Υπερσυνταγογράφηση, κακός προγραμματισμός στις παραγγελίες, αλλά και προβλήματα σε φαρμακευτικές ουσίες προκαλούν σοβαρές ελλείψεις σε φάρμακα τόσο σε δημόσια όσο και σε ιδιωτικά φαρμακεία, με αποτέλεσμα να υπάρχει έντονη δυσαρέσκεια από την πλευρά των ασθενών, αφού οι μεγάλες καθυστερήσεις στην παρασκευή και στην προμήθεια των φαρμάκων μπορεί να επιφέρουν σοβαρά προβλήματα στους ίδιους τους ασθενείς και στην αποτελεσματικότητα της φαρμακευτικής τους αγωγής.
Οι ελλείψεις φαρμάκων δεν είναι κάτι πρωτόγνωρο, ωστόσο το γεγονός ότι ενώ το πρόβλημα περιοριζόταν στο παρελθόν μόνο στα φαρμακεία των δημόσιων νοσηλευτηρίων, το τελευταίο διάστημα εμφανίζονται και σε φάρμακα που διατίθενται στα ιδιωτικά φαρμακεία, κάτι που προκαλεί ανησυχία. Σε ορισμένες περιπτώσεις η αντικατάσταση τους με άλλα φάρμακα είναι δύσκολη έως αδύνατη, ειδικά όσον αφορά τα ψυχικά φάρμακα, για τα οποία δεν συνιστάται αλλαγή της αγωγής. Επιπλέον, σε άλλες περιπτώσεις ακόμη και σιρόπια που χρησιμοποιούνται από καρκινοπαθείς φαίνεται ότι είναι σε έλλειψη εδώ και μήνες, χωρίς να υπάρχει κάποια ισοδύναμη εναλλακτική που να προσφέρει το ίδιο επίπεδο προστασίας και ασφάλειας στους ασθενείς.
Φαρμακοποιοί που μίλησαν στον REPORTER ανέφεραν ότι για πρώτη φορά παρατηρείται σοβαρή έλλειψη σε πολλά φαρμακευτικά σκευάσματα, η οποία διαρκεί για αρκετούς μήνες. Τα περισσότερα από αυτά δεν έχουν υποκατάστατα που να μπορούν να χρησιμοποιηθούν από τους γιατρούς για την πλήρη κάλυψη των ασθενών. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η έλλειψη συγκεκριμένου φαρμάκου που συνταγογραφείται σε ασθενείς με ψυχικές διαταραχές, το οποίο ήταν εκτός παραγωγής για μήνες. Η αντικατάστασή του με άλλο φάρμακο μπορεί να θέσει σε σοβαρό κίνδυνο τους ίδιους τους ασθενείς, αφού η φαρμακευτική τους αγωγή πρέπει να παραμείνει σταθερή και αμετάβλητη για να είναι αποτελεσματική.
Περαιτέρω, οι φαρμακοποιοί διευκρίνισαν ότι ελλείψεις παρατηρούνται και σε κλασικά φάρμακα. Παρά το γεγονός ότι υπάρχει δυνατότητα χρήσης γενόσημων σκευασμάτων από Κυπριακές φαρμακοβιομηχανίες, ορισμένα φάρμακα δεν διαθέτουν υποκατάστατα, με αποτέλεσμα οι γιατροί να μην γνωρίζουν πώς θα μπορέσουν να καλύψουν τις ανάγκες των ασθενών τους με ασφάλεια.
Παράδειγμα αυτών των ελλείψεων αποτελεί ένα αντιμυκητιακό σιρόπι, που χορηγείται σε ασθενείς με μύκητες στο στόμα λόγω συχνής χρήσης εισπνεόμενων φαρμάκων ή σε καρκινοπαθείς που διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο μυκητιάσεων λόγω αποδυνάμωσης του ανοσοποιητικού τους από τις χημειοθεραπείες. Δεν υπάρχει κανένα άλλο φάρμακο με παρόμοια σύνθεση που να μπορεί να το αντικαταστήσει. Επιπλέον, παρατηρούνται ελλείψεις σε φάρμακα που χρησιμοποιούνται για τη διαχείριση της αρτηριακής πίεσης ή για τις ημικρανίες, για τα οποία δεν υπάρχει υποκατάστατο με την ίδια δραστική ουσία, δημιουργώντας σημαντικά προβλήματα στους ασθενείς.
Οι φαρμακοποιοί διευκρίνισαν ότι οι ελλείψεις που παρατηρούνται τον τελευταίο χρόνο είναι κάτι εντελώς πρωτόγνωρο και ούτε οι ίδιοι είχαν δει ποτέ στο παρελθόν ανάλογες ελλείψεις. Παρά τις ενέργειες των αρμόδιων Αρχών για περιορισμό της υπερσυνταγογράφησης, εξακολουθούν να υπάρχουν τέτοιες περιπτώσεις, ιδιαίτερα σε φάρμακα που προμηθεύονται κυρίως ηλικιωμένοι. Παράλληλα, οι φαρμακοποιοί τόνισαν ότι δεν υπάρχει έγκαιρη ενημέρωση από τους προμηθευτές για τις ελλείψεις και λαμβάνουν πληροφορίες την τελευταία στιγμή, όταν οι παραγγελίες έχουν ήδη προχωρήσει. Παρά τις συνεχείς προσπάθειες και τις εναλλακτικές λύσεις που δίνονται στους ασθενείς, σε ορισμένες περιπτώσεις δεν υπάρχει καμία επιλογή για τους φαρμακοποιούς.
Η Διευθύντρια των Φαρμακευτικών Υπηρεσιών, Έλενα Παναγιωτοπούλου, δήλωσε στον REPORTER ότι «όταν μιλάμε για ελλείψεις φαρμάκων, πρόκειται για περιπτώσεις στις οποίες μία φαρμακευτική ουσία δεν υπάρχει καθόλου στην Κυπριακή Δημοκρατία». Σχετικά με τα νοσοκομειακά φαρμακεία, παρατήρησε ότι δεν έγινε σωστός προγραμματισμός, ώστε να υπάρχει επαρκής ποσότητα φαρμάκων. Εξήγησε ότι «για να ενταχθεί ένα φάρμακο στο ΓεΣΥ, ο ΟΑΥ προχωρεί σε συγκεκριμένες συμφωνίες με τους κατόχους άδειας κυκλοφορίας, μέσω των οποίων ενημερώνονται για την απαιτούμενη ποσότητα. Εάν αυτή εξαντληθεί πριν γίνει νέα παραγγελία, θα υπάρξει έλλειψη, διότι έπρεπε να γίνει έγκαιρος προγραμματισμός».
Σχετικά με την υπερσυνταγογράφηση και την αλόγιστη χρήση φαρμάκων, η κ. Παναγιωτοπούλου σημείωσε ότι «ο κόσμος πρέπει να ενημερώνεται από τους ιατρούς και όλοι οι εμπλεκόμενοι πρέπει να δείξουν κάποια ευαισθησία». Όσον αφορά τις ελλείψεις στα ιδιωτικά φαρμακεία, επεσήμανε ότι «ως Υπουργείο Υγείας μας αφορά η έλλειψη μίας φαρμακευτικής ουσίας στη Δημοκρατία». Εξήγησε ότι οι αναφορές για ελλείψεις κατατίθενται μέσω των κατόχων άδειας κυκλοφορίας, οι οποίοι είναι κύριοι υπεύθυνοι για τη διασφάλιση επαρκών ποσοτήτων στην Κυπριακή Δημοκρατία, ώστε να εξυπηρετούνται οι ανάγκες των ασθενών.
Η κ. Παναγιωτοπούλου εκτίμησε ότι οι ελλείψεις που παρατηρούνται από τους κατόχους οφείλονται σε προβλήματα στην πρώτη ύλη και στην αδυναμία της κατασκευάστριας εταιρείας να παρασκευάσει τις απαιτούμενες ποσότητες που είναι ικανές να καλύψουν ολόκληρη την Ευρώπη. Σημείωσε ότι, παρότι μπορεί να επιβάλλονται πρόστιμα για τις ελλείψεις από το Συμβούλιο Φαρμακευτικής, «η κατάσταση δεν πρόκειται να αλλάξει όσο η κατασκευάστρια εταιρεία παρουσιάζει έλλειψη μίας συγκεκριμένης ουσίας και δεν μπορεί να παρασκευάσει το φάρμακο».
Περαιτέρω, η ίδια επεσήμανε ότι σε τέτοιες περιπτώσεις ενημερώνονται οι ιατροί ότι «υπάρχει έλλειψη και η παραγωγή φαρμάκων δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί, επομένως, αν υπάρχουν εναλλακτικά προϊόντα, πρέπει να προχωρήσουν στην παροχή τους στους ασθενείς, ώστε να μην κινδυνεύσει η υγεία τους».
Επισημαίνοντας ότι οι ελλείψεις φαρμάκων είναι παγκόσμιο φαινόμενο, η κ. Παναγιωτοπούλου σημείωσε πως «η Ευρώπη το αντιμετωπίζει και πριν δύο χρόνια στην Κύπρο δεν αντιμετωπίσαμε πρόβλημα με ελλείψεις σοβαρών φαρμάκων όπως τα αντιβιοτικά και τα παυσίπονα διότι είχαμε της Κυπριακές Φαρμακοβιομηχανίες οι οποίες παρήγαγαν γενόσημα και κάλυπταν την κυπριακή αγορά. Τώρα η Ευρώπη μέσω ενός νομοσχεδίου, θα βοηθήσεις τις φαρμακοβιομηχανίες να παράγουν κρίσιμα φάρμακα τα οποία οποιανδήποτε έλλειψή τους μπορεί να προκαλέσει θάνατο ή μόνιμη βλάβη και δεν υπάρχουν αντικαταστατά». Σημείωσε πως η Κύπρος θα εκμεταλλευτεί το συγκεκριμένο νομοσχέδιο για να δώσεις στις δικές της φαρμακοβιομηχανίες και θα κορυφωθεί κατά την προεδρία της Κύπρου στην ΕΕ.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:
