Την ανάγκη η Βουλή να προχωρήσει σε νομοθετικές ρυθμίσεις για την αντιμετώπιση της εσκεμμένης υπονόμευσης των θεσμών και την προστασία της συνταγματικής τάξης τόνισε ο Γενικός Εισαγγελέας Γιώργος Σαββίδης. Παράλληλα επανέλαβε τις επιφυλάξεις του για τη συνταγματικότητα της μεταρρύθμισης του θεσμού του Γενικού Εισαγγελέα που προωθείται.
Μιλώντας την Τρίτη στο Ετήσιο Συνέδριο της Ακαδημίας της Νομικής Υπηρεσίας, στη Λευκωσία, με θέμα «Ιστορική εξέλιξη, Προοπτικές και Προκλήσεις για τον Θεσμό του Γενικού Εισαγγελέα της Δημοκρατίας», ανέφερε ότι η εξουσία να λαμβάνει κανείς αποφάσεις που αφορούν στην εύρυθμη λειτουργία του κράτους και στη ζωή των πολιτών αποτελεί πρωτίστως μια πολυδιάστατη ευθύνη, η οποία πρέπει να ασκείται με σεβασμό στη νομιμότητα, τις αρχές του κράτους δικαίου, τα θεμελιώδη δικαιώματα, την αναλογικότητα και το δημόσιο συμφέρον. Σημείωσε, ωστόσο, ότι η καθημερινή άσκηση των καθηκόντων συχνά αντιμετωπίζει κριτική και αμφισβήτηση, όχι μόνο από πολίτες, αλλά και από πρόσωπα με αλλότρια κίνητρα ή πολιτικές επιδιώξεις.
Ο Γενικός Εισαγγελέας τόνισε ότι ο αντίκτυπος των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης έχει πολλαπλασιάσει την έκθεση των θεσμών στη δημόσια κριτική, καθώς η εικόνα τους διαμορφώνεται πλέον συχνά από άτομα που είτε δεν έχουν πλήρη γνώση των γεγονότων είτε στερούνται νομικής κατάρτισης. Η επίπλαστη παρουσίαση και η παραπληροφόρηση, όπως είπε, χρησιμοποιούνται για την προώθηση προσωπικών ή πολιτικών συμφερόντων.
«Θεωρώ ότι έχει πλέον φθάσει η στιγμή η Βουλή των Αντιπροσώπων να εγκύψει στο θέμα αυτό και να προχωρήσει με νομοθετικές ρυθμίσεις έχοντας υπόψιν ότι η εσκεμμένη υπονόμευση των Θεσμών καταλύει τη Δημοκρατία και δεν προστατεύεται από το δικαίωμα στην ελευθερία της έκφρασης», ανέφερε.
Συνταγματικές επιφυλάξεις για τη μεταρρύθμιση
Ο κ. Σαββίδης αναφέρθηκε επίσης στη συζήτηση για τη μεταρρύθμιση της Νομικής Υπηρεσίας και του ρόλου του Γενικού Εισαγγελέα που βρίσκεται σε εξέλιξη στη Βουλή των Αντιπροσώπων, επισημαίνοντας συνταγματικές προκλήσεις που εγείρονται.
Σημείωσε ότι ορμώμενη από συστάσεις διεθνών οργανισμών, όπως η GRECO και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο Κράτος Δικαίου, η εκτελεστική εξουσία υιοθέτησε συγκεκριμένες προτάσεις για τη μεταρρύθμιση του Θεσμού χωρίς προηγούμενη διαβούλευση με τη Νομική Υπηρεσία για τον τρόπο διαχωρισμού των εξουσιών του Γενικού Εισαγγελέα της Δημοκρατίας.
«Όπως έχω αναφέρει, τόσο προς την εκτελεστική εξουσία όσο και τη νομοθετική εξουσία, διατηρώ σοβαρές επιφυλάξεις ως προς τη συνταγματικότητα των εν λόγω μεταρρυθμίσεων για το θέμα του διαχωρισμού των εξουσιών με τον τρόπο που αυτό προτείνεται και αντανακλάται στα νομοσχέδια», σημείωσε, προσθέτοντας ότι η εκτενής γνωμοδότησή του έχει δοθεί στη δημοσιότητα, μαζί με τις απόψεις των εμπειρογνωμόνων που διόρισε.
Ο Γενικός Εισαγγελέας υπενθύμισε επίσης ότι η Νομική Υπηρεσία έχει ήδη προετοιμάσει κριτήρια για την επανεξέταση της δυνατότητας εσωτερικού ελέγχου των αποφάσεών της, τα οποία όμως δεν εφαρμόστηκαν λόγω της παράλληλης νομοπαρασκευαστικής διαδικασίας του Υπουργείου Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως.
«Η απόφαση πλέον βρίσκεται στη σφαίρα αρμοδιότητας του νομοθετικού Σώματος, το οποίο θα πρέπει να εγκύψει στο πολύ σοβαρό αυτό θέμα και να λάβει τολμηρές αποφάσεις, διασφαλίζοντας ωστόσο κάτι πολύ ουσιώδες: Τη συνταγματική τάξη», τόνισε.
Παράλληλα, όπως είπε, το Υπουργείο Δικαιοσύνης, η Νομική Υπηρεσία και το Ανώτατο Δικαστήριο βρίσκονται σε διαβουλεύσεις για τον τρόπο ρύθμισης του ελέγχου των αποφάσεων του Γενικού Εισαγγελέα για μη δίωξη και αναστολή ποινικής δίωξης.
Ο Γενικός Εισαγγελέας κατέστησε σαφές ότι τόσο ο ίδιος όσο και οι λειτουργοί της Νομικής Υπηρεσίας είναι στη διάθεση της Βουλής για να συζητήσουν και να εντοπίσουν τα προβλήματα, ώστε οι μεταρρυθμίσεις να αντιμετωπίζουν τις προκλήσεις χωρίς να θέτουν σε κίνδυνο θεμελιώδεις συνταγματικές διατάξεις.
Δέσμευση για συνέχιση αντιμετώπισης διαφθοράς
Η αντιμετώπιση της διαφθοράς παραμένει μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις για όλους τους φορείς εξουσίας, τόνισε ο Γενικός Εισαγγελέας, σημειώνοντας ότι «τα πλοκάμια της διαφθοράς αναγεννούνται διαρκώς».
Όπως είπε, η Νομική Υπηρεσία έχει λάβει θετικά σχόλια από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην Έκθεσή της για το Κράτος Δικαίου 2025, η οποία αναγνωρίζει τις προσπάθειες που καταβάλλονται στη διαχείριση υποθέσεων διαφθοράς.
«Δεσμευόμαστε να εντατικοποιήσουμε τις προσπάθειές μας», πρόσθεσε, υπενθυμίζοντας ότι από το 2022 λειτουργεί Ομάδα Δράσης (Task Force) υπό την προεδρία της Νομικής Υπηρεσίας, στην οποία συμμετέχουν όλες οι συναρμόδιες Υπηρεσίες για την παρακολούθηση και συντονισμό των υποθέσεων διαφθοράς.
Παράλληλα, όπως ανέφερε, η Νομική Υπηρεσία παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις γύρω από την τεχνητή νοημοσύνη.
«Έχοντας υπόψιν τις ευκαιρίες που προσφέρει η εξέλιξη της τεχνολογίας, μέλημά μας είναι η αξιοποίησή της στον μέγιστο βαθμό, διασφαλίζοντας παράλληλα θέματα αξιοπιστίας και σεβασμού θεμελιωδών δικαιωμάτων», είπε.
Ο Γενικός Εισαγγελέας έκανε λόγο για «εντυπωσιακή εξέλιξη» της Νομικής Υπηρεσίας με το πέρασμα του χρόνου, σημειώνοντας ότι από τον μονοψήφιο αριθμό νομικών λειτουργών που υπηρετούσαν κατά την έναρξη λειτουργίας της, σήμερα εργάζονται πέραν των 180 δικηγόρων σε 12 εξειδικευμένους τομείς.
Αναφερόμενος στο εύρος και την πολυπλοκότητα των υποθέσεων που διαχειρίζεται η Υπηρεσία, τόνισε ότι αυτές «αυξάνονται δραστικά τόσο σε αριθμό όσο και σε πολυσχιδότητα», περιλαμβάνοντας ποινικές, αστικές και διοικητικές υποθέσεις, έργα δημοσίων συμβάσεων, ζητήματα που άπτονται του Κυπριακού και του περιουσιακού, διεθνείς διαιτησίες εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ και υποθέσεις ενώπιον του ΔΕΕ και του ΕΔΔΑ.
«Από τις πρώτες μέρες που αναλάβαμε με τον κ. Αγγελίδη θέσαμε ως προτεραιότητα την τεχνολογική αναβάθμιση και την εκπαίδευση των λειτουργών μας», είπε, προσθέτοντας ότι έχουν πληρωθεί όλες οι κενές θέσεις, ωστόσο «οι ανάγκες σε προσωπικό αυξάνονται διαρκώς».
Ο Γενικός Εισαγγελέας υπογράμμισε ότι στόχος της Υπηρεσίας είναι η καλύτερη οργάνωση της εργασίας για αύξηση της αποδοτικότητας και ποιοτικό αποτέλεσμα σε όσο το δυνατόν συντομότερο χρόνο. Εξέφρασε δε υπερηφάνεια για το ανθρώπινο δυναμικό της Υπηρεσίας.
Αναφέρθηκε επίσης στο διαχρονικό πρόβλημα των κτιριακών εγκαταστάσεων, σημειώνοντας πως «οι υφιστάμενες εγκαταστάσεις είναι απαράδεκτες». Κάλεσε την Πολιτεία να θέσει ως προτεραιότητα το νέο κτίριο για την επίλυση των στεγαστικών προβλημάτων που αντιμετωπίζουμε, τουλάχιστον στη Λευκωσία.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
- Α. Δημητρίου: Πιο αποτελεσματικό το νομικό σύστημα από διαχωρισμό εξουσιών του Γενικού Εισαγγελέα
- Ν. Χριστοδουλίδης: Αναγκαίος ο διαχωρισμός του ρόλου Γ. Εισαγγελέα για λόγους διαφάνειας, ανεξαρτησίας και αποφυγής σύγκρουσης συμφερόντων
- Επίτροπος ΜακΓκράθ: Ενίσχυση ανεξαρτησίας δικαιοσύνης από τον διαχωρισμό του Ρόλου του Γενικού Εισαγγελέα
