Τις δράσεις και τις πολιτικές που ακολουθεί το Υπουργείο Παιδείας, όσον αφορά στην ειδική εκπαίδευση, ανέπτυξε η Αθηνά Μιχαηλίδου, η οποία επεσήμανε πως όσον αφορά στα ειδικά σχολεία, έχει ήδη παραδοθεί ένα και στα σκαριά βρίσκεται δεύτερο για την επαρχία Λεμεσού, ενώ στο πλαίσιο του σχεδίου Ανάκαμψης και ανθεκτικότητας υπάρχει ένα κονδύλι ύψους 11,138,000 ευρώ για την ανέγερση ειδικών σχολείων. Στο μεταξύ, η υπουργός Παιδείας επεσήμανε για ακόμη μία φορά ότι εντός του 2025 θα προωθηθεί ενώπιον της Βουλής τροποποιημένο νομοσχέδιο για την ειδική εκπαίδευση.
Το θέμα της ειδικής εκπαίδευσης αποτελεί προτεραιότητα για το Υπουργείο Παιδείας και αυτό διαφάνηκε από την πρώτη στιγμή που ανέλαβε καθήκοντα η Αθηνά Μιχαηλίδου, αφού το Σεπτέμβριο του 2023 δόθηκαν οδηγίες για αύξηση του αριθμού των συνοδών των παιδιών με αναπηρία, καθώς επίσης και για εκπαίδευσή τους εντός Σεπτεμβρίου και όχι εντός Δεκεμβρίου όπως γινόταν παλαιότερα. Εκτός αυτού, μετά από εξαγγελία του ίδιου του Προέδρου της Δημοκρατίας, η Αθηνά Μιχαηλίδου αποφάσισε όπως ανοίξει το διάλογο για να υπάρξουν τροποποιήσεις στην ειδική εκπαίδευση, με αποτέλεσμα την μετάβαση στην ενιαία και στη δημιουργία ενός πιο συμπεριληπτικού σχολείου.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Κατάργηση των μονάδων, αυξημένος ρόλος γονιών-Οι αλλαγές που μελετά το ΥΠΑΝ για την ενιαία εκπαίδευση
Αυτό που τονίζεται πάντως, από πλευράς του Υπουργείου Παιδείας είναι πως για να γίνει αυτό πρέπει να γίνουν κάποια βασικά βήματα, αφού δεν είναι εύκολο εγχείρημα να εκπονηθεί νέα νομοθεσία, η οποία θα καταργεί την υφιστάμενη. Σημειώνεται πως για το σκοπό αυτό, έχει ήδη λάβει απόψεις από τις αντιπροσωπευτικές οργανώσεις το Υπουργείο και μάλιστα εντός του χρόνου θα κατατεθεί στη Βουλή σχετικό τροποποιητικό νομοσχέδιο. Στόχος του Υπουργείου είναι να ενισχύσει το λόγο των γονιών, όσον αφορά στους συνοδούς και την εκπαίδευση που λαμβάνουν τα παιδιά τους, ενώ υπήρξε και εισήγηση για κατάργηση των ειδικών μονάδων.
Πέραν τούτων, το Υπουργείο Παιδείας ακολουθεί και διάφορες πολιτικές, για την ολόπλευρη και συνεχή υποστήριξη των παιδιών με ειδικές ανάγκες, διασφαλίζοντας την ισότιμη πρόσβασή τους στην εκπαίδευση σε όλα τα επίπεδα. Απαντώντας σε κοινοβουλευτική ερώτηση του Ανδρέα Πασιουρτίδη, η υπουργός Παιδείας επεσήμανε πως «το ΥΠΑΝ με πλήρη επίγνωση της ευθύνης του για την προώθηση της ισότητας και της παροχής ίσων ευκαιριών σε όλα τα παιδιά, θέτει σε προτεραιότητα τη στήριξη των παιδιών με ειδικές ανάγκες, εφαρμόζοντας τις πρόνοιες των περί Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης Παιδιών με Ειδικές Ανάγκες Νόμων του 1999 έως 2025. Όλα τα παιδιά που φοιτούν στο δημόσιο σχολείο και αντιμετωπίζουν δυσκολίες στη μαθησιακή διαδικασία γιατί εμπίπτουν στον όρο “παιδιά με ειδικές ανάγκες”, όπως αυτός ορίζεται στην υφιστάμενη νομοθεσία, παραπέμπονται στις Επαρχιακές Επιτροπές Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης (ΕΕΕΑΕ), αξιολογούνται από πολυθεματική ομάδα (εκπαιδευτικός ειδικής εκπαίδευσης, λογοθεραπευτής, εκπαιδευτικός ψυχολόγος, δάσκαλος/καθηγητής τάξης, Σύμβουλος Επαγγελματικής Αγωγής και Εκπαίδευσης ή οποιοδήποτε άλλο ειδικό απαιτείται για τη συγκεκριμένη περίπτωση) και λαμβάνουν στήριξη στη βάση των αναγκών τους».
Η κα. Μιχαηλίδου πρόσθεσε, δε, ότι Η ΕΕΕΑΕ λαμβάνοντας υπόψη τις ανάγκες κάθε παιδιού, όπως αυτές καθορίζονται από τις πολυθεματικές ομάδες αξιολόγησης, αποφασίζει για το πλαίσιο φοίτησης (γενική τάξη, Ειδική Μονάδα, Ειδικό Σχολείο), το είδος της στήριξης τα μέσα και τις εύλογες προσαρμογές που θα πρέπει να λάβει.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Ξεπερνούν τα 147 εκατ. ευρώ τα έργα στα σχολεία-«Χωρίς προβλήματα στη στελέχωση ξεκινά η σχολική χρονιά»
«Τα παιδιά με ειδικές ανάγκες που φοιτούν σε γενικές τάξεις Νηπιαγωγείου ή Δημοτικού Σχολείου υποστηρίζονται ανάλογα με τις ατομικές τους ανάγκες από Ειδικούς Εκπαιδευτικούς και, όπου απαιτείται, από Λογοπαθολόγους. Η στήριξή τους βασίζεται σε Ατομικό Πρόγραμμα Εκπαίδευσης το οποίο σχεδιάζεται και εφαρμόζεται με στόχο την ενίσχυση της συμμετοχής και της προόδου τους στο σχολικό πλαίσιο. Στις βαθμίδες της Μέσης Εκπαίδευσης (Γυμνάσιο, Λύκειο και Τεχνικές Σχολές), οι μαθητές/μαθήτριες λαμβάνουν εξατομικευμένη ή ομαδική ενισχυτική διδασκαλία από καθηγητές γενικής εκπαίδευσης κυρίως στα βασικά μαθήματα».
Στην απάντησή της προς τον βουλευτή του ΑΚΕΛ, η υπουργός Παιδείας πρόσθεσε ότι «Οι παρεμβάσεις αυτές αποσκοπούν στη στήριξη της γνωστικής τους εξέλιξης και στη διευκόλυνση της μαθησιακής διαδικασίας. Παράλληλα, λαμβάνονται υπόψη οι ιδιαίτερες ανάγκες των μαθητών/ριών κατά τη διάρκεια των εξετάσεων, μέσω προσαρμογών στα εξεταστικά δοκίμια, εφαρμογής εναλλακτικών μορφών αξιολόγησης και παροχής εξατομικευμένου εκπαιδευτικού υλικού, διασφαλίζοντας έτσι ίσες ευκαιρίες πρόσβασης στη γνώση και την αξιολόγηση».
Όσον αφορά στα παιδιά που φοιτούν στις ειδικές μονάδες εντός των γενικών σχολείων, η υπουργός Παιδείας επεσήμανε ότι «παρακολουθούν προσαρμοσμένο εκπαιδευτικό πρόγραμμα, σχεδιασμένο ώστε να ανταποκρίνεται στις εξατομικευμένες μαθησιακές και αναπτυξιακές τους ανάγκες. Στόχος του προγράμματος είναι η ενδυνάμωση των λειτουργικών τους δεξιοτήτων, η ενίσχυση των βασικών ακαδημαϊκών γνώσεων, η καλλιέργεια κοινωνικών και επικοινωνιακών ικανοτήτων, καθώς και η 4 συναισθηματική τους στήριξη και η ενίσχυση της αυτονομίας τους. Στη Δημοτική Εκπαίδευση η διδασκαλία γίνεται από Ειδικούς Εκπαιδευτικούς και Λογοπαθολόγους, ενώ στη Μέση Εκπαίδευση από καθηγητές με εξειδίκευση σε θέματα ειδικής αγωγής».
Η κα. Μιχαηλίδου σημείωσε, παράλληλα, ότι «με το ειδικό τους πρόγραμμα, οι μαθητές/μαθήτριες έχουν τη δυνατότητα να εντάσσονται στη γενική τάξη στην οποία είναι εγγεγραμμένοι/ες, συμμετέχοντας σε διάφορα μαθήματα και δραστηριότητες. Μέσω αυτής της συνδυαστικής προσέγγισης προωθείται η κοινωνική τους αλληλεπίδραση και η ομαλή ενσωμάτωσή τους στο ευρύτερο σχολικό περιβάλλον».
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Θετικά τα αποτελέσματα του εναλλακτικού σχολείου φοίτησης-Επεκτείνεται και σε άλλη επαρχία
Η υπουργός Παιδείας πρόσθεσε, δε, ότι «τα παιδιά που φοιτούν στα Ειδικά Σχολεία υποστηρίζονται μέσα από ένα εξειδικευμένο πρόγραμμα εκπαίδευσης, το οποίο διαμορφώνεται βάσει των ιδιαίτερων αναγκών, ικανοτήτων και δυνατοτήτων κάθε παιδιού. Το πρόγραμμα εφαρμόζεται από ειδικά καταρτισμένους/ες εκπαιδευτικούς και ενισχύεται από διεπιστημονική ομάδα επαγγελματιών που περιλαμβάνει λογοθεραπευτές, εργοθεραπευτές, φυσιοθεραπευτές, μουσικοθεραπευτές, ακουολόγους, ψυχολόγους και ειδικούς γυμναστές».
Η προσέγγιση είναι εξατομικευμένη, ώστε να εξασφαλίζεται η πρόοδος των παιδιών όχι μόνο στον ακαδημαϊκό τομέα, αλλά και στην κοινωνική, συναισθηματική και λειτουργική τους ανάπτυξη, υπογράμμισε η κα. Μιχαηλίδου και παράλληλα ξεκαθάρισε πως «τα παιδιά συμμετέχουν σε κοινωνικά και ψυχαγωγικά προγράμματα, ενώ λαμβάνουν ψυχοκοινωνική στήριξη με στόχο την ενίσχυση της αυτοεκτίμησης και της κοινωνικής τους ένταξης. Εφαρμόζονται, επίσης, προγράμματα προεπαγγελματικής εκπαίδευσης και καθημερινών δεξιοτήτων, με στόχο την ανεξαρτητοποίηση των παιδιών και την ομαλότερη μετάβασή τους στην κοινωνία και στην αγορά εργασίας. Όλες οι παρεμβάσεις σχεδιάζονται και παρακολουθούνται συστηματικά μέσω τακτικής αξιολόγησης διασφαλίζοντας έτσι τη συνεχή και ποιοτική υποστήριξη των μαθητών/ριών».
Σημειώνεται πως, σύμφωνα με την απάντηση της υπουργού Παιδείας υπάρχουν και περιπτώσεις παιδιών που δέχονται κατ’ οίκον εκπαιδευτική στήριξη, καθώς αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα υγείας και αδυνατούν να παρακολουθήσουν το σχολικό πρόγραμμα με φυσική παρουσία. Η στήριξη αυτή, όπως εξήγησε, παρέχεται στη βάση εξατομικευμένου προγράμματος, με στόχο τη διατήρηση της εκπαιδευτικής συνέχειας, την κάλυψη βασικών μαθησιακών αναγκών και, όπου είναι δυνατό, την ομαλή επανένταξη του παιδιού στο σχολικό περιβάλλον.
Σχολεία και προσβασιμότητα
Στην απάντησή της, η Αθηνά Μιχαηλίδου έκανε αναφορά και στο κατά πόσο είναι προσβάσιμα τα σχολεία, αλλά και σε τι ενέργειες προβαίνει το Υπουργείο. Όπως υπέδειξε «το ΥΠΑΝ μεριμνά για τη διασφάλιση της προσβασιμότητας όλων των σχολείων σε παιδιά με ειδικές ανάγκες, δημιουργώντας τις απαραίτητες υποδομές που επιτρέπουν την ασφαλή και ισότιμη συμμετοχή τους στη σχολική ζωή. Οι παρεμβάσεις αυτές περιλαμβάνουν την εγκατάσταση ανελκυστήρων, ραμπών και χειρολισθήρων, όπου υπάρχουν σκαλοπάτια, ειδικά διαμορφωμένες τουαλέτες και αλλάκτρες, ηχομονωτικές κουρτίνες και πλαστικά δάπεδα για παιδιά με προβλήματα ακοής ή υπερακουσία, αντηλιακές κουρτίνες, καθώς και ειδική σήμανση υψομετρικών διαφορών για μαθητές/μαθήτριες με οπτική αναπηρία».
Παράλληλα, αναφέρει, «για την υποστήριξη της λειτουργικής ανεξαρτησίας και συμμετοχής των παιδιών με αναπηρίες, παρέχεται εξειδικευμένος τεχνολογικός και άλλος εξοπλισμός, όπως εργονομικά καθίσματα, τροχοκαθίσματα, ηλεκτρονικοί υπολογιστές με κατάλληλο λογισμικό, ειδικά πληκτρολόγια, συσκευές επικοινωνίας και συστήματα κλειστού κυκλώματος για μαθητές/μαθήτριες με οπτική αναπηρία. Επιπλέον, το ΥΠΑΝ φροντίζει για τη στελέχωση των σχολείων - γενικών, Ειδικών Μονάδων και Ειδικών Σχολείων - με βοηθητικό προσωπικό, το οποίο καλύπτει τις ανάγκες παιδιών που δεν είναι σε θέση να αυτοεξυπηρετηθούν ή που αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα συμπεριφοράς, εξασφαλίζοντας ένα ασφαλές και υποστηρικτικό σχολικό περιβάλλον για όλους».
Η Αθηνά Μιχαηλίδου τόνισε, δε, ότι «θεωρούμε ότι τα προγράμματα και οι πρακτικές που εφαρμόζονται για την εκπαίδευση και στήριξη των παιδιών με ειδικές ανάγκες είναι καλά οργανωμένα και ανταποκρίνονται ουσιαστικά στις ανάγκες τους. Παράλληλα, για την υποδομή και τα κτήρια γίνονται συνεχείς προσπάθειες βελτίωσης ώστε να εξασφαλίζεται η προσβασιμότητα, η και η άνεση όλων των παιδιών. Μέσα από συνεχή αξιολόγηση επιδιώκουμε τη διαρκή αναβάθμιση των υπηρεσιών και των συνθηκών, με στόχο ένα σχολικό περιβάλλον που σέβεται τη διαφορετικότητα και ενισχύει τις δυνατότητες κάθε μαθητή/μαθήτριας».
Ανέγερση ειδικών σχολείων
Στο μεταξύ, η υπουργός Παιδείας έκανε αναφορά και στην ανέγερση ειδικών σχολείων, για εξυπηρέτηση των παιδιών που αδυνατούν να φοιτήσουν σε γενικά σχολεία. Όπως είπε, «στο πλαίσιο του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, υπό τον Άξονα 5 “Απασχόληση, Κοινωνική Προστασία, Εκπαίδευση και Ανθρώπινο Δυναμικό”, υλοποιούνται σημαντικά έργα ανέγερσης νέων κτηριακών εγκαταστάσεων για τη μεταστέγαση δύο Ειδικών Σχολείων στη Λεμεσό: του Ειδικού Σχολείου “Αποστόλου Λουκά” και του Ειδικού Σχολείου Παιδικού Αναρρωτηρίου Ερυθρού Σταυρού. Η πρώτη φάση του έργου, που αφορά στην ανέγερση του κτηριακού συγκροτήματος για το Ειδικό Σχολείο “Αποστόλου Λουκά”, ολοκληρώθηκε και παραδόθηκε στις 11 Αυγούστου 2024, με το σχολείο να λειτουργεί ήδη κανονικά στις νέες εγκαταστάσεις από τη σχολική χρονιά 2024-2025».
Η δεύτερη φάση, που αφορά στο νέο κτήριο του Ειδικού Σχολείου Παιδικού Αναρρωτηρίου Ερυθρού Σταυρού, βρίσκεται σε στάδιο υλοποίησης και η παράδοσή του αναμένεται στις αρχές της επόμενης σχολικής χρονιάς 2025-2026, επεσήμανε η υπουργός.
Όσον αφορά στα ερωτήματα ποιο ποσό περιλαμβάνεται στον προϋπολογισμό 2025 και στο Μεσοπρόθεσμο Δημοσιονομικό Πλαίσιο 2026-2027 για υποστήριξη των προγραμμάτων και των κτιριακών υποδομών και ποια ποσά έχουν περιληφθεί στο Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας για την ειδική εκπαίδευση και ποια έργα υποδομών προγραμματίζονται να γίνουν μέσω του εν λόγω σχεδίου, η Αθηνά Μιχαηλίδου σημείωσε ότι «για το πιο πάνω έργο έχει προβλεφθεί στον προϋπολογισμό του ΥΠΑΝ για το 2025 το ποσό των €4.512.000, ενώ στο πλαίσιο Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας το συνολικό προϋπολογιζόμενο ποσό ανέρχεται σε €11.138.000. Επιπλέον, τον Μάρτιο του 2025, το ΥΠΑΝ παραχώρησε συμπληρωματική χορηγία ύψους €450.000 στη Σχολική Εφορεία Λάρνακας για την υλοποίηση εργασιών συντήρησης, γενικών βελτιώσεων και επεκτάσεων στο Ειδικό Σχολείο “Άγιος Σπυρίδωνας”».
Σημειώνεται ότι τον Δεκέμβριο του 2023, το ΥΠΑΝ παραχώρησε χορηγία ύψους €413.000 στη Σχολική Εφορεία Λάρνακας για την υλοποίηση έργων περίφραξης στο Παγκύπριο Λύκειο Λάρνακας, καθώς και έργων επέκτασης στο Ειδικό Σχολείο “Αγίου Σπυρίδωνα”, κατέληξε η υπουργός Παιδείας.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: «Η σημασία της συζήτησης για το σχέδιο αξιολόγησης στη Βουλή είναι τεράστια… Η παιδεία αλλάζει»
