Ένα παλιό αρχοντικό στο κέντρο της Λευκωσίας, λίγα μέτρα από τη νεκρή ζώνη, δίνει ζωή στην περιοχή και έρχεται σε αντίθεση με τη μουντή εικόνα που δημιουργούν τα συρματοπλέγματα. Ένα σπίτι που μόλις μπεις μέσα μεταφέρεσαι σε ένα άλλο κόσμο, μαγικό και ονειρεμένο, που μοιάζει με σκηνή από παιδικό παραμύθι, αφού θυμίζει μία τεράστια βιβλιοθήκη, με βιβλία δεξιά και αριστερά. Στον επάνω όροφο, το πρώτο που αντικρίζει κανείς είναι νιώθεις κρεμασμένα από το ταβάνι το φόρεμα της Σταχτοπούτας και το γυάλινο γοβάκι της, την μαγική φασολιά του Τζακ, τα μακριά μαλλιά της Ραπουνζέλ. Λίγο πιο δίπλα το δωμάτιο, όπου ζωντανεύουν οι μύθοι του Αισώπου και απέναντι το μελετητήριο, για μικρούς και μεγάλους. Και σε μία γωνιά, ένα τεράστιο παραμύθι.
Ο λόγος για το Μουσείο του Παραμυθιού, που το όνομά του και μόνο παραπέμπει απευθείας σε κάτι παιδικό. Όμως δεν είναι έτσι. «Τα λαϊκά παραμύθια δημιουργήθηκαν από ενήλικες και απευθύνονταν σε ενήλικες. Ήταν ο τρόπος διασκέδασής τους στα παλιά τα χρόνια, όταν δούλευαν στα χωράφια, στις αποθήκες, στα καράβια. Για να περάσει ο χρόνος και για να διασκεδάσουνε, διηγούνταν ιστορίες. Για αυτό και η πρώτη μορφή των λαϊκών παραμυθιών, δεν είναι και τόσο κατάλληλη για τα παιδιά. Στη συνέχεια επεξεργαστήκαν όλα αυτά τα παραμύθια και έχουν γίνει πιο προσιτά στην παιδική ηλικία. Άσχετα αν τώρα στις μέρες μας θεωρούμε ότι μιλούμε στα παιδιά», ήταν η εξήγηση της διευθύντριας του Μουσείου, Βίκυς Μπαλωμένου, της γυναίκας που κρύβεται πίσω από την ιδέα της δημιουργίας αυτού του Μουσείου.
Η κα. Μπαλωμένου είχε αναφέρει στον REPORTER πως η ιδέα για το Μουσείο Παραμυθιού είχε δημιουργηθεί στο πλαίσιο της κλινικής της δουλειάς, ως ψυχοθεραπεύτρια. Η ίδια είχε μεγαλώσει σε επαρχία στην Ελλάδα, όπου οι μύθοι, οι θρύλοι και τα παραμύθια ήταν βασικό στοιχείο της ζωής της.
«Ως ψυχοθεραπεύτρια διαπίστωσα πως τα λαϊκά παραμύθια πραγματεύονται σημαντικά ζητήματα που απασχολούν σημαντικά τους ανθρώπους, όπως είναι η αυτονομία τους, η εξέλιξή τους, η αυτοπραγμάτωσή τους, οι σχέσεις τους, αλλά και αξίες όπως η αγάπη και η δικαιοσύνη. Διαπίστωσα πως μπορούν να αξιολογηθούν πάρα πολύ στη θεραπευτική διαδικασία, τόσο με παιδιά, όσο και ενήλικες, είτε ατομικά, είτε ομαδικά. Για τα παιδιά ήταν πολύ εύκολο να εκφραστούν, επειδή επικοινωνούν με μεταφορές και συμβολισμούς. Ήταν πολύ εύκολο για αυτούς, μέσα από το ρόλο του ήρωα ή μιλώντας με τη φωνή του ήρωα να εκφράσουν τις δικές τους επιθυμίες και συναισθήματα. Το πιο ενδιαφέρον ήταν ότι και οι ενήλικες ανταποκρίθηκαν πολύ θετικά σε αυτό το κάλεσμα και πραγματικά ήταν σαν να είχαν ανάγκη να ταξιδέψουν μέσα από τα παραμύθια και να επεξεργαστούν πολύ βαθύτερα θέματα που τους απασχολούσαν. Καθώς τα αξιοποιούσα και γινόταν πιο εντατική η απασχόλησή μου με τα παραμύθια, προέκυψε και η ιδέα να δημιουργηθεί ένα Μουσείο Παραμυθιού, που θα φιλοξενούσε τα παραμύθια, με ένα τρόπο που θα τους έδινε και την αξία που έχουνε».
Κι έτσι ξεκίνησε η διαδικασία για να φτιαχτεί αυτό το Μουσείο Παραμυθιού, που δεν θα ήταν ούτε παιδότοπος, ούτε εκθεσιακός χώρος. Αυτό ήταν το μεγάλο στοίχημα που έπρεπε να κερδηθεί.
«Το να κάνουμε ένα μουσείο παραμυθιού ήταν μία ιδέα, αλλά για να γίνει στην πράξη ήταν ένα puzzle. Ξεκίνησε μία εντατική έρευνα σε σχέση με τα παραμύθια, συνεργαστήκαμε με την ερευνήτρια λαϊκών παραμυθιών την Εμμανουέλα Κατρινάκη, η οποία έκανε την επιστημονική τεκμηρίωση του Μουσείου. Βάσει αυτής της τεκμηρίωσης, με συνεργάτες, όπως την Αντιγόνη Μιχαηλίδου, προχωρήσαμε στο σχεδιασμό του Μουσείου. Η πολλή δουλειά έγινε στο πριν για να κατανοήσουμε τι έπρεπε να γίνει και πώς. Με την έρευνα και τον σχεδιασμό χρειαστήκαμε τρία χρόνια για να φτιάξουμε το Μουσείου».
Ο κόσμος είχε αγαπήσει αρκετά το Μουσείο Παραμυθιού, αφού από την αρχή είχε γεμίσει με παιδικές φωνές. «Δεν ανέμενα τέτοια ανταπόκριση, επειδή όλο αυτό δημιουργήθηκε από την προσωπική μου αγάπη για τα παραμύθια και στήριξη και την αγάπη του συζύγου μου για το όραμα αυτό, αλλά δεν γνωρίζαμε ότι θα ήταν ένα project που θα αγαπηθεί τόσο πολύ».
Οι δράσεις του Μουσείου Παραμυθιού για το 2024
Τα τελευταία χρόνια, το Μουσείο Παραμυθιού πέρασε από αρκετές περιπέτειες, με την πανδημία του κορωνοϊού να είναι η μεγαλύτερη πρόκληση. Ωστόσο, δεν σταμάτησε λεπτό να εργάζεται για να προσφέρει στα παιδιά μία ευχάριστη διέξοδο από την καθημερινότητα. Γι’ αυτό το Μουσείο Παραμυθιού, το 2024, σε συνεργασία με την Εθνική Αρχή Στοιχημάτων, θα προσφέρει το πρόγραμμα Alliance for children and Youth, ένα προληπτικό πρόγραμμα ενδυνάμωσης της ψυχικής ανθεκτικότητας των παιδιών και των εφήβων που περιλαμβάνει δράσεις και παρεμβάσεις που απευθύνονται σε ολόκληρο το οικογενειακό σύστημα.
Ο γενικός στόχος του προληπτικού προγράμματος Alliance for Children and Youth είναι η ανάπτυξη των ψυχοκοινωνικών δεξιοτήτων των παιδιών και εφήβων καθώς επίσης η ανάπτυξη των γονεϊκών δεξιοτήτων. Απώτερος στόχος του προγράμματος είναι ενδυνάμωση των οικογενειακών συστημάτων, η ανάπτυξη λειτουργικών μοτίβων επικοινωνίας και σχέσης μεταξύ των μελών και η δημιουργία ενός οικογενειακού κλίματος που να προάγει την ψυχική υγεία και ευημερία των παιδιών και των εφήβων.
Το πρόγραμμα περιλαμβάνει εργαστήρια για παιδιά και έφηβους, εργαστήρια για γονείς, ατομικές συναντήσεις με τον έφηβο, ατομικές συναντήσεις με τους γονείς και οικογενειακές συνεδρίες.
Εκτός από το Alliance for children and Youth, το Μουσείο Παραμυθιού σε συνεργασία με την Εθνική Αρχή Στοιχημάτων από τον Γενάρη του 2024 θα προσφέρουν ένα πρόγραμμα ανάπτυξης της συναισθηματικής νοημοσύνης των παιδιών. Το πρόγραμμα αυτό θα περιλαμβάνει βιωματικά εργαστήρια για σχολεία καθώς επίσης μια διαδραστική έκθεση για συναισθήματα. Τα εγκαίνια της έκθεσης θα πραγματοποιηθούν στις 16 Ιανουαρίου 2024.
Επιπλέον το Μουσείο Παραμυθιού ταξιδεύει σε σχολεία που βρίσκονται εκτός Λευκωσίας δίνοντας την ευκαιρία σε παιδάκια που δεν μπορούν να το επισκεφτούν να συμμετέχουν στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα Κόκκινη Κλωστή δεμένη.
Τέλος το 2024 οι επισκέπτες, μικροί και μεγάλοι, θα έχουν την ευκαιρία να συμμετέχουν σε διάφορα διαδραστικά εργαστήρια που έχουν σχεδιαστεί να προσφερθούν κατά τη διάρκεια τους 2024. Όλες οι πληροφορίες θα ανακοινώνονται στην ιστοσελίδα του Μουσείου και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
