Η επερχόμενη συνάντηση μεταξύ των Προέδρων των ΗΠΑ και της Ρωσίας στην Αλάσκα αποτελεί ένα ιστορικό ορόσημο στην μακροχρόνια πορεία του πολέμου στην Ουκρανία, ο οποίος πλησιάζει πλέον σε διάρκεια τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο, δήλωσε στο ΚΥΠΕ ο Αναπληρωτής Καθηγητής Διεθνών Σχέσεων, στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας, Μιχάλης Κοντός.
Ανέφερε ότι εκείνο που θεωρεί ως το πιθανότερο σενάριο είναι να έχουμε κάποια στιγμή μια μορφή ημι-επίσημης κατάπαυσης του πυρός, η οποία θα αφήνει τη διπλωματική διευθέτηση της κρίσης ανοιχτή στο διηνεκές.
"Το γεγονός αυτό θα οδηγήσει σε ένα κατοχικό status quo το οποίο είτε θα δώσει εκ των πραγμάτων σταθερότητα και θα έχει μακροχρόνια αντοχή, όπως στις περιπτώσεις της Κύπρου και της Κορέας, είτε θα αποτελέσει εστία αναφλέξεων, όπως στις περιπτώσεις της Γάζας και του Κασμίρ" είπε.
Σε οποιοδήποτε από τα δύο σενάρια, ανέφερε, είναι πιθανό μακροπρόθεσμα να δούμε μια οριστική διευθέτηση στο μοντέλο της Τελικής Πράξης του Ελσίνκι, δηλαδή αναγνώριση της ρωσικής κυριαρχίας στις κατακτημένες περιοχές έναντι μιας συμφωνίας παγώματος περαιτέρω διεκδικήσεων.
Εξέφρασε τη θέση ότι η επερχόμενη συνάντηση "δεν νομίζω ότι θα δώσει κάποια κατάληξη διότι οι εμπλεκόμενοι κατέρχονται με το ανώτατο όριο των διεκδικήσεων τους. Εν τούτοις, μπορεί να αποτελέσει ένα πρώτο βήμα προς την εξεύρεση μιας κοινώς αποδεχτής φόρμουλας κατάπαυσης του πυρός, έστω και χωρίς μόνιμη διευθέτηση".
Σύνθετο το πλαίσιο της συνάντησης
Ο κ. Κοντός είπε στο ΚΥΠΕ ότι το πλαίσιο μέσα στο οποίο διεξάγεται η συνάντηση είναι αρκετά σύνθετο.
Εξήγησε ότι "από τη μια, ο Τραμπ "δείχνει" προς την Ουκρανία των δρόμο των εδαφικών παραχωρήσεων ή ανταλλαγών, προκειμένου να προκύψει το τέλος της σύγκρουσης. Από την άλλη, ο Πούτιν φέρεται αποφασισμένος να "κλειδώσει" την επίσημη αναγνώριση από το Κίεβο της προσάρτησης των κατακτημένων περιοχών της ανατολικής Ουκρανίας. Ο Πρόεδρος Ζελένσκι απορρίπτει αυτή την προοπτική, ενθαρρυμένος και από την στήριξη Ευρωπαίων ηγετών που παραμένουν δεσμευμένοι έναντι της αρχής του απαραβίαστου των συνόρων".
Επιπλέον, συνέχισε, "η συνάντηση αυτή λαμβάνει χώρα στο πλαίσιο ενός σκηνικού που διαφέρει από την μεγάλη στροφή που φάνηκε να συντελείται αμέσως μετά την εκλογή Τραμπ: από την φιλία Τραμπ-Πούτιν και την εκτίμηση που ο Αμερικανός Πρόεδρος τρέφει για το Ρώσο ομόλογό του, αλλά και την πρόθεσή του να τελειώσει αυτό τον πόλεμο "σε 24 ώρες", σήμερα βρισκόμαστε ένα βήμα από την πρώτη επιβολή κυρώσεων επί της Ρωσίας από τη διακυβέρνηση Τραμπ".
Ταυτόχρονα, σημείωσε ο κ. Κοντός, ξανάρχισε η ροή αμερικανικής στρατιωτικής βοήθειας προς την Ουκρανία. "Το σκηνικό αυτό διαμορφώθηκε διότι η Μόσχα αντιλήφθηκε την επιστροφή του Τραμπ στο Λευκό Οίκο ως ευκαιρία να πιέσει στρατιωτικά για περισσότερα κέρδη στο πεδίο της μάχης, με αποτέλεσμα την εντατικοποίηση του πολέμου και την αύξηση των θανάτων αμάχων" είπε.
Ο κ. Κοντός συνέχισε λέγοντας ότι εκεί που ο Αμερικανός Πρόεδρος ανέμενε ανταποδοτικές κινήσεις καλής θέλησης από τον Ρώσο ομόλογό του είδε τον τελευταίο να σκληραίνει τη στάση του.
"Η εξέλιξη αυτή ανέτρεψε και τις αντιλήψεις της κοινής γνώμης στις ΗΠΑ, αφού πρόσφατες έρευνες γνώμης δείχνουν ότι προκρίνεται πλέον η αποστολή περισσότερης βοήθειας στην Ουκρανία" επισήμανε.
Αμοιβαία βούληση για τέλος εχθροπραξιών
Όπως είπε ο κ. Κοντός στο ΚΥΠΕ, οι εξελίξεις επί του εδάφους, αλλά και το διεθνές διπλωματικό σκηνικό, κατατείνουν στα εξής δεδομένα. Πρώτον, ανέφερε, υπάρχει αμοιβαία βούληση για να τελειώσουν οι εχθροπραξίες.
"Από τη μια, είναι σαφές ότι η Ουκρανία δεν μπορεί πλέον να ανακαταλάβει στρατιωτικά σημαντικό τμήμα των κατακτημένων περιοχών, ενώ ούτε οι αντοχές της ουκρανικής κοινωνίας ούτε η ευρωπαϊκή και αμερικανική υποστήριξη μπορούν να συνεχιστούν επ' άπειρον. Από την άλλη, η Ρωσία βλέπει την ευκαιρία να κλειδώσει εδαφικά κέρδη, την ίδια στιγμή όμως συρρικνώνεται ως μεγάλη δύναμη".
Αυτό μαρτυρεί, πρόσθεσε, "η απώλεια της ουδετερότητας της Σουηδίας και της Φινλανδίας, η πτώση του καθεστώτος Άσαντ χωρίς η Μόσχα να είναι σε θέση να αντιδράσει, αλλά και η είσοδος των ΗΠΑ ως εγγυήτρια δύναμη της πρόσφατης συμφωνίας μεταξύ Αρμενίας και Αζερμπαϊτζάν για το Ναγκόρνο Καραμπάχ, στην καρδιά της ρωσικής σφαίρας επιρροής".
Επίσης, ο κ. Κοντός είπε ότι η ρωσική οικονομία αναμένεται ότι σύντομα θα αρχίσει να βιώνει σοβαρή κρίση ύφεσης λόγω του μακροχρόνιου πολέμου, όπως πρόσφατα παραδέχθηκε ο Ρώσος Υπουργός Οικονομικών Μαξίμ Ρεσέντνικοβ.
Δεύτερον, πρόσθεσε, δεν υπάρχει ορίζοντας συμφωνίας ως προς τους όρους της ειρήνης. "Συνεπώς, εκείνο που θεωρώ ως το πιθανότερο σενάριο είναι να έχουμε κάποια στιγμή μια μορφή ημι-επίσημης κατάπαυσης του πυρός, η οποία θα αφήνει τη διπλωματική διευθέτηση της κρίσης ανοιχτή στο διηνεκές".
Κατοχικό status quo
Το γεγονός αυτό, συνέχισε, " θα οδηγήσει σε ένα κατοχικό status quo το οποίο είτε θα δώσει εκ των πραγμάτων σταθερότητα και θα έχει μακροχρόνια αντοχή, όπως στις περιπτώσεις της Κύπρου και της Κορέας, είτε θα αποτελέσει εστία αναφλέξεων, όπως στις περιπτώσεις της Γάζας και του Κασμίρ. Σε οποιοδήποτε από τα δύο σενάρια, είναι πιθανό μακροπρόθεσμα να δούμε μια οριστική διευθέτηση στο μοντέλο της Τελικής Πράξης του Ελσίνκι, δηλαδή αναγνώριση της ρωσικής κυριαρχίας στις κατακτημένες περιοχές έναντι μιας συμφωνίας παγώματος περαιτέρω διεκδικήσεων".
"Η επερχόμενη συνάντηση δεν νομίζω ότι θα δώσει κάποια κατάληξη διότι οι εμπλεκόμενοι κατέρχονται με το ανώτατο όριο των διεκδικήσεών τους. Εν τούτοις, μπορεί να αποτελέσει ένα πρώτο βήμα προς την εξεύρεση μιας κοινώς αποδεχτής φόρμουλας κατάπαυσης του πυρός, έστω και χωρίς μόνιμη διευθέτηση" κατέληξε ο κ. Κοντός.
