Θύτες με ένστικτα σε ανεπεξέργαστη μορφή, χωρίς εμπόδια και αναστολές

Ολοένα και περισσότερα περιστατικά σεξουαλικής κακοποίησης ανηλίκων βλέπουν τα τελευταία χρόνια το φως της δημοσιότητας, προκαλώντας τεράστιο  προβληματισμό και μεγάλη ανησυχία για το πού βαδίζουμε ως κοινωνία.
 
Ιστορίες, που μόνο και μόνο στο άκουσμά τους ο ανθρώπινος νους σταματά και αδυνατεί να συλλάβει.    
 
Έρευνες, δείχνουν ότι στην Κύπρο ένα στα τέσσερα παιδιά δέχεται σε κάποια φάση της ζωής του, κάποιου είδους σεξουαλική κακοποίηση. Ένα στα τέσσερα κορίτσια και ένα στα έξι αγόρια, ενώ τις πλείστες φορές ο δράστης είναι άτομο του οικείου περιβάλλοντος του παιδιού. Με ακόμα πιο ανησυχητικό το γεγονός ότι ένας πολύ μικρός αριθμός των θυμάτων-που υπολογίζεται κοντά στο 15%- σπάνε τη σιωπή τους για να ζητήσουν βοήθεια ή να προβούν σε καταγγελία.
 

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Ένα στα τέσσερα παιδιά στην Κύπρο θύμα σεξουαλικής κακοποίησης
 

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: «Φωνή» στη σιωπή των σεξουαλικά κακοποιημένων παιδιών

Τις κοινωνιολογικές διαστάσεις και προεκτάσεις του φαινομένου, κλήθηκε να αναλύσει  και να σχολιάσει στον REPORTER, ο κοινωνιολόγος Δρ. Νίκος Περιστιάνης.
 
Βρίσκεται όντως σε έξαρση το φαινόμενο της σεξουαλικής κακοποίησης ανηλίκων στην Κύπρο; Ποιοι είναι οι λόγοι εκδήλωσης τέτοιου είδους συμπεριφορών και πού εμφανίζονται περισσότερο, είναι μόνο κάποια από τα ερωτήματα στα οποία απαντά ο Δρ. Περιστιάνης.
 
Φαινόμενο καλά κρυμμένο
Η σεξουαλική κακοποίηση παιδιών δεν είναι κοινωνικό φαινόμενο που εμφανίστηκε τα τελευταία χρόνια στην Κύπρο, αλλά η δημοσιοποίηση του είναι που το κάνει να μοιάζει με κάτι νέο για τους πολίτες.
 
«Είναι ένα φαινόμενο που δεν εμφανίστηκε τώρα αλλά υπήρχε ανέκαθεν. Παλαιότερα όμως, επειδή είναι και θέμα ταμπού, ένα θέμα που κανένας δεν θέλει να συζητήσει δημόσια, κρυβόταν.
 
Οι ίδιοι οι δράστες, εκείνοι που διέπρατταν τον έγκλημα, φρόντιζαν να μην αφήσουν να βγει οτιδήποτε προς τα έξω, πολλές φορές μέσα από τον φόβο, τον εκβιασμό, δηλαδή του ανήλικου θύματός τους», εξηγεί ο Δρ. Περιστιάνης.
 
«Ένα μεγάλο ποσοστό της εγκληματικότητας γίνεται μέσα στα πλαίσια της οικογένειας.
Οι κοινωνικοί επιστήμονες έχουν σημειώσει ότι, ενώ η οικογένεια θεωρείται το ασφαλές καταφύγιο των μελών από τους κινδύνους του κόσμου γενικά, στην πράξη πάρα πολλά εγκλήματα συμβαίνουν μέσα στην ίδια την οικογένεια. Είτε από μέλη της οικογένειας, είτε από συγγενείς.
 
Σήμερα επειδή υπάρχει πιο μεγάλη διαφάνεια στα δημόσια και ιδιωτικά θέματα, γιατί υπάρχουν και τα Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας που δίνουν προβολή, αλλά και επειδή υπάρχουν πιο πολλές έντονες αξίες ενάντια στη βία ιδιαίτερα των παιδιών, αυτά τα θέματα παίρνουν δημοσιότητα», επισημαίνει ο Δρ. Περιστιάνης.
 
Τραχείες συμπεριφορές
σε απομακρυσμένες περιοχές
Σύμφωνα με τον Δρ. Περιστιάνη, το φαινόμενο εμφανίζεται συχνότερα σε απομακρυσμένες περιοχές, όπου οι άνθρωποι δεν είναι εκτεθειμένοι στις κυρίαρχες και εκπολιτιστικές αξίες μιας κοινωνίας και για τον λόγο αυτό παρουσιάζουν τραχεία συμπεριφορά.
 
«Οι απομακρυσμένες περιοχές βρίσκονται και μακριά από την επιρροή των κυρίαρχων αξιών μιας κοινωνίας, και κάποιες από τις κυρίαρχες αυτές αξίες είναι αυτές που θα λέγαμε εκπολιτιστικές.
 
Εκείνες δηλαδή, που μεταφέρουν προς τους πολίτες τις αξίες σεβασμού του άλλου, του σεβασμού στην ιδιαιτερότητά του, της ευαισθησίας του και άλλα. Αυτές λοιπόν οι αξίες, περνούν μέσα από την εκπαίδευση, την αγωγή των γονιών, τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης.
 
Σε απομακρυσμένες περιοχές, οι άνθρωποι δεν είναι τόσο εκτεθειμένοι σε αυτές τις αξίες, με τόση ένταση δηλαδή όπως συμβαίνει στις πόλεις. Είναι λίγο πιο απομακρυσμένοι, πολλές φορές είναι στερημένοι με διάφορους τρόπους από ευκαιρίες που έχουν οι άνθρωποι των πόλεων. Σίγουρα μπορούν να έχουν πιο τραχεία συμπεριφορά», σημειώνει ο κ. Περιστιάνης.
 
«Ένας κοινωνιολόγος», συνέχισε, «είχε κάνει κάποτε τη διάκριση ανάμεσα του περιορισμένου κώδικα επικοινωνίας και του εκτεταμένου κώδικα επικοινωνίας. Ο περιορισμένος κώδικας, είναι αυτός που λες του άλλου κάτι σαν διαταγή(π.χ. κάνε αυτό) ενώ, εκτεταμένος κώδικας είναι να το πεις με άλλο τρόπο (μην το κάνεις αυτό γιατί θα έχεις κάποιες συνέπειες).
 
Αυτές θεωρούνται οι εξαντλητικές ερμηνείες που δίνουμε στο να εξηγήσουμε γιατί κάποιος πρέπει να κάνει κάτι και γιατί όχι. Αυτή η ανάλυση έγινε με σχέση με την εργατική τάξη και την αστική τάξη.
 
Θεωρώ πως στην Κύπρο ταιριάζει σε κάποιο βαθμό στη διαφορά που μερικές φορές παρατηρείται μεταξύ της αγροτικής και αστικής τάξης. Κάποιες εκφάνσεις των αξιών που υιοθετούμε σε μια κοινωνία μπορεί να μην περνούν στις απομακρυσμένες περιοχές μιας χώρας».
 
Στη βάση των πιο πάνω ο Δρ. Νίκος Περιστιάνης εξηγεί πως μια οικογένεια που μεγαλώνει με τον περιορισμένο κώδικα επικοινωνίας, οι σχέσεις στο περιβάλλον καμιά  φορά γίνονται πιο σκληρές.
 
«Χωρίς βέβαια να το γενικεύουμε, απλώς δεν θεωρούνται τόσο εκλεπτυσμένες. Μπορεί κάποιες αγροτικές οικογένειάς να είναι πιο μπροστά από άλλες, αλλά ως επί τω πλείστων υπάρχει αυτή η διαφοροποίηση.
 
Για παράδειγμα, ένας άντρας που ζει στην πόλη έχει πιο πολλές ευκαιρίες από έναν άντρα που ζει σε ένα απομακρυσμένο χωριό κάποιας επαρχίας, όπως το να φτιάξει σχέση σε μια γυναίκα.
 
Πολύ εύκολα μπορεί να έχει εξωσυζυγικές σχέσεις κάποιος που σε ζει στην πόλη παρά σε χωρίο. Είναι τόσο μικρή η κοινότητα που οτιδήποτε γίνει θα σημειωθεί αμέσως. Με τον ίδιο τρόπο λοιπόν και τα εγκλήματα στα οποία αναφερόμαστε, όταν γίνονται για να μην γίνουν γνωστά προς τα έξω είναι πιο μεγάλη η προσοχή που δίνεται, ώστε να μην αφήσεις ο δράστης να μιλήσει το θύμα», εξηγεί ο κ. Περιστιάνης.
 
Χωρίς εμπόδια και αναστολές
Σε μια προσπάθεια να δοθούν χαρακτηριστικά στο προφίλ του δράστη κακοποίησης ανήλικου, ο κ. Περιστιάνης σημειώνει μεταξύ άλλων πως από κοινωνικής πλευράς, αν και το προφίλ του δράστη αφορά την ανάλυση του ατόμου και την επιστήμη της ψυχολογίας, από κοινωνικής πλευράς περιγράφεται ως ένα άτομο στο οποίο δεν έχουν περάσει οι νόρμες και οι αξίες μιας κοινωνίας, που υπάρχουν για να εκπολιτίσουν έναν άνθρωπο, να του δώσουν δηλαδή τρόπους να ξεπεράσει τα ένστικτά.
 
«Στην ανάλυση του Φρόιντ σημειώνει πως ο πολιτισμός είναι η διαδικασία  κοινωνικοποίησης για να μάθει ο άνθρωπος τα ένστικτα του. Τα άτομα στα οποία για διάφορους λόγους δεν πέρασαν εύκολα οι αξίες που δημιουργούν εμπόδια και αναστολές, και τα ένστικτά τους παραμένουν σε ανεπεξέργαστη μορφή, πιο εύκολα καταλήγουν να περνούν τα όρια του πολιτισμού, τους κανόνες δηλαδή που βάζει η κοινωνία», επισημαίνει ο κ. Περιστιάνης,
 
Φαινόμενο που δεν μπορεί να εξαλειφθεί
Ο Δρ. Περιστιανής, ερωτηθείς κατά πόσο μπορεί το φαινόμενο να εξαλειφθεί, σημειώνει πως «δεν μπορούν να εξαλείφουνε αυτά τα φαινόμενα. Δεν μπορείς να έχει μηδέν φαινόμενο. Μπορείς όμως να τα περιορίσεις μέσα από μια συνεχή προσπάθεια να περνάς αυτές τις αξίες.
 
Το γεγονός ότι κουβεντιάζουμε και καταδικάζουμε το φαινόμενο, είναι ένας τρόπος να αυξηθεί η αντίσταση του καθενός σε αυτές τις πρωτόγονες συμπεριφορές σε μεγάλο βαθμό. Πρωτόγονες με την έννοια ότι εκφράζουν τα βασικά ένστικτα ενός ανθρώπου».

 

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Έφεση Κληρίδη για την ποινή στον 48χρονο που κακοποίησε σεξουαλικά ανήλικη