολύ δυνατή. Κανένα άλλο παιδί να μην υποφέρει όπως αυτός. Αυτή η επιθυμία δημιούργησε ένα κίνημα, που υπερέβηκε τα σύνορα και άγγιξε καρδιές. Και είμαστε εδώ με καθήκον να κάνουμε πράξη την επιθυμία του», πρόσθεσε. Προς τον στόχο αυτό, κάλεσε κράτη, οργανισμούς, επιστήμονες, επιχειρήσεις και πολίτες να αναλάβουν το δικό τους καθήκον, τονίζοντας ότι η χρηματοδότηση της παιδιατρικής έρευνας είναι πρωτίστως ηθική ευθύνη. Ανακοίνωσε, παράλληλα, ότι το Υπουργείο Εξωτερικών προσφέρει 5,000 ευρώ εισφορά. Υπογράμμισε, δε, πως η μνήμη του Νικόλα ενώνει δύο ηπείρους σε ένα κοινό σκοπό: Να μετατρέψουμε τον πόνο σε ελπίδα και την ελπίδα σε δράση εναντίον του παιδικού καρκίνου. «Το φως του μας καθοδηγεί σε ένα καλύτερο μέλλον, με καλύτερες και λιγότερο επεμβατικές θεραπείες και γρηγορότερες διαγνώσεις, ώστε να μην υποφέρει κανένα παιδί», δήλωσε ο κ. Κόμπος.
Από πλευράς του, ο Πρόεδρος του Παγκύπριου Ιατρικού Συλλόγου, Δρ. Πέτρος Αγαθαγγέλου, επεσήμανε ότι η πρόοδος στην ιατρική είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την έρευνα και ότι η χρηματοδότηση της παιδιατρικής ογκολογικής έρευνας δεν αποτελεί επιλογή, αλλά ηθική υποχρέωση. Σημείωσε, δε, πως η γνώση που παράγεται στα εργαστήρια και στις επιστημονικές δημοσιεύσεις πρέπει να μεταφέρεται στην καθημερινή κλινική πράξη, ώστε να μετατρέπεται σε όφελος για τους ασθενείς.
Παρούσα στην εκδήλωση ήταν και η Tatiana Berman Weinstein, η μητέρα ενός άλλου μικρού Νικόλα, που στα τρία του χρόνια διαγνώστηκε με μία σπάνια πάθηση. «Όταν άκουσα τη λέξη καρκίνος να συνδέεται με το όνομα του γιου μου, με κατέβαλε ο τρόμος. Όπως και την Αλεξία και κάθε γονέα όταν το όνομα των παιδιών τους συνδέεται με αυτή τη λέξη», είπε. Όπως και η Αλεξία Ποταμίτου, άφησε το σπίτι της και τη ζωή της στο Σαντιάγκο της Χιλής και πήγε στις ΗΠΑ για να βρει τις απαντήσεις. Ο δικός της Νικόλας ευτυχώς τις βρήκε. Σήμερα είναι μέλος του Δ.Σ. του Nicholas Zoe Foundation και πιστεύει πως «αν υπάρχουν απαντήσεις, θα βρεθούν στην Βοστώνη».
Η εκδήλωση ολοκληρώθηκε με τη Silent Art Auction, την οποία συντόνισε η ιστορικός τέχνης Μαρία Παφίτη, φέρνοντας κοντά σημαντικούς Κύπριους καλλιτέχνες που πρόσφεραν 29 έργα για τον φιλανθρωπικό σκοπό.
