Το σχολείο δεν αρκεί να διδάσκει τη δημοκρατία, πρέπει να τη ζεις, είναι ένα από τα βασικά συμπεράσματα της πρωτοποριακής έρευνας με θέμα τη Δημοκρατική Εκπαίδευση, η οποία πραγματοποιήθηκε υπό την αιγίδα του Επιτρόπου του Πολίτη, Παναγιώτη Παλατέ.
Τα αποτελέσματα της έρευνας, παρουσίασε σήμερα Τρίτη σε δημοσιογραφική διάσκεψη, το Γραφείο του Επιτρόπου του Πολίτη. Η έρευνα βασίστηκε στη μέθοδο του Δομημένου Δημοκρατικού Διαλόγου (ΔΔΔ) και ανέδειξε νέους δρόμους για την ενίσχυση της συμμετοχικότητας στο εκπαιδευτικό σύστημα. Μέσα από μια καινοτόμα διαδικασία, μαθητές, εκπαιδευτικοί, γονείς, ειδικοί και δημόσιοι φορείς βίωσαν στην πράξη τις αρχές της δημοκρατίας, καταθέτοντας εμπειρίες, απόψεις και προτάσεις.
Στόχος της έρευνας ήταν να αναδειχθεί πώς η ενεργός συμμετοχή μαθητών στα δημόσια σχολεία μπορεί να συμβάλει στην καλλιέργεια κριτικής σκέψης, στην ενίσχυση της συνεργασίας και στη διαμόρφωση υπεύθυνων και ενεργών πολιτών.
Τα αποτελέσματα παρουσίασε ο εμπειρογνώμονας και υπεύθυνος των εργαστηρίων Δομημένου Δημοκρατικού Διαλόγου, Γιάννης Λαούρης, ενώ συντονιστής της εκδήλωσης ήταν ο σύμβουλος του Επιτρόπου, Γιώργος Ησαΐας.
Σε σύντομο χαιρετισμό του, ο Επίτροπος του Πολίτη, Παναγιώτης Παλατές, είπε ότι η πολιτεία έχει ευθύνη, -επειδή οι εποχές όσο περνούν γίνονται ακόμα πιο δύσκολες-, να εφαρμόσει σύγχρονα εργαλεία, τα οποία να ικανοποιούν τις κοινωνικές επιταγές, έτσι ώστε το κοινωνικό πλαίσιο να αντιληφθεί τη σημασία της Δημοκρατίας και κυρίως ότι η Δημοκρατία δεν είναι η πανάκεια αλλά είναι ένα πεδίο, στο οποίο οι άνθρωποι μπορούν ελεύθερα να διατυπώνουν τις απόψεις τους, να εκφράζονται, να αντιμάχονται ως προς τις απόψεις ο ένας με τον άλλο, έτσι ώστε να φτάσουμε να καταλήξουμε σε αποφάσεις, οι οποίες θα είναι προφανώς κοινωνικά ωφέλιμες και θα επικροτούνται από την πλειοψηφία .
«Η προσπάθεια μας αυτή με τον κ. Λαούρη και γενικά με άλλους συνεργάτες μας στοχεύει στην επαναφορά κατά κύριο λόγο της πολιτικής αγωγής στα σχολεία, σε ένα νέο πλαίσιο δράσης και μορφής. Θέλουμε η πρόταση μας να έχει καινοτόμα δράση στα σχολεία. Ο Δομημένος Δημοκρατικός Διάλογος κατά την άποψη μου και προφανώς και του κ. Λαούρη αποτελεί ένα από τους ιδανικούς τρόπους άτυπης μάθησης, έτσι ώστε τα παιδιά να μάθουν πρακτικά πώς λειτουργεί η Δημοκρατία και κυρίως ποια είναι η σημασία της και για αυτό η προσπάθεια μας θα συνεχιστεί», πρόσθεσε.
Σημείωσε ότι σε συνεννόηση και με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας από τα μέσα του Οκτώβρη θα ξεκινήσει η εκστρατεία «Διάλογος».
Όπως είπε ο Επίτροπος, το Γραφείο του θα αναλάβει σε παγκύπρια κλίμακα να συσταθούν Επιτροπές, οι οποίες θα προγραμματίσουν και θα υλοποιήσουν συναντήσεις ανοικτού διαλόγου με το κοινό, όπου Υπουργοί, Υφυπουργοί και Επίτροποι θα παρουσιάσουν τα προγραμματισμένα έργα, τις πολιτικές και τις δράσεις της Κυβέρνησης και οι πολίτες σε ανοικτό διάλογο θα μπορούν να ενημερωθούν , να κρίνουν, να επικρίνουν και ωφέλημα να δώσουν προτάσεις έτσι ώστε να διορθωθούν πράγματα, τα οποία σήμερα αποτελούν κοινωνικές παθογένειες και μπορεί η εξουσία μέσω των πρακτικών της να διορθώσει.
Ο κ. Παλατές τόνισε ότι η Δημοκρατία πρέπει να ξεκινά από το σχολείο.
«Όταν οι μαθητές συμμετέχουν ουσιαστικά στις διαδικασίες, ενισχύεται η εμπιστοσύνη τους στους θεσμούς και καλλιεργούνται δεξιότητες που είναι απαραίτητες για την κοινωνία του αύριο. Η ελευθερία, η ισότητα, η φωνή του πολίτη, δεν μπορούν να μένουν απλώς λόγια. Κυρίως όμως θα πρέπει ως Πολιτεία να ξεκαθαρίσουμε ότι όλες οι κοινωνικές διεκδικήσεις κατακτούνται με συμμετοχή, συνείδηση, ενσυναίσθηση και συλλογικότητα», πρόσθεσε.
Παρουσιάζοντας τα αποτελέσματα της έρευνας, ο εμπειρογνώμονας και υπεύθυνος των εργαστηρίων Δομημένου Δημοκρατικού Διαλόγου, Γιάννης Λαούρης αναφέρθηκε στη σημασία της μεθοδολογίας του Δομημένου Δημοκρατικού Διαλόγου, η οποία, όπως είπε, προσφέρει ένα ασφαλές και δομημένο πλαίσιο για να ακουστούν όλες οι φωνές και να αναδειχθούν συλλογικά λύσεις.
Ο κ. Λαούρης ανέφερε, παράλληλα, ότι η Δημοκρατία και ο Διάλογος είναι δύο λέξεις που πάνε μαζί, προσθέτοντας ότι υπάρχει παγκόσμιο έλλειμμα πολιτικής παιδείας και συμμετοχής στις δημοκρατικές διαδικασίες.
Συγκεκριμένα, είπε ότι μόνο το 39% στις ΗΠΑ γνωρίζουν τις 3 εξουσίες, ενώ μόνο το 49% των Ευρωπαίων νιώθουν ενημερωμένοι για το τι συμβαίνει γύρω τους και οι μισοί άνθρωποι ζουν στην άγνοια.
«Οι νέοι δεν νιώθουν ότι τους αφορά. Νιώθουν ξένοι που αισθάνονται ότι δεν τους αφορά καν η συζήτηση. Το σχολείο δεν αρκεί να διδάσκει τη δημοκρατία, πρέπει να τη ζεις», πρόσθεσε.
Ο κ. Λαούρης αναφερόμενος στον Δομημένο Δημοκρατικό Διάλογο είπε ότι δημιουργείται ένας χώρος όπου κάποιοι άνθρωποι συνομιλούν, είναι ελεύθεροι να πουν ότι θέλουν, και το αποτέλεσμα είναι ότι βιώνουν αυτή τη συμμετοχική διαδικασία, καλλιεργούνται πολλές δεξιότητες, μεταξύ αυτών και η συνεργασία.
Συνοπτικά, είπε, τα συμπεράσματα της έρευνας είναι ότι η πράξη της Δημοκρατίας χτίζει πολίτες, η θεωρία μόνη δεν αρκεί, η συν-δημιουργία ενισχύει την αίσθηση του ανήκει και της ευθύνης, ο Δομημένος Δημοκρατικός Διάλογος είναι αντιπροσωπευτικός , επιστημονικός και εφαρμόσιμος, η συνεισφορά στη συζήτηση με δημοκρατική ανανέωση της εκπαίδευσης και το κυπριακό πείραμα ανοίγει δρόμους για την εκπαίδευση του αύριο.
Σε ό,τι αφορά το τι προτείνουν, ο κ. Λαούρης είπε πως προτείνουν την εισαγωγή δομημένων διαλόγων σε όλα τα σχολεία 2 φορές τον χρόνο, εμπλοκή όλων των μελών της σχολικής κοινότητας, τη δημιουργία υλικού και επιμόρφωση εκπαιδευτικών και τη σύνδεση με εκπαιδευτικό πρόγραμμα και με στόχους ΕΕ, UNESCO, SDG16.
Κατά τη διάρκεια της διάσκεψης έγινε επίσης αναφορά στο νομοσχέδιο που αφορά τις πρωτοβουλίες πολιτών, το οποίο κατατέθηκε στη Βουλή στις αρχές του έτους και εκκρεμεί η εξέτασή του και ψήφιση.
Όπως επισημάνθηκε, γίνεται προσπάθεια να συγκεραστούν ενστάσεις της Νομικής Υπηρεσίας που σχετίζονται με το περιεχόμενο του κειμένου. Παράλληλα, προωθείται και η σχετική πρόταση νόμου που αφορά τις δημόσιες διαβουλεύσεις, με στόχο να ενισχυθούν οι θεσμοί συμμετοχής και να κατοχυρωθεί η φωνή των πολιτών στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων.
Στα αξιοσημείωτα που ακούστηκαν από τοποθετήσεις παρευρισκόμενων, ήταν και αυτά που ανέφερε η εκπρόσωπος του Συμβουλίου Νεολαίας Παραλιμνίου, η οποία στο τέλος της τοποθέτησης της καταχειροκροτήθηκε από όλους. Συγκεκριμένα, είπε ότι διεκδικούν την Ευρωπαϊκή Πρωτεύουσα Νεολαίας.
«Είναι ένα επίτευγμα για το Παραλίμνι. Φαντάζομαι δεν ακούγεται πολλά για το Παραλίμνι εδώ στη Λευκωσία. Ο λόγος που το αναφέρω είναι διότι παρόλο που μπορεί να μην μας βλέπετε τόσο στον πολιτικό χώρο εδώ στην Λευκωσία, έχουμε κάτι άλλο να προσφέρουμε και να προωθήσουμε στην Ευρώπη, και αυτό μέσα από ένα μοντέλο μάθησης και συμμετοχικότητας, που ξεκινά από τον εθελοντισμό και φέραμε μέσα νέους, πέραν των 300 νέων συμμετέχουν κάθε χρόνο στις δράσεις μας εντελώς εθελοντικά και μέσω πρακτικής προσπάθειας έχουμε φέρει τόσους πολλούς νέους μέσα στην κοινωνία να οργανώνουν τις μεγαλύτερες εκδηλώσεις του Δήμου. Γιατί είναι σημαντικό αυτό; Έχουμε νέους, οι οποίοι ενδιαφέρονται και θέλουν το καλύτερο για τον τόπο τους και απλά το κάνουν διότι το θέλουν, δεν ζητούν ούτε άδεια ούτε συγχαρητήρια», σημείωσε.
Πρόσθεσε ότι προωθούν τον διάλογο μέσα από Φόρουμ και έφεραν τους νέους σε συζητήσεις στρογγυλής τραπέζης για θέματα που αφορούν την Επαρχία τους, γιατί είναι διαφορετικά τα θέματα που αφορούν την κάθε Επαρχία, και θέλουν κάτι πιο τοπικό, κάτι εξειδικευμένο στα δικά τους δεδομένα και πλέον φέρνουν νέους, οι οποίοι ίσως ποτέ να μην ενδιαφέρονταν σε πολιτικά, με ένα πολύ δομημένο τρόπο, αλλά θέλουν να συζητήσουν διότι έχουν ήδη από πίσω μια νεολαία που τους υποστηρίζει και η οποία έχει δείξει ότι έχει έργο και ότι θα κάνει αυτά που λέει.
«Οπόταν θεωρώ ναι η συμμετοχικότητα αρχίζει στο σχολείο, αλλά αν δεν έχεις παράλληλα κάτι πρακτικό, το οποίο είναι παρακαταθήκη, αυτό που μπορεί να πετύχει η νεολαία ή οποιαδήποτε κοινωνία πολιτών, τότε το μοντέλο σου θα αποτύχει δυστυχώς», συμπλήρωσε.
Ο Επίτροπος, σε παρέμβαση του, είπε ότι η Δημοτική Νεολαία Παραλιμνίου όντως είναι το πρότυπο σε παγκύπριο επίπεδο. «Είναι η πιο ενεργή νεολαία που υπάρχει σε όλα τα επίπεδα είτε για Δημοτικές Αρχές μιλούμε είτε κομματικές οργανώσεις, είναι τρομερή η δουλειά που κάνουν», σημείωσε.
Τέλος, αναφέρθηκε ότι το Γραφείο του Επιτρόπου του Πολίτη ετοιμάζει εκστρατεία για την ευρύτερη παρουσίαση και κατανόηση αυτών των θεσμών από τους πολίτες.
Πηγή: ΚΥΠΕ
